BIẾT ĐỦ ĐỂ HẠNH PHÚC

BIẾT ĐỦ ĐỂ HẠNH PHÚC

 

Nó đã tự hỏi lòng mình rất nhiều lần rằng nó có đang hạnh phúc không? Nó nên làm gì để có thể sống vui và hạnh phúc. Nhưng nó vẫn chưa tìm được câu trả lời ưng ý nhất.

Nó trở lại bến đò cũ trong một chiều rợp nắng. Mười năm đã trôi qua.  Trong cả giấc mơ, nó thấy tay mình như vẫn đang chạm vào vạt nắng chiều dần cập trên bến đò, tai nó vẫn nghe văng vẳng tiếng nước vỗ vào thịt đất đôi bờ, mắt nó vẫn đang thấy mấy con còng ngơ ngác trước cái hang bị nước lấp dần.

Và ở kia, thằng bạn thân ngồi bất động, ánh mắt vô định. Nó tựa đầu vào vai bạn mà nhìn đăm chiêu vào sóng nước đang tách đôi dưới thân chiếc ghe chài. Năm đó nó tròn mười bảy.  

Nó hỏi thằng bạn rằng:

  • Cậu nghĩ giàu có thì có hạnh phúc không?
  • Có tiền thì gì cũng có cả.
  • Chẳng có gì chắc cả. Người ta bảo rằng biết đủ sẽ hạnh phúc.
  • Thế nào là đủ?

Mười năm đi qua vội vàng. Câu hỏi chưa có đáp án ở bến đò quê ngày hôm ấy vẫn đọng lại trong nó nhiều nghĩ suy. Và nó vẫn đang đi tìm hạnh phúc. Nó vẫn đi tìm cái gọi là “đủ”.

Trong đầu nó luôn tồn tại ý nghĩ rằng con người ta sinh ra, nghĩa là tự do đã mất. Sau khi có mặt trên đời, con người bước vào một mớ hỗn độn chằng chịt những quan hệ, từ thân cho đến sơ, rồi vô vàn những ràng buộc có tên và không tên.

Từ đó mọi hạnh phúc hoặc khổ đau trên cõi đời này cũng đều do các mối quan hệ này tạo dựng hoặc gây ra. Vậy con người ta bình yên thể nào trong cái guồng quay càng ngày càng tất bật này?

Nó thấy nhiều người sau những giai đoạn thăng trầm của cuộc sống, họ bế tắc, loay hoay mãi mà không tìm được cho mình một động lực để vượt qua nữa. Có người quẫn trí lựa chọn cái chết để an yên. Người chết có lẽ đã bình an phần mình rồi, thế còn người sống thì sao?

Có người tìm thấy chính mình bình yên trong Kinh kệ, Phật pháp, nhưng nhiều người mỗi ngày đều tụng kinh, lần hạt tràng nhưng vẫn sống sân si lắm. Vậy hạnh phúc rốt cuộc là gì đây? Khó tìm đến vậy sao?

Vào đại học, nó dần nhận ra mọi thứ về cuộc sống này không quyền lực thì là tiền bạc. Không có một trong hai đồng nghĩa với việc không có chỗ dựa.  Tiền bạc rất quan trọng, không một ai có thể phủ nhận được giá trị của tiền. Nó càng không vì nhà nó không khá giả.

Mẹ phải nhặt nhạnh từ đống đồ cũ của người ta cho, sửa lại từng chút để nó có quần áo mà mặc đi học, đi chơi. Mẹ thức đêm làm thức ăn, dậy sớm giao hàng để dành từng đồng cho nó đi học. Mẹ tất tả đạp xe đi dạy, mẹ tranh thủ cơ hội làm thư ký mấy cuộc họp để có tiền bồi dưỡng mà lo miếng ăn cho nó…  

Tất cả mọi thứ trong nhà đều cần tiền, tất cả đều hét gọi mẹ. Nó đã gần như “quán triệt” lời dạy của mẹ. Phải học để có thể có công việc ổn định, có tiền để tự nuôi lấy thân, không phụ thuộc vào ai khác. Vô hình chung, nó cảm thấy mình đang ngày một thực dụng hơn.

