KHI TRẺ CON TÒ MÒ “CHUYỆN NGƯỜI LỚN”

KHI TRẺ CON TÒ MÒ “CHUYỆN NGƯỜI LỚN”

 

Đến tận bây giờ, vẫn có nhiều phụ huynh mải mê bịt mắt con mình bằng những dải băng màu hồng, khiến chúng phải tự mò mẫm giữa biển đời mênh mông và rớt xuống vực thẳm lúc nào không hay. Chúng ta vẫn luôn dạy trẻ con cách qua đường để biết quý trọng mạng sống, vậy thì tại sao không thẳng thắn dạy chúng những kiến thức về giới tính để chúng biết quý trọng chính bản thân và không gặp phải những “tai nạn” đáng tiếc trên đường đời?

Giáo dục giới tính là quá trình cung cấp cho trẻ những hiểu biết tổng thể về giới tính, sự khác biệt nam nữ và đời sống tình dục lành mạnh. Giáo dục giới tính đúng cách sẽ giúp trẻ có những kiến thức cần thiết khi bước vào đời, từ đó có trách nhiệm bảo vệ bảo vệ sức khỏe sinh sản cũng như bảo vệ, trân trọng chính bản thân mình.

Nhiều phụ huynh thường né tránh, cho rằng trẻ con chưa hiểu được những vấn đề nhạy cảm này nên việc giáo dục giới tính chẳng khác nào “vẽ đường cho hươu chạy”. Thực chất, thà vẽ đường cho hươu chạy đúng còn hơn bỏ mặc khiến chúng có cái nhìn lệch lạc và phải nhận lấy những hệ lụy đáng tiếc về sau.

Ngay từ khi còn nhỏ, trẻ đã có nhận thức và tò mò về thế giới xung quanh lẫn sự khác biệt giữa nam và nữ. Sự né tránh hay quát mắng từ người lớn càng khiến trẻ tò mò và tự mình tìm hiểu. Điều này rất dễ làm trẻ có những tư tưởng lệch lạc và bắt chước những nguồn tin không chính xác, nhất là khi các nội dung mang tính đồi trụy đang tràn lan trên Internet như hiện nay.

Trong đời sống ngày nay, tuổi dậy thì đang ngày càng đến sớm. Việc trang bị những kiến thức giới tính cần thiết sẽ giúp trẻ hiểu về sự thay đổi cơ thể qua từng giai đoạn, giúp chúng tránh khỏi cảm giác bỡ ngỡ, sợ hãi và hoang mang. Những bài học giới tính còn dạy cho trẻ biết tự bảo vệ mình, tránh khỏi sự xâm hại của kẻ xấu.

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã trở thành đất nước có tỷ lệ phá thai cao thứ ba trên thế giới. Nguyên nhân của hành động này chủ yếu xuất phát từ việc thiếu kiến thức cần thiết về giới tính và tình dục của trẻ. Giáo dục giới tính sẽ cung cấp cho trẻ tư duy về đời sống tình dục lành mạnh, đồng thời biết bảo vệ sức khỏe sinh sản và tránh xa các tệ nạn xã hội.

Việc thẳng thắn giáo dục giới tính còn đem lại cho trẻ thái độ sống tích cực. Rất nhiều trẻ em nghĩ rằng những vấn đề về tình dục hay giới tính là rất xấu xa và có thể làm chúng nhận lấy sự khinh thường, ghét bỏ. Tư tưởng đó đã trở thành một rào cản giữa trẻ với những người xung quanh, khiến chúng sợ hãi và không dám nói với người lớn trước sự trêu chọc hoặc hăm dọa của kẻ xấu.

Trẻ em từ 2 đến 5 tuổi đã có nhận thức và sự tò mò về thế giới. Lúc này phụ huynh nên dạy trẻ hiểu thế nào là sự riêng tư từ thân thể và vật dụng cá nhân. Ví dụ như khi tắm, phụ huynh có thể dạy trẻ gọi tên các bộ phận riêng tư và nói cho biết đây là nơi rất đặc biệt. Trẻ phải biết trân trọng mình và hiểu rằng không ai được phép tùy ý chạm vào cơ thể, đặc biệt là khu vực riêng tư của trẻ.

