BẠO HÀNH TÂM LÝ TRONG TÌNH CẢM

BẠO HÀNH TÂM LÝ TRONG TÌNH CẢM

Sau đây là câu chuyện của N – cô bạn thân của tôi. Cô ấy đã hẹn hò gần hai năm với B – một chàng trai đạo mạo và thành đạt. Mọi người đều cảm thấy cô bạn tôi may mắn khi được một người ưu tú như vậy yêu thương điên cuồng mà không biết rằng, những ngày gắn bó với B. chính là quãng thời gian mà N. cảm thấy tồi tệ nhất. 

B. là một người cực kỳ hay ghen và có tính kiểm soát rất cao. Ngoài hắn ta, N. không được chuyện trò hay thân mật với bất cứ ai khác. Mọi chuyện đều phải làm theo ý muốn của B. Mỗi khi lên cơn ghen tuông hay cảm thấy không vừa ý, B. sẽ bóp cổ hoặc đánh đập N. Thậm chí còn có lần hắn dùng dao rạch chân N. và lấy kim châm vào tay N. vì cô ấy đi dự tiệc sinh nhật bạn thân mình mà không cho hắn ta biết.

Thế nhưng, bên cạnh những đớn đau về thể xác ấy, N. còn phải gánh chịu nỗi đau tinh thần lớn hơn nhiều. Cô bị chèn ép, chà đạp, xúc phạm bởi chính người mà mình yêu thương nhất. Ngày nào cũng vậy, cô thức dậy với gần mười tin nhắn từ người yêu. Sau đó, dù là thời điểm nào trong ngày, cô cũng phải “báo cáo” thật kỹ với hắn ta là mình đang ở đâu, đang làm gì, đang đi cùng ai, đi từ mấy giờ đến mấy giờ, trò chuyện những gì với nhau. Mạng xã hội của N. do B. toàn quyền quản lý và N. phải đăng hình ảnh với caption theo ý muốn của B. B. không cho phép N. nhắc đến bất cứ người nào khác và thậm chí còn nổi điên với đồng nghiệp của N. chỉ vì anh ấy giúp N. nhấn nút thang máy.

B. còn thường dùng những lời lẽ rất khó nghe để châm chọc và xúc phạm N. Hắn ta đối xử với N. tệ đến mức cô không muốn người thân và bạn bè của mình biết đến hắn ta. Thế nhưng, khi N. có ý định phản kháng, B. sẽ vô cùng tổn thương, không ngừng dọa nạt tự tử và cuối cùng, cô bạn tôi lại trở thành người phải cúi đầu nài nỉ xin lỗi.

Đối với nhiều người, tình yêu không phải là vị ngọt hay những buổi hẹn hò lãng mạn mà là chuỗi ngày sợ hãi, đớn đau dai dẳng, chẳng khác gì địa ngục trần gian. Lý do thường thấy nhất chính là vì họ cũng như N. – là nạn nhân của bạo hành về mặt tâm lý trong quan hệ tình cảm.

Bạo hành tâm lý trong quan hệ tình cảm ((Intimate partner violence) là hiện tượng một trong hai đối tác cố gắng kiểm soát đối phương một cách thái quá để có quyền lực trên người còn lại. Hiện tượng này có thể xảy ra ở bất kỳ mối quan hệ nào.

Tình yêu không phải cứ dằn xé, đau khổ, giày vò tâm can, hành hạ chính mình như trong những thước phim hay tiểu thuyết thì mới là tình yêu đích thực. Một mối quan hệ lành mạnh sẽ khiến bạn cảm thấy hạnh phúc, cải thiện bản thân theo chiều hướng tốt hơn. Người yêu bạn nên đem lại cho bạn cảm giác an toàn, được che chở, bảo vệ và tôn trọng chứ không phải sợ hãi, đau đớn dai dẳng. Tình yêu chân chính chính là khoảnh khắc hai bạn có thể dựa vào nhau để tìm kiếm sự bình yên, thấu hiểu và cảm thông. Nó sẽ khiến bạn yêu người ấy và càng thêm yêu chính mình, cùng nhau tận hưởng sự ngọt ngào, tự do và thoải mái.

