GIÁNG SINH VÀ NHỮNG CÁNH THIỆP

GIÁNG SINH VÀ NHỮNG CÁNH THIỆP

Những ngày đông tới, thời tiết se se lạnh vào buổi sáng, vội vàng khoác thêm một chiếc áo mỏng khi đi ra ngoài- tất cả báo hiệu Sài Gòn đã vào mùa Giáng sinh.

Giáng sinh đối với người công giáo như ngày tết, rộn rã và tưng bừng. Xóm Đạo nô nức treo cờ hoa, giăng dây đèn, dựng hang đá và những dòng chữ Merry Christmas. Văn hoá ấy ảnh hưởng luôn cả vào những người ngoại đạo. Đêm 24 tháng 12 dù bạn dạo quanh một vòng Sài Gòn để ngắm đường phố với muôn ánh đèn hay lân la đến những nhà thờ để nghe những dàn đồng ca cất cao tiếng hát. Tất cả đều thiêng liêng và thật đẹp. 

Giáng sinh mọi người sẽ gửi những tin nhắn chúc nhau vui vẻ, an lành. Những tin nhắn hình ảnh sẽ tràn mạng xã hội và chỉ cần một cú nhấp nhẹ, tin nhắn đầy yêu thương đó sẽ gửi đến toàn bộ danh sách bạn bè của bạn. Người ngoại đạo thì chỉ có vậy, chỉ có những lời chúc. Nhưng từ trước khi có internet thì người ta vẫn thường chúc nhau bằng những tấm thiệp Giáng sinh viết tay thật đẹp. Bạn có biết tấm thiệp Giáng sinh thương mại đầu tiên trên thế giới được ra đời vào năm 1843, do một hoạ sĩ ở London tên là J.Horsley thiết kế. Tấm thiệp với kiểu tranh ba phần được vẽ bằng tay. Phần giữa là hình một gia đình quây quần bên bữa tiệc Giáng sinh và hai phần còn lại vẽ cảnh trẻ em nghèo được ăn no và mặc ấm. Trên tấm thiệp còn có dòng chữ “Merry Christmas and Happy New Year to you!” thật nổi bật. 

Với bản thiết kế đó- ông Henry Cole- người đã nhờ hoạ sĩ J.Horsley vẽ mẫu- đã tạo ra 1000 tấm thiệp với giá thành khá đắt đỏ. Hiện nay, còn khoảng mười hai tấm vẫn được lưu giữ trong các bộ sưu tập cá nhân hay các viện bảo tàng. Ở các năm về sau, thiệp Giáng sinh trở thành trào lưu ở Anh và Đức. Thế nhưng phải mất đến 30 năm, người Mỹ mới tiếp nhận trào lưu này. Từ năm 1881 một thợ in gốc Đức sống tại Mỹ đã sản xuất ra thị trường khoảng năm triệu tấm thiệp mỗi năm. Chúng phát triển đa dạng từ hình thức cho đến kiểu mẫu và hình thành một nét văn hoá trao tặng và lưu giữ những tấm thiệp như một vật tượng trưng cho may mắn và an lành đến ngày nay. Trong hai thập kỷ gần đây, công nghệ là nguyên nhân dẫn đến sự suy giảm tiêu thụ của thiệp Giáng sinh. Mạng xã hội và thư điện tử đã thay đổi thói quen viết thiệp tay truyền thống.

Mùa Giáng sinh sắp đến, cảm giác se lạnh sẽ dễ làm người cô đơn thấy cô đơn hơn, và người ta cũng dễ nhớ về những ký ức xa xưa hơn. Tôi cũng nhớ về những Giáng sinh xưa cũ và những cánh thiệp noel đầy sắc màu.

