BẠO HÀNH TÂM LÝ TRONG TÌNH CẢM

BẠO HÀNH TÂM LÝ TRONG TÌNH CẢM

Sau đây là câu chuyện của N – cô bạn thân của tôi. Cô ấy đã hẹn hò gần hai năm với B – một chàng trai đạo mạo và thành đạt. Mọi người đều cảm thấy cô bạn tôi may mắn khi được một người ưu tú như vậy yêu thương điên cuồng mà không biết rằng, những ngày gắn bó với B. chính là quãng thời gian mà N. cảm thấy tồi tệ nhất. 

B. là một người cực kỳ hay ghen và có tính kiểm soát rất cao. Ngoài hắn ta, N. không được chuyện trò hay thân mật với bất cứ ai khác. Mọi chuyện đều phải làm theo ý muốn của B. Mỗi khi lên cơn ghen tuông hay cảm thấy không vừa ý, B. sẽ bóp cổ hoặc đánh đập N. Thậm chí còn có lần hắn dùng dao rạch chân N. và lấy kim châm vào tay N. vì cô ấy đi dự tiệc sinh nhật bạn thân mình mà không cho hắn ta biết.

Thế nhưng, bên cạnh những đớn đau về thể xác ấy, N. còn phải gánh chịu nỗi đau tinh thần lớn hơn nhiều. Cô bị chèn ép, chà đạp, xúc phạm bởi chính người mà mình yêu thương nhất. Ngày nào cũng vậy, cô thức dậy với gần mười tin nhắn từ người yêu. Sau đó, dù là thời điểm nào trong ngày, cô cũng phải “báo cáo” thật kỹ với hắn ta là mình đang ở đâu, đang làm gì, đang đi cùng ai, đi từ mấy giờ đến mấy giờ, trò chuyện những gì với nhau. Mạng xã hội của N. do B. toàn quyền quản lý và N. phải đăng hình ảnh với caption theo ý muốn của B. B. không cho phép N. nhắc đến bất cứ người nào khác và thậm chí còn nổi điên với đồng nghiệp của N. chỉ vì anh ấy giúp N. nhấn nút thang máy.

B. còn thường dùng những lời lẽ rất khó nghe để châm chọc và xúc phạm N. Hắn ta đối xử với N. tệ đến mức cô không muốn người thân và bạn bè của mình biết đến hắn ta. Thế nhưng, khi N. có ý định phản kháng, B. sẽ vô cùng tổn thương, không ngừng dọa nạt tự tử và cuối cùng, cô bạn tôi lại trở thành người phải cúi đầu nài nỉ xin lỗi.

Đối với nhiều người, tình yêu không phải là vị ngọt hay những buổi hẹn hò lãng mạn mà là chuỗi ngày sợ hãi, đớn đau dai dẳng, chẳng khác gì địa ngục trần gian. Lý do thường thấy nhất chính là vì họ cũng như N. – là nạn nhân của bạo hành về mặt tâm lý trong quan hệ tình cảm.

Bạo hành tâm lý trong quan hệ tình cảm ((Intimate partner violence) là hiện tượng một trong hai đối tác cố gắng kiểm soát đối phương một cách thái quá để có quyền lực trên người còn lại. Hiện tượng này có thể xảy ra ở bất kỳ mối quan hệ nào.

Tình yêu không phải cứ dằn xé, đau khổ, giày vò tâm can, hành hạ chính mình như trong những thước phim hay tiểu thuyết thì mới là tình yêu đích thực. Một mối quan hệ lành mạnh sẽ khiến bạn cảm thấy hạnh phúc, cải thiện bản thân theo chiều hướng tốt hơn. Người yêu bạn nên đem lại cho bạn cảm giác an toàn, được che chở, bảo vệ và tôn trọng chứ không phải sợ hãi, đau đớn dai dẳng. Tình yêu chân chính chính là khoảnh khắc hai bạn có thể dựa vào nhau để tìm kiếm sự bình yên, thấu hiểu và cảm thông. Nó sẽ khiến bạn yêu người ấy và càng thêm yêu chính mình, cùng nhau tận hưởng sự ngọt ngào, tự do và thoải mái.

Có nhiều định nghĩa khác nhau về tình yêu, nhưng làm tổn thương nhau chắc chắn không phải không phải là một định nghĩa tình yêu đích thực. Thứ “tình yêu” vặn vẹo kèm theo bạo hành tâm lý này càng kéo dài sẽ càng khiến bạn phải chịu nhiều thương tổn.

