NHỮNG ĐỨA TRẺ THÈM SỰ KẾT NỐI

NHỮNG ĐỨA TRẺ THÈM SỰ KẾT NỐI

Là một người thích lân la các quán café để làm việc hay đọc sách, tôi vẫn thường chứng kiến cảnh tượng những ông bố, bà mẹ trò chuyện rôm rả cùng bạn bè, còn bên cạnh là những đứa trẻ nhìn không chớp mắt vào màn hình điện thoại. Mà hễ những đứa trẻ này hiếu động chạy nhảy hoặc níu áo bố mẹ hỏi gì đó, bố mẹ sẽ đưa điện thoại mình cho chúng chơi, sau đó lại tập trung vào những lời tán gẫu với bạn bè và yên tâm rằng mọi thứ đều đã có điện thoại lo hết.

Tình huống tương tự xảy ra với rất nhiều gia đình khác: “Con ăn cơm đi rồi mẹ cho coi điện thoại”, “Con bật máy tính chơi đi, bố đang làm việc”, “Con học tốt đi rồi bố mẹ mua cho cái iPad”. Những thiết bị điện tử trở thành công cụ giúp trẻ con giải trí một cách thụ động, để trẻ ngoan ngoãn, vâng lời hơn và không làm phiền những giây phút làm việc, tán gẫu của người lớn.

Năm 2013, một báo cáo của UNICEF ​​cho thấy trẻ em Hà Lan là những đứa trẻ hạnh phúc nhất thế giới. Trong cuốn sách “The Happiest Kids in the World: How Dutch Parents Help Their Kids (and Themselves) by Doing Less”, Michele Hutchison và Rina Mae Acosta đã đưa ra các nguyên tắc nuôi dạy con cái của người Hà Lan, bao gồm: dành nhiều thời gian để chăm sóc con cái, để con tự tìm cách vui chơi và giải trí, cho con cùng ăn uống với gia đình và khuyến khích con vận động ngoài thiên nhiên.

Nếu được hỏi quãng thời gian đáng nhớ nhất trong cuộc đời mình là khi nào, tôi sẽ trả lời là những năm đầu tiểu học. Khi đó, mỗi ngày ba tôi đều đạp chiếc xe cũ kĩ băng qua mấy con dốc để đón tôi từ trường học về nhà. Có vài hôm mát trời, hai ba con cùng nhau đi bộ về nhà hoặc chạy bộ quanh công viên để rèn luyện sức khỏe. Suốt quãng đường ba tôi vẫn luôn hỏi, hôm nay học gì, học thế nào, có gì vui không, kể cho ba nghe với. Có khi ba sẽ kể chuyện ngụ ngôn cho tôi nghe, hoặc giải đáp những thắc mắc của tôi như tại sao cái cây lại biết nở hoa đơm trái. Nếu tình cờ có xe bán quà vặt chạy ngang, ba sẽ dừng lại mua cho tôi một hai món “quà”. Hôm là kẹo bông gòn, hôm là kẹo kéo, hôm lại là bịch đậu hũ. Mỗi buổi chiều tà, hoàng hôn đều in dài bóng của hai bố con, hòa cùng tiếng cười khanh khách ngày bé của tôi. 

Trong cuốn sách “Bàn tay của bố”, tác giả Hoài Anh, Đốm Đốm có chia sẻ: “Nhà tâm lí học và phân tâm học nổi tiếng người Áo, Sigmund Schlomo Freud, có một câu nói rất hay rằng: “Nhu cầu mạnh mẽ nhất của mọi đứa trẻ trong suốt thời kì thơ ấu của chúng là được che chở và bảo vệ bởi người cha.” Tình yêu thương và sự giáo dục của người cha có ý nghĩa và sức ảnh hưởng vô cùng quan trọng tới trí thông minh, sự trưởng thành; cũng như là sự đảm bảo vô thời hạn cho hạnh phúc trọn đời của một đứa trẻ.” Quả thật, quãng thời gian cùng ba về nhà, được ba dùng tấm lưng rộng che mưa nắng và lắng nghe những thắc mắc lẫn tâm sự ấu thơ chính là những hồi ức đẹp đẽ, bình yên mà tôi luôn trân trọng.

