ĐÀN BÀ TẦM GỬI

ĐÀN BÀ TẦM GỬI

 

Ẩn trong từng nụ cười, ánh mắt là sự khát khao được thay đổi, được xinh đẹp, hạnh phúc giống như những người phụ nữ khác. Nhưng dường như chính những cái gọi là quen thuộc của tư duy và những trải nghiệm trong xóm lao động nghèo khiến “giấc mơ” của mỗi người bị đánh cắp, hay phải chăng họ chưa từng mơ và chưa bao giờ biết đòi hỏi?

Họ – những người đàn bà sống đời “tầm gửi”, quyết định bỏ lại những kỳ vọng, ước mơ để sống đời làm vợ, làm mẹ hay làm một người tình được chỉ định.

Trong một dịp tình cờ đi dạy các trẻ em nghèo trong khu phố lao động ở một quận gần trung tâm TPHCM, tôi làm quen được với rất nhiều bạn gái có con gửi đến lớp tình thương. Ngồi lân la trò chuyện cùng mọi người, tôi được biết hầu hết mẹ của các bé tuổi đời còn rất trẻ chưa đến 30 tuổi, có bạn chỉ vừa bước qua tuổi 20.

Có gia đình ba thế hệ chưa bao giờ cho con cái mình đi học, nhiều chị em không biết làm  thế nào để kiếm tiền và chấp nhận lấy một người đàn ông cùng hoàn cảnh với mình. Họ “đặt cược” cuộc đời mình cho một người đàn ông tuy xa lạ nhưng lại rất đỗi quen thuộc về lối sống và cũng chẳng bao giờ biết ước mơ đổi thay!

Những đứa con theo nhau ra đời bỗng dưng mang một “trách nhiệm” lớn lên để cha mẹ nhờ vả hoặc phải có “bổn phận” lo lại cha mẹ. Cũng giống như thế hệ trước đây, chẳng biết con mình làm gì, làm như thế nào, miễn lớn lên sẽ được nhờ dù không nhiều thì ít.

Phải chăng giữa Sài Gòn xa hoa và một xã hội ngày càng phát triển, vẫn còn đâu đó một quan niệm “trời sinh voi sinh cỏ” hay quyền hạn của người lớn là đánh cắp những giấc mơ của trẻ nhỏ để chúng phải phục tùng và sống theo lối mòn của chúng ta mà ai cũng cho rằng đó là quy luật của tạo hóa?

Dường như những người phụ nữ mà tôi gặp vẫn đang tồn tại một cách vô hình giữa guồng quay của xã hội, đồng nghĩa với việc chẳng ai trong số họ đủ can đảm để mơ ước hay tự đặt ra cho mình một mục đích sống. Với một  người khi sinh ra và lớn lên, để tồn tại trên đời này đâu chỉ có mục đích làm mẹ sinh con mà còn phải có trách nhiệm của một công dân trước xã hội.

Không ít lần trong cuộc sống thường nhật tôi có dịp gặp và trò chuyện với các bạn gái còn rất trẻ, rất xinh, và cũng rất thực dụng. Khi nói đến những mong muốn của bản thân thì nhiều bạn gái không giấu nỗi khát khao được tìm thấy một anh chồng giàu có để sau này có một cuộc sống an nhàn và sung sướng.

Linh – quê ở Tiền Giang lên Sài Gòn học đại học và sau đó đi làm tại một ngân hàng. Do điều kiện kinh tế khó khăn từ nhỏ nên cô luôn mơ ước tìm được một người chồng có địa vị và giàu có để được sung sướng sau này. Đi làm được một năm, Linh quen với một anh giám đốc công ty bất động sản và được anh cầu hôn mặc cho khoảng cách tuổi tác. Lấy chồng xong Linh xin nghỉ việc để ở nhà sinh con vì ông xã đã gần 60 nên Linh cũng không muốn chần chờ trong vấn đề con cái.

Chồng Linh vì là dân bất động sản nên rất ít khi ở nhà cùng gia đình. Sinh con xong Linh chỉ quanh quẩn ở nhà với người giúp việc. Từ khi nào Linh sinh ra nghi ngờ và cảm thấy bế tắc. Những cuộc cãi vã ngày càng nhiều với anh qua điện thoại. Rồi trong một lần nóng giận, chồng Linh đã quát cô là “đồ ăn bám”.

