PHÉP MÀU TỪ CÁC KỲ NGHỈ MINI

PHÉP MÀU TỪ CÁC KỲ NGHỈ MINI

 

Nhắc đến kỳ nghỉ, người ta thường nghĩ đến “sáng thức dậy ở một nơi xa”. Dù sự thật là những chuyến du lịch hoành tráng có thể vui vẻ và đem đến sự tươi mới, nhưng chúng có thể làm bạn tiêu tốn rất nhiều thời gian, năng lượng và tiền bạc.

Chỉ mới nghĩ đến việc lên kế hoạch cho một kỳ nghỉ đã khiến nhiều người cảm thấy mệt mỏi — không những phải điều chỉnh lịch trình cá nhân và thu xếp ngày nghỉ, mà còn phải tìm cách bàn giao các dự án lớn hoặc gác lại công việc để có thể có một kỳ nghỉ thoải mái. Vì vậy, một số người có thể trì hoãn việc sử dụng ngày nghỉ, cho rằng mình sẽ nghỉ phép khi không quá bận rộn, để rồi đến cuối năm họ mới nhận ra rằng đã bỏ lỡ những ngày nghỉ quý giá của mình.

Tôi nhận thấy rằng không nhất thiết phải có những kỳ nghỉ dài để tạo ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và hạnh phúc của bạn. Trong thực tế, tôi đã thử nghiệm ý tưởng “kỳ nghỉ mini” thường xuyên, thường là cách tuần. Những khoảng thời gian nghỉ ngắn này có thể giúp tôi hạnh phúc hơn và cảm thấy cuộc sống bớt ngột ngạt.

Theo quan điểm của tôi, kỳ nghỉ mini là thời gian nghỉ kéo dài một ngày hoặc ngắn hơn. Do thời gian ngắn hơn, kỳ nghỉ mini thường cần ít nỗ lực hơn để lên kế hoạch và thường không cần nhờ người khác phụ trách công việc của mình khi nghỉ. Vì những lợi ích này, kỳ nghỉ kiểu này có thể được thực hiện thường xuyên hơn trong suốt cả năm, giúp bạn tái tạo năng lượng trước khi kiệt sức.

Nếu bạn luôn có cảm giác muốn nghỉ ngơi ngày này qua tháng nọ nhưng không cách nào thu xếp được một kỳ nghỉ dài, dưới đây là 4 cách để tận dụng những kỳ nghỉ mini.

Chuyến đi cuối tuần. Thay vì tự giới hạn kỳ nghỉ là những chuyến đi kéo dài cả tuần, hãy xem xét một chuyến đi 2-3 ngày đến những nơi gần chỗ bạn đang ở. Đặc biệt, nếu bạn sống trong khu đô thị, việc đi du lịch chỉ trong vài giờ có thể khiến bạn cảm thấy như đang ở một thế giới khác vậy.

Để chuyến đi thoải mái nhất, bạn hãy cân nhắc nghỉ ngày thứ Sáu để có thể sắp xếp đồ đạc, di chuyển đến điểm đến và làm vài thứ trước khi nghỉ ngơi. Như vậy bạn vẫn còn 2 ngày để khám phá nơi đó. Nếu về nhà vào giờ ăn tối chủ nhật, bạn có thể soạn đồ ra và dọn dẹp nhà cửa trước khi bắt đầu tuần làm việc mới.

Có thể bạn phải xử lý nhiều email hơn vào thứ Hai, nhưng hơn hết thì kỳ nghỉ mini không làm phát sinh khối lượng công việc lớn chờ giải quyết.

Lên danh sách các việc cá nhân cần làm. Đôi khi hoàn thành những việc nhỏ có thể khiến bạn cảm thấy tuyệt vời. Hãy cân nhắc dành ra một buổi chiều hoặc thậm chí là cả ngày để từ từ giải quyết tất cả những việc lặt vặt mà bạn muốn làm nhưng chưa thu xếp được thời gian. Ví dụ, nghĩ về những việc như cắt tóc, làm móng, thay nhớt xe hoặc khám bác sĩ. Bạn biết mình nên dành thời gian quan tâm đến những việc này nhưng rất khó thu xếp trong lịch trình bận rộn thường ngày.