Phụ huynh không nên né tránh hay quát mắng khi trẻ có những câu hỏi liên quan đến tình dục hay giới tính. Hãy thẳng thắn chia sẻ kiến thức với trẻ. Ví dụ như khi trẻ hỏi con được sinh ra như thế nào, đừng né tránh và bảo trẻ được “nhặt ngoài bãi rác” hay được “sinh ra từ nách” như nhiều bà mẹ hay nói đùa. Bạn không cần giải thích trần trụi với trẻ mà có thể cho trẻ xem một đoạn phim về chú nòng nọc đi tìm trứng, từ đó em bé được hình thành, qua một thời gian em bé ấy đã ra đời và lớn lên.

Giáo dục giới tính nên được thực hiện càng sớm càng tốt, tuy nhiên cần sự kiên nhẫn và thấu hiểu từ người lớn. Phụ huynh không nên vội vã thúc ép trẻ khi trẻ vẫn chưa sẵn sàng tiếp nhận các kiến thức ấy, cũng đừng đem lại cảm giác tù túng căng thẳng cho trẻ.

Bên cạnh kiên nhẫn giảng giải cho trẻ, hãy khéo léo thu hẹp khoảng cách đôi bên bằng cách cho trẻ hiểu rằng bạn luôn tin tưởng và đứng về phía chúng khi có ai làm tổn thương chúng. Việc này sẽ giúp trẻ thẳng thắn nói với bố mẹ khi có người cưỡng ép và xâm hại, tránh khả năng giấu giếm do sợ sệt, hoang mang như nhiều trường hợp thương tâm khác.

Khi trẻ lớn hơn, khoảng 7-12 tuổi, hãy dạy chúng về sự thay đổi cơ thể khi dậy thì để chúng có thể chuẩn bị tinh thần đón nhận. Sau khi trẻ đã hiểu về sự khác biệt giữa nam và nữ, người lớn nên dạy chúng về đời sống tính dục an toàn, giúp trẻ có cái nhìn đánh giá những nội dung trên Internet là đúng hay sai, có thực tế và lành mạnh hay không.

13-18 tuổi là độ tuổi “nổi loạn” khi tâm sinh lý của trẻ có sự thay đổi rõ rệt. Lúc này, phụ huynh nên quan tâm đến các mối quan hệ của trẻ. Thay vì mắng chửi, cấm đoán,  hãy trở thành những người bạn thực thụ để cùng trẻ chia sẻ thẳng thắn và tìm cách tháo gỡ khó khăn.

Ngày nay, những kiến thức về giới tính đã trở thành hành trang không thể thiếu trong quá trình lớn lên và trưởng thành của một đứa trẻ. Nếu thật sự yêu thương trẻ, hãy giúp trẻ trang bị những kiến thức cần thiết để làm chủ bản thân và vững bước vào đời.

CATHERINE

Đến tận bây giờ, vẫn có nhiều phụ huynh mải mê bịt mắt con mình bằng những dải băng màu hồng, khiến chúng phải tự mò mẫm giữa biển đời mênh mông và rớt xuống vực thẳm lúc nào không hay. Chúng ta vẫn luôn dạy trẻ con cách qua đường để biết quý trọng mạng sống, vậy thì tại sao không thẳng thắn dạy chúng những kiến thức về giới tính để chúng biết quý trọng chính bản thân và không gặp phải những “tai nạn” đáng tiếc trên đường đời?

Giáo dục giới tính là quá trình cung cấp cho trẻ những hiểu biết tổng thể về giới tính, sự khác biệt nam nữ và đời sống tình dục lành mạnh. Giáo dục giới tính đúng cách sẽ giúp trẻ có những kiến thức cần thiết khi bước vào đời, từ đó có trách nhiệm bảo vệ bảo vệ sức khỏe sinh sản cũng như bảo vệ, trân trọng chính bản thân mình.