Có nhiều định nghĩa khác nhau về tình yêu, nhưng làm tổn thương nhau chắc chắn không phải không phải là một định nghĩa tình yêu đích thực. Thứ “tình yêu” vặn vẹo kèm theo bạo hành tâm lý này càng kéo dài sẽ càng khiến bạn phải chịu nhiều thương tổn.

Người ta thường chỉ biết đến bạo hành thông qua những vết thương, bầm tím hay trầy xước. Bạo hành tâm lý khi yêu không như vậy, vì đây là một dạng bạo hành về tinh thần nên dấu hiệu cũng khó nhận biết hơn. Nhiều người thậm chí còn không biết mình đang bị bạo hành và cho rằng đó là biểu hiện của tình yêu “điên cuồng”, “bá đạo”. 

Nếu có những dấu hiệu này, chứng tỏ bạn cần xem xét nghiêm túc mối quan hệ của mình:

  • Người ấy luôn chỉ trích, hạ thấp giá trị của bạn, thậm chí là ở nơi công khai.
  • Người ấy luôn làm ngơ hoặc coi thường quan điểm và thành quả của bạn.
  • Người ấy luôn đổ lỗi cho bạn.
  • Người ấy kiểm soát bạn quá đà.
  • Người ấy bị ám ảnh chiếm hữu, bắt bạn phải từ bỏ mọi mối quan hệ cá nhân khác.
  • Người ấy liên tục kiểm tra bạn (tin nhắn, đang đi đâu, làm gì, với ai).
  • Bạn luôn sợ hãi và phải cẩn thận mọi lời nói và hành động trước mặt người ấy.
  • Bạn luôn tìm cách lẩn tránh một số đề tài vì lo người ấy sẽ nổi giận.
  • Bạn bị chai lì và lựa chọn buông xuôi cảm xúc.
  • Bạn cảm thấy mình đáng bị tổn thương và luôn tự trách bản thân.

Bạn xứng đáng để được hưởng sự tin tưởng và tôn trọng từ người yêu của mình. Bạn không phải là một món đồ mà người khác có thể toàn quyền sở hữu và giữ khư khư ở bên mình không buông. Bạn cũng không phải là một đối tượng “huấn luyện” nhằm áp vào một khuôn mẫu đúc sẵn theo ý muốn ai đó dưới danh nghĩa của tình yêu chân thành. Hãy mạnh dạn từ bỏ để có thể gặp được một người xứng đáng hơn, với một tình yêu lành mạnh và đáng trân trọng hơn.

CATHERINE

Sau đây là câu chuyện của N – cô bạn thân của tôi. Cô ấy đã hẹn hò gần hai năm với B – một chàng trai đạo mạo và thành đạt. Mọi người đều cảm thấy cô bạn tôi may mắn khi được một người ưu tú như vậy yêu thương điên cuồng mà không biết rằng, những ngày gắn bó với B. chính là quãng thời gian mà N. cảm thấy tồi tệ nhất. 

B. là một người cực kỳ hay ghen và có tính kiểm soát rất cao. Ngoài hắn ta, N. không được chuyện trò hay thân mật với bất cứ ai khác. Mọi chuyện đều phải làm theo ý muốn của B. Mỗi khi lên cơn ghen tuông hay cảm thấy không vừa ý, B. sẽ bóp cổ hoặc đánh đập N. Thậm chí còn có lần hắn dùng dao rạch chân N. và lấy kim châm vào tay N. vì cô ấy đi dự tiệc sinh nhật bạn thân mình mà không cho hắn ta biết.

Thế nhưng, bên cạnh những đớn đau về thể xác ấy, N. còn phải gánh chịu nỗi đau tinh thần lớn hơn nhiều. Cô bị chèn ép, chà đạp, xúc phạm bởi chính người mà mình yêu thương nhất. Ngày nào cũng vậy, cô thức dậy với gần mười tin nhắn từ người yêu. Sau đó, dù là thời điểm nào trong ngày, cô cũng phải “báo cáo” thật kỹ với hắn ta là mình đang ở đâu, đang làm gì, đang đi cùng ai, đi từ mấy giờ đến mấy giờ, trò chuyện những gì với nhau. Mạng xã hội của N. do B. toàn quyền quản lý và N. phải đăng hình ảnh với caption theo ý muốn của B. B. không cho phép N. nhắc đến bất cứ người nào khác và thậm chí còn nổi điên với đồng nghiệp của N. chỉ vì anh ấy giúp N. nhấn nút thang máy.