Ra trường, nó lao vào làm việc. Sau giờ làm ở công ty thì đi dạy thêm, cuối tuần lại nhận thêm việc đứng quầy phát sản phẩm mẫu. Những lần về nhà thưa dần, gọi về cho mẹ cũng ít dần vì bận quá, về đến nhà, loáng một cái là hết thời gian.

Lâu lâu nó về, gửi tiền cho mẹ, số tiền ngày càng nhiều hơn. Nó thấy hạnh phúc vì giúp được gia đình, sắm được cho nhà cái nọ, cái kia nhưng nó không biết mẹ rất buồn. Cô con gái đã chẳng còn nhiều thời gian để chăm sóc bản thân mình nữa, cũng chẳng còn về nhà thường xuyên với mẹ nữa.

Nó cơ hồ vẫn chưa cảm nhận được mình đang đi xa dần cái cuộc sống lý tưởng mà nó từng ao ước. Có lẽ vì bây giờ việc gì cũng cần có tiền, mà có được một đồng người ta lại càng muốn có thêm một đồng nữa.

Nó lên vị trí quản lý sau ba năm ra trường với một lịch công tác dày đặc hơn và bận rộn hơn. Vòng quay thế đẩy tuổi xuân qua đi. Nó hai mươi sáu. Hai mươi bảy. Rồi hai mươi tám. Cơ thể dù kiên cường mấy rồi cũng có lúc phải gục ngã.

Nó bệnh. Bệnh một tháng trời, không nặng nhưng cứ dai dẳng mãi. Người ta bảo tuổi càng lớn càng cảm thấy rõ cô đơn. Những ngày bệnh nằm ở nhà, chẳng bận rộn gì nữa, nó bỗng thấy ngoài công việc ra nó chẳng còn gì để an ủi những lúc thế này.

Nó xem phim và lướt trên thế giới ảo facebook. Nếu nó viết lên đó câu “Bị bệnh rồi” thì sẽ có bao nhiêu người thực sự quan tâm đây, hay họ chỉ lướt qua và cho một cái “like” dạo. Thế nhưng trong thâm tâm, nó biết rất rõ, một khi nó gọi điện thoại về nhà than thở thì có thể ngay chiều hôm nay, mẹ đã có mặt ở đây với nó.

Chiều nay nó xem một bộ phim gia đình, nhân vật chính cũng đang như nó vậy, cũng lao vào vật lộn với đời sống nhằm cố kiếm thật nhiều tiền. Trên chuyến xe vội vàng về quê thăm mẹ, anh tình cờ giải một câu đố và chết lặng người.

Câu hỏi thế này “Nếu mẹ bạn có thể sống đến 90 tuổi. Trừ đi khoảng thời gian bạn ngủ, trừ đi thời gian bạn không có ở bên cạnh bà. Bạn có biết mình còn bao nhiêu thời gian nữa để sống bên cạnh mẹ mình không?”.

Và nhân vật chính làm một phép tính nhẩm: “Mẹ tôi năm nay 50 tuổi và nếu bà có thể sống đến 90 tuổi, chúng tôi chỉ còn 40 năm bên nhau. Trong 40 năm đó, nếu tôi về nhà nửa năm một lần, vậy tôi sẽ có 80 lần để gặp bà. Nếu tôi có thể dành 7 ngày ở nhà, sau đó trừ hai ngày để gặp bạn bè, 2 ngày để gặp họ hàng, người thân khác thì còn 240 ngày mà còn phải trừ đi thời gian ăn uống, ngủ nghỉ mỗi ngày mất 12 tiếng, vậy ra chỉ còn 120 ngày để sống với mẹ…Tức là 4 tháng thôi”.