Nhiều phụ huynh thường né tránh, cho rằng trẻ con chưa hiểu được những vấn đề nhạy cảm này nên việc giáo dục giới tính chẳng khác nào “vẽ đường cho hươu chạy”. Thực chất, thà vẽ đường cho hươu chạy đúng còn hơn bỏ mặc khiến chúng có cái nhìn lệch lạc và phải nhận lấy những hệ lụy đáng tiếc về sau.

Ngay từ khi còn nhỏ, trẻ đã có nhận thức và tò mò về thế giới xung quanh lẫn sự khác biệt giữa nam và nữ. Sự né tránh hay quát mắng từ người lớn càng khiến trẻ tò mò và tự mình tìm hiểu. Điều này rất dễ làm trẻ có những tư tưởng lệch lạc và bắt chước những nguồn tin không chính xác, nhất là khi các nội dung mang tính đồi trụy đang tràn lan trên Internet như hiện nay.

Trong đời sống ngày nay, tuổi dậy thì đang ngày càng đến sớm. Việc trang bị những kiến thức giới tính cần thiết sẽ giúp trẻ hiểu về sự thay đổi cơ thể qua từng giai đoạn, giúp chúng tránh khỏi cảm giác bỡ ngỡ, sợ hãi và hoang mang. Những bài học giới tính còn dạy cho trẻ biết tự bảo vệ mình, tránh khỏi sự xâm hại của kẻ xấu.

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã trở thành đất nước có tỷ lệ phá thai cao thứ ba trên thế giới. Nguyên nhân của hành động này chủ yếu xuất phát từ việc thiếu kiến thức cần thiết về giới tính và tình dục của trẻ. Giáo dục giới tính sẽ cung cấp cho trẻ tư duy về đời sống tình dục lành mạnh, đồng thời biết bảo vệ sức khỏe sinh sản và tránh xa các tệ nạn xã hội.

Việc thẳng thắn giáo dục giới tính còn đem lại cho trẻ thái độ sống tích cực. Rất nhiều trẻ em nghĩ rằng những vấn đề về tình dục hay giới tính là rất xấu xa và có thể làm chúng nhận lấy sự khinh thường, ghét bỏ. Tư tưởng đó đã trở thành một rào cản giữa trẻ với những người xung quanh, khiến chúng sợ hãi và không dám nói với người lớn trước sự trêu chọc hoặc hăm dọa của kẻ xấu.

Trẻ em từ 2 đến 5 tuổi đã có nhận thức và sự tò mò về thế giới. Lúc này phụ huynh nên dạy trẻ hiểu thế nào là sự riêng tư từ thân thể và vật dụng cá nhân. Ví dụ như khi tắm, phụ huynh có thể dạy trẻ gọi tên các bộ phận riêng tư và nói cho biết đây là nơi rất đặc biệt. Trẻ phải biết trân trọng mình và hiểu rằng không ai được phép tùy ý chạm vào cơ thể, đặc biệt là khu vực riêng tư của trẻ.

Phụ huynh không nên né tránh hay quát mắng khi trẻ có những câu hỏi liên quan đến tình dục hay giới tính. Hãy thẳng thắn chia sẻ kiến thức với trẻ. Ví dụ như khi trẻ hỏi con được sinh ra như thế nào, đừng né tránh và bảo trẻ được “nhặt ngoài bãi rác” hay được “sinh ra từ nách” như nhiều bà mẹ hay nói đùa. Bạn không cần giải thích trần trụi với trẻ mà có thể cho trẻ xem một đoạn phim về chú nòng nọc đi tìm trứng, từ đó em bé được hình thành, qua một thời gian em bé ấy đã ra đời và lớn lên.