B. còn thường dùng những lời lẽ rất khó nghe để châm chọc và xúc phạm N. Hắn ta đối xử với N. tệ đến mức cô không muốn người thân và bạn bè của mình biết đến hắn ta. Thế nhưng, khi N. có ý định phản kháng, B. sẽ vô cùng tổn thương, không ngừng dọa nạt tự tử và cuối cùng, cô bạn tôi lại trở thành người phải cúi đầu nài nỉ xin lỗi.

Đối với nhiều người, tình yêu không phải là vị ngọt hay những buổi hẹn hò lãng mạn mà là chuỗi ngày sợ hãi, đớn đau dai dẳng, chẳng khác gì địa ngục trần gian. Lý do thường thấy nhất chính là vì họ cũng như N. – là nạn nhân của bạo hành về mặt tâm lý trong quan hệ tình cảm.

Bạo hành tâm lý trong quan hệ tình cảm ((Intimate partner violence) là hiện tượng một trong hai đối tác cố gắng kiểm soát đối phương một cách thái quá để có quyền lực trên người còn lại. Hiện tượng này có thể xảy ra ở bất kỳ mối quan hệ nào.

Tình yêu không phải cứ dằn xé, đau khổ, giày vò tâm can, hành hạ chính mình như trong những thước phim hay tiểu thuyết thì mới là tình yêu đích thực. Một mối quan hệ lành mạnh sẽ khiến bạn cảm thấy hạnh phúc, cải thiện bản thân theo chiều hướng tốt hơn. Người yêu bạn nên đem lại cho bạn cảm giác an toàn, được che chở, bảo vệ và tôn trọng chứ không phải sợ hãi, đau đớn dai dẳng. Tình yêu chân chính chính là khoảnh khắc hai bạn có thể dựa vào nhau để tìm kiếm sự bình yên, thấu hiểu và cảm thông. Nó sẽ khiến bạn yêu người ấy và càng thêm yêu chính mình, cùng nhau tận hưởng sự ngọt ngào, tự do và thoải mái.

Có nhiều định nghĩa khác nhau về tình yêu, nhưng làm tổn thương nhau chắc chắn không phải không phải là một định nghĩa tình yêu đích thực. Thứ “tình yêu” vặn vẹo kèm theo bạo hành tâm lý này càng kéo dài sẽ càng khiến bạn phải chịu nhiều thương tổn.

Người ta thường chỉ biết đến bạo hành thông qua những vết thương, bầm tím hay trầy xước. Bạo hành tâm lý khi yêu không như vậy, vì đây là một dạng bạo hành về tinh thần nên dấu hiệu cũng khó nhận biết hơn. Nhiều người thậm chí còn không biết mình đang bị bạo hành và cho rằng đó là biểu hiện của tình yêu “điên cuồng”, “bá đạo”. 

Nếu có những dấu hiệu này, chứng tỏ bạn cần xem xét nghiêm túc mối quan hệ của mình:

  • Người ấy luôn chỉ trích, hạ thấp giá trị của bạn, thậm chí là ở nơi công khai.
  • Người ấy luôn làm ngơ hoặc coi thường quan điểm và thành quả của bạn.
  • Người ấy luôn đổ lỗi cho bạn.
  • Người ấy kiểm soát bạn quá đà.
  • Người ấy bị ám ảnh chiếm hữu, bắt bạn phải từ bỏ mọi mối quan hệ cá nhân khác.
  • Người ấy liên tục kiểm tra bạn (tin nhắn, đang đi đâu, làm gì, với ai).
  • Bạn luôn sợ hãi và phải cẩn thận mọi lời nói và hành động trước mặt người ấy.
  • Bạn luôn tìm cách lẩn tránh một số đề tài vì lo người ấy sẽ nổi giận.
  • Bạn bị chai lì và lựa chọn buông xuôi cảm xúc.
  • Bạn cảm thấy mình đáng bị tổn thương và luôn tự trách bản thân.