Hoặc có thể bạn muốn dành thời gian để làm những thứ có lẽ không bao giờ làm được, chẳng hạn như chọn vật dụng sân vườn, mở các thùng đồ còn lại trong phòng khách hoặc mở tài khoản hưu trí. Về nguyên tắc, bạn có thể hoàn thành những việc này trong một đêm cuối tuần hoặc trong suốt ngày cuối tuần. Nhưng nếu bạn luôn thấy rằng mình không làm được và bạn có thời gian nghỉ phép, hãy tận dụng kỳ nghỉ để hoàn thành bớt một số việc trong danh sách tồn đọng dai dẳng này.

Những khoảng thời gian ngắn dành cho hoạt động xã hội. Khi người ta càng nhiều tuổi và đặc biệt sau khi kết hôn, họ có xu hướng giảm thời gian dành cho bạn bè. Có một cách để dành thời gian cho bạn bè mà không cảm thấy đang hy sinh thời gian cho gia đình là dành một hoặc hai giờ trong ngày để ăn trưa cùng một người bạn hoặc họp mặt nhóm bạn trước khi về nhà. Nếu chia thời gian thành những khoảng nhỏ, thì một ngày nghỉ có thể dễ dàng đem đến cho bạn 4 cơ hội kết nối với bạn bè mà bạn có thể hoàn toàn không có dịp gặp gỡ.

Nếu bạn khó có được một cuộc trò chuyện với người bạn đời mà không bị gián đoạn bởi sự quấy nhiễu của bọn trẻ xung quanh, một cách làm tương tự có thể hữu ích. Hãy xác định những ngày mà bạn hoặc cả hai có thể dành một chút thời gian để ở bên nhau. Dành thêm một hoặc hai giờ sẽ không tạo khác biệt trong công việc nhưng có thể tác động lớn đến chất lượng mối quan hệ của bạn.

Những ngày làm việc từ xa để giảm sức ép. Nhiều công ty cho phép nhân viên làm việc từ xa vài ngày trong tuần hoặc suốt tuần. Nếu phong cách làm việc này phù hợp và hữu ích cho bạn, hãy tận dụng cơ hội đó.

Làm việc từ xa về nguyên tắc không phải là một kỳ nghỉ ngắn, nhưng nó thường có thể tạo cảm giác tương tự. Nếu bạn phải mất từ 1 giờ trở lên để di chuyển đến công ty mỗi ngày, việc làm việc ở nhà có thể giúp tiết kiệm 2 giờ hoặc nhiều hơn để bạn có thể thực hiện những việc cá nhân hoặc dành thời gian cho hoạt động xã hội như đã đề cập phía trên.

Ngoài ra, đối với những ai làm việc trong văn phòng ồn ào, thiếu cửa sổ, hoặc nơi thường xuyên hội họp, làm việc từ xa có thể đem lại cảm giác thư thái. Thêm nữa, bạn có thể làm được nhiều việc hơn. Một không gian đẹp như tranh vẽ cũng có thể mang lại cảm giác tĩnh tại khi bạn đảm nhận các dự án căng thẳng. Tôi nhận ra rằng nếu làm việc trong một khung cảnh đẹp, như ở cạnh hồ nước, sẽ đem lại cảm giác tuyệt vời tương tự như một kỳ nghỉ. Môi trường xung quanh có tác động lớn đến cảm giác của tôi.

Thay vì xem “kỳ nghỉ” như một sự kiện trọng đại chỉ diễn ra một hoặc hai lần một năm, hãy để các kỳ nghỉ mini đem lại phép màu trong cuộc sống của bạn. Bằng cách tự cho phép mình dành thời gian riêng cho bản thân, bạn có thể cảm thấy dễ dàng hơn trong việc sắp xếp cuộc sống của mình.