Nó chợt thấy lạnh người. Tiếng nhạc phim làm lắng đọng mọi cảm xúc, nước mắt nó trào ra. Tiếng còi tàu hú thật dài đem theo nỗi hoang mang và bộ óc đang trống rỗng của nhân vật chính trên con đường trở về quê nhà, và cũng kéo hai hàng nước mắt của nó rơi lã chã xuống gối… Mẹ nó. Năm nay đã qua sáu mươi tuổi mất rồi…

  • Mẹ, mai con về mẹ nhé!
  • Ừ, muốn ăn gì mẹ nấu.
  • Ăn cả thế giới mẹ nhé!

Sau tất cả, chỉ còn mẹ là người luôn chờ đợi và chu đáo đón bước nó về nhà.

Nó đã nhận ra được rằng hạnh phúc thật ra không có định nghĩa chung mà mỗi người lại có riêng cho mình một ý niệm để mà nắm bắt lấy nó. Nó bây giờ đã cảm nhận sâu sắc và biết “đủ” là thế nào.

“Đủ” để có được hạnh phúc không có nghĩa là mình mất đi động lực để tạo ra “thêm” giá trị mà là biết “đủ”để trân trọng, để sắp xếp thêm thời gian cho những mối quan hệ thân thiết mình đang có, để lỡ một ngày nào đó phải vĩnh viễn mất đi thì cũng không ngập tràn trong nuối tiếc.

Biết “đủ” để thêm thời gian quan tâm đến bản thân nhiều hơn, để trân quý sức khỏe mà ba mẹ ngày trước đã hết sức lo lắng và chăm sóc cho mình. Với nó  đó là “đủ” tiền để sống và “đủ” thời gian để có được những gì nó quan tâm.

Bây giờ nó muốn lao ngay vào lòng mẹ để kể hết những oan ức trong lòng bao nhiêu lâu nay, khóc một trận thật to để ngày mai thức dậy quên hết những muộn phiền đã cũ và bước tiếp con đường phía trước với một ý thức rõ ràng hơn.

Tiếng còi xe đang giục giã, trái tim nó cũng đang đập từng hồi hân hoan.

LẠC NHIÊN

Nó đã tự hỏi lòng mình rất nhiều lần rằng nó có đang hạnh phúc không? Nó nên làm gì để có thể sống vui và hạnh phúc. Nhưng nó vẫn chưa tìm được câu trả lời ưng ý nhất.

Nó trở lại bến đò cũ trong một chiều rợp nắng. Mười năm đã trôi qua.  Trong cả giấc mơ, nó thấy tay mình như vẫn đang chạm vào vạt nắng chiều dần cập trên bến đò, tai nó vẫn nghe văng vẳng tiếng nước vỗ vào thịt đất đôi bờ, mắt nó vẫn đang thấy mấy con còng ngơ ngác trước cái hang bị nước lấp dần.

Và ở kia, thằng bạn thân ngồi bất động, ánh mắt vô định. Nó tựa đầu vào vai bạn mà nhìn đăm chiêu vào sóng nước đang tách đôi dưới thân chiếc ghe chài. Năm đó nó tròn mười bảy.  

Nó hỏi thằng bạn rằng:

  • Cậu nghĩ giàu có thì có hạnh phúc không?
  • Có tiền thì gì cũng có cả.
  • Chẳng có gì chắc cả. Người ta bảo rằng biết đủ sẽ hạnh phúc.
  • Thế nào là đủ?

Mười năm đi qua vội vàng. Câu hỏi chưa có đáp án ở bến đò quê ngày hôm ấy vẫn đọng lại trong nó nhiều nghĩ suy. Và nó vẫn đang đi tìm hạnh phúc. Nó vẫn đi tìm cái gọi là “đủ”.