Những đứa trẻ lớn lên cùng sóng âm và màn hình điện tử thường thiếu đi sự kết nối với bố mẹ và mất dần những hồi ức đẹp đẽ, tinh khôi thuở ấu thơ. Có những đứa trẻ ở độ tuổi thắc mắc về mọi thứ của thế giới xung quanh – không một ai giải đáp. Có những đứa trẻ mang tâm sự thầm kín, cùng những biến đổi trong suy nghĩ và hoang mang trong quá trình trưởng thành – không một ai lắng nghe. Thiếu đi sự kết nối và một người bạn để cùng vui chơi, trò chuyện khiến trẻ dần tự xây đắp một bức tường bao bọc bản thân, ngăn cách chính mình với những người khác. Chúng trở nên ù lì, thụ động, mất khả năng giao tiếp và thiếu sự nhanh nhạy cần có, thậm chí mất cả sự tín nhiệm dành cho đấng sinh thành.

Các thiết bị thông minh còn đánh cắp rất nhiều kỹ năng xã hội cần thiết khác của trẻ. Công cụ dỗ dành nhất thời của bố mẹ khiến chúng hình thành thói quen phải được đáp ứng ngay khi đòi hỏi và tạo nên tham muốn chiếm lĩnh mọi thứ. Mặt khác, hàng giờ dán mắt vào những hình ảnh vui mắt vui tai, gây hứng thú nhanh chóng trên màn hình điện tử khiến trẻ thiếu đi sự sáng tạo, sự kiên nhẫn và khả năng tập trung cần có.

Trong bài viết có tựa đề “The Value of Sadness” đăng tải trên trang psychologytoday.com, Lisa Firestone Ph.D đã phân tích: “Nỗi buồn là một cảm xúc sống. Nó tồn tại để nhắc nhở chúng ta về những điều quan trọng và mang lại ý nghĩa cho cuộc đời. Khi chúng ta nhận ra cảm xúc của mình và cho phép bản thân nhìn nhận chúng một cách lành mạnh và an toàn, ta sẽ càng thấy vững lòng hơn, hiểu về chính mình hơn và thậm chí là kiên cường hơn. Trái lại, chối bỏ cảm xúc có thể khiến chúng ta cảm thấy thực sự chán nản.”

Những ông bố, bà mẹ thời nay vẫn luôn loay hoay với những mối bận tâm riêng của mình. Họ giao phó trách nhiệm cho các thiết bị điện tử, để chúng luôn bận rộn và bị thu hút bởi một thứ gì đó và không quấy khóc hay làm phiền họ nữa. Không được dành thời gian để trò chuyện, lắng nghe và vận động ngoài trời khiến trẻ dần sa lầy vào những phương thức giải trí thụ động của công nghệ như chơi game, xem phim. Điều này không chỉ khiến chúng mất đi năng lực tự sáng tạo giải trí, mà còn tước đi “quyền được buồn” của con trẻ. Nói cách khác, nhiều bậc phụ huynh không bảo vệ con cái mình bằng cách cho chúng đối diện với cảm xúc buồn bã, chán chường, thất bại rồi tìm cách vượt qua và tái tạo cảm hứng mới. Họ để con mình hoàn toàn lờ đi những cảm xúc tiêu cực này. Kết quả, khi đối diện với thế giới thực với muôn vàn thử thách, chúng không được trang bị đủ khả năng “tự khôi phục”, thậm chí phải đối diện với nhiều vấn đề tâm lý nghiêm trọng khác.

Những ông bố, bà mẹ nên dành ít nhất 15 phút mỗi ngày bên con mình, dù có bận rộn đến mấy đi chăng nữa. Hãy tạm gác thiết bị điện tử và phiền muộn cuộc sống lại, đọc cho con một quyển sách, vẽ cho con một bức tranh, cùng con chơi đùa, ôm ấp và trò chuyện. Cuối tuần, hãy sắp xếp một buổi dã ngoại hoặc vui chơi ngoài trời. Bạn cũng nên tạo cơ hội cho con được thoải mái vận động như chạy nhảy, leo trèo, khám phá mọi thứ xung quanh, đồng thời lắng nghe các thắc mắc, tâm sự của con mình.