Những giọt nước mắt lăn dài trên gương mặt cằn cỗi của người đàn bà chưa đi hết tuổi đôi mươi. Linh chợt giật mình nhận ra bản thân từ trước giờ chẳng bao giờ có ước mơ riêng, hay có chăng là những suy nghĩ phù phiếm dựa vào tình yêu để tìm thấy giá trị bản thân để rồi ôm lấy bẽ bàng trong chính giấc mộng đổi đời của mình.

Linh đã từng là một cô gái xinh đẹp, có học thức nhưng Linh nghĩ chỉ có tình cảm mới làm bản thân mình hạnh phúc và hoàn thiện, vì thế Linh ra sức tìm kiếm và đặt vật chất lên trên tất cả những giá trị khác, chấp nhận đánh cược cả cuộc đời mình mà không nhận ra rằng giá trị của con người chưa bao giờ là do người yêu hay người bạn đời tạo ra mà phải do nỗ lực của chính bản thân mình.

Đây không phải là trường hợp hi hữu trong xã hội từ Đông sang Tây. Xung quanh chúng ta không thiếu những người phụ nữ ở mọi lứa tuổi, mọi giai cấp đang từ bỏ đam mê, lòng tự trọng của bản thân để bám vào những giá trị do người khác ban tặng. Phải chăng do chính quan niệm “đàn bà hơn nhau ở tấm chồng” vì thế mà ai cũng ra sức tranh giành và cố gắng biến mình thành những người phụ nữ vô hình trong mắt người đàn ông bên cạnh.

Đến một lúc nào đó bạn sẽ cảm thấy nhàm chán và trống rỗng với chính cuộc đời mình. Không còn ước mơ, chẳng có đam mê, không màng đến sở thích và cũng chưa bao giờ nghĩ đến tương lai thì khác gì “sống mòn” trong “giấc mơ xa hoa” mà chẳng bao giờ thấy được đường về.

Một khi bạn yêu bản thân, có mục đích sống rõ ràng, biết tự trọng và nhìn thấy giá trị của mình, biết bảo vệ nó trong mọi hoàn cảnh, không đánh đổi hay tìm giá trị qua những mối quan hệ nghĩa là bạn đang làm chủ cuộc đời của mình.

Để không trở thành những người đàn bà tầm gửi trong xã hội và trong những mối quan hệ, chúng ta phải có một công việc ổn định để có thể tự chủ được trong cuộc sống. Phải yêu và quý trọng bản thân mình thật nhiều trước khi đến với tình yêu, vì khi đó bạn mới biết cách cho đi và nhận lại như thế nào tránh phụ thuộc quá nhiều vào tình cảm của người khác.

Đừng bao giờ đánh mất đi giá trị và lòng tự trọng của bản thân dẫu biết rằng cuộc sống lứa đôi có khi chứa đầy những bộn bề, thất bại lẫn đắng cay. Hãy để bạn bè, người yêu, người bạn đời, gia đình trở thành những người bạn đồng hành với chúng ta trong cuộc sống. Những điều kiện sẽ không thể tồn tại trong những mối quan hệ tình cảm chân thành.

Dù cho bạn có là một người phụ nữ may mắn như thế nào đi chăng nữa, bạn cũng sẽ trở nên vô hình, là “tầm gửi” trong mắt kẻ khác nếu bạn bỏ quên giá trị, nhận thức và tình yêu của bản thân.

MIA

Ẩn trong từng nụ cười, ánh mắt là sự khát khao được thay đổi, được xinh đẹp, hạnh phúc giống như những người phụ nữ khác. Nhưng dường như chính những cái gọi là quen thuộc của tư duy và những trải nghiệm trong xóm lao động nghèo khiến “giấc mơ” của mỗi người bị đánh cắp, hay phải chăng họ chưa từng mơ và chưa bao giờ biết đòi hỏi?

