CẬN THỊ TƯƠNG LAI

CẬN THỊ TƯƠNG LAI

 

Trong thế giới hiện đại đầy áp lực và nhiệm vụ chồng chất, kỹ năng quản lý thời gian và kiểm soát bản thân là yếu tố then chốt để thành công.

Tuy nhiên, với người lớn mắc ADHD (Rối loạn tăng động giảm chú ý), những kỹ năng này không chỉ đơn giản là vấn đề thiếu kỷ luật – mà còn liên quan đến một cơ chế tâm lý sâu sắc hơn: cận thị tương lai (future myopia).

Hiểu một cách đơn giản, cận thị tương lai là hiện tượng khi một người khó hình dung, kết nối hoặc quan tâm đến các phần thưởng hay hậu quả trong tương lai. Thay vào đó, họ thường bị cuốn hút vào những điều mang lại cảm giác dễ chịu ngay lập tức – dù điều đó có thể khiến họ gặp rắc rối về sau. Giống như người bị cận mắt chỉ nhìn rõ những gì ở gần, người mắc “cận thị tương lai” chỉ thấy được những gì đang xảy ra trong hiện tại, mà không thực sự “thấy” được tương lai để điều chỉnh hành vi của mình.

Không chỉ người mắc ADHD mới có xu hướng “cận thị tương lai” – tức là thiên về phần thưởng ngắn hạn và khó tập trung vào các mục tiêu dài hạn – mà thực tế, ai trong chúng ta cũng từng trải qua điều này.

Tuy nhiên, điểm khác biệt ở người ADHD nằm ở mức độ lặp lại, tính nghiêm trọng và cơ chế thần kinh phía sau. Với người khác, sự trì hoãn hay mất tập trung thường mang tính tạm thời và có thể điều chỉnh khi có động lực đủ mạnh. Trong khi đó, người ADHD dù rất muốn hành động và hiểu rõ hậu quả, vẫn có cảm giác như bị “kẹt” trong hiện tại, không thể bật dậy dù đã có kế hoạch.

Điều này liên quan đến hoạt động không ổn định của vùng vỏ não trước trán và hệ thống dopamine – hai yếu tố then chốt trong kiểm soát hành vi và động lực. Hậu quả là họ thường gặp khó khăn kéo dài trong học tập, công việc và các mối quan hệ, dẫn đến cảm giác tự trách và bất lực.

Ở người lớn có ADHD, điều này thường thể hiện qua sự trì hoãn, bốc đồng, hay khó kiên trì với những nhiệm vụ dài hạn. Ví dụ, họ có thể hiểu rằng việc chuẩn bị bài thuyết trình từ sớm là điều cần thiết, nhưng lại khó bắt đầu cho đến phút chót – vì phần thưởng (sự thành công) quá xa vời, còn việc xem YouTube hay lướt mạng lại mang đến sự thỏa mãn tức thì. Khó khăn trong việc tiết kiệm tiền, duy trì thói quen lành mạnh hay hoàn thành mục tiêu cũng bắt nguồn từ sự “mù mờ” với tương lai này.

Cận thị tương lai không phải là dấu hiệu của sự lười biếng hay thiếu ý chí. Nó liên quan đến cách não bộ – đặc biệt là vùng vỏ não trước trán – xử lý thông tin về thời gian và phần thưởng.

Việc hiểu đúng về nó không chỉ giúp người ADHD có cái nhìn bao dung hơn với bản thân, mà còn mở ra hướng tiếp cận phù hợp hơn: như chia nhỏ mục tiêu, tạo phần thưởng ngắn hạn, hay dùng công cụ hỗ trợ trực quan để “đưa tương lai đến gần” hơn.

Hiểu và chấp nhận “cận thị tương lai” là bước đầu để xây dựng sự tự chủ thực sự – không phải bằng áp lực, mà bằng sự đồng cảm và chiến lược thông minh.

MIA NGUYỄN

 

Trong thế giới hiện đại đầy áp lực và nhiệm vụ chồng chất, kỹ năng quản lý thời gian và kiểm soát bản thân là yếu tố then chốt để thành công.

Tuy nhiên, với người lớn mắc ADHD (Rối loạn tăng động giảm chú ý), những kỹ năng này không chỉ đơn giản là vấn đề thiếu kỷ luật – mà còn liên quan đến một cơ chế tâm lý sâu sắc hơn: cận thị tương lai (future myopia).

Hiểu một cách đơn giản, cận thị tương lai là hiện tượng khi một người khó hình dung, kết nối hoặc quan tâm đến các phần thưởng hay hậu quả trong tương lai. Thay vào đó, họ thường bị cuốn hút vào những điều mang lại cảm giác dễ chịu ngay lập tức – dù điều đó có thể khiến họ gặp rắc rối về sau. Giống như người bị cận mắt chỉ nhìn rõ những gì ở gần, người mắc “cận thị tương lai” chỉ thấy được những gì đang xảy ra trong hiện tại, mà không thực sự “thấy” được tương lai để điều chỉnh hành vi của mình.