Giáo dục giới tính nên được thực hiện càng sớm càng tốt, tuy nhiên cần sự kiên nhẫn và thấu hiểu từ người lớn. Phụ huynh không nên vội vã thúc ép trẻ khi trẻ vẫn chưa sẵn sàng tiếp nhận các kiến thức ấy, cũng đừng đem lại cảm giác tù túng căng thẳng cho trẻ.

Bên cạnh kiên nhẫn giảng giải cho trẻ, hãy khéo léo thu hẹp khoảng cách đôi bên bằng cách cho trẻ hiểu rằng bạn luôn tin tưởng và đứng về phía chúng khi có ai làm tổn thương chúng. Việc này sẽ giúp trẻ thẳng thắn nói với bố mẹ khi có người cưỡng ép và xâm hại, tránh khả năng giấu giếm do sợ sệt, hoang mang như nhiều trường hợp thương tâm khác.

Khi trẻ lớn hơn, khoảng 7-12 tuổi, hãy dạy chúng về sự thay đổi cơ thể khi dậy thì để chúng có thể chuẩn bị tinh thần đón nhận. Sau khi trẻ đã hiểu về sự khác biệt giữa nam và nữ, người lớn nên dạy chúng về đời sống tính dục an toàn, giúp trẻ có cái nhìn đánh giá những nội dung trên Internet là đúng hay sai, có thực tế và lành mạnh hay không.

13-18 tuổi là độ tuổi “nổi loạn” khi tâm sinh lý của trẻ có sự thay đổi rõ rệt. Lúc này, phụ huynh nên quan tâm đến các mối quan hệ của trẻ. Thay vì mắng chửi, cấm đoán,  hãy trở thành những người bạn thực thụ để cùng trẻ chia sẻ thẳng thắn và tìm cách tháo gỡ khó khăn.

Ngày nay, những kiến thức về giới tính đã trở thành hành trang không thể thiếu trong quá trình lớn lên và trưởng thành của một đứa trẻ. Nếu thật sự yêu thương trẻ, hãy giúp trẻ trang bị những kiến thức cần thiết để làm chủ bản thân và vững bước vào đời.

CATHERINE

TẠI SAO NHIỀU NGƯỜI GAY LÀ BOTTOM

  Trong cộng đồng nam đồng tính, vai trò bottom – người tiếp nhận trong quan hệ tình dục – thường xuất hiện với tần suất cao và gây ra nhiều tranh luận. Tại sao nhiều người đồng tính nam lại chọn hoặc cảm thấy thoải mái với vai trò này? Câu trả lời không đơn...

LGBT VÀ CẢM GIÁC KHÔNG THUỘC VỀ

  Sinh ra là người đồng tính, song tính hay chuyển giới trong một gia đình dị tính chuẩn mực, nhiều cá nhân phải lớn lên trong môi trường không công nhận sự khác biệt của họ. Khi xã hội đặt nặng giá trị nam tính, sức mạnh và sự “bình thường”, những người thể hiện...

KHI TRẦM CẢM TRỞ THÀNH CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

Thông thường, trầm cảm được nhìn nhận như một rối loạn tâm thần cần điều trị. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, đặc biệt là khi một người trải qua sang chấn kéo dài, trầm cảm có thể đóng vai trò như một cơ chế bảo vệ. Khi trẻ em lớn lên trong môi trường căng thẳng...

HỌC TÂM LÝ HỌC ĐỂ GIỮ KHOẢNG CÁCH VỚI NỖI ĐAU

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều người tìm đến các khóa học, sách vở hay hội thảo về tâm lý học như một cách để “chữa lành” cho bản thân. Họ tham gia lớp học, nghe diễn giả, đọc tài liệu, và thậm chí ghi chú rất cẩn thận. Tuy nhiên, ở một số người, việc tiếp...