Họ – những người đàn bà sống đời “tầm gửi”, quyết định bỏ lại những kỳ vọng, ước mơ để sống đời làm vợ, làm mẹ hay làm một người tình được chỉ định.

Trong một dịp tình cờ đi dạy các trẻ em nghèo trong khu phố lao động ở một quận gần trung tâm TPHCM, tôi làm quen được với rất nhiều bạn gái có con gửi đến lớp tình thương. Ngồi lân la trò chuyện cùng mọi người, tôi được biết hầu hết mẹ của các bé tuổi đời còn rất trẻ chưa đến 30 tuổi, có bạn chỉ vừa bước qua tuổi 20.

Có gia đình ba thế hệ chưa bao giờ cho con cái mình đi học, nhiều chị em không biết làm  thế nào để kiếm tiền và chấp nhận lấy một người đàn ông cùng hoàn cảnh với mình. Họ “đặt cược” cuộc đời mình cho một người đàn ông tuy xa lạ nhưng lại rất đỗi quen thuộc về lối sống và cũng chẳng bao giờ biết ước mơ đổi thay!

Những đứa con theo nhau ra đời bỗng dưng mang một “trách nhiệm” lớn lên để cha mẹ nhờ vả hoặc phải có “bổn phận” lo lại cha mẹ. Cũng giống như thế hệ trước đây, chẳng biết con mình làm gì, làm như thế nào, miễn lớn lên sẽ được nhờ dù không nhiều thì ít.

Phải chăng giữa Sài Gòn xa hoa và một xã hội ngày càng phát triển, vẫn còn đâu đó một quan niệm “trời sinh voi sinh cỏ” hay quyền hạn của người lớn là đánh cắp những giấc mơ của trẻ nhỏ để chúng phải phục tùng và sống theo lối mòn của chúng ta mà ai cũng cho rằng đó là quy luật của tạo hóa?

Dường như những người phụ nữ mà tôi gặp vẫn đang tồn tại một cách vô hình giữa guồng quay của xã hội, đồng nghĩa với việc chẳng ai trong số họ đủ can đảm để mơ ước hay tự đặt ra cho mình một mục đích sống. Với một  người khi sinh ra và lớn lên, để tồn tại trên đời này đâu chỉ có mục đích làm mẹ sinh con mà còn phải có trách nhiệm của một công dân trước xã hội.

Không ít lần trong cuộc sống thường nhật tôi có dịp gặp và trò chuyện với các bạn gái còn rất trẻ, rất xinh, và cũng rất thực dụng. Khi nói đến những mong muốn của bản thân thì nhiều bạn gái không giấu nỗi khát khao được tìm thấy một anh chồng giàu có để sau này có một cuộc sống an nhàn và sung sướng.

Linh – quê ở Tiền Giang lên Sài Gòn học đại học và sau đó đi làm tại một ngân hàng. Do điều kiện kinh tế khó khăn từ nhỏ nên cô luôn mơ ước tìm được một người chồng có địa vị và giàu có để được sung sướng sau này. Đi làm được một năm, Linh quen với một anh giám đốc công ty bất động sản và được anh cầu hôn mặc cho khoảng cách tuổi tác. Lấy chồng xong Linh xin nghỉ việc để ở nhà sinh con vì ông xã đã gần 60 nên Linh cũng không muốn chần chờ trong vấn đề con cái.

Chồng Linh vì là dân bất động sản nên rất ít khi ở nhà cùng gia đình. Sinh con xong Linh chỉ quanh quẩn ở nhà với người giúp việc. Từ khi nào Linh sinh ra nghi ngờ và cảm thấy bế tắc. Những cuộc cãi vã ngày càng nhiều với anh qua điện thoại. Rồi trong một lần nóng giận, chồng Linh đã quát cô là “đồ ăn bám”.

Những giọt nước mắt lăn dài trên gương mặt cằn cỗi của người đàn bà chưa đi hết tuổi đôi mươi. Linh chợt giật mình nhận ra bản thân từ trước giờ chẳng bao giờ có ước mơ riêng, hay có chăng là những suy nghĩ phù phiếm dựa vào tình yêu để tìm thấy giá trị bản thân để rồi ôm lấy bẽ bàng trong chính giấc mộng đổi đời của mình.