LILA

Nhắc đến kỳ nghỉ, người ta thường nghĩ đến “sáng thức dậy ở một nơi xa”. Dù sự thật là những chuyến du lịch hoành tráng có thể vui vẻ và đem đến sự tươi mới, nhưng chúng có thể làm bạn tiêu tốn rất nhiều thời gian, năng lượng và tiền bạc.

Chỉ mới nghĩ đến việc lên kế hoạch cho một kỳ nghỉ đã khiến nhiều người cảm thấy mệt mỏi — không những phải điều chỉnh lịch trình cá nhân và thu xếp ngày nghỉ, mà còn phải tìm cách bàn giao các dự án lớn hoặc gác lại công việc để có thể có một kỳ nghỉ thoải mái. Vì vậy, một số người có thể trì hoãn việc sử dụng ngày nghỉ, cho rằng mình sẽ nghỉ phép khi không quá bận rộn, để rồi đến cuối năm họ mới nhận ra rằng đã bỏ lỡ những ngày nghỉ quý giá của mình.

Tôi nhận thấy rằng không nhất thiết phải có những kỳ nghỉ dài để tạo ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và hạnh phúc của bạn. Trong thực tế, tôi đã thử nghiệm ý tưởng “kỳ nghỉ mini” thường xuyên, thường là cách tuần. Những khoảng thời gian nghỉ ngắn này có thể giúp tôi hạnh phúc hơn và cảm thấy cuộc sống bớt ngột ngạt.

Theo quan điểm của tôi, kỳ nghỉ mini là thời gian nghỉ kéo dài một ngày hoặc ngắn hơn. Do thời gian ngắn hơn, kỳ nghỉ mini thường cần ít nỗ lực hơn để lên kế hoạch và thường không cần nhờ người khác phụ trách công việc của mình khi nghỉ. Vì những lợi ích này, kỳ nghỉ kiểu này có thể được thực hiện thường xuyên hơn trong suốt cả năm, giúp bạn tái tạo năng lượng trước khi kiệt sức.

Nếu bạn luôn có cảm giác muốn nghỉ ngơi ngày này qua tháng nọ nhưng không cách nào thu xếp được một kỳ nghỉ dài, dưới đây là 4 cách để tận dụng những kỳ nghỉ mini.

Chuyến đi cuối tuần. Thay vì tự giới hạn kỳ nghỉ là những chuyến đi kéo dài cả tuần, hãy xem xét một chuyến đi 2-3 ngày đến những nơi gần chỗ bạn đang ở. Đặc biệt, nếu bạn sống trong khu đô thị, việc đi du lịch chỉ trong vài giờ có thể khiến bạn cảm thấy như đang ở một thế giới khác vậy.

Để chuyến đi thoải mái nhất, bạn hãy cân nhắc nghỉ ngày thứ Sáu để có thể sắp xếp đồ đạc, di chuyển đến điểm đến và làm vài thứ trước khi nghỉ ngơi. Như vậy bạn vẫn còn 2 ngày để khám phá nơi đó. Nếu về nhà vào giờ ăn tối chủ nhật, bạn có thể soạn đồ ra và dọn dẹp nhà cửa trước khi bắt đầu tuần làm việc mới.

Có thể bạn phải xử lý nhiều email hơn vào thứ Hai, nhưng hơn hết thì kỳ nghỉ mini không làm phát sinh khối lượng công việc lớn chờ giải quyết.

Lên danh sách các việc cá nhân cần làm. Đôi khi hoàn thành những việc nhỏ có thể khiến bạn cảm thấy tuyệt vời. Hãy cân nhắc dành ra một buổi chiều hoặc thậm chí là cả ngày để từ từ giải quyết tất cả những việc lặt vặt mà bạn muốn làm nhưng chưa thu xếp được thời gian. Ví dụ, nghĩ về những việc như cắt tóc, làm móng, thay nhớt xe hoặc khám bác sĩ. Bạn biết mình nên dành thời gian quan tâm đến những việc này nhưng rất khó thu xếp trong lịch trình bận rộn thường ngày.