Trong đầu nó luôn tồn tại ý nghĩ rằng con người ta sinh ra, nghĩa là tự do đã mất. Sau khi có mặt trên đời, con người bước vào một mớ hỗn độn chằng chịt những quan hệ, từ thân cho đến sơ, rồi vô vàn những ràng buộc có tên và không tên.

Từ đó mọi hạnh phúc hoặc khổ đau trên cõi đời này cũng đều do các mối quan hệ này tạo dựng hoặc gây ra. Vậy con người ta bình yên thể nào trong cái guồng quay càng ngày càng tất bật này?

Nó thấy nhiều người sau những giai đoạn thăng trầm của cuộc sống, họ bế tắc, loay hoay mãi mà không tìm được cho mình một động lực để vượt qua nữa. Có người quẫn trí lựa chọn cái chết để an yên. Người chết có lẽ đã bình an phần mình rồi, thế còn người sống thì sao?

Có người tìm thấy chính mình bình yên trong Kinh kệ, Phật pháp, nhưng nhiều người mỗi ngày đều tụng kinh, lần hạt tràng nhưng vẫn sống sân si lắm. Vậy hạnh phúc rốt cuộc là gì đây? Khó tìm đến vậy sao?

Vào đại học, nó dần nhận ra mọi thứ về cuộc sống này không quyền lực thì là tiền bạc. Không có một trong hai đồng nghĩa với việc không có chỗ dựa.  Tiền bạc rất quan trọng, không một ai có thể phủ nhận được giá trị của tiền. Nó càng không vì nhà nó không khá giả.

Mẹ phải nhặt nhạnh từ đống đồ cũ của người ta cho, sửa lại từng chút để nó có quần áo mà mặc đi học, đi chơi. Mẹ thức đêm làm thức ăn, dậy sớm giao hàng để dành từng đồng cho nó đi học. Mẹ tất tả đạp xe đi dạy, mẹ tranh thủ cơ hội làm thư ký mấy cuộc họp để có tiền bồi dưỡng mà lo miếng ăn cho nó…  

Tất cả mọi thứ trong nhà đều cần tiền, tất cả đều hét gọi mẹ. Nó đã gần như “quán triệt” lời dạy của mẹ. Phải học để có thể có công việc ổn định, có tiền để tự nuôi lấy thân, không phụ thuộc vào ai khác. Vô hình chung, nó cảm thấy mình đang ngày một thực dụng hơn.

Ra trường, nó lao vào làm việc. Sau giờ làm ở công ty thì đi dạy thêm, cuối tuần lại nhận thêm việc đứng quầy phát sản phẩm mẫu. Những lần về nhà thưa dần, gọi về cho mẹ cũng ít dần vì bận quá, về đến nhà, loáng một cái là hết thời gian.

Lâu lâu nó về, gửi tiền cho mẹ, số tiền ngày càng nhiều hơn. Nó thấy hạnh phúc vì giúp được gia đình, sắm được cho nhà cái nọ, cái kia nhưng nó không biết mẹ rất buồn. Cô con gái đã chẳng còn nhiều thời gian để chăm sóc bản thân mình nữa, cũng chẳng còn về nhà thường xuyên với mẹ nữa.

Nó cơ hồ vẫn chưa cảm nhận được mình đang đi xa dần cái cuộc sống lý tưởng mà nó từng ao ước. Có lẽ vì bây giờ việc gì cũng cần có tiền, mà có được một đồng người ta lại càng muốn có thêm một đồng nữa.

Nó lên vị trí quản lý sau ba năm ra trường với một lịch công tác dày đặc hơn và bận rộn hơn. Vòng quay thế đẩy tuổi xuân qua đi. Nó hai mươi sáu. Hai mươi bảy. Rồi hai mươi tám. Cơ thể dù kiên cường mấy rồi cũng có lúc phải gục ngã.

Nó bệnh. Bệnh một tháng trời, không nặng nhưng cứ dai dẳng mãi. Người ta bảo tuổi càng lớn càng cảm thấy rõ cô đơn. Những ngày bệnh nằm ở nhà, chẳng bận rộn gì nữa, nó bỗng thấy ngoài công việc ra nó chẳng còn gì để an ủi những lúc thế này.