Linh đã từng là một cô gái xinh đẹp, có học thức nhưng Linh nghĩ chỉ có tình cảm mới làm bản thân mình hạnh phúc và hoàn thiện, vì thế Linh ra sức tìm kiếm và đặt vật chất lên trên tất cả những giá trị khác, chấp nhận đánh cược cả cuộc đời mình mà không nhận ra rằng giá trị của con người chưa bao giờ là do người yêu hay người bạn đời tạo ra mà phải do nỗ lực của chính bản thân mình.

Đây không phải là trường hợp hi hữu trong xã hội từ Đông sang Tây. Xung quanh chúng ta không thiếu những người phụ nữ ở mọi lứa tuổi, mọi giai cấp đang từ bỏ đam mê, lòng tự trọng của bản thân để bám vào những giá trị do người khác ban tặng. Phải chăng do chính quan niệm “đàn bà hơn nhau ở tấm chồng” vì thế mà ai cũng ra sức tranh giành và cố gắng biến mình thành những người phụ nữ vô hình trong mắt người đàn ông bên cạnh.

Đến một lúc nào đó bạn sẽ cảm thấy nhàm chán và trống rỗng với chính cuộc đời mình. Không còn ước mơ, chẳng có đam mê, không màng đến sở thích và cũng chưa bao giờ nghĩ đến tương lai thì khác gì “sống mòn” trong “giấc mơ xa hoa” mà chẳng bao giờ thấy được đường về.

Một khi bạn yêu bản thân, có mục đích sống rõ ràng, biết tự trọng và nhìn thấy giá trị của mình, biết bảo vệ nó trong mọi hoàn cảnh, không đánh đổi hay tìm giá trị qua những mối quan hệ nghĩa là bạn đang làm chủ cuộc đời của mình.

Để không trở thành những người đàn bà tầm gửi trong xã hội và trong những mối quan hệ, chúng ta phải có một công việc ổn định để có thể tự chủ được trong cuộc sống. Phải yêu và quý trọng bản thân mình thật nhiều trước khi đến với tình yêu, vì khi đó bạn mới biết cách cho đi và nhận lại như thế nào tránh phụ thuộc quá nhiều vào tình cảm của người khác.

Đừng bao giờ đánh mất đi giá trị và lòng tự trọng của bản thân dẫu biết rằng cuộc sống lứa đôi có khi chứa đầy những bộn bề, thất bại lẫn đắng cay. Hãy để bạn bè, người yêu, người bạn đời, gia đình trở thành những người bạn đồng hành với chúng ta trong cuộc sống. Những điều kiện sẽ không thể tồn tại trong những mối quan hệ tình cảm chân thành.

Dù cho bạn có là một người phụ nữ may mắn như thế nào đi chăng nữa, bạn cũng sẽ trở nên vô hình, là “tầm gửi” trong mắt kẻ khác nếu bạn bỏ quên giá trị, nhận thức và tình yêu của bản thân.

MIA

LGBT VÀ CẢM GIÁC KHÔNG THUỘC VỀ

  Sinh ra là người đồng tính, song tính hay chuyển giới trong một gia đình dị tính chuẩn mực, nhiều cá nhân phải lớn lên trong môi trường không công nhận sự khác biệt của họ. Khi xã hội đặt nặng giá trị nam tính, sức mạnh và sự “bình thường”, những người thể hiện...

KHI TRẦM CẢM TRỞ THÀNH CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

Thông thường, trầm cảm được nhìn nhận như một rối loạn tâm thần cần điều trị. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, đặc biệt là khi một người trải qua sang chấn kéo dài, trầm cảm có thể đóng vai trò như một cơ chế bảo vệ. Khi trẻ em lớn lên trong môi trường căng thẳng...

HỌC TÂM LÝ HỌC ĐỂ GIỮ KHOẢNG CÁCH VỚI NỖI ĐAU

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều người tìm đến các khóa học, sách vở hay hội thảo về tâm lý học như một cách để “chữa lành” cho bản thân. Họ tham gia lớp học, nghe diễn giả, đọc tài liệu, và thậm chí ghi chú rất cẩn thận. Tuy nhiên, ở một số người, việc tiếp...