Hoặc có thể bạn muốn dành thời gian để làm những thứ có lẽ không bao giờ làm được, chẳng hạn như chọn vật dụng sân vườn, mở các thùng đồ còn lại trong phòng khách hoặc mở tài khoản hưu trí. Về nguyên tắc, bạn có thể hoàn thành những việc này trong một đêm cuối tuần hoặc trong suốt ngày cuối tuần. Nhưng nếu bạn luôn thấy rằng mình không làm được và bạn có thời gian nghỉ phép, hãy tận dụng kỳ nghỉ để hoàn thành bớt một số việc trong danh sách tồn đọng dai dẳng này.

Những khoảng thời gian ngắn dành cho hoạt động xã hội. Khi người ta càng nhiều tuổi và đặc biệt sau khi kết hôn, họ có xu hướng giảm thời gian dành cho bạn bè. Có một cách để dành thời gian cho bạn bè mà không cảm thấy đang hy sinh thời gian cho gia đình là dành một hoặc hai giờ trong ngày để ăn trưa cùng một người bạn hoặc họp mặt nhóm bạn trước khi về nhà. Nếu chia thời gian thành những khoảng nhỏ, thì một ngày nghỉ có thể dễ dàng đem đến cho bạn 4 cơ hội kết nối với bạn bè mà bạn có thể hoàn toàn không có dịp gặp gỡ.

Nếu bạn khó có được một cuộc trò chuyện với người bạn đời mà không bị gián đoạn bởi sự quấy nhiễu của bọn trẻ xung quanh, một cách làm tương tự có thể hữu ích. Hãy xác định những ngày mà bạn hoặc cả hai có thể dành một chút thời gian để ở bên nhau. Dành thêm một hoặc hai giờ sẽ không tạo khác biệt trong công việc nhưng có thể tác động lớn đến chất lượng mối quan hệ của bạn.

Những ngày làm việc từ xa để giảm sức ép. Nhiều công ty cho phép nhân viên làm việc từ xa vài ngày trong tuần hoặc suốt tuần. Nếu phong cách làm việc này phù hợp và hữu ích cho bạn, hãy tận dụng cơ hội đó.

Làm việc từ xa về nguyên tắc không phải là một kỳ nghỉ ngắn, nhưng nó thường có thể tạo cảm giác tương tự. Nếu bạn phải mất từ 1 giờ trở lên để di chuyển đến công ty mỗi ngày, việc làm việc ở nhà có thể giúp tiết kiệm 2 giờ hoặc nhiều hơn để bạn có thể thực hiện những việc cá nhân hoặc dành thời gian cho hoạt động xã hội như đã đề cập phía trên.

Ngoài ra, đối với những ai làm việc trong văn phòng ồn ào, thiếu cửa sổ, hoặc nơi thường xuyên hội họp, làm việc từ xa có thể đem lại cảm giác thư thái. Thêm nữa, bạn có thể làm được nhiều việc hơn. Một không gian đẹp như tranh vẽ cũng có thể mang lại cảm giác tĩnh tại khi bạn đảm nhận các dự án căng thẳng. Tôi nhận ra rằng nếu làm việc trong một khung cảnh đẹp, như ở cạnh hồ nước, sẽ đem lại cảm giác tuyệt vời tương tự như một kỳ nghỉ. Môi trường xung quanh có tác động lớn đến cảm giác của tôi.

Thay vì xem “kỳ nghỉ” như một sự kiện trọng đại chỉ diễn ra một hoặc hai lần một năm, hãy để các kỳ nghỉ mini đem lại phép màu trong cuộc sống của bạn. Bằng cách tự cho phép mình dành thời gian riêng cho bản thân, bạn có thể cảm thấy dễ dàng hơn trong việc sắp xếp cuộc sống của mình.

LILA

SANG CHẤN ĐẠO ĐỨC – MORAL INJURY

Khi vết thương nằm ở tầng sâu của lương tâm Không phải mọi sang chấn đều đến từ sợ hãi hay bạo lực. Có những tổn thương không nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng gặm nhấm con người từ bên trong – đó là sang chấn đạo đức (moral injury). Nó xuất hiện khi một người làm,...

