HỌC TÂM LÝ CÓ THẬT SỰ GIÚP TA ỔN HƠN?

HỌC TÂM LÝ CÓ THẬT SỰ GIÚP TA ỔN HƠN?

 

Nhiều bạn trẻ chọn học ngành tâm lý với một mong muốn rất chân thành: “Mình muốn hiểu bản thân hơn, muốn chữa lành những tổn thương của chính mình.” Điều đó không sai. Trong một thế giới nhiều biến động, nơi cảm xúc dễ bị bỏ qua và tổn thương thường bị xem nhẹ, thì việc học tâm lý là cách rất tự nhiên để đi tìm lời giải cho chính cuộc đời mình. Nhưng liệu học xong ngành tâm lý, ta có thật sự “ổn” hơn không? Câu trả lời là: không hẳn.

Việc học tâm lý mang lại cho ta rất nhiều kiến thức – về hành vi con người, cảm xúc, mối quan hệ, cơ chế của chấn thương, sự phát triển nhân cách, cách bộ não vận hành… Nhưng sự hiểu biết ấy nằm ở tầng nhận thức. Nó giống như bạn học cách bơi qua sách vở: bạn biết kỹ thuật, biết phải thở thế nào, đạp chân ra sao, nhưng nếu chưa từng xuống nước, cơ thể bạn vẫn chưa thực sự biết bơi. Tâm lý học là công cụ tuyệt vời để “nhìn thấy vấn đề”, nhưng chữa lành thì cần một hành trình khác: hành trình cảm nhận, trải qua và chuyển hóa bên trong cơ thể và hệ thần kinh của chính mình.

Nhiều bạn sinh viên tâm lý vẫn rơi vào khủng hoảng, lo âu, trầm cảm, hoặc cảm thấy lạc lõng. Có những lúc càng học, ta càng thấy bản thân “rối tung”, càng nhận ra những lỗ hổng trong gia đình, tuổi thơ, mối quan hệ. Việc gọi tên được vấn đề không làm nó biến mất – thậm chí ban đầu còn làm nó hiện rõ hơn, đau hơn. Đây là lúc nhiều bạn hụt hẫng: “Sao mình biết hết rồi mà vẫn không khá hơn?”

Bởi vì lý trí không đủ để thay đổi cảm xúc. Việc chữa lành cần trải qua tầng sâu hơn: kết nối với cơ thể, học cách hiện diện, điều hòa cảm xúc, xây dựng lại sự an toàn bên trong. Và điều đó không thể chỉ học qua sách, mà cần được trải nghiệm – thông qua trị liệu cá nhân, làm việc với chính mình, qua mối quan hệ thực tế với người khác, và cả qua việc dám chạm vào phần dễ tổn thương nhất của mình.

Vậy học tâm lý có giúp bạn ổn hơn không? Có – nếu bạn không xem đó là “thuốc thần kỳ”, mà là cánh cửa mở ra hành trình dài hơn: hành trình đi về phía chính mình. Và trên hành trình đó, điều quý giá không phải là “ổn” hay “giỏi”, mà là bạn đã chân thật với nỗi đau, dịu dàng với chính mình, và đủ can đảm để lớn lên từng chút một.

MIA NGUYỄN

 

Nhiều bạn trẻ chọn học ngành tâm lý với một mong muốn rất chân thành: “Mình muốn hiểu bản thân hơn, muốn chữa lành những tổn thương của chính mình.” Điều đó không sai. Trong một thế giới nhiều biến động, nơi cảm xúc dễ bị bỏ qua và tổn thương thường bị xem nhẹ, thì việc học tâm lý là cách rất tự nhiên để đi tìm lời giải cho chính cuộc đời mình. Nhưng liệu học xong ngành tâm lý, ta có thật sự “ổn” hơn không? Câu trả lời là: không hẳn.

Việc học tâm lý mang lại cho ta rất nhiều kiến thức – về hành vi con người, cảm xúc, mối quan hệ, cơ chế của chấn thương, sự phát triển nhân cách, cách bộ não vận hành… Nhưng sự hiểu biết ấy nằm ở tầng nhận thức. Nó giống như bạn học cách bơi qua sách vở: bạn biết kỹ thuật, biết phải thở thế nào, đạp chân ra sao, nhưng nếu chưa từng xuống nước, cơ thể bạn vẫn chưa thực sự biết bơi. Tâm lý học là công cụ tuyệt vời để “nhìn thấy vấn đề”, nhưng chữa lành thì cần một hành trình khác: hành trình cảm nhận, trải qua và chuyển hóa bên trong cơ thể và hệ thần kinh của chính mình.

Nhiều bạn sinh viên tâm lý vẫn rơi vào khủng hoảng, lo âu, trầm cảm, hoặc cảm thấy lạc lõng. Có những lúc càng học, ta càng thấy bản thân “rối tung”, càng nhận ra những lỗ hổng trong gia đình, tuổi thơ, mối quan hệ. Việc gọi tên được vấn đề không làm nó biến mất – thậm chí ban đầu còn làm nó hiện rõ hơn, đau hơn. Đây là lúc nhiều bạn hụt hẫng: “Sao mình biết hết rồi mà vẫn không khá hơn?”