KHI TRỊ LIỆU CHỈ LÀ NƠI TRÚ ẨN TẠM THỜI

Trong thực hành tâm lý, không ít trường hợp thân chủ tìm đến trị liệu không nhằm mục tiêu dài hạn, mà chỉ như một “nơi trú ẩn tạm thời” khi cảm xúc vượt ngưỡng chịu đựng. Họ thường đến phòng trị liệu trong trạng thái đau đớn, căng thẳng hoặc khủng hoảng, nhưng chỉ sau...

GHOSTING TRONG TÌNH YÊU

  Ghosting là hiện tượng một người đột ngột biến mất khỏi mối quan hệ tình cảm mà không để lại lời giải thích, khiến đối phương rơi vào trạng thái hoang mang và đau khổ. Trong thời đại kết nối nhanh chóng qua mạng xã hội, ghosting trở thành một cách “chia tay im...

TÌNH YÊU VỚI NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH RANH GIỚI

Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline Personality Disorder – BPD), tình yêu thường bắt đầu bằng sự kết nối mãnh liệt và cảm giác gần gũi sâu sắc. Người ranh giới khao khát tình cảm, sợ hãi bị bỏ rơi, và thường lý tưởng hóa đối phương...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH ÁI KỶ KHI YÊU

  Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD), tình yêu ban đầu thường được khoác lên vẻ đẹp hoàn hảo nhưng dần trở thành sự lạm dụng tinh vi và nguy hiểm. Người ái kỷ thường bắt đầu bằng giai đoạn lý tưởng...

VĂN HÓA GIA TRƯỞNG ÁI KỶ VÀ NÃO BỘ NAM GIỚI BẠO HÀNH

Văn hóa gia trưởng ái kỷ (narcissistic patriarchy) là một hệ thống giá trị và niềm tin xã hội đặt nam giới ở vị trí quyền lực tối cao, đồng thời dung túng hoặc hợp thức hóa hành vi kiểm soát, áp bức và bạo lực với phụ nữ, trẻ em và các nhóm yếu thế. Trong hệ thống...

SỰ DUNG TÚNG VÀ CƠ CHẾ NÃO BỘ NGƯỜI GÂY BẠO LỰC

  Người đàn ông bạo hành thường không chỉ bị chi phối bởi cảm xúc tức thời, mà còn bởi những mô hình tư duy và cấu trúc não bộ đã hình thành lâu dài. Ở mức sinh học thần kinh, vùng hạch hạnh nhân (amygdala) có thể hoạt động quá mức, khiến phản ứng giận dữ và cảm...

BẠO HÀNH GIA ĐÌNH – VÒNG LẶP SANG CHẤN THẾ HỆ

  Bạo hành gia đình không chỉ gây ra những tổn thương trực tiếp về thể chất và tinh thần cho nạn nhân, mà còn để lại những di chứng tâm lý sâu sắc kéo dài qua nhiều thế hệ. Khi một đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực, não bộ và hệ thần kinh của em liên tục...

NỖI ĐAU CỦA ĐỨA TRẺ BỊ TRỪNG PHẠT BẰNG SỰ IM LẶNG

Sự im lặng trừng phạt (silent treatment) là một hình thức bạo hành tinh thần ít được nhận diện nhưng để lại vết thương sâu trong tâm hồn trẻ. Khi cha mẹ ngừng giao tiếp, tránh ánh mắt, rút lại mọi sự chú ý và yêu thương, đứa trẻ không chỉ cảm thấy buồn mà còn trải qua...

BẤT HÒA NHẬN THỨC Ở NẠN NHÂN BỊ BẠO HÀNH

Bất hòa nhận thức (cognitive dissonance) là trạng thái tâm lý khi một người phải giữ cùng lúc hai niềm tin hoặc trải nghiệm đối lập, tạo ra căng thẳng và mâu thuẫn nội tâm. Trong bối cảnh bạo hành gia đình, đặc biệt khi thủ phạm thuộc nhóm rối loạn nhân cách ái kỷ...