Người ta thường chỉ biết đến bạo hành thông qua những vết thương, bầm tím hay trầy xước. Bạo hành tâm lý khi yêu không như vậy, vì đây là một dạng bạo hành về tinh thần nên dấu hiệu cũng khó nhận biết hơn. Nhiều người thậm chí còn không biết mình đang bị bạo hành và cho rằng đó là biểu hiện của tình yêu “điên cuồng”, “bá đạo”. 

Nếu có những dấu hiệu này, chứng tỏ bạn cần xem xét nghiêm túc mối quan hệ của mình:

  • Người ấy luôn chỉ trích, hạ thấp giá trị của bạn, thậm chí là ở nơi công khai.
  • Người ấy luôn làm ngơ hoặc coi thường quan điểm và thành quả của bạn.
  • Người ấy luôn đổ lỗi cho bạn.
  • Người ấy kiểm soát bạn quá đà.
  • Người ấy bị ám ảnh chiếm hữu, bắt bạn phải từ bỏ mọi mối quan hệ cá nhân khác.
  • Người ấy liên tục kiểm tra bạn (tin nhắn, đang đi đâu, làm gì, với ai).
  • Bạn luôn sợ hãi và phải cẩn thận mọi lời nói và hành động trước mặt người ấy.
  • Bạn luôn tìm cách lẩn tránh một số đề tài vì lo người ấy sẽ nổi giận.
  • Bạn bị chai lì và lựa chọn buông xuôi cảm xúc.
  • Bạn cảm thấy mình đáng bị tổn thương và luôn tự trách bản thân.

Bạn xứng đáng để được hưởng sự tin tưởng và tôn trọng từ người yêu của mình. Bạn không phải là một món đồ mà người khác có thể toàn quyền sở hữu và giữ khư khư ở bên mình không buông. Bạn cũng không phải là một đối tượng “huấn luyện” nhằm áp vào một khuôn mẫu đúc sẵn theo ý muốn ai đó dưới danh nghĩa của tình yêu chân thành. Hãy mạnh dạn từ bỏ để có thể gặp được một người xứng đáng hơn, với một tình yêu lành mạnh và đáng trân trọng hơn.

CATHERINE

Sau đây là câu chuyện của N – cô bạn thân của tôi. Cô ấy đã hẹn hò gần hai năm với B – một chàng trai đạo mạo và thành đạt. Mọi người đều cảm thấy cô bạn tôi may mắn khi được một người ưu tú như vậy yêu thương điên cuồng mà không biết rằng, những ngày gắn bó với B. chính là quãng thời gian mà N. cảm thấy tồi tệ nhất. 

B. là một người cực kỳ hay ghen và có tính kiểm soát rất cao. Ngoài hắn ta, N. không được chuyện trò hay thân mật với bất cứ ai khác. Mọi chuyện đều phải làm theo ý muốn của B. Mỗi khi lên cơn ghen tuông hay cảm thấy không vừa ý, B. sẽ bóp cổ hoặc đánh đập N. Thậm chí còn có lần hắn dùng dao rạch chân N. và lấy kim châm vào tay N. vì cô ấy đi dự tiệc sinh nhật bạn thân mình mà không cho hắn ta biết.

Thế nhưng, bên cạnh những đớn đau về thể xác ấy, N. còn phải gánh chịu nỗi đau tinh thần lớn hơn nhiều. Cô bị chèn ép, chà đạp, xúc phạm bởi chính người mà mình yêu thương nhất. Ngày nào cũng vậy, cô thức dậy với gần mười tin nhắn từ người yêu. Sau đó, dù là thời điểm nào trong ngày, cô cũng phải “báo cáo” thật kỹ với hắn ta là mình đang ở đâu, đang làm gì, đang đi cùng ai, đi từ mấy giờ đến mấy giờ, trò chuyện những gì với nhau. Mạng xã hội của N. do B. toàn quyền quản lý và N. phải đăng hình ảnh với caption theo ý muốn của B. B. không cho phép N. nhắc đến bất cứ người nào khác và thậm chí còn nổi điên với đồng nghiệp của N. chỉ vì anh ấy giúp N. nhấn nút thang máy.

