ÁI KỶ VÀ SỰ HỦY HOẠI CẢM XÚC

ÁI KỶ VÀ SỰ HỦY HOẠI CẢM XÚC

 

Người mắc chứng ái kỷ thường khiến người khác bị cuốn vào một thế giới đầy hỗn loạn và tổn thương. Họ là những kẻ luôn khao khát được ngưỡng mộ, được xem là trung tâm của mọi sự chú ý.

Đằng sau vẻ ngoài tự tin, quyến rũ và thành công là một cái tôi mong manh đến mức phải liên tục được củng cố bằng những phản hồi tích cực từ người khác. Sự yếm thế của họ được che đậy bởi một mặt nạ quyền lực, điều khiển và thao túng.

Những người ái kỷ không ngần ngại khai thác tình cảm, lòng tin và sự nhẫn nhịn của người khác để phục vụ cho nhu cầu cá nhân. Họ có thể làm bạn cảm thấy mình quan trọng trong một khoảnh khắc, nhưng nhanh chóng hắt hủi, xem thường bạn khi không còn giá trị lợi dụng.

Trong mối quan hệ, họ thường thủ vai “nạn nhân”, che giấu hành vi độc hại dưới lớp vỏ bị tổn thương. Họ thao túng bạn bằng cảm giác tội lỗi, khiến bạn luôn phải chạy theo để “sửa sai”, để được yêu thương trở lại.

Khi yêu một người ái kỷ, bạn có thể bắt đầu nghi ngờ chính mình, đánh mất lòng tin vào cảm xúc cá nhân, và dần cảm thấy bản thân không còn đủ tốt.

Họ khiến bạn tin rằng mọi vấn đề đều bắt nguồn từ bạn, rằng nếu bạn cố gắng hơn, nhẫn nhịn hơn, thì mối quan hệ sẽ ổn. Nhưng sự thật là không có điểm dừng cho những đòi hỏi và sự bất mãn của họ.

Điều đáng sợ ở người ái kỷ không chỉ là hành vi kiểm soát, mà còn là sự không khả năng đối diện với chính mình. Họ bị mắc kẹt trong thế giới của ảo tưởng, nơi họ là nạn nhân, là người không bao giờ sai, và không cần thay đổi.

Chỉ khi đối mặt với một biến cố đủ lớn – một sự thật không thể phủ nhận – lớp vỏ tự tôn ấy mới có thể rạn nứt. Nhưng ngay cả lúc đó, con đường chuyển hóa vẫn rất mong manh.

Quan trọng nhất, bạn cần hiểu: bạn không có nghĩa vụ phải “cứu” họ. Sự thay đổi, nếu có, chỉ bắt đầu từ bên trong chính họ. Và bạn – người đã chịu đựng, nhẫn nhịn và hy sinh – xứng đáng được chữa lành và yêu thương trong một mối quan hệ lành mạnh, nơi bạn được nhìn nhận đúng với giá trị của mình.

MIA NGUYỄN

Người mắc chứng ái kỷ thường khiến người khác bị cuốn vào một thế giới đầy hỗn loạn và tổn thương. Họ là những kẻ luôn khao khát được ngưỡng mộ, được xem là trung tâm của mọi sự chú ý.

Đằng sau vẻ ngoài tự tin, quyến rũ và thành công là một cái tôi mong manh đến mức phải liên tục được củng cố bằng những phản hồi tích cực từ người khác. Sự yếm thế của họ được che đậy bởi một mặt nạ quyền lực, điều khiển và thao túng.

Những người ái kỷ không ngần ngại khai thác tình cảm, lòng tin và sự nhẫn nhịn của người khác để phục vụ cho nhu cầu cá nhân. Họ có thể làm bạn cảm thấy mình quan trọng trong một khoảnh khắc, nhưng nhanh chóng hắt hủi, xem thường bạn khi không còn giá trị lợi dụng.

Trong mối quan hệ, họ thường thủ vai “nạn nhân”, che giấu hành vi độc hại dưới lớp vỏ bị tổn thương. Họ thao túng bạn bằng cảm giác tội lỗi, khiến bạn luôn phải chạy theo để “sửa sai”, để được yêu thương trở lại.

Khi yêu một người ái kỷ, bạn có thể bắt đầu nghi ngờ chính mình, đánh mất lòng tin vào cảm xúc cá nhân, và dần cảm thấy bản thân không còn đủ tốt.

Họ khiến bạn tin rằng mọi vấn đề đều bắt nguồn từ bạn, rằng nếu bạn cố gắng hơn, nhẫn nhịn hơn, thì mối quan hệ sẽ ổn. Nhưng sự thật là không có điểm dừng cho những đòi hỏi và sự bất mãn của họ.

Điều đáng sợ ở người ái kỷ không chỉ là hành vi kiểm soát, mà còn là sự không khả năng đối diện với chính mình. Họ bị mắc kẹt trong thế giới của ảo tưởng, nơi họ là nạn nhân, là người không bao giờ sai, và không cần thay đổi.

Chỉ khi đối mặt với một biến cố đủ lớn – một sự thật không thể phủ nhận – lớp vỏ tự tôn ấy mới có thể rạn nứt. Nhưng ngay cả lúc đó, con đường chuyển hóa vẫn rất mong manh.