SỰ CỨNG RẮN VÀ THẤU HIỂU CỦA NHÀ TRỊ LIỆU

Trong trị liệu tâm lý, hai phẩm chất tưởng như đối lập – sự cứng rắn và sự thấu hiểu – thực tế lại bổ sung cho nhau và tạo nên nền tảng vững chắc cho quá trình can thiệp hiệu quả. Sự cứng rắn ở đây không mang nghĩa áp đặt hay cứng nhắc, mà là khả năng thiết lập ranh...

ADHD VÀ RỐI LOẠN CHỐNG ĐỐI

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn chống đối (ODD) là hai rối loạn thường xuất hiện cùng nhau ở trẻ em và vị thành niên, với tỷ lệ cộng hiện (comorbidity) lên tới 30–50% tùy nghiên cứu. ADHD đặc trưng bởi khó duy trì chú ý, kiểm soát xung động và điều...

ĐI LÀM TRỊ LIỆU TÂM LÝ NHƯNG KHÔNG MUỐN THAY ĐỔI

Trong trị liệu tâm lý, động cơ nội tại (intrinsic motivation) được xem là yếu tố nền tảng quyết định khả năng thay đổi bền vững. Đây là động lực xuất phát từ bên trong cá nhân, dựa trên mong muốn thật sự cải thiện chất lượng cuộc sống, chứ không chỉ để làm hài lòng...

BỎ TRỊ LIỆU Ở NHÓM RỐI LOẠN NHÂN CÁCH VÀ ADHD

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, hiện tượng bỏ trị liệu sớm (early dropout) ở thân chủ có rối loạn nhân cách hoặc ADHD là một thách thức thường gặp. Hai nhóm này, dù khác nhau về bản chất rối loạn, lại chia sẻ một số đặc điểm khiến việc duy trì trị liệu trở nên khó...

GIẢM TRIỆU CHỨNG VÀ BỎ TRỊ LIỆU

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, không hiếm gặp những thân chủ bước vào trị liệu trong trạng thái khủng hoảng — có thể do mất mát, xung đột, hoặc một biến cố bất ngờ — rồi rời bỏ trị liệu ngay khi triệu chứng cảm xúc đã giảm bớt. Hiện tượng này thường bắt nguồn từ sự...

KHI ĐIỆN THOẠI TRỞ THÀNH “PHỤ HUYNH”

Ở nhiều gia đình hiện đại, chiếc điện thoại thông minh hay iPad đã trở thành “người giữ trẻ” bất đắc dĩ. Từ rất sớm, trẻ được trao vào tay một thiết bị phát sáng để giữ yên, không quấy khóc, giúp cha mẹ “rảnh tay” làm việc. Nhưng khi quá trình này lặp lại ngày qua...

NHỮNG ĐỨA TRẺ NGẮT KẾT NỐI NỖI SỢ

Có những đứa trẻ lớn lên mà dường như không biết sợ. Chúng không né tránh nguy hiểm, không rút lui khi bị đe dọa, thậm chí vẫn tìm đến những người từng gây tổn thương cho mình. Người lớn thường gán cho chúng những nhãn như “vô cảm”, “bướng bỉnh” hay “ngây thơ quá...

PHỤ NỮ YÊU NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH

​ Một trong những nghịch lý đau lòng trong tâm lý học là: không ít phụ nữ tử tế, thông minh, sống có trách nhiệm và đầy cảm thông lại rơi vào những mối quan hệ độc hại với người có rối loạn nhân cách, như rối loạn nhân cách chống đối xã hội (psychopath) hoặc rối loạn...

LGBT VÀ CẢM GIÁC KHÔNG THUỘC VỀ

  Sinh ra là người đồng tính, song tính hay chuyển giới trong một gia đình dị tính chuẩn mực, nhiều cá nhân phải lớn lên trong môi trường không công nhận sự khác biệt của họ. Khi xã hội đặt nặng giá trị nam tính, sức mạnh và sự “bình thường”, những người thể hiện...