PHÂN LY CƠ THỂ

  Phân ly cơ thể (somatic dissociation) là một dạng đặc biệt của phản ứng phân ly, trong đó sự tách rời không diễn ra ở cấp độ ý thức hay ký ức, mà biểu hiện trực tiếp thông qua cảm giác cơ thể, tri giác thân thể và các chức năng sinh học. Đây là một chiến lược...

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...

CAN THIỆP BẮT BUỘC THỦ PHẠM GÂY BẠO HÀNH

  Bạo lực gia đình là một trong những nguyên nhân gây sang chấn tâm lý nghiêm trọng và kéo dài nhất. Nhiều nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, phải sống trong trạng thái sợ hãi, bất lực và bị “đông cứng” (freeze response) trong suốt thời gian dài. Khi bị dồn...

NỖI ĐAU BẤT LỰC CỦA NGƯỜI SỐNG SÓT SAU XÂM HẠI

Trầm cảm là một trong những hệ quả tâm lý phổ biến và nặng nề nhất đối với những người từng trải qua xâm hại tình dục. Trải nghiệm bị xâm phạm không chỉ để lại nỗi đau thể chất và tinh thần tức thời mà còn làm xói mòn niềm tin cơ bản của con người vào sự an toàn, giá...

“TRẦM CẢM” DO “NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

Trong xã hội hiện đại, mạng xã hội đã trở thành công cụ giao tiếp, giải trí và chia sẻ thông tin phổ biến. Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức dẫn đến “nghiện mạng xã hội” đang trở thành một hiện tượng đáng báo động. Nghiện mạng xã hội không chỉ ảnh hưởng đến thói quen...

MỐI NGUY HIỂM KHI SỬ DỤNG MÀN HÌNH VỚI TRẺ EM

  Trong giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi, não bộ của trẻ phát triển nhanh nhất và nhạy cảm nhất trong suốt cuộc đời. Đây là thời kỳ hình thành hàng tỷ kết nối thần kinh mới, được nuôi dưỡng qua những trải nghiệm thực tế như nghe giọng nói của cha mẹ, vận động, tiếp xúc...

“NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

  Trong kỷ nguyên công nghệ, mạng xã hội, trò chơi điện tử và các ứng dụng giải trí như TikTok đã trở thành một phần quen thuộc của đời sống hằng ngày. Tuy nhiên, khi việc sử dụng không còn nằm trong tầm kiểm soát, trẻ em và thanh thiếu niên rất dễ rơi vào trạng...

“NGHIỆN” MÀN HÌNH

  Trong thời đại công nghệ số, thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng hay máy tính trở thành công cụ không thể thiếu trong học tập, làm việc và giải trí. Tuy nhiên, khi việc sử dụng mất kiểm soát, lấn át các hoạt động cần thiết khác và gây suy...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

NÓI DỐI MÃN TÍNH

  Nói dối là hành vi con người nào cũng từng trải qua, nhưng khi nó trở thành một thói quen kéo dài và dường như ăn sâu vào cách tồn tại của một người, ta gọi đó là nói dối mãn tính. Đây không chỉ đơn thuần là sự gian lận hay thiếu trung thực, mà thường là một cơ...

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...

CÔ ĐƠN VÀ TRẦM CẢM

  Cô đơn là một trải nghiệm phổ biến, ai trong chúng ta cũng từng trải qua. Thế nhưng, khi nỗi cô đơn kéo dài và không được xoa dịu bằng sự kết nối, sự lắng nghe và những vòng tay ấm áp, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành. Về mặt sinh học...

CĂNG THẲNG VÀ KHẢ NĂNG THỤ THAI, MANG THAI

  Hệ thống đáp ứng với căng thẳng (stress response system) là một cơ chế sinh học phức tạp, trong đó trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận (HPA axis) đóng vai trò trung tâm. Khi cơ thể đối mặt với áp lực, hormone cortisol và catecholamine (adrenaline,...