B. còn thường dùng những lời lẽ rất khó nghe để châm chọc và xúc phạm N. Hắn ta đối xử với N. tệ đến mức cô không muốn người thân và bạn bè của mình biết đến hắn ta. Thế nhưng, khi N. có ý định phản kháng, B. sẽ vô cùng tổn thương, không ngừng dọa nạt tự tử và cuối cùng, cô bạn tôi lại trở thành người phải cúi đầu nài nỉ xin lỗi.

Đối với nhiều người, tình yêu không phải là vị ngọt hay những buổi hẹn hò lãng mạn mà là chuỗi ngày sợ hãi, đớn đau dai dẳng, chẳng khác gì địa ngục trần gian. Lý do thường thấy nhất chính là vì họ cũng như N. – là nạn nhân của bạo hành về mặt tâm lý trong quan hệ tình cảm.

Bạo hành tâm lý trong quan hệ tình cảm ((Intimate partner violence) là hiện tượng một trong hai đối tác cố gắng kiểm soát đối phương một cách thái quá để có quyền lực trên người còn lại. Hiện tượng này có thể xảy ra ở bất kỳ mối quan hệ nào.

Tình yêu không phải cứ dằn xé, đau khổ, giày vò tâm can, hành hạ chính mình như trong những thước phim hay tiểu thuyết thì mới là tình yêu đích thực. Một mối quan hệ lành mạnh sẽ khiến bạn cảm thấy hạnh phúc, cải thiện bản thân theo chiều hướng tốt hơn. Người yêu bạn nên đem lại cho bạn cảm giác an toàn, được che chở, bảo vệ và tôn trọng chứ không phải sợ hãi, đau đớn dai dẳng. Tình yêu chân chính chính là khoảnh khắc hai bạn có thể dựa vào nhau để tìm kiếm sự bình yên, thấu hiểu và cảm thông. Nó sẽ khiến bạn yêu người ấy và càng thêm yêu chính mình, cùng nhau tận hưởng sự ngọt ngào, tự do và thoải mái.

Có nhiều định nghĩa khác nhau về tình yêu, nhưng làm tổn thương nhau chắc chắn không phải không phải là một định nghĩa tình yêu đích thực. Thứ “tình yêu” vặn vẹo kèm theo bạo hành tâm lý này càng kéo dài sẽ càng khiến bạn phải chịu nhiều thương tổn.

Người ta thường chỉ biết đến bạo hành thông qua những vết thương, bầm tím hay trầy xước. Bạo hành tâm lý khi yêu không như vậy, vì đây là một dạng bạo hành về tinh thần nên dấu hiệu cũng khó nhận biết hơn. Nhiều người thậm chí còn không biết mình đang bị bạo hành và cho rằng đó là biểu hiện của tình yêu “điên cuồng”, “bá đạo”. 

Nếu có những dấu hiệu này, chứng tỏ bạn cần xem xét nghiêm túc mối quan hệ của mình:

  • Người ấy luôn chỉ trích, hạ thấp giá trị của bạn, thậm chí là ở nơi công khai.
  • Người ấy luôn làm ngơ hoặc coi thường quan điểm và thành quả của bạn.
  • Người ấy luôn đổ lỗi cho bạn.
  • Người ấy kiểm soát bạn quá đà.
  • Người ấy bị ám ảnh chiếm hữu, bắt bạn phải từ bỏ mọi mối quan hệ cá nhân khác.
  • Người ấy liên tục kiểm tra bạn (tin nhắn, đang đi đâu, làm gì, với ai).
  • Bạn luôn sợ hãi và phải cẩn thận mọi lời nói và hành động trước mặt người ấy.
  • Bạn luôn tìm cách lẩn tránh một số đề tài vì lo người ấy sẽ nổi giận.
  • Bạn bị chai lì và lựa chọn buông xuôi cảm xúc.
  • Bạn cảm thấy mình đáng bị tổn thương và luôn tự trách bản thân.

Bạn xứng đáng để được hưởng sự tin tưởng và tôn trọng từ người yêu của mình. Bạn không phải là một món đồ mà người khác có thể toàn quyền sở hữu và giữ khư khư ở bên mình không buông. Bạn cũng không phải là một đối tượng “huấn luyện” nhằm áp vào một khuôn mẫu đúc sẵn theo ý muốn ai đó dưới danh nghĩa của tình yêu chân thành. Hãy mạnh dạn từ bỏ để có thể gặp được một người xứng đáng hơn, với một tình yêu lành mạnh và đáng trân trọng hơn.