KHI TRỊ LIỆU CHỈ LÀ NƠI TRÚ ẨN TẠM THỜI

Trong thực hành tâm lý, không ít trường hợp thân chủ tìm đến trị liệu không nhằm mục tiêu dài hạn, mà chỉ như một “nơi trú ẩn tạm thời” khi cảm xúc vượt ngưỡng chịu đựng. Họ thường đến phòng trị liệu trong trạng thái đau đớn, căng thẳng hoặc khủng hoảng, nhưng chỉ sau...

GHOSTING TRONG TÌNH YÊU

  Ghosting là hiện tượng một người đột ngột biến mất khỏi mối quan hệ tình cảm mà không để lại lời giải thích, khiến đối phương rơi vào trạng thái hoang mang và đau khổ. Trong thời đại kết nối nhanh chóng qua mạng xã hội, ghosting trở thành một cách “chia tay im...

TÌNH YÊU VỚI NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH RANH GIỚI

Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline Personality Disorder – BPD), tình yêu thường bắt đầu bằng sự kết nối mãnh liệt và cảm giác gần gũi sâu sắc. Người ranh giới khao khát tình cảm, sợ hãi bị bỏ rơi, và thường lý tưởng hóa đối phương...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH ÁI KỶ KHI YÊU

  Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD), tình yêu ban đầu thường được khoác lên vẻ đẹp hoàn hảo nhưng dần trở thành sự lạm dụng tinh vi và nguy hiểm. Người ái kỷ thường bắt đầu bằng giai đoạn lý tưởng...

VĂN HÓA GIA TRƯỞNG ÁI KỶ VÀ NÃO BỘ NAM GIỚI BẠO HÀNH

Văn hóa gia trưởng ái kỷ (narcissistic patriarchy) là một hệ thống giá trị và niềm tin xã hội đặt nam giới ở vị trí quyền lực tối cao, đồng thời dung túng hoặc hợp thức hóa hành vi kiểm soát, áp bức và bạo lực với phụ nữ, trẻ em và các nhóm yếu thế. Trong hệ thống...

SỰ DUNG TÚNG VÀ CƠ CHẾ NÃO BỘ NGƯỜI GÂY BẠO LỰC

  Người đàn ông bạo hành thường không chỉ bị chi phối bởi cảm xúc tức thời, mà còn bởi những mô hình tư duy và cấu trúc não bộ đã hình thành lâu dài. Ở mức sinh học thần kinh, vùng hạch hạnh nhân (amygdala) có thể hoạt động quá mức, khiến phản ứng giận dữ và cảm...

BẠO HÀNH GIA ĐÌNH – VÒNG LẶP SANG CHẤN THẾ HỆ

  Bạo hành gia đình không chỉ gây ra những tổn thương trực tiếp về thể chất và tinh thần cho nạn nhân, mà còn để lại những di chứng tâm lý sâu sắc kéo dài qua nhiều thế hệ. Khi một đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực, não bộ và hệ thần kinh của em liên tục...

NỖI ĐAU CỦA ĐỨA TRẺ BỊ TRỪNG PHẠT BẰNG SỰ IM LẶNG

Sự im lặng trừng phạt (silent treatment) là một hình thức bạo hành tinh thần ít được nhận diện nhưng để lại vết thương sâu trong tâm hồn trẻ. Khi cha mẹ ngừng giao tiếp, tránh ánh mắt, rút lại mọi sự chú ý và yêu thương, đứa trẻ không chỉ cảm thấy buồn mà còn trải qua...

BẤT HÒA NHẬN THỨC Ở NẠN NHÂN BỊ BẠO HÀNH

Bất hòa nhận thức (cognitive dissonance) là trạng thái tâm lý khi một người phải giữ cùng lúc hai niềm tin hoặc trải nghiệm đối lập, tạo ra căng thẳng và mâu thuẫn nội tâm. Trong bối cảnh bạo hành gia đình, đặc biệt khi thủ phạm thuộc nhóm rối loạn nhân cách ái kỷ...