Tôi thật sự không biết thiệp Giáng sinh du nhập vào Việt Nam lúc nào? Những nghĩ có lẽ là từ lâu lắm. Ở thập niên 90, hễ gần đến Giáng sinh thiệp sẽ bày bán tràn lan ở các lề đường trường học, ở các quầy hàng trong nhà sách. Từ nhỏ xíu cỡ bàn tay đến những tấm thiệp treo dài như chuông gió, đủ kích cỡ và màu sắc. Từ những tấm thiệp in hình cây thông và gói quà đơn giản đến những tấm thiệp nhạc vang vang giai điệu bài Jingle Bells vui tươi. Từ những tấm thiệp cầu kỳ đến những tấm thiệp làm bằng tay ngộ nghĩnh. Bạn đã từng kiếm thêm bằng việc tự làm những tấm thiệp Giáng sinh với giấy thơm và ruy băng màu sắc để bán cho bạn bè chưa? Giá cả được chi trả tuỳ theo mức độ thân thiết của đối tượng sẽ nhận được thiệp. Có đôi khi là cả mấy đêm thức trắng để tự chế một chiếc thiệp thật độc lạ dành riêng cho người đặc biệt. Mùa Noel cũng là lúc bạn có thể phát hiện ra “người ấy” của bạn có đang bị ai khác tia trúng hay không. Và gần tới Noel bạn cũng sẽ dễ dàng bắt gặp những cô nữ sinh bẽn lẽn trao cho một anh nam sinh khác lớp tấm thiệp nhỏ xinh với một đôi gò má ửng đỏ, hay những chàng trai len lén bỏ vào hộc bàn của người bạn thích một chiếc thiệp ghi vội. Rồi cũng có những vầng trán nhăn lại vì suy tư, người ấy có tặng lại thiệp cho mình không, hay những đôi mắt thật buồn vì người mình định tặng thiệp đã nhận thiệp của  một ai khác. Nhận được thiệp của người ấy tặng thì còn gì hạnh phúc bằng nữa đúng không. Tất cả đều là những cảm xúc đầu đời của lứa tuổi thiếu niên – trong trẻo và tinh khôi… 

Ngày nay khó mà bắt gặp hình ảnh của thiệp Giáng sinh viết tay. Vậy nên, sẽ thật ngạc nhiên nếu buổi sáng 24 tháng 12 bạn thức dậy và nhận một tấm thiệp Giáng sinh viết tay bên cạnh. Còn nếu bạn cũng đang cô đơn, vậy ký ức về những chiếc thiệp Giáng sinh của bạn là gì? Bạn còn lưu giữ bao nhiêu tấm thiệp Giáng sinh? Hay guồng quay của cuộc sống đã làm bạn lãng phai phần nào những ký ức đó.

Với tôi những cánh thiệp Giáng sinh cũ không còn là ký ức riêng biệt về những ngày Noel nữa. mà nó còn là ký ức của tuổi thanh xuân, của những mối tình đầu vụng dại, ngốc nghếch và đầy mơ mộng….

TỊNH VĂN

Những ngày đông tới, thời tiết se se lạnh vào buổi sáng, vội vàng khoác thêm một chiếc áo mỏng khi đi ra ngoài- tất cả báo hiệu Sài Gòn đã vào mùa Giáng sinh.

Giáng sinh đối với người công giáo như ngày tết, rộn rã và tưng bừng. Xóm Đạo nô nức treo cờ hoa, giăng dây đèn, dựng hang đá và những dòng chữ Merry Christmas. Văn hoá ấy ảnh hưởng luôn cả vào những người ngoại đạo. Đêm 24 tháng 12 dù bạn dạo quanh một vòng Sài Gòn để ngắm đường phố với muôn ánh đèn hay lân la đến những nhà thờ để nghe những dàn đồng ca cất cao tiếng hát. Tất cả đều thiêng liêng và thật đẹp. 

Giáng sinh mọi người sẽ gửi những tin nhắn chúc nhau vui vẻ, an lành. Những tin nhắn hình ảnh sẽ tràn mạng xã hội và chỉ cần một cú nhấp nhẹ, tin nhắn đầy yêu thương đó sẽ gửi đến toàn bộ danh sách bạn bè của bạn. Người ngoại đạo thì chỉ có vậy, chỉ có những lời chúc. Nhưng từ trước khi có internet thì người ta vẫn thường chúc nhau bằng những tấm thiệp Giáng sinh viết tay thật đẹp. Bạn có biết tấm thiệp Giáng sinh thương mại đầu tiên trên thế giới được ra đời vào năm 1843, do một hoạ sĩ ở London tên là J.Horsley thiết kế. Tấm thiệp với kiểu tranh ba phần được vẽ bằng tay. Phần giữa là hình một gia đình quây quần bên bữa tiệc Giáng sinh và hai phần còn lại vẽ cảnh trẻ em nghèo được ăn no và mặc ấm. Trên tấm thiệp còn có dòng chữ “Merry Christmas and Happy New Year to you!” thật nổi bật. 