Nó xem phim và lướt trên thế giới ảo facebook. Nếu nó viết lên đó câu “Bị bệnh rồi” thì sẽ có bao nhiêu người thực sự quan tâm đây, hay họ chỉ lướt qua và cho một cái “like” dạo. Thế nhưng trong thâm tâm, nó biết rất rõ, một khi nó gọi điện thoại về nhà than thở thì có thể ngay chiều hôm nay, mẹ đã có mặt ở đây với nó.

Chiều nay nó xem một bộ phim gia đình, nhân vật chính cũng đang như nó vậy, cũng lao vào vật lộn với đời sống nhằm cố kiếm thật nhiều tiền. Trên chuyến xe vội vàng về quê thăm mẹ, anh tình cờ giải một câu đố và chết lặng người.

Câu hỏi thế này “Nếu mẹ bạn có thể sống đến 90 tuổi. Trừ đi khoảng thời gian bạn ngủ, trừ đi thời gian bạn không có ở bên cạnh bà. Bạn có biết mình còn bao nhiêu thời gian nữa để sống bên cạnh mẹ mình không?”.

Và nhân vật chính làm một phép tính nhẩm: “Mẹ tôi năm nay 50 tuổi và nếu bà có thể sống đến 90 tuổi, chúng tôi chỉ còn 40 năm bên nhau. Trong 40 năm đó, nếu tôi về nhà nửa năm một lần, vậy tôi sẽ có 80 lần để gặp bà. Nếu tôi có thể dành 7 ngày ở nhà, sau đó trừ hai ngày để gặp bạn bè, 2 ngày để gặp họ hàng, người thân khác thì còn 240 ngày mà còn phải trừ đi thời gian ăn uống, ngủ nghỉ mỗi ngày mất 12 tiếng, vậy ra chỉ còn 120 ngày để sống với mẹ…Tức là 4 tháng thôi”.

Nó chợt thấy lạnh người. Tiếng nhạc phim làm lắng đọng mọi cảm xúc, nước mắt nó trào ra. Tiếng còi tàu hú thật dài đem theo nỗi hoang mang và bộ óc đang trống rỗng của nhân vật chính trên con đường trở về quê nhà, và cũng kéo hai hàng nước mắt của nó rơi lã chã xuống gối… Mẹ nó. Năm nay đã qua sáu mươi tuổi mất rồi…

  • Mẹ, mai con về mẹ nhé!
  • Ừ, muốn ăn gì mẹ nấu.
  • Ăn cả thế giới mẹ nhé!

Sau tất cả, chỉ còn mẹ là người luôn chờ đợi và chu đáo đón bước nó về nhà.

Nó đã nhận ra được rằng hạnh phúc thật ra không có định nghĩa chung mà mỗi người lại có riêng cho mình một ý niệm để mà nắm bắt lấy nó. Nó bây giờ đã cảm nhận sâu sắc và biết “đủ” là thế nào.

“Đủ” để có được hạnh phúc không có nghĩa là mình mất đi động lực để tạo ra “thêm” giá trị mà là biết “đủ”để trân trọng, để sắp xếp thêm thời gian cho những mối quan hệ thân thiết mình đang có, để lỡ một ngày nào đó phải vĩnh viễn mất đi thì cũng không ngập tràn trong nuối tiếc.

Biết “đủ” để thêm thời gian quan tâm đến bản thân nhiều hơn, để trân quý sức khỏe mà ba mẹ ngày trước đã hết sức lo lắng và chăm sóc cho mình. Với nó  đó là “đủ” tiền để sống và “đủ” thời gian để có được những gì nó quan tâm.