SỰ CỨNG RẮN VÀ THẤU HIỂU CỦA NHÀ TRỊ LIỆU

Trong trị liệu tâm lý, hai phẩm chất tưởng như đối lập – sự cứng rắn và sự thấu hiểu – thực tế lại bổ sung cho nhau và tạo nên nền tảng vững chắc cho quá trình can thiệp hiệu quả. Sự cứng rắn ở đây không mang nghĩa áp đặt hay cứng nhắc, mà là khả năng thiết lập ranh...

ADHD VÀ RỐI LOẠN CHỐNG ĐỐI

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn chống đối (ODD) là hai rối loạn thường xuất hiện cùng nhau ở trẻ em và vị thành niên, với tỷ lệ cộng hiện (comorbidity) lên tới 30–50% tùy nghiên cứu. ADHD đặc trưng bởi khó duy trì chú ý, kiểm soát xung động và điều...

ĐI LÀM TRỊ LIỆU TÂM LÝ NHƯNG KHÔNG MUỐN THAY ĐỔI

Trong trị liệu tâm lý, động cơ nội tại (intrinsic motivation) được xem là yếu tố nền tảng quyết định khả năng thay đổi bền vững. Đây là động lực xuất phát từ bên trong cá nhân, dựa trên mong muốn thật sự cải thiện chất lượng cuộc sống, chứ không chỉ để làm hài lòng...

BỎ TRỊ LIỆU Ở NHÓM RỐI LOẠN NHÂN CÁCH VÀ ADHD

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, hiện tượng bỏ trị liệu sớm (early dropout) ở thân chủ có rối loạn nhân cách hoặc ADHD là một thách thức thường gặp. Hai nhóm này, dù khác nhau về bản chất rối loạn, lại chia sẻ một số đặc điểm khiến việc duy trì trị liệu trở nên khó...

GIẢM TRIỆU CHỨNG VÀ BỎ TRỊ LIỆU

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, không hiếm gặp những thân chủ bước vào trị liệu trong trạng thái khủng hoảng — có thể do mất mát, xung đột, hoặc một biến cố bất ngờ — rồi rời bỏ trị liệu ngay khi triệu chứng cảm xúc đã giảm bớt. Hiện tượng này thường bắt nguồn từ sự...

KHI ĐIỆN THOẠI TRỞ THÀNH “PHỤ HUYNH”

Ở nhiều gia đình hiện đại, chiếc điện thoại thông minh hay iPad đã trở thành “người giữ trẻ” bất đắc dĩ. Từ rất sớm, trẻ được trao vào tay một thiết bị phát sáng để giữ yên, không quấy khóc, giúp cha mẹ “rảnh tay” làm việc. Nhưng khi quá trình này lặp lại ngày qua...

NHỮNG ĐỨA TRẺ NGẮT KẾT NỐI NỖI SỢ

Có những đứa trẻ lớn lên mà dường như không biết sợ. Chúng không né tránh nguy hiểm, không rút lui khi bị đe dọa, thậm chí vẫn tìm đến những người từng gây tổn thương cho mình. Người lớn thường gán cho chúng những nhãn như “vô cảm”, “bướng bỉnh” hay “ngây thơ quá...

TẠI SAO NHIỀU NGƯỜI GAY LÀ BOTTOM

  Trong cộng đồng nam đồng tính, vai trò bottom – người tiếp nhận trong quan hệ tình dục – thường xuất hiện với tần suất cao và gây ra nhiều tranh luận. Tại sao nhiều người đồng tính nam lại chọn hoặc cảm thấy thoải mái với vai trò này? Câu trả lời không đơn...

LGBT VÀ CẢM GIÁC KHÔNG THUỘC VỀ

  Sinh ra là người đồng tính, song tính hay chuyển giới trong một gia đình dị tính chuẩn mực, nhiều cá nhân phải lớn lên trong môi trường không công nhận sự khác biệt của họ. Khi xã hội đặt nặng giá trị nam tính, sức mạnh và sự “bình thường”, những người thể hiện...