Không chỉ người mắc ADHD mới có xu hướng “cận thị tương lai” – tức là thiên về phần thưởng ngắn hạn và khó tập trung vào các mục tiêu dài hạn – mà thực tế, ai trong chúng ta cũng từng trải qua điều này.

Tuy nhiên, điểm khác biệt ở người ADHD nằm ở mức độ lặp lại, tính nghiêm trọng và cơ chế thần kinh phía sau. Với người khác, sự trì hoãn hay mất tập trung thường mang tính tạm thời và có thể điều chỉnh khi có động lực đủ mạnh. Trong khi đó, người ADHD dù rất muốn hành động và hiểu rõ hậu quả, vẫn có cảm giác như bị “kẹt” trong hiện tại, không thể bật dậy dù đã có kế hoạch.

Điều này liên quan đến hoạt động không ổn định của vùng vỏ não trước trán và hệ thống dopamine – hai yếu tố then chốt trong kiểm soát hành vi và động lực. Hậu quả là họ thường gặp khó khăn kéo dài trong học tập, công việc và các mối quan hệ, dẫn đến cảm giác tự trách và bất lực.

Ở người lớn có ADHD, điều này thường thể hiện qua sự trì hoãn, bốc đồng, hay khó kiên trì với những nhiệm vụ dài hạn. Ví dụ, họ có thể hiểu rằng việc chuẩn bị bài thuyết trình từ sớm là điều cần thiết, nhưng lại khó bắt đầu cho đến phút chót – vì phần thưởng (sự thành công) quá xa vời, còn việc xem YouTube hay lướt mạng lại mang đến sự thỏa mãn tức thì. Khó khăn trong việc tiết kiệm tiền, duy trì thói quen lành mạnh hay hoàn thành mục tiêu cũng bắt nguồn từ sự “mù mờ” với tương lai này.

Cận thị tương lai không phải là dấu hiệu của sự lười biếng hay thiếu ý chí. Nó liên quan đến cách não bộ – đặc biệt là vùng vỏ não trước trán – xử lý thông tin về thời gian và phần thưởng.

Việc hiểu đúng về nó không chỉ giúp người ADHD có cái nhìn bao dung hơn với bản thân, mà còn mở ra hướng tiếp cận phù hợp hơn: như chia nhỏ mục tiêu, tạo phần thưởng ngắn hạn, hay dùng công cụ hỗ trợ trực quan để “đưa tương lai đến gần” hơn.

Hiểu và chấp nhận “cận thị tương lai” là bước đầu để xây dựng sự tự chủ thực sự – không phải bằng áp lực, mà bằng sự đồng cảm và chiến lược thông minh.

MIA NGUYỄN

KHI YÊU LÀ MUỐN LO GIỮ VÀ SỢ MẤT

Rối loạn gắn bó lo âu (anxious attachment) không phải là một tính cách yếu đuối hay yêu sai cách, mà là một chiến lược sinh tồn hình thành từ những sang chấn gắn bó đầu đời. Những người có kiểu gắn bó này thường yêu rất sâu, rất thật, nhưng cũng luôn thấy bất an, lo...

RỐI LOẠN GẮN BÓ LO ÂU

  Gắn bó (attachment) là nhu cầu sinh tồn cốt lõi của con người, hình thành từ những năm đầu đời khi trẻ tương tác với người chăm sóc chính. Tuy nhiên, khi mối gắn bó này bị gián đoạn hoặc tổn thương – như trong trường hợp trẻ bị cha mẹ bỏ mặc cho ông bà nuôi,...

RỐI LOẠN GẮN BÓ, SANG CHẤN VÀ SINH HỌC THẦN KINH

Rối loạn gắn bó, sang chấn và sinh học thần kinh: Khi hệ thần kinh học cách sống mà không cần kết nối Gắn bó là một trong những nhu cầu cơ bản và bẩm sinh của con người. Ngay từ khi mới sinh, não bộ và hệ thần kinh đã được lập trình để tìm kiếm sự an toàn thông qua...

CƠ THỂ, NÃO BỘ VÀ SỰ GỢI NHỚ HAM MUỐN

  Phản ứng tình dục là một quá trình tinh vi, không chỉ diễn ra ở cơ quan sinh dục mà là sự cộng hưởng giữa thân thể, cảm xúc, ký ức và nhận thức. Trong nhiều trường hợp, người trưởng thành – đặc biệt là những ai từng trải qua sang chấn, trầm cảm, căng thẳng kéo...