Bây giờ nó muốn lao ngay vào lòng mẹ để kể hết những oan ức trong lòng bao nhiêu lâu nay, khóc một trận thật to để ngày mai thức dậy quên hết những muộn phiền đã cũ và bước tiếp con đường phía trước với một ý thức rõ ràng hơn.

Tiếng còi xe đang giục giã, trái tim nó cũng đang đập từng hồi hân hoan.

LẠC NHIÊN

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...

CAN THIỆP BẮT BUỘC THỦ PHẠM GÂY BẠO HÀNH

  Bạo lực gia đình là một trong những nguyên nhân gây sang chấn tâm lý nghiêm trọng và kéo dài nhất. Nhiều nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, phải sống trong trạng thái sợ hãi, bất lực và bị “đông cứng” (freeze response) trong suốt thời gian dài. Khi bị dồn...

NỖI ĐAU BẤT LỰC CỦA NGƯỜI SỐNG SÓT SAU XÂM HẠI

Trầm cảm là một trong những hệ quả tâm lý phổ biến và nặng nề nhất đối với những người từng trải qua xâm hại tình dục. Trải nghiệm bị xâm phạm không chỉ để lại nỗi đau thể chất và tinh thần tức thời mà còn làm xói mòn niềm tin cơ bản của con người vào sự an toàn, giá...

“TRẦM CẢM” DO “NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

Trong xã hội hiện đại, mạng xã hội đã trở thành công cụ giao tiếp, giải trí và chia sẻ thông tin phổ biến. Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức dẫn đến “nghiện mạng xã hội” đang trở thành một hiện tượng đáng báo động. Nghiện mạng xã hội không chỉ ảnh hưởng đến thói quen...

MỐI NGUY HIỂM KHI SỬ DỤNG MÀN HÌNH VỚI TRẺ EM

  Trong giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi, não bộ của trẻ phát triển nhanh nhất và nhạy cảm nhất trong suốt cuộc đời. Đây là thời kỳ hình thành hàng tỷ kết nối thần kinh mới, được nuôi dưỡng qua những trải nghiệm thực tế như nghe giọng nói của cha mẹ, vận động, tiếp xúc...

“NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

  Trong kỷ nguyên công nghệ, mạng xã hội, trò chơi điện tử và các ứng dụng giải trí như TikTok đã trở thành một phần quen thuộc của đời sống hằng ngày. Tuy nhiên, khi việc sử dụng không còn nằm trong tầm kiểm soát, trẻ em và thanh thiếu niên rất dễ rơi vào trạng...

“NGHIỆN” MÀN HÌNH

  Trong thời đại công nghệ số, thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng hay máy tính trở thành công cụ không thể thiếu trong học tập, làm việc và giải trí. Tuy nhiên, khi việc sử dụng mất kiểm soát, lấn át các hoạt động cần thiết khác và gây suy...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

NÓI DỐI MÃN TÍNH

  Nói dối là hành vi con người nào cũng từng trải qua, nhưng khi nó trở thành một thói quen kéo dài và dường như ăn sâu vào cách tồn tại của một người, ta gọi đó là nói dối mãn tính. Đây không chỉ đơn thuần là sự gian lận hay thiếu trung thực, mà thường là một cơ...

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...

CÔ ĐƠN VÀ TRẦM CẢM

  Cô đơn là một trải nghiệm phổ biến, ai trong chúng ta cũng từng trải qua. Thế nhưng, khi nỗi cô đơn kéo dài và không được xoa dịu bằng sự kết nối, sự lắng nghe và những vòng tay ấm áp, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành. Về mặt sinh học...

CĂNG THẲNG VÀ KHẢ NĂNG THỤ THAI, MANG THAI

  Hệ thống đáp ứng với căng thẳng (stress response system) là một cơ chế sinh học phức tạp, trong đó trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận (HPA axis) đóng vai trò trung tâm. Khi cơ thể đối mặt với áp lực, hormone cortisol và catecholamine (adrenaline,...