CATHERINE

PHÂN LY CƠ THỂ

  Phân ly cơ thể (somatic dissociation) là một dạng đặc biệt của phản ứng phân ly, trong đó sự tách rời không diễn ra ở cấp độ ý thức hay ký ức, mà biểu hiện trực tiếp thông qua cảm giác cơ thể, tri giác thân thể và các chức năng sinh học. Đây là một chiến lược...

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

NHỮNG ĐỨA TRẺ ĂN CẮP

Tiếng nói thầm lặng của nỗi đau Khi một đứa trẻ bị phát hiện ăn cắp, người lớn thường vội vàng quy kết đó là hành vi sai trái, vô đạo đức hay “mất dạy”. Thế nhưng, nếu ta dừng lại để lắng nghe phía sau hành vi ấy, ta sẽ nhận ra đó không chỉ là câu chuyện về một món đồ...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...

CAN THIỆP BẮT BUỘC THỦ PHẠM GÂY BẠO HÀNH

  Bạo lực gia đình là một trong những nguyên nhân gây sang chấn tâm lý nghiêm trọng và kéo dài nhất. Nhiều nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, phải sống trong trạng thái sợ hãi, bất lực và bị “đông cứng” (freeze response) trong suốt thời gian dài. Khi bị dồn...

PHÂN LY CƠ THỂ

  Phân ly cơ thể (somatic dissociation) là một dạng đặc biệt của phản ứng phân ly, trong đó sự tách rời không diễn ra ở cấp độ ý thức hay ký ức, mà biểu hiện trực tiếp thông qua cảm giác cơ thể, tri giác thân thể và các chức năng sinh học. Đây là một chiến lược...

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

NHỮNG ĐỨA TRẺ ĂN CẮP

Tiếng nói thầm lặng của nỗi đau Khi một đứa trẻ bị phát hiện ăn cắp, người lớn thường vội vàng quy kết đó là hành vi sai trái, vô đạo đức hay “mất dạy”. Thế nhưng, nếu ta dừng lại để lắng nghe phía sau hành vi ấy, ta sẽ nhận ra đó không chỉ là câu chuyện về một món đồ...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...

CAN THIỆP BẮT BUỘC THỦ PHẠM GÂY BẠO HÀNH

  Bạo lực gia đình là một trong những nguyên nhân gây sang chấn tâm lý nghiêm trọng và kéo dài nhất. Nhiều nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, phải sống trong trạng thái sợ hãi, bất lực và bị “đông cứng” (freeze response) trong suốt thời gian dài. Khi bị dồn...

NỖI ĐAU BẤT LỰC CỦA NGƯỜI SỐNG SÓT SAU XÂM HẠI

Trầm cảm là một trong những hệ quả tâm lý phổ biến và nặng nề nhất đối với những người từng trải qua xâm hại tình dục. Trải nghiệm bị xâm phạm không chỉ để lại nỗi đau thể chất và tinh thần tức thời mà còn làm xói mòn niềm tin cơ bản của con người vào sự an toàn, giá...

“TRẦM CẢM” DO “NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

Trong xã hội hiện đại, mạng xã hội đã trở thành công cụ giao tiếp, giải trí và chia sẻ thông tin phổ biến. Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức dẫn đến “nghiện mạng xã hội” đang trở thành một hiện tượng đáng báo động. Nghiện mạng xã hội không chỉ ảnh hưởng đến thói quen...

MỐI NGUY HIỂM KHI SỬ DỤNG MÀN HÌNH VỚI TRẺ EM

  Trong giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi, não bộ của trẻ phát triển nhanh nhất và nhạy cảm nhất trong suốt cuộc đời. Đây là thời kỳ hình thành hàng tỷ kết nối thần kinh mới, được nuôi dưỡng qua những trải nghiệm thực tế như nghe giọng nói của cha mẹ, vận động, tiếp xúc...

“NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

  Trong kỷ nguyên công nghệ, mạng xã hội, trò chơi điện tử và các ứng dụng giải trí như TikTok đã trở thành một phần quen thuộc của đời sống hằng ngày. Tuy nhiên, khi việc sử dụng không còn nằm trong tầm kiểm soát, trẻ em và thanh thiếu niên rất dễ rơi vào trạng...