Quan trọng nhất, bạn cần hiểu: bạn không có nghĩa vụ phải “cứu” họ. Sự thay đổi, nếu có, chỉ bắt đầu từ bên trong chính họ. Và bạn – người đã chịu đựng, nhẫn nhịn và hy sinh – xứng đáng được chữa lành và yêu thương trong một mối quan hệ lành mạnh, nơi bạn được nhìn nhận đúng với giá trị của mình.

MIA NGUYỄN

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...

CÔ ĐƠN VÀ TRẦM CẢM

  Cô đơn là một trải nghiệm phổ biến, ai trong chúng ta cũng từng trải qua. Thế nhưng, khi nỗi cô đơn kéo dài và không được xoa dịu bằng sự kết nối, sự lắng nghe và những vòng tay ấm áp, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành. Về mặt sinh học...

KHI ĐÀN ÔNG PHÂN LY

  Nhiều người đàn ông trưởng thành mang trong mình những vết thương vô hình từ sang chấn và bạo hành thời thơ ấu. Trải qua những tình huống bị xâm phạm, bị làm nhục hoặc phải sống trong môi trường bạo lực, họ học cách “cắt kết nối” khỏi cảm xúc để sinh tồn. Sự...

TOXIC STRESS THỜI THƠ ẤU VÀ DI SẢN SANG CHẤN

Trong những năm đầu đời, trẻ em cần một môi trường an toàn, ổn định và đầy yêu thương để phát triển lành mạnh. Tuy nhiên, không phải đứa trẻ nào cũng có được nền tảng đó. Nhiều em phải trải qua trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu (Adverse Childhood Experiences – ACEs) như...

GIA ĐÌNH “BỆNH LÝ”

Trong nhiều gia đình bệnh lý, sự kết hợp giữa một người cha hoặc mẹ mang đặc điểm nhân cách ái kỷ và một người còn lại có xu hướng rối loạn nhân cách ranh giới (borderline) thường tạo nên một trường bạo lực tâm lý liên tục. Người ái kỷ cần kiểm soát, thống trị và luôn...

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...

CÔ ĐƠN VÀ TRẦM CẢM

  Cô đơn là một trải nghiệm phổ biến, ai trong chúng ta cũng từng trải qua. Thế nhưng, khi nỗi cô đơn kéo dài và không được xoa dịu bằng sự kết nối, sự lắng nghe và những vòng tay ấm áp, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành. Về mặt sinh học...

CĂNG THẲNG VÀ KHẢ NĂNG THỤ THAI, MANG THAI

  Hệ thống đáp ứng với căng thẳng (stress response system) là một cơ chế sinh học phức tạp, trong đó trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận (HPA axis) đóng vai trò trung tâm. Khi cơ thể đối mặt với áp lực, hormone cortisol và catecholamine (adrenaline,...

KHI ĐÀN ÔNG PHÂN LY

  Nhiều người đàn ông trưởng thành mang trong mình những vết thương vô hình từ sang chấn và bạo hành thời thơ ấu. Trải qua những tình huống bị xâm phạm, bị làm nhục hoặc phải sống trong môi trường bạo lực, họ học cách “cắt kết nối” khỏi cảm xúc để sinh tồn. Sự...

TOXIC STRESS THỜI THƠ ẤU VÀ DI SẢN SANG CHẤN

Trong những năm đầu đời, trẻ em cần một môi trường an toàn, ổn định và đầy yêu thương để phát triển lành mạnh. Tuy nhiên, không phải đứa trẻ nào cũng có được nền tảng đó. Nhiều em phải trải qua trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu (Adverse Childhood Experiences – ACEs) như...

GIA ĐÌNH “BỆNH LÝ”

Trong nhiều gia đình bệnh lý, sự kết hợp giữa một người cha hoặc mẹ mang đặc điểm nhân cách ái kỷ và một người còn lại có xu hướng rối loạn nhân cách ranh giới (borderline) thường tạo nên một trường bạo lực tâm lý liên tục. Người ái kỷ cần kiểm soát, thống trị và luôn...

HÃY RỜI ĐI KHỎI CHA MẸ ĐỘC HẠI

  Trong văn hóa Việt Nam, cha mẹ luôn được coi là gốc rễ, là nơi con cái phải kính trọng và chăm sóc trọn đời. Tuy nhiên, không phải mọi cha mẹ đều mang đến sự an toàn và tình yêu lành mạnh. Với những cha mẹ độc hại, đặc biệt khi có đặc điểm của rối loạn nhân...

RỜI KHỎI MỐI QUAN HỆ ĐỘC HẠI KHI QUÁ MUỘN

  Trong các mối quan hệ tình cảm, tình yêu và lòng trung thành thường khiến chúng ta tin rằng sự kiên nhẫn có thể thay đổi người kia. Tuy nhiên, khi sống cùng người mắc rối loạn nhân cách nhóm B như ái kỷ, ranh giới, chống đối xã hội hay kịch tính, sự kiên nhẫn...

NGOẠI TÌNH “MÃN TÍNH”

  Rối loạn nhân cách nhóm B bao gồm bốn dạng chính: ái kỷ (narcissistic), ranh giới (borderline), chống đối xã hội (antisocial) và kịch tính (histrionic). Điểm chung của nhóm này là sự kịch tính, hỗn loạn, bốc đồng và khó kiểm soát cảm xúc, khiến các mối quan hệ...