KHI ĐÀN ÔNG PHÂN LY

  Nhiều người đàn ông trưởng thành mang trong mình những vết thương vô hình từ sang chấn và bạo hành thời thơ ấu. Trải qua những tình huống bị xâm phạm, bị làm nhục hoặc phải sống trong môi trường bạo lực, họ học cách “cắt kết nối” khỏi cảm xúc để sinh tồn. Sự...

TOXIC STRESS THỜI THƠ ẤU VÀ DI SẢN SANG CHẤN

Trong những năm đầu đời, trẻ em cần một môi trường an toàn, ổn định và đầy yêu thương để phát triển lành mạnh. Tuy nhiên, không phải đứa trẻ nào cũng có được nền tảng đó. Nhiều em phải trải qua trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu (Adverse Childhood Experiences – ACEs) như...

GIA ĐÌNH “BỆNH LÝ”

Trong nhiều gia đình bệnh lý, sự kết hợp giữa một người cha hoặc mẹ mang đặc điểm nhân cách ái kỷ và một người còn lại có xu hướng rối loạn nhân cách ranh giới (borderline) thường tạo nên một trường bạo lực tâm lý liên tục. Người ái kỷ cần kiểm soát, thống trị và luôn...

TẠI SAO VIỆT NAM ÍT NƠI ĐÀO TẠO TÂM LÝ TRỊ LIỆU?

Tâm lý trị liệu – hiểu như một ngành khoa học ứng dụng đòi hỏi đào tạo bài bản, giám sát lâm sàng và tiêu chuẩn đạo đức nghiêm ngặt – hiện còn khan hiếm tại Việt Nam. Sự thiếu hụt này không chỉ đến từ khó khăn trong hệ thống giáo dục mà còn bắt nguồn từ văn hóa, chính...

ĐỨA TRẺ VÀ NGƯỜI MẸ TRẦM CẢM

  Khi người mẹ rơi vào trầm cảm, đứa trẻ không chỉ mất đi nguồn chăm sóc thường xuyên mà còn thiếu vắng sự kết nối cảm xúc – yếu tố thiết yếu cho sự phát triển thần kinh và gắn bó. Trầm cảm khiến người mẹ trở nên rút lui, nét mặt ít biểu cảm, giọng nói phẳng, khả...

KHI NGƯỜI MẸ ĐE DỌA BỎ MẶT CON TRAI MÌNH…

  Khi một người mẹ đe dọa bỏ mặc, rời đi, hoặc “không cần con nữa”, trải nghiệm này gây ra một dạng sang chấn gắn bó đặc biệt nặng nề đối với đứa trẻ, kể cả khi lời đe dọa không trở thành sự thật. Đối với trẻ em, người mẹ đại diện cho sự sống còn, an toàn và ổn...

NỖI ĐAU MẤT NGƯỜI THÂN

Khi cơ thể và tâm trí cùng tan vỡ Mất người thân là một trong những trải nghiệm đau đớn nhất mà con người có thể trải qua. Nó không chỉ là việc một người rời khỏi cuộc đời ta, mà còn là sự sụp đổ của cảm giác gắn bó, an toàn và ý nghĩa sống. Với nhiều người, đây không...

SANG CHẤN ĐẠO ĐỨC – MORAL INJURY

Khi vết thương nằm ở tầng sâu của lương tâm Không phải mọi sang chấn đều đến từ sợ hãi hay bạo lực. Có những tổn thương không nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng gặm nhấm con người từ bên trong – đó là sang chấn đạo đức (moral injury). Nó xuất hiện khi một người làm,...

PHÂN LY CƠ THỂ

  Phân ly cơ thể (somatic dissociation) là một dạng đặc biệt của phản ứng phân ly, trong đó sự tách rời không diễn ra ở cấp độ ý thức hay ký ức, mà biểu hiện trực tiếp thông qua cảm giác cơ thể, tri giác thân thể và các chức năng sinh học. Đây là một chiến lược...