Bạn xứng đáng để được hưởng sự tin tưởng và tôn trọng từ người yêu của mình. Bạn không phải là một món đồ mà người khác có thể toàn quyền sở hữu và giữ khư khư ở bên mình không buông. Bạn cũng không phải là một đối tượng “huấn luyện” nhằm áp vào một khuôn mẫu đúc sẵn theo ý muốn ai đó dưới danh nghĩa của tình yêu chân thành. Hãy mạnh dạn từ bỏ để có thể gặp được một người xứng đáng hơn, với một tình yêu lành mạnh và đáng trân trọng hơn.

CATHERINE

RỐI LOẠN GẮN BÓ LO ÂU

Gắn bó (attachment) là nhu cầu sinh tồn cốt lõi của con người, hình thành từ những năm đầu đời khi trẻ tương tác với người chăm sóc chính. Tuy nhiên, khi mối gắn bó này bị gián đoạn hoặc tổn thương – như trong trường hợp trẻ bị cha mẹ bỏ mặc cho ông bà nuôi, hoặc...

“THIẾU HIỂU BIẾT” NUÔI DƯỠNG XÂM HẠI TÌNH DỤC TRẺ EM

Ở Việt Nam, nhiều hành vi được xem là yêu thương hay chăm sóc trẻ – như thay đồ, tắm chung, đùa giỡn vùng kín, xoa bụng, nựng má, hôn môi, dọa nạt hay để trẻ đi vệ sinh nơi công cộng – thực chất đang xâm phạm ranh giới thân thể của trẻ. Sự thiếu hiểu biết của người...

KHI YÊU LÀ MUỐN LO GIỮ VÀ SỢ MẤT

Rối loạn gắn bó lo âu (anxious attachment) không phải là một tính cách yếu đuối hay yêu sai cách, mà là một chiến lược sinh tồn hình thành từ những sang chấn gắn bó đầu đời. Những người có kiểu gắn bó này thường yêu rất sâu, rất thật, nhưng cũng luôn thấy bất an, lo...

NGƯỜI YÊU DỰ BỊ

Không ai sinh ra đã muốn làm “người yêu dự bị”, nhưng nhiều người lại rơi vào vai trò ấy một cách vô thức, thậm chí lặp lại nó trong nhiều mối quan hệ khác nhau. Họ không chủ đích yêu người có đôi, cũng chẳng mưu cầu việc mãi đứng phía sau, chịu đựng, nhường nhịn và...

RỐI LOẠN GẮN BÓ LO ÂU

  Gắn bó (attachment) là nhu cầu sinh tồn cốt lõi của con người, hình thành từ những năm đầu đời khi trẻ tương tác với người chăm sóc chính. Tuy nhiên, khi mối gắn bó này bị gián đoạn hoặc tổn thương – như trong trường hợp trẻ bị cha mẹ bỏ mặc cho ông bà nuôi,...

RỐI LOẠN GẮN BÓ, SANG CHẤN VÀ SINH HỌC THẦN KINH

Rối loạn gắn bó, sang chấn và sinh học thần kinh: Khi hệ thần kinh học cách sống mà không cần kết nối Gắn bó là một trong những nhu cầu cơ bản và bẩm sinh của con người. Ngay từ khi mới sinh, não bộ và hệ thần kinh đã được lập trình để tìm kiếm sự an toàn thông qua...

RỐI LOẠN GẮN BÓ LO ÂU

Gắn bó (attachment) là nhu cầu sinh tồn cốt lõi của con người, hình thành từ những năm đầu đời khi trẻ tương tác với người chăm sóc chính. Tuy nhiên, khi mối gắn bó này bị gián đoạn hoặc tổn thương – như trong trường hợp trẻ bị cha mẹ bỏ mặc cho ông bà nuôi, hoặc...