Khi nhận được tình yêu thương và sự quan tâm chân thành, được bố mẹ tạo dựng thói quen tốt cũng như hoạt động giải trí lành mạnh, trẻ có thể có được những hồi ức tuyệt vời trong quá trình lớn lên, cũng như vững vàng hơn trước “làn sóng” của những thiết bị thông minh thời đại công nghệ số.

CATHERINE

Là một người thích lân la các quán café để làm việc hay đọc sách, tôi vẫn thường chứng kiến cảnh tượng những ông bố, bà mẹ trò chuyện rôm rả cùng bạn bè, còn bên cạnh là những đứa trẻ nhìn không chớp mắt vào màn hình điện thoại. Mà hễ những đứa trẻ này hiếu động chạy nhảy hoặc níu áo bố mẹ hỏi gì đó, bố mẹ sẽ đưa điện thoại mình cho chúng chơi, sau đó lại tập trung vào những lời tán gẫu với bạn bè và yên tâm rằng mọi thứ đều đã có điện thoại lo hết.

Tình huống tương tự xảy ra với rất nhiều gia đình khác: “Con ăn cơm đi rồi mẹ cho coi điện thoại”, “Con bật máy tính chơi đi, bố đang làm việc”, “Con học tốt đi rồi bố mẹ mua cho cái iPad”. Những thiết bị điện tử trở thành công cụ giúp trẻ con giải trí một cách thụ động, để trẻ ngoan ngoãn, vâng lời hơn và không làm phiền những giây phút làm việc, tán gẫu của người lớn.

Năm 2013, một báo cáo của UNICEF ​​cho thấy trẻ em Hà Lan là những đứa trẻ hạnh phúc nhất thế giới. Trong cuốn sách “The Happiest Kids in the World: How Dutch Parents Help Their Kids (and Themselves) by Doing Less”, Michele Hutchison và Rina Mae Acosta đã đưa ra các nguyên tắc nuôi dạy con cái của người Hà Lan, bao gồm: dành nhiều thời gian để chăm sóc con cái, để con tự tìm cách vui chơi và giải trí, cho con cùng ăn uống với gia đình và khuyến khích con vận động ngoài thiên nhiên.

Nếu được hỏi quãng thời gian đáng nhớ nhất trong cuộc đời mình là khi nào, tôi sẽ trả lời là những năm đầu tiểu học. Khi đó, mỗi ngày ba tôi đều đạp chiếc xe cũ kĩ băng qua mấy con dốc để đón tôi từ trường học về nhà. Có vài hôm mát trời, hai ba con cùng nhau đi bộ về nhà hoặc chạy bộ quanh công viên để rèn luyện sức khỏe. Suốt quãng đường ba tôi vẫn luôn hỏi, hôm nay học gì, học thế nào, có gì vui không, kể cho ba nghe với. Có khi ba sẽ kể chuyện ngụ ngôn cho tôi nghe, hoặc giải đáp những thắc mắc của tôi như tại sao cái cây lại biết nở hoa đơm trái. Nếu tình cờ có xe bán quà vặt chạy ngang, ba sẽ dừng lại mua cho tôi một hai món “quà”. Hôm là kẹo bông gòn, hôm là kẹo kéo, hôm lại là bịch đậu hũ. Mỗi buổi chiều tà, hoàng hôn đều in dài bóng của hai bố con, hòa cùng tiếng cười khanh khách ngày bé của tôi. 