KHI ĐÀN ÔNG PHÂN LY

  Nhiều người đàn ông trưởng thành mang trong mình những vết thương vô hình từ sang chấn và bạo hành thời thơ ấu. Trải qua những tình huống bị xâm phạm, bị làm nhục hoặc phải sống trong môi trường bạo lực, họ học cách “cắt kết nối” khỏi cảm xúc để sinh tồn. Sự...

TOXIC STRESS THỜI THƠ ẤU VÀ DI SẢN SANG CHẤN

Trong những năm đầu đời, trẻ em cần một môi trường an toàn, ổn định và đầy yêu thương để phát triển lành mạnh. Tuy nhiên, không phải đứa trẻ nào cũng có được nền tảng đó. Nhiều em phải trải qua trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu (Adverse Childhood Experiences – ACEs) như...

GIA ĐÌNH “BỆNH LÝ”

Trong nhiều gia đình bệnh lý, sự kết hợp giữa một người cha hoặc mẹ mang đặc điểm nhân cách ái kỷ và một người còn lại có xu hướng rối loạn nhân cách ranh giới (borderline) thường tạo nên một trường bạo lực tâm lý liên tục. Người ái kỷ cần kiểm soát, thống trị và luôn...

HÃY RỜI ĐI KHỎI CHA MẸ ĐỘC HẠI

  Trong văn hóa Việt Nam, cha mẹ luôn được coi là gốc rễ, là nơi con cái phải kính trọng và chăm sóc trọn đời. Tuy nhiên, không phải mọi cha mẹ đều mang đến sự an toàn và tình yêu lành mạnh. Với những cha mẹ độc hại, đặc biệt khi có đặc điểm của rối loạn nhân...

RỜI KHỎI MỐI QUAN HỆ ĐỘC HẠI KHI QUÁ MUỘN

  Trong các mối quan hệ tình cảm, tình yêu và lòng trung thành thường khiến chúng ta tin rằng sự kiên nhẫn có thể thay đổi người kia. Tuy nhiên, khi sống cùng người mắc rối loạn nhân cách nhóm B như ái kỷ, ranh giới, chống đối xã hội hay kịch tính, sự kiên nhẫn...

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

NHỮNG ĐỨA TRẺ ĂN CẮP

Tiếng nói thầm lặng của nỗi đau Khi một đứa trẻ bị phát hiện ăn cắp, người lớn thường vội vàng quy kết đó là hành vi sai trái, vô đạo đức hay “mất dạy”. Thế nhưng, nếu ta dừng lại để lắng nghe phía sau hành vi ấy, ta sẽ nhận ra đó không chỉ là câu chuyện về một món đồ...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...

CAN THIỆP BẮT BUỘC THỦ PHẠM GÂY BẠO HÀNH

  Bạo lực gia đình là một trong những nguyên nhân gây sang chấn tâm lý nghiêm trọng và kéo dài nhất. Nhiều nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, phải sống trong trạng thái sợ hãi, bất lực và bị “đông cứng” (freeze response) trong suốt thời gian dài. Khi bị dồn...

NỖI ĐAU BẤT LỰC CỦA NGƯỜI SỐNG SÓT SAU XÂM HẠI

Trầm cảm là một trong những hệ quả tâm lý phổ biến và nặng nề nhất đối với những người từng trải qua xâm hại tình dục. Trải nghiệm bị xâm phạm không chỉ để lại nỗi đau thể chất và tinh thần tức thời mà còn làm xói mòn niềm tin cơ bản của con người vào sự an toàn, giá...

“TRẦM CẢM” DO “NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

Trong xã hội hiện đại, mạng xã hội đã trở thành công cụ giao tiếp, giải trí và chia sẻ thông tin phổ biến. Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức dẫn đến “nghiện mạng xã hội” đang trở thành một hiện tượng đáng báo động. Nghiện mạng xã hội không chỉ ảnh hưởng đến thói quen...