KHI TRẦM CẢM TRỞ THÀNH CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

Thông thường, trầm cảm được nhìn nhận như một rối loạn tâm thần cần điều trị. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, đặc biệt là khi một người trải qua sang chấn kéo dài, trầm cảm có thể đóng vai trò như một cơ chế bảo vệ. Khi trẻ em lớn lên trong môi trường căng thẳng...

HỌC TÂM LÝ HỌC ĐỂ GIỮ KHOẢNG CÁCH VỚI NỖI ĐAU

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều người tìm đến các khóa học, sách vở hay hội thảo về tâm lý học như một cách để “chữa lành” cho bản thân. Họ tham gia lớp học, nghe diễn giả, đọc tài liệu, và thậm chí ghi chú rất cẩn thận. Tuy nhiên, ở một số người, việc tiếp...

KHI TRỊ LIỆU CHỈ LÀ NƠI TRÚ ẨN TẠM THỜI

Trong thực hành tâm lý, không ít trường hợp thân chủ tìm đến trị liệu không nhằm mục tiêu dài hạn, mà chỉ như một “nơi trú ẩn tạm thời” khi cảm xúc vượt ngưỡng chịu đựng. Họ thường đến phòng trị liệu trong trạng thái đau đớn, căng thẳng hoặc khủng hoảng, nhưng chỉ sau...

GHOSTING TRONG TÌNH YÊU

  Ghosting là hiện tượng một người đột ngột biến mất khỏi mối quan hệ tình cảm mà không để lại lời giải thích, khiến đối phương rơi vào trạng thái hoang mang và đau khổ. Trong thời đại kết nối nhanh chóng qua mạng xã hội, ghosting trở thành một cách “chia tay im...

TÌNH YÊU VỚI NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH RANH GIỚI

Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline Personality Disorder – BPD), tình yêu thường bắt đầu bằng sự kết nối mãnh liệt và cảm giác gần gũi sâu sắc. Người ranh giới khao khát tình cảm, sợ hãi bị bỏ rơi, và thường lý tưởng hóa đối phương...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH ÁI KỶ KHI YÊU

  Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD), tình yêu ban đầu thường được khoác lên vẻ đẹp hoàn hảo nhưng dần trở thành sự lạm dụng tinh vi và nguy hiểm. Người ái kỷ thường bắt đầu bằng giai đoạn lý tưởng...

VĂN HÓA GIA TRƯỞNG ÁI KỶ VÀ NÃO BỘ NAM GIỚI BẠO HÀNH

Văn hóa gia trưởng ái kỷ (narcissistic patriarchy) là một hệ thống giá trị và niềm tin xã hội đặt nam giới ở vị trí quyền lực tối cao, đồng thời dung túng hoặc hợp thức hóa hành vi kiểm soát, áp bức và bạo lực với phụ nữ, trẻ em và các nhóm yếu thế. Trong hệ thống...

SỰ DUNG TÚNG VÀ CƠ CHẾ NÃO BỘ NGƯỜI GÂY BẠO LỰC

  Người đàn ông bạo hành thường không chỉ bị chi phối bởi cảm xúc tức thời, mà còn bởi những mô hình tư duy và cấu trúc não bộ đã hình thành lâu dài. Ở mức sinh học thần kinh, vùng hạch hạnh nhân (amygdala) có thể hoạt động quá mức, khiến phản ứng giận dữ và cảm...

CAN THIỆP BẮT BUỘC VỚI NGƯỜI GÂY RA BẠO HÀNH

  Can thiệp bắt buộc (Batterer Intervention Program – BIP) là một chiến lược cần thiết nhằm đối phó với hành vi bạo lực gia đình, đặc biệt ở nhóm nam giới bạo hành. Khác với các hình thức hòa giải hoặc xử phạt đơn thuần, BIP yêu cầu người bạo hành phải tham gia...