KHI TRẦM CẢM TRỞ THÀNH CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

Thông thường, trầm cảm được nhìn nhận như một rối loạn tâm thần cần điều trị. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, đặc biệt là khi một người trải qua sang chấn kéo dài, trầm cảm có thể đóng vai trò như một cơ chế bảo vệ. Khi trẻ em lớn lên trong môi trường căng thẳng...

HỌC TÂM LÝ HỌC ĐỂ GIỮ KHOẢNG CÁCH VỚI NỖI ĐAU

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều người tìm đến các khóa học, sách vở hay hội thảo về tâm lý học như một cách để “chữa lành” cho bản thân. Họ tham gia lớp học, nghe diễn giả, đọc tài liệu, và thậm chí ghi chú rất cẩn thận. Tuy nhiên, ở một số người, việc tiếp...

KHI TRỊ LIỆU CHỈ LÀ NƠI TRÚ ẨN TẠM THỜI

Trong thực hành tâm lý, không ít trường hợp thân chủ tìm đến trị liệu không nhằm mục tiêu dài hạn, mà chỉ như một “nơi trú ẩn tạm thời” khi cảm xúc vượt ngưỡng chịu đựng. Họ thường đến phòng trị liệu trong trạng thái đau đớn, căng thẳng hoặc khủng hoảng, nhưng chỉ sau...

GHOSTING TRONG TÌNH YÊU

  Ghosting là hiện tượng một người đột ngột biến mất khỏi mối quan hệ tình cảm mà không để lại lời giải thích, khiến đối phương rơi vào trạng thái hoang mang và đau khổ. Trong thời đại kết nối nhanh chóng qua mạng xã hội, ghosting trở thành một cách “chia tay im...

TÌNH YÊU VỚI NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH RANH GIỚI

Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline Personality Disorder – BPD), tình yêu thường bắt đầu bằng sự kết nối mãnh liệt và cảm giác gần gũi sâu sắc. Người ranh giới khao khát tình cảm, sợ hãi bị bỏ rơi, và thường lý tưởng hóa đối phương...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH ÁI KỶ KHI YÊU

  Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD), tình yêu ban đầu thường được khoác lên vẻ đẹp hoàn hảo nhưng dần trở thành sự lạm dụng tinh vi và nguy hiểm. Người ái kỷ thường bắt đầu bằng giai đoạn lý tưởng...

VĂN HÓA GIA TRƯỞNG ÁI KỶ VÀ NÃO BỘ NAM GIỚI BẠO HÀNH

Văn hóa gia trưởng ái kỷ (narcissistic patriarchy) là một hệ thống giá trị và niềm tin xã hội đặt nam giới ở vị trí quyền lực tối cao, đồng thời dung túng hoặc hợp thức hóa hành vi kiểm soát, áp bức và bạo lực với phụ nữ, trẻ em và các nhóm yếu thế. Trong hệ thống...

SỰ DUNG TÚNG VÀ CƠ CHẾ NÃO BỘ NGƯỜI GÂY BẠO LỰC

  Người đàn ông bạo hành thường không chỉ bị chi phối bởi cảm xúc tức thời, mà còn bởi những mô hình tư duy và cấu trúc não bộ đã hình thành lâu dài. Ở mức sinh học thần kinh, vùng hạch hạnh nhân (amygdala) có thể hoạt động quá mức, khiến phản ứng giận dữ và cảm...

CAN THIỆP BẮT BUỘC VỚI NGƯỜI GÂY RA BẠO HÀNH

  Can thiệp bắt buộc (Batterer Intervention Program – BIP) là một chiến lược cần thiết nhằm đối phó với hành vi bạo lực gia đình, đặc biệt ở nhóm nam giới bạo hành. Khác với các hình thức hòa giải hoặc xử phạt đơn thuần, BIP yêu cầu người bạo hành phải tham gia...

BẠO HÀNH GIA ĐÌNH – VÒNG LẶP SANG CHẤN THẾ HỆ

  Bạo hành gia đình không chỉ gây ra những tổn thương trực tiếp về thể chất và tinh thần cho nạn nhân, mà còn để lại những di chứng tâm lý sâu sắc kéo dài qua nhiều thế hệ. Khi một đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực, não bộ và hệ thần kinh của em liên tục...