“THIẾU HIỂU BIẾT” NUÔI DƯỠNG XÂM HẠI TÌNH DỤC TRẺ EM

Ở Việt Nam, nhiều hành vi được xem là yêu thương hay chăm sóc trẻ – như thay đồ, tắm chung, đùa giỡn vùng kín, xoa bụng, nựng má, hôn môi, dọa nạt hay để trẻ đi vệ sinh nơi công cộng – thực chất đang xâm phạm ranh giới thân thể của trẻ. Sự thiếu hiểu biết của người...

KHI YÊU LÀ MUỐN LO GIỮ VÀ SỢ MẤT

Rối loạn gắn bó lo âu (anxious attachment) không phải là một tính cách yếu đuối hay yêu sai cách, mà là một chiến lược sinh tồn hình thành từ những sang chấn gắn bó đầu đời. Những người có kiểu gắn bó này thường yêu rất sâu, rất thật, nhưng cũng luôn thấy bất an, lo...

NGƯỜI YÊU DỰ BỊ

Không ai sinh ra đã muốn làm “người yêu dự bị”, nhưng nhiều người lại rơi vào vai trò ấy một cách vô thức, thậm chí lặp lại nó trong nhiều mối quan hệ khác nhau. Họ không chủ đích yêu người có đôi, cũng chẳng mưu cầu việc mãi đứng phía sau, chịu đựng, nhường nhịn và...

RỐI LOẠN GẮN BÓ LO ÂU

  Gắn bó (attachment) là nhu cầu sinh tồn cốt lõi của con người, hình thành từ những năm đầu đời khi trẻ tương tác với người chăm sóc chính. Tuy nhiên, khi mối gắn bó này bị gián đoạn hoặc tổn thương – như trong trường hợp trẻ bị cha mẹ bỏ mặc cho ông bà nuôi,...

RỐI LOẠN GẮN BÓ, SANG CHẤN VÀ SINH HỌC THẦN KINH

Rối loạn gắn bó, sang chấn và sinh học thần kinh: Khi hệ thần kinh học cách sống mà không cần kết nối Gắn bó là một trong những nhu cầu cơ bản và bẩm sinh của con người. Ngay từ khi mới sinh, não bộ và hệ thần kinh đã được lập trình để tìm kiếm sự an toàn thông qua...

CƠ THỂ, NÃO BỘ VÀ SỰ GỢI NHỚ HAM MUỐN

  Phản ứng tình dục là một quá trình tinh vi, không chỉ diễn ra ở cơ quan sinh dục mà là sự cộng hưởng giữa thân thể, cảm xúc, ký ức và nhận thức. Trong nhiều trường hợp, người trưởng thành – đặc biệt là những ai từng trải qua sang chấn, trầm cảm, căng thẳng kéo...

KHI TÌNH YÊU, SỰ TÔN TRỌNG KHÔNG LÀM TA HAM MUỐN

  Tính dục không đơn thuần là phản ứng sinh học, mà là một cấu trúc tâm lý phức tạp được định hình bởi cảm xúc, trải nghiệm cá nhân, chuẩn mực xã hội và các tầng sâu của vô thức. Một hiện tượng thường bị hiểu lầm là: vì sao nhiều nam giới gặp khó khăn trong việc...

HỘI CHỨNG JEREMY – KHI TÌNH BẠN TRỞ NÊN ĐE DỌA

  Trong các mối quan hệ xã hội, đặc biệt là giữa bạn bè, chúng ta thường tin rằng tình cảm chân thành sẽ là nguồn hỗ trợ lớn lao trên hành trình phát triển cá nhân. Tuy nhiên, có những trường hợp mà chính bạn thân – người tưởng như luôn đồng hành – lại trở thành...

KHI CON GÁI LỚN LÊN THIẾU VẮNG CHA

  Đối với nhiều cô gái, hình ảnh người cha là hình mẫu đầu tiên về sự an toàn, nâng đỡ và giới hạn. Khi sự hiện diện ấy bị thiếu vắng – do cha bỏ đi, nghiện ngập, thờ ơ, hoặc chết sớm – đứa trẻ không chỉ mất đi một người thân mà còn mất đi điểm tựa đầu tiên để...