Với bản thiết kế đó- ông Henry Cole- người đã nhờ hoạ sĩ J.Horsley vẽ mẫu- đã tạo ra 1000 tấm thiệp với giá thành khá đắt đỏ. Hiện nay, còn khoảng mười hai tấm vẫn được lưu giữ trong các bộ sưu tập cá nhân hay các viện bảo tàng. Ở các năm về sau, thiệp Giáng sinh trở thành trào lưu ở Anh và Đức. Thế nhưng phải mất đến 30 năm, người Mỹ mới tiếp nhận trào lưu này. Từ năm 1881 một thợ in gốc Đức sống tại Mỹ đã sản xuất ra thị trường khoảng năm triệu tấm thiệp mỗi năm. Chúng phát triển đa dạng từ hình thức cho đến kiểu mẫu và hình thành một nét văn hoá trao tặng và lưu giữ những tấm thiệp như một vật tượng trưng cho may mắn và an lành đến ngày nay. Trong hai thập kỷ gần đây, công nghệ là nguyên nhân dẫn đến sự suy giảm tiêu thụ của thiệp Giáng sinh. Mạng xã hội và thư điện tử đã thay đổi thói quen viết thiệp tay truyền thống.

Mùa Giáng sinh sắp đến, cảm giác se lạnh sẽ dễ làm người cô đơn thấy cô đơn hơn, và người ta cũng dễ nhớ về những ký ức xa xưa hơn. Tôi cũng nhớ về những Giáng sinh xưa cũ và những cánh thiệp noel đầy sắc màu.

Tôi thật sự không biết thiệp Giáng sinh du nhập vào Việt Nam lúc nào? Những nghĩ có lẽ là từ lâu lắm. Ở thập niên 90, hễ gần đến Giáng sinh thiệp sẽ bày bán tràn lan ở các lề đường trường học, ở các quầy hàng trong nhà sách. Từ nhỏ xíu cỡ bàn tay đến những tấm thiệp treo dài như chuông gió, đủ kích cỡ và màu sắc. Từ những tấm thiệp in hình cây thông và gói quà đơn giản đến những tấm thiệp nhạc vang vang giai điệu bài Jingle Bells vui tươi. Từ những tấm thiệp cầu kỳ đến những tấm thiệp làm bằng tay ngộ nghĩnh. Bạn đã từng kiếm thêm bằng việc tự làm những tấm thiệp Giáng sinh với giấy thơm và ruy băng màu sắc để bán cho bạn bè chưa? Giá cả được chi trả tuỳ theo mức độ thân thiết của đối tượng sẽ nhận được thiệp. Có đôi khi là cả mấy đêm thức trắng để tự chế một chiếc thiệp thật độc lạ dành riêng cho người đặc biệt. Mùa Noel cũng là lúc bạn có thể phát hiện ra “người ấy” của bạn có đang bị ai khác tia trúng hay không. Và gần tới Noel bạn cũng sẽ dễ dàng bắt gặp những cô nữ sinh bẽn lẽn trao cho một anh nam sinh khác lớp tấm thiệp nhỏ xinh với một đôi gò má ửng đỏ, hay những chàng trai len lén bỏ vào hộc bàn của người bạn thích một chiếc thiệp ghi vội. Rồi cũng có những vầng trán nhăn lại vì suy tư, người ấy có tặng lại thiệp cho mình không, hay những đôi mắt thật buồn vì người mình định tặng thiệp đã nhận thiệp của  một ai khác. Nhận được thiệp của người ấy tặng thì còn gì hạnh phúc bằng nữa đúng không. Tất cả đều là những cảm xúc đầu đời của lứa tuổi thiếu niên – trong trẻo và tinh khôi… 

Ngày nay khó mà bắt gặp hình ảnh của thiệp Giáng sinh viết tay. Vậy nên, sẽ thật ngạc nhiên nếu buổi sáng 24 tháng 12 bạn thức dậy và nhận một tấm thiệp Giáng sinh viết tay bên cạnh. Còn nếu bạn cũng đang cô đơn, vậy ký ức về những chiếc thiệp Giáng sinh của bạn là gì? Bạn còn lưu giữ bao nhiêu tấm thiệp Giáng sinh? Hay guồng quay của cuộc sống đã làm bạn lãng phai phần nào những ký ức đó.