KHI TÌNH YÊU, SỰ TÔN TRỌNG KHÔNG LÀM TA HAM MUỐN

  Tính dục không đơn thuần là phản ứng sinh học, mà là một cấu trúc tâm lý phức tạp được định hình bởi cảm xúc, trải nghiệm cá nhân, chuẩn mực xã hội và các tầng sâu của vô thức. Một hiện tượng thường bị hiểu lầm là: vì sao nhiều nam giới gặp khó khăn trong việc...

KHI YÊU LÀ MUỐN LO GIỮ VÀ SỢ MẤT

Rối loạn gắn bó lo âu (anxious attachment) không phải là một tính cách yếu đuối hay yêu sai cách, mà là một chiến lược sinh tồn hình thành từ những sang chấn gắn bó đầu đời. Những người có kiểu gắn bó này thường yêu rất sâu, rất thật, nhưng cũng luôn thấy bất an, lo...

NGƯỜI YÊU DỰ BỊ

Không ai sinh ra đã muốn làm “người yêu dự bị”, nhưng nhiều người lại rơi vào vai trò ấy một cách vô thức, thậm chí lặp lại nó trong nhiều mối quan hệ khác nhau. Họ không chủ đích yêu người có đôi, cũng chẳng mưu cầu việc mãi đứng phía sau, chịu đựng, nhường nhịn và...

RỐI LOẠN GẮN BÓ LO ÂU

  Gắn bó (attachment) là nhu cầu sinh tồn cốt lõi của con người, hình thành từ những năm đầu đời khi trẻ tương tác với người chăm sóc chính. Tuy nhiên, khi mối gắn bó này bị gián đoạn hoặc tổn thương – như trong trường hợp trẻ bị cha mẹ bỏ mặc cho ông bà nuôi,...

RỐI LOẠN GẮN BÓ, SANG CHẤN VÀ SINH HỌC THẦN KINH

Rối loạn gắn bó, sang chấn và sinh học thần kinh: Khi hệ thần kinh học cách sống mà không cần kết nối Gắn bó là một trong những nhu cầu cơ bản và bẩm sinh của con người. Ngay từ khi mới sinh, não bộ và hệ thần kinh đã được lập trình để tìm kiếm sự an toàn thông qua...

CƠ THỂ, NÃO BỘ VÀ SỰ GỢI NHỚ HAM MUỐN

  Phản ứng tình dục là một quá trình tinh vi, không chỉ diễn ra ở cơ quan sinh dục mà là sự cộng hưởng giữa thân thể, cảm xúc, ký ức và nhận thức. Trong nhiều trường hợp, người trưởng thành – đặc biệt là những ai từng trải qua sang chấn, trầm cảm, căng thẳng kéo...

KHI TÌNH YÊU, SỰ TÔN TRỌNG KHÔNG LÀM TA HAM MUỐN

  Tính dục không đơn thuần là phản ứng sinh học, mà là một cấu trúc tâm lý phức tạp được định hình bởi cảm xúc, trải nghiệm cá nhân, chuẩn mực xã hội và các tầng sâu của vô thức. Một hiện tượng thường bị hiểu lầm là: vì sao nhiều nam giới gặp khó khăn trong việc...

HỘI CHỨNG JEREMY – KHI TÌNH BẠN TRỞ NÊN ĐE DỌA

  Trong các mối quan hệ xã hội, đặc biệt là giữa bạn bè, chúng ta thường tin rằng tình cảm chân thành sẽ là nguồn hỗ trợ lớn lao trên hành trình phát triển cá nhân. Tuy nhiên, có những trường hợp mà chính bạn thân – người tưởng như luôn đồng hành – lại trở thành...

KHI CON GÁI LỚN LÊN THIẾU VẮNG CHA

  Đối với nhiều cô gái, hình ảnh người cha là hình mẫu đầu tiên về sự an toàn, nâng đỡ và giới hạn. Khi sự hiện diện ấy bị thiếu vắng – do cha bỏ đi, nghiện ngập, thờ ơ, hoặc chết sớm – đứa trẻ không chỉ mất đi một người thân mà còn mất đi điểm tựa đầu tiên để...

KHI ĐÀN ÔNG MÊ MASSAGE HƠN VỢ

  Trong một số mối quan hệ hôn nhân, không ít người vợ đau đớn khi phát hiện chồng mình có thói quen tìm đến các dịch vụ massage "happy ending". Điều này không chỉ là sự phản bội về mặt thể xác, mà còn mang đến cảm giác bị chối bỏ ở mức sâu sắc hơn: “Tại sao anh...

NHỮNG ĐỨA EM GÁI BỊ NGƯỢC ĐÃI TỪ ANH TRAI

Trong nhiều gia đình, đặc biệt là những gia đình Á Đông đặt nặng vai trò giới tính và thứ bậc, không ít cô gái lớn lên trong bóng tối của người anh trai – người được xem là “trụ cột tương lai” và thường được bênh vực vô điều kiện. Trong khi đó, những đứa em gái lại...