Trong cuốn sách “Bàn tay của bố”, tác giả Hoài Anh, Đốm Đốm có chia sẻ: “Nhà tâm lí học và phân tâm học nổi tiếng người Áo, Sigmund Schlomo Freud, có một câu nói rất hay rằng: “Nhu cầu mạnh mẽ nhất của mọi đứa trẻ trong suốt thời kì thơ ấu của chúng là được che chở và bảo vệ bởi người cha.” Tình yêu thương và sự giáo dục của người cha có ý nghĩa và sức ảnh hưởng vô cùng quan trọng tới trí thông minh, sự trưởng thành; cũng như là sự đảm bảo vô thời hạn cho hạnh phúc trọn đời của một đứa trẻ.” Quả thật, quãng thời gian cùng ba về nhà, được ba dùng tấm lưng rộng che mưa nắng và lắng nghe những thắc mắc lẫn tâm sự ấu thơ chính là những hồi ức đẹp đẽ, bình yên mà tôi luôn trân trọng.

Những đứa trẻ lớn lên cùng sóng âm và màn hình điện tử thường thiếu đi sự kết nối với bố mẹ và mất dần những hồi ức đẹp đẽ, tinh khôi thuở ấu thơ. Có những đứa trẻ ở độ tuổi thắc mắc về mọi thứ của thế giới xung quanh – không một ai giải đáp. Có những đứa trẻ mang tâm sự thầm kín, cùng những biến đổi trong suy nghĩ và hoang mang trong quá trình trưởng thành – không một ai lắng nghe. Thiếu đi sự kết nối và một người bạn để cùng vui chơi, trò chuyện khiến trẻ dần tự xây đắp một bức tường bao bọc bản thân, ngăn cách chính mình với những người khác. Chúng trở nên ù lì, thụ động, mất khả năng giao tiếp và thiếu sự nhanh nhạy cần có, thậm chí mất cả sự tín nhiệm dành cho đấng sinh thành.

Các thiết bị thông minh còn đánh cắp rất nhiều kỹ năng xã hội cần thiết khác của trẻ. Công cụ dỗ dành nhất thời của bố mẹ khiến chúng hình thành thói quen phải được đáp ứng ngay khi đòi hỏi và tạo nên tham muốn chiếm lĩnh mọi thứ. Mặt khác, hàng giờ dán mắt vào những hình ảnh vui mắt vui tai, gây hứng thú nhanh chóng trên màn hình điện tử khiến trẻ thiếu đi sự sáng tạo, sự kiên nhẫn và khả năng tập trung cần có.

Trong bài viết có tựa đề “The Value of Sadness” đăng tải trên trang psychologytoday.com, Lisa Firestone Ph.D đã phân tích: “Nỗi buồn là một cảm xúc sống. Nó tồn tại để nhắc nhở chúng ta về những điều quan trọng và mang lại ý nghĩa cho cuộc đời. Khi chúng ta nhận ra cảm xúc của mình và cho phép bản thân nhìn nhận chúng một cách lành mạnh và an toàn, ta sẽ càng thấy vững lòng hơn, hiểu về chính mình hơn và thậm chí là kiên cường hơn. Trái lại, chối bỏ cảm xúc có thể khiến chúng ta cảm thấy thực sự chán nản.”

Những ông bố, bà mẹ thời nay vẫn luôn loay hoay với những mối bận tâm riêng của mình. Họ giao phó trách nhiệm cho các thiết bị điện tử, để chúng luôn bận rộn và bị thu hút bởi một thứ gì đó và không quấy khóc hay làm phiền họ nữa. Không được dành thời gian để trò chuyện, lắng nghe và vận động ngoài trời khiến trẻ dần sa lầy vào những phương thức giải trí thụ động của công nghệ như chơi game, xem phim. Điều này không chỉ khiến chúng mất đi năng lực tự sáng tạo giải trí, mà còn tước đi “quyền được buồn” của con trẻ. Nói cách khác, nhiều bậc phụ huynh không bảo vệ con cái mình bằng cách cho chúng đối diện với cảm xúc buồn bã, chán chường, thất bại rồi tìm cách vượt qua và tái tạo cảm hứng mới. Họ để con mình hoàn toàn lờ đi những cảm xúc tiêu cực này. Kết quả, khi đối diện với thế giới thực với muôn vàn thử thách, chúng không được trang bị đủ khả năng “tự khôi phục”, thậm chí phải đối diện với nhiều vấn đề tâm lý nghiêm trọng khác.