NỖI ĐAU CỦA ĐỨA TRẺ BỊ TRỪNG PHẠT BẰNG SỰ IM LẶNG

Sự im lặng trừng phạt (silent treatment) là một hình thức bạo hành tinh thần ít được nhận diện nhưng để lại vết thương sâu trong tâm hồn trẻ. Khi cha mẹ ngừng giao tiếp, tránh ánh mắt, rút lại mọi sự chú ý và yêu thương, đứa trẻ không chỉ cảm thấy buồn mà còn trải qua...

BẤT HÒA NHẬN THỨC Ở NẠN NHÂN BỊ BẠO HÀNH

Bất hòa nhận thức (cognitive dissonance) là trạng thái tâm lý khi một người phải giữ cùng lúc hai niềm tin hoặc trải nghiệm đối lập, tạo ra căng thẳng và mâu thuẫn nội tâm. Trong bối cảnh bạo hành gia đình, đặc biệt khi thủ phạm thuộc nhóm rối loạn nhân cách ái kỷ...

NGOẠI TÌNH NƠI CÔNG SỞ

Trong không gian công sở, nơi những con người cùng chia sẻ mục tiêu nghề nghiệp, áp lực công việc và những khoảnh khắc đời thường tưởng như vô hại, đôi khi lại nảy sinh những mối liên kết tinh tế mà mạnh mẽ. Những tâm hồn lạc lối thường tìm thấy nhau ở đây – không...

SỰ CỨNG RẮN VÀ THẤU HIỂU CỦA NHÀ TRỊ LIỆU

Trong trị liệu tâm lý, hai phẩm chất tưởng như đối lập – sự cứng rắn và sự thấu hiểu – thực tế lại bổ sung cho nhau và tạo nên nền tảng vững chắc cho quá trình can thiệp hiệu quả. Sự cứng rắn ở đây không mang nghĩa áp đặt hay cứng nhắc, mà là khả năng thiết lập ranh...

ADHD VÀ RỐI LOẠN CHỐNG ĐỐI

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn chống đối (ODD) là hai rối loạn thường xuất hiện cùng nhau ở trẻ em và vị thành niên, với tỷ lệ cộng hiện (comorbidity) lên tới 30–50% tùy nghiên cứu. ADHD đặc trưng bởi khó duy trì chú ý, kiểm soát xung động và điều...

ĐI LÀM TRỊ LIỆU TÂM LÝ NHƯNG KHÔNG MUỐN THAY ĐỔI

Trong trị liệu tâm lý, động cơ nội tại (intrinsic motivation) được xem là yếu tố nền tảng quyết định khả năng thay đổi bền vững. Đây là động lực xuất phát từ bên trong cá nhân, dựa trên mong muốn thật sự cải thiện chất lượng cuộc sống, chứ không chỉ để làm hài lòng...

BỎ TRỊ LIỆU Ở NHÓM RỐI LOẠN NHÂN CÁCH VÀ ADHD

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, hiện tượng bỏ trị liệu sớm (early dropout) ở thân chủ có rối loạn nhân cách hoặc ADHD là một thách thức thường gặp. Hai nhóm này, dù khác nhau về bản chất rối loạn, lại chia sẻ một số đặc điểm khiến việc duy trì trị liệu trở nên khó...

GIẢM TRIỆU CHỨNG VÀ BỎ TRỊ LIỆU

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, không hiếm gặp những thân chủ bước vào trị liệu trong trạng thái khủng hoảng — có thể do mất mát, xung đột, hoặc một biến cố bất ngờ — rồi rời bỏ trị liệu ngay khi triệu chứng cảm xúc đã giảm bớt. Hiện tượng này thường bắt nguồn từ sự...

KHI ĐIỆN THOẠI TRỞ THÀNH “PHỤ HUYNH”

Ở nhiều gia đình hiện đại, chiếc điện thoại thông minh hay iPad đã trở thành “người giữ trẻ” bất đắc dĩ. Từ rất sớm, trẻ được trao vào tay một thiết bị phát sáng để giữ yên, không quấy khóc, giúp cha mẹ “rảnh tay” làm việc. Nhưng khi quá trình này lặp lại ngày qua...