BẠO HÀNH GIA ĐÌNH – VÒNG LẶP SANG CHẤN THẾ HỆ

  Bạo hành gia đình không chỉ gây ra những tổn thương trực tiếp về thể chất và tinh thần cho nạn nhân, mà còn để lại những di chứng tâm lý sâu sắc kéo dài qua nhiều thế hệ. Khi một đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực, não bộ và hệ thần kinh của em liên tục...

NỖI ĐAU CỦA ĐỨA TRẺ BỊ TRỪNG PHẠT BẰNG SỰ IM LẶNG

Sự im lặng trừng phạt (silent treatment) là một hình thức bạo hành tinh thần ít được nhận diện nhưng để lại vết thương sâu trong tâm hồn trẻ. Khi cha mẹ ngừng giao tiếp, tránh ánh mắt, rút lại mọi sự chú ý và yêu thương, đứa trẻ không chỉ cảm thấy buồn mà còn trải qua...

BẤT HÒA NHẬN THỨC Ở NẠN NHÂN BỊ BẠO HÀNH

Bất hòa nhận thức (cognitive dissonance) là trạng thái tâm lý khi một người phải giữ cùng lúc hai niềm tin hoặc trải nghiệm đối lập, tạo ra căng thẳng và mâu thuẫn nội tâm. Trong bối cảnh bạo hành gia đình, đặc biệt khi thủ phạm thuộc nhóm rối loạn nhân cách ái kỷ...

NGOẠI TÌNH NƠI CÔNG SỞ

Trong không gian công sở, nơi những con người cùng chia sẻ mục tiêu nghề nghiệp, áp lực công việc và những khoảnh khắc đời thường tưởng như vô hại, đôi khi lại nảy sinh những mối liên kết tinh tế mà mạnh mẽ. Những tâm hồn lạc lối thường tìm thấy nhau ở đây – không...

SỰ CỨNG RẮN VÀ THẤU HIỂU CỦA NHÀ TRỊ LIỆU

Trong trị liệu tâm lý, hai phẩm chất tưởng như đối lập – sự cứng rắn và sự thấu hiểu – thực tế lại bổ sung cho nhau và tạo nên nền tảng vững chắc cho quá trình can thiệp hiệu quả. Sự cứng rắn ở đây không mang nghĩa áp đặt hay cứng nhắc, mà là khả năng thiết lập ranh...

ADHD VÀ RỐI LOẠN CHỐNG ĐỐI

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn chống đối (ODD) là hai rối loạn thường xuất hiện cùng nhau ở trẻ em và vị thành niên, với tỷ lệ cộng hiện (comorbidity) lên tới 30–50% tùy nghiên cứu. ADHD đặc trưng bởi khó duy trì chú ý, kiểm soát xung động và điều...

ĐI LÀM TRỊ LIỆU TÂM LÝ NHƯNG KHÔNG MUỐN THAY ĐỔI

Trong trị liệu tâm lý, động cơ nội tại (intrinsic motivation) được xem là yếu tố nền tảng quyết định khả năng thay đổi bền vững. Đây là động lực xuất phát từ bên trong cá nhân, dựa trên mong muốn thật sự cải thiện chất lượng cuộc sống, chứ không chỉ để làm hài lòng...

BỎ TRỊ LIỆU Ở NHÓM RỐI LOẠN NHÂN CÁCH VÀ ADHD

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, hiện tượng bỏ trị liệu sớm (early dropout) ở thân chủ có rối loạn nhân cách hoặc ADHD là một thách thức thường gặp. Hai nhóm này, dù khác nhau về bản chất rối loạn, lại chia sẻ một số đặc điểm khiến việc duy trì trị liệu trở nên khó...

GIẢM TRIỆU CHỨNG VÀ BỎ TRỊ LIỆU

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, không hiếm gặp những thân chủ bước vào trị liệu trong trạng thái khủng hoảng — có thể do mất mát, xung đột, hoặc một biến cố bất ngờ — rồi rời bỏ trị liệu ngay khi triệu chứng cảm xúc đã giảm bớt. Hiện tượng này thường bắt nguồn từ sự...