Những ông bố, bà mẹ nên dành ít nhất 15 phút mỗi ngày bên con mình, dù có bận rộn đến mấy đi chăng nữa. Hãy tạm gác thiết bị điện tử và phiền muộn cuộc sống lại, đọc cho con một quyển sách, vẽ cho con một bức tranh, cùng con chơi đùa, ôm ấp và trò chuyện. Cuối tuần, hãy sắp xếp một buổi dã ngoại hoặc vui chơi ngoài trời. Bạn cũng nên tạo cơ hội cho con được thoải mái vận động như chạy nhảy, leo trèo, khám phá mọi thứ xung quanh, đồng thời lắng nghe các thắc mắc, tâm sự của con mình.

Khi nhận được tình yêu thương và sự quan tâm chân thành, được bố mẹ tạo dựng thói quen tốt cũng như hoạt động giải trí lành mạnh, trẻ có thể có được những hồi ức tuyệt vời trong quá trình lớn lên, cũng như vững vàng hơn trước “làn sóng” của những thiết bị thông minh thời đại công nghệ số.

CATHERINE

HỘI CHỨNG JEREMY – KHI TÌNH BẠN TRỞ NÊN ĐE DỌA

  Trong các mối quan hệ xã hội, đặc biệt là giữa bạn bè, chúng ta thường tin rằng tình cảm chân thành sẽ là nguồn hỗ trợ lớn lao trên hành trình phát triển cá nhân. Tuy nhiên, có những trường hợp mà chính bạn thân – người tưởng như luôn đồng hành – lại trở thành...

KHI CON GÁI LỚN LÊN THIẾU VẮNG CHA

  Đối với nhiều cô gái, hình ảnh người cha là hình mẫu đầu tiên về sự an toàn, nâng đỡ và giới hạn. Khi sự hiện diện ấy bị thiếu vắng – do cha bỏ đi, nghiện ngập, thờ ơ, hoặc chết sớm – đứa trẻ không chỉ mất đi một người thân mà còn mất đi điểm tựa đầu tiên để...

KHI ĐÀN ÔNG MÊ MASSAGE HƠN VỢ

  Trong một số mối quan hệ hôn nhân, không ít người vợ đau đớn khi phát hiện chồng mình có thói quen tìm đến các dịch vụ massage "happy ending". Điều này không chỉ là sự phản bội về mặt thể xác, mà còn mang đến cảm giác bị chối bỏ ở mức sâu sắc hơn: “Tại sao anh...

NHỮNG ĐỨA EM GÁI BỊ NGƯỢC ĐÃI TỪ ANH TRAI

Trong nhiều gia đình, đặc biệt là những gia đình Á Đông đặt nặng vai trò giới tính và thứ bậc, không ít cô gái lớn lên trong bóng tối của người anh trai – người được xem là “trụ cột tương lai” và thường được bênh vực vô điều kiện. Trong khi đó, những đứa em gái lại...

NỖI SỢ Ở MỘT MÌNH

  Nỗi sợ ở một mình không đơn thuần là cảm giác cô đơn thoáng qua, mà với nhiều người trưởng thành, đó là một nỗi hoảng loạn hiện sinh – cảm giác như chính sự sống bị đe dọa khi không có ai bên cạnh. Những người sợ tách biệt khỏi gia đình, bạn đời hay người họ...

HỘI CHỨNG JEREMY – KHI TÌNH BẠN TRỞ NÊN ĐE DỌA

  Trong các mối quan hệ xã hội, đặc biệt là giữa bạn bè, chúng ta thường tin rằng tình cảm chân thành sẽ là nguồn hỗ trợ lớn lao trên hành trình phát triển cá nhân. Tuy nhiên, có những trường hợp mà chính bạn thân – người tưởng như luôn đồng hành – lại trở thành...