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

NHỮNG ĐỨA TRẺ ĂN CẮP

Tiếng nói thầm lặng của nỗi đau Khi một đứa trẻ bị phát hiện ăn cắp, người lớn thường vội vàng quy kết đó là hành vi sai trái, vô đạo đức hay “mất dạy”. Thế nhưng, nếu ta dừng lại để lắng nghe phía sau hành vi ấy, ta sẽ nhận ra đó không chỉ là câu chuyện về một món đồ...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...

CAN THIỆP BẮT BUỘC THỦ PHẠM GÂY BẠO HÀNH

  Bạo lực gia đình là một trong những nguyên nhân gây sang chấn tâm lý nghiêm trọng và kéo dài nhất. Nhiều nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, phải sống trong trạng thái sợ hãi, bất lực và bị “đông cứng” (freeze response) trong suốt thời gian dài. Khi bị dồn...

NỖI ĐAU BẤT LỰC CỦA NGƯỜI SỐNG SÓT SAU XÂM HẠI

Trầm cảm là một trong những hệ quả tâm lý phổ biến và nặng nề nhất đối với những người từng trải qua xâm hại tình dục. Trải nghiệm bị xâm phạm không chỉ để lại nỗi đau thể chất và tinh thần tức thời mà còn làm xói mòn niềm tin cơ bản của con người vào sự an toàn, giá...

“TRẦM CẢM” DO “NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

Trong xã hội hiện đại, mạng xã hội đã trở thành công cụ giao tiếp, giải trí và chia sẻ thông tin phổ biến. Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức dẫn đến “nghiện mạng xã hội” đang trở thành một hiện tượng đáng báo động. Nghiện mạng xã hội không chỉ ảnh hưởng đến thói quen...

MỐI NGUY HIỂM KHI SỬ DỤNG MÀN HÌNH VỚI TRẺ EM

  Trong giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi, não bộ của trẻ phát triển nhanh nhất và nhạy cảm nhất trong suốt cuộc đời. Đây là thời kỳ hình thành hàng tỷ kết nối thần kinh mới, được nuôi dưỡng qua những trải nghiệm thực tế như nghe giọng nói của cha mẹ, vận động, tiếp xúc...

“NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

  Trong kỷ nguyên công nghệ, mạng xã hội, trò chơi điện tử và các ứng dụng giải trí như TikTok đã trở thành một phần quen thuộc của đời sống hằng ngày. Tuy nhiên, khi việc sử dụng không còn nằm trong tầm kiểm soát, trẻ em và thanh thiếu niên rất dễ rơi vào trạng...

“NGHIỆN” MÀN HÌNH

  Trong thời đại công nghệ số, thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng hay máy tính trở thành công cụ không thể thiếu trong học tập, làm việc và giải trí. Tuy nhiên, khi việc sử dụng mất kiểm soát, lấn át các hoạt động cần thiết khác và gây suy...

ĐẰNG SAU SỰ TỨC GIẬN

Cơn tức giận thường được nhìn thấy như một phản ứng bùng nổ, mạnh mẽ và đôi khi gây tổn hại trong các mối quan hệ. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ hơn, tức giận không phải lúc nào cũng là “vấn đề gốc”. Đằng sau nó là những hoạt động phức tạp của hệ thần kinh, những ký ức...

TRẦM CẢM – CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

  Trầm cảm từ lâu được xem là một trong những rối loạn tâm thần phổ biến và gây nhiều hệ lụy nhất. Khi nhắc đến trầm cảm, phần lớn mọi người nghĩ ngay đến bệnh lý cần được điều trị. Điều này không sai, nhưng nếu chỉ nhìn nhận ở một chiều, ta sẽ bỏ qua khía cạnh...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

NÓI DỐI MÃN TÍNH

  Nói dối là hành vi con người nào cũng từng trải qua, nhưng khi nó trở thành một thói quen kéo dài và dường như ăn sâu vào cách tồn tại của một người, ta gọi đó là nói dối mãn tính. Đây không chỉ đơn thuần là sự gian lận hay thiếu trung thực, mà thường là một cơ...