Với tôi những cánh thiệp Giáng sinh cũ không còn là ký ức riêng biệt về những ngày Noel nữa. mà nó còn là ký ức của tuổi thanh xuân, của những mối tình đầu vụng dại, ngốc nghếch và đầy mơ mộng….

TỊNH VĂN

ĐẰNG SAU SỰ TỨC GIẬN

Cơn tức giận thường được nhìn thấy như một phản ứng bùng nổ, mạnh mẽ và đôi khi gây tổn hại trong các mối quan hệ. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ hơn, tức giận không phải lúc nào cũng là “vấn đề gốc”. Đằng sau nó là những hoạt động phức tạp của hệ thần kinh, những ký ức...

TRẦM CẢM – CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

  Trầm cảm từ lâu được xem là một trong những rối loạn tâm thần phổ biến và gây nhiều hệ lụy nhất. Khi nhắc đến trầm cảm, phần lớn mọi người nghĩ ngay đến bệnh lý cần được điều trị. Điều này không sai, nhưng nếu chỉ nhìn nhận ở một chiều, ta sẽ bỏ qua khía cạnh...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

CHIẾC MẶT NẠ HOÀN HẢO

  Có những đứa trẻ từ rất sớm đã học cách khoác lên mình “chiếc mặt nạ hoàn hảo”. Các em nỗ lực đạt điểm cao, giành thành tích, cư xử gương mẫu và không để lộ chút yếu đuối nào. Đối với các em, sự hoàn hảo giống như một đặc quyền: nó giúp che giấu những mong manh...

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

ĐẰNG SAU SỰ TỨC GIẬN

Cơn tức giận thường được nhìn thấy như một phản ứng bùng nổ, mạnh mẽ và đôi khi gây tổn hại trong các mối quan hệ. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ hơn, tức giận không phải lúc nào cũng là “vấn đề gốc”. Đằng sau nó là những hoạt động phức tạp của hệ thần kinh, những ký ức...

TRẦM CẢM – CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

  Trầm cảm từ lâu được xem là một trong những rối loạn tâm thần phổ biến và gây nhiều hệ lụy nhất. Khi nhắc đến trầm cảm, phần lớn mọi người nghĩ ngay đến bệnh lý cần được điều trị. Điều này không sai, nhưng nếu chỉ nhìn nhận ở một chiều, ta sẽ bỏ qua khía cạnh...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

NÓI DỐI MÃN TÍNH

  Nói dối là hành vi con người nào cũng từng trải qua, nhưng khi nó trở thành một thói quen kéo dài và dường như ăn sâu vào cách tồn tại của một người, ta gọi đó là nói dối mãn tính. Đây không chỉ đơn thuần là sự gian lận hay thiếu trung thực, mà thường là một cơ...

CHIẾC MẶT NẠ HOÀN HẢO

  Có những đứa trẻ từ rất sớm đã học cách khoác lên mình “chiếc mặt nạ hoàn hảo”. Các em nỗ lực đạt điểm cao, giành thành tích, cư xử gương mẫu và không để lộ chút yếu đuối nào. Đối với các em, sự hoàn hảo giống như một đặc quyền: nó giúp che giấu những mong manh...

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...

CÔ ĐƠN VÀ TRẦM CẢM

  Cô đơn là một trải nghiệm phổ biến, ai trong chúng ta cũng từng trải qua. Thế nhưng, khi nỗi cô đơn kéo dài và không được xoa dịu bằng sự kết nối, sự lắng nghe và những vòng tay ấm áp, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành. Về mặt sinh học...

CĂNG THẲNG VÀ KHẢ NĂNG THỤ THAI, MANG THAI

  Hệ thống đáp ứng với căng thẳng (stress response system) là một cơ chế sinh học phức tạp, trong đó trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận (HPA axis) đóng vai trò trung tâm. Khi cơ thể đối mặt với áp lực, hormone cortisol và catecholamine (adrenaline,...

KHI ĐÀN ÔNG PHÂN LY

  Nhiều người đàn ông trưởng thành mang trong mình những vết thương vô hình từ sang chấn và bạo hành thời thơ ấu. Trải qua những tình huống bị xâm phạm, bị làm nhục hoặc phải sống trong môi trường bạo lực, họ học cách “cắt kết nối” khỏi cảm xúc để sinh tồn. Sự...