KHI CON GÁI LỚN LÊN THIẾU VẮNG CHA

  Đối với nhiều cô gái, hình ảnh người cha là hình mẫu đầu tiên về sự an toàn, nâng đỡ và giới hạn. Khi sự hiện diện ấy bị thiếu vắng – do cha bỏ đi, nghiện ngập, thờ ơ, hoặc chết sớm – đứa trẻ không chỉ mất đi một người thân mà còn mất đi điểm tựa đầu tiên để...

KHI ĐÀN ÔNG MÊ MASSAGE HƠN VỢ

  Trong một số mối quan hệ hôn nhân, không ít người vợ đau đớn khi phát hiện chồng mình có thói quen tìm đến các dịch vụ massage "happy ending". Điều này không chỉ là sự phản bội về mặt thể xác, mà còn mang đến cảm giác bị chối bỏ ở mức sâu sắc hơn: “Tại sao anh...

NHỮNG ĐỨA EM GÁI BỊ NGƯỢC ĐÃI TỪ ANH TRAI

Trong nhiều gia đình, đặc biệt là những gia đình Á Đông đặt nặng vai trò giới tính và thứ bậc, không ít cô gái lớn lên trong bóng tối của người anh trai – người được xem là “trụ cột tương lai” và thường được bênh vực vô điều kiện. Trong khi đó, những đứa em gái lại...

LIỆU PHÁP HYPNOSIS VISUALISATION TRONG TRỊ LIỆU TÂM LÝ

Hypnosis Visualisation (gợi hình trong trạng thái thôi miên) là một phương pháp trị liệu sử dụng trí tưởng tượng có hướng dẫn trong trạng thái thư giãn sâu hoặc trạng thái thôi miên nhẹ. Trong quá trình này, thân chủ được dẫn dắt tập trung vào các hình ảnh tích cực,...

NỖI SỢ Ở MỘT MÌNH

  Nỗi sợ ở một mình không đơn thuần là cảm giác cô đơn thoáng qua, mà với nhiều người trưởng thành, đó là một nỗi hoảng loạn hiện sinh – cảm giác như chính sự sống bị đe dọa khi không có ai bên cạnh. Những người sợ tách biệt khỏi gia đình, bạn đời hay người họ...

TẠI SAO KHÔNG THOÁT RA MỐI QUAN HỆ ĐỘC HẠI?

  Trong những mối quan hệ có yếu tố thao túng và lạm dụng – dù là về cảm xúc hay thể xác – người mang đặc điểm ái kỷ thường sử dụng một chiến lược rất đặc trưng: trao rồi rút tình cảm một cách thất thường. Lúc thì vồ vập, yêu thương nồng nhiệt, khiến người kia...

NGHIỆN CỜ BẠC – HÀNH VI TỰ HỦY HOẠI IM LẶNG

Nghiện cờ bạc không đơn thuần là một thói quen xấu hay biểu hiện của sự “yếu đuối”. Nó là một dạng rối loạn hành vi, có cơ chế thần kinh và tâm lý tương tự như nghiện chất kích thích. Tuy nhiên, do thiếu hiểu biết và nhiều định kiến xã hội, cờ bạc vẫn thường bị coi là...

NHỮNG KẺ PHÁ HOẠI TỔ CHỨC CHUYÊN NGHIỆP

Trong môi trường làm việc, không khó để bắt gặp những người âm thầm hoặc công khai phá vỡ cấu trúc chung – chia rẽ nội bộ, lan truyền tin đồn, thụ động-aggressive trong công việc. Họ không hẳn là “người xấu” theo nghĩa đơn giản, mà thường là những cá nhân mang trong...

HỘI CHỨNG MUNCHAUSEN BY PROXY

  Hội chứng Munchausen by proxy (MBP) là một rối loạn tâm thần hiếm gặp nhưng nguy hiểm, trong đó người chăm sóc – thường là mẹ – cố ý gây tổn thương thể chất hoặc tinh thần cho con cái nhằm thu hút sự quan tâm, lòng thương xót và sự ngưỡng mộ từ người khác. Hành...