MỐI NGUY HIỂM KHI SỬ DỤNG MÀN HÌNH VỚI TRẺ EM

  Trong giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi, não bộ của trẻ phát triển nhanh nhất và nhạy cảm nhất trong suốt cuộc đời. Đây là thời kỳ hình thành hàng tỷ kết nối thần kinh mới, được nuôi dưỡng qua những trải nghiệm thực tế như nghe giọng nói của cha mẹ, vận động, tiếp xúc...

“NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

  Trong kỷ nguyên công nghệ, mạng xã hội, trò chơi điện tử và các ứng dụng giải trí như TikTok đã trở thành một phần quen thuộc của đời sống hằng ngày. Tuy nhiên, khi việc sử dụng không còn nằm trong tầm kiểm soát, trẻ em và thanh thiếu niên rất dễ rơi vào trạng...

“NGHIỆN” MÀN HÌNH

  Trong thời đại công nghệ số, thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng hay máy tính trở thành công cụ không thể thiếu trong học tập, làm việc và giải trí. Tuy nhiên, khi việc sử dụng mất kiểm soát, lấn át các hoạt động cần thiết khác và gây suy...

ĐẰNG SAU SỰ TỨC GIẬN

Cơn tức giận thường được nhìn thấy như một phản ứng bùng nổ, mạnh mẽ và đôi khi gây tổn hại trong các mối quan hệ. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ hơn, tức giận không phải lúc nào cũng là “vấn đề gốc”. Đằng sau nó là những hoạt động phức tạp của hệ thần kinh, những ký ức...

TRẦM CẢM – CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

  Trầm cảm từ lâu được xem là một trong những rối loạn tâm thần phổ biến và gây nhiều hệ lụy nhất. Khi nhắc đến trầm cảm, phần lớn mọi người nghĩ ngay đến bệnh lý cần được điều trị. Điều này không sai, nhưng nếu chỉ nhìn nhận ở một chiều, ta sẽ bỏ qua khía cạnh...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

NÓI DỐI MÃN TÍNH

  Nói dối là hành vi con người nào cũng từng trải qua, nhưng khi nó trở thành một thói quen kéo dài và dường như ăn sâu vào cách tồn tại của một người, ta gọi đó là nói dối mãn tính. Đây không chỉ đơn thuần là sự gian lận hay thiếu trung thực, mà thường là một cơ...

CHIẾC MẶT NẠ HOÀN HẢO

  Có những đứa trẻ từ rất sớm đã học cách khoác lên mình “chiếc mặt nạ hoàn hảo”. Các em nỗ lực đạt điểm cao, giành thành tích, cư xử gương mẫu và không để lộ chút yếu đuối nào. Đối với các em, sự hoàn hảo giống như một đặc quyền: nó giúp che giấu những mong manh...

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...

CÔ ĐƠN VÀ TRẦM CẢM

  Cô đơn là một trải nghiệm phổ biến, ai trong chúng ta cũng từng trải qua. Thế nhưng, khi nỗi cô đơn kéo dài và không được xoa dịu bằng sự kết nối, sự lắng nghe và những vòng tay ấm áp, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành. Về mặt sinh học...

CĂNG THẲNG VÀ KHẢ NĂNG THỤ THAI, MANG THAI

  Hệ thống đáp ứng với căng thẳng (stress response system) là một cơ chế sinh học phức tạp, trong đó trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận (HPA axis) đóng vai trò trung tâm. Khi cơ thể đối mặt với áp lực, hormone cortisol và catecholamine (adrenaline,...

KHI ĐÀN ÔNG PHÂN LY

  Nhiều người đàn ông trưởng thành mang trong mình những vết thương vô hình từ sang chấn và bạo hành thời thơ ấu. Trải qua những tình huống bị xâm phạm, bị làm nhục hoặc phải sống trong môi trường bạo lực, họ học cách “cắt kết nối” khỏi cảm xúc để sinh tồn. Sự...