Bởi vì lý trí không đủ để thay đổi cảm xúc. Việc chữa lành cần trải qua tầng sâu hơn: kết nối với cơ thể, học cách hiện diện, điều hòa cảm xúc, xây dựng lại sự an toàn bên trong. Và điều đó không thể chỉ học qua sách, mà cần được trải nghiệm – thông qua trị liệu cá nhân, làm việc với chính mình, qua mối quan hệ thực tế với người khác, và cả qua việc dám chạm vào phần dễ tổn thương nhất của mình.

Vậy học tâm lý có giúp bạn ổn hơn không? Có – nếu bạn không xem đó là “thuốc thần kỳ”, mà là cánh cửa mở ra hành trình dài hơn: hành trình đi về phía chính mình. Và trên hành trình đó, điều quý giá không phải là “ổn” hay “giỏi”, mà là bạn đã chân thật với nỗi đau, dịu dàng với chính mình, và đủ can đảm để lớn lên từng chút một.

MIA NGUYỄN

“NGHIỆN” MÀN HÌNH

  Trong thời đại công nghệ số, thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng hay máy tính trở thành công cụ không thể thiếu trong học tập, làm việc và giải trí. Tuy nhiên, khi việc sử dụng mất kiểm soát, lấn át các hoạt động cần thiết khác và gây suy...

ĐẰNG SAU SỰ TỨC GIẬN

Cơn tức giận thường được nhìn thấy như một phản ứng bùng nổ, mạnh mẽ và đôi khi gây tổn hại trong các mối quan hệ. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ hơn, tức giận không phải lúc nào cũng là “vấn đề gốc”. Đằng sau nó là những hoạt động phức tạp của hệ thần kinh, những ký ức...

TRẦM CẢM – CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

  Trầm cảm từ lâu được xem là một trong những rối loạn tâm thần phổ biến và gây nhiều hệ lụy nhất. Khi nhắc đến trầm cảm, phần lớn mọi người nghĩ ngay đến bệnh lý cần được điều trị. Điều này không sai, nhưng nếu chỉ nhìn nhận ở một chiều, ta sẽ bỏ qua khía cạnh...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

CHIẾC MẶT NẠ HOÀN HẢO

  Có những đứa trẻ từ rất sớm đã học cách khoác lên mình “chiếc mặt nạ hoàn hảo”. Các em nỗ lực đạt điểm cao, giành thành tích, cư xử gương mẫu và không để lộ chút yếu đuối nào. Đối với các em, sự hoàn hảo giống như một đặc quyền: nó giúp che giấu những mong manh...

“NGHIỆN” MÀN HÌNH

  Trong thời đại công nghệ số, thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng hay máy tính trở thành công cụ không thể thiếu trong học tập, làm việc và giải trí. Tuy nhiên, khi việc sử dụng mất kiểm soát, lấn át các hoạt động cần thiết khác và gây suy...

ĐẰNG SAU SỰ TỨC GIẬN

Cơn tức giận thường được nhìn thấy như một phản ứng bùng nổ, mạnh mẽ và đôi khi gây tổn hại trong các mối quan hệ. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ hơn, tức giận không phải lúc nào cũng là “vấn đề gốc”. Đằng sau nó là những hoạt động phức tạp của hệ thần kinh, những ký ức...

TRẦM CẢM – CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

  Trầm cảm từ lâu được xem là một trong những rối loạn tâm thần phổ biến và gây nhiều hệ lụy nhất. Khi nhắc đến trầm cảm, phần lớn mọi người nghĩ ngay đến bệnh lý cần được điều trị. Điều này không sai, nhưng nếu chỉ nhìn nhận ở một chiều, ta sẽ bỏ qua khía cạnh...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

NÓI DỐI MÃN TÍNH

  Nói dối là hành vi con người nào cũng từng trải qua, nhưng khi nó trở thành một thói quen kéo dài và dường như ăn sâu vào cách tồn tại của một người, ta gọi đó là nói dối mãn tính. Đây không chỉ đơn thuần là sự gian lận hay thiếu trung thực, mà thường là một cơ...

CHIẾC MẶT NẠ HOÀN HẢO

  Có những đứa trẻ từ rất sớm đã học cách khoác lên mình “chiếc mặt nạ hoàn hảo”. Các em nỗ lực đạt điểm cao, giành thành tích, cư xử gương mẫu và không để lộ chút yếu đuối nào. Đối với các em, sự hoàn hảo giống như một đặc quyền: nó giúp che giấu những mong manh...

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...

CÔ ĐƠN VÀ TRẦM CẢM

  Cô đơn là một trải nghiệm phổ biến, ai trong chúng ta cũng từng trải qua. Thế nhưng, khi nỗi cô đơn kéo dài và không được xoa dịu bằng sự kết nối, sự lắng nghe và những vòng tay ấm áp, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành. Về mặt sinh học...

CĂNG THẲNG VÀ KHẢ NĂNG THỤ THAI, MANG THAI

  Hệ thống đáp ứng với căng thẳng (stress response system) là một cơ chế sinh học phức tạp, trong đó trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận (HPA axis) đóng vai trò trung tâm. Khi cơ thể đối mặt với áp lực, hormone cortisol và catecholamine (adrenaline,...