LỜI KHUYÊN TỒI TỆ VỀ HÔN NHÂN

LỜI KHUYÊN TỒI TỆ VỀ HÔN NHÂN

 

Khi bạn dấn thân vào con đường hôn nhân, bỗng dưng bạn thấy đâu đâu cũng tràn ngập những lời khuyên dành cho hôn nhân của bạn. Có một thực tế lạ lùng rằng dường như luôn có những lời khuyên dành cho những đôi vợ chồng trẻ bất kể họ có mở miệng hỏi xin hay không.

Tất nhiên trong đó vẫn có một số lời khuyên hữu ích và có ý tốt. Cũng có một số lời khuyên rất đơn giản như câu trả lời của một cậu bé 10 tuổi trong một cuộc phỏng vấn khi được hỏi về hôn nhân: “Hãy khen vợ bạn rằng cô ấy trông thật xinh đẹp ngay cả khi cô ấy trông giống như một chiếc xe tải vậy”.

Đáng tiếc, vẫn có một số lời khuyên sai lầm và hết sức vô nghĩa, và trong nhiều trường hợp thì lợi bất cập hại. Một phần nguyên nhân là người ta thường đưa ra lời khuyên từ những trải nghiệm từ chính hôn nhân của mình, nhưng những gì hiệu quả đối với một cặp vợ chồng không có nghĩa là áp dụng được đối với tất cả mọi cặp đôi khác.

Một số lời khuyên tốt được đúc kết qua nhiều năm được chấp nhận như tiêu chuẩn cho hôn nhân trong thế kỷ 21. Sau đây là một số lời khuyên về hôn nhân tồi tệ nhất mà tôi từng nghe và tại sao chúng có thể gây hại cho các cặp vợ chồng trẻ:

  • Hôn nhân trở nên dễ dàng khi bạn tìm thấy “một nửa”

Mặc dù khái niệm “một nửa” và duy nhất này nghe có vẻ lãng mạn bởi không gì đặc biệt bằng một người bạn đời tâm giao, không có một căn cứ nào ủng hộ quan niệm rằng Tạo hóa đã định sẵn cho riêng mỗi người một người bạn đời được gọi là “một nửa” đó.

Thay vào đó, mỗi người chúng ta đều có quyền lựa chọn cá nhân và tự do ý chí trong việc quyết định mình sẽ kết hôn với ai. Đáng buồn thay, quan niệm rằng Tạo hóa đã chọn sẵn cho mỗi người “một người” nào đó được sử dụng phổ biến như một cái cớ để thoát khỏi một cuộc hôn nhân không hạnh phúc và tìm kiếm một người bạn đời “tốt hơn”.

  • Đừng tranh cãi, vì xung đột là dấu hiệu của một cuộc hôn nhân bất hạnh

Mỗi cặp đôi đều có lúc phải trải qua những tổn thương, thất vọng và xung đột. Điều này là hoàn toàn bình thường và không nằm ngoài dự liệu. Dấu hiệu của một cuộc hôn nhân lành mạnh không phải là không có xung đột, mà thể hiện ở tình yêu và sự tôn trọng đối với khác biệt của cả hai trong một cuộc xung đột. Vì vậy, đừng tránh xung đột.

Thay vào đó, hãy xem những bất đồng của hai bạn như một món quà, một cơ hội để cả hai hiểu và kết nối với nhau sâu sắc hơn. Hãy duy trì các tài khoản tiền gửi ngắn hạn cùng nhau và học cách giao tiếp tích cực thông qua xung đột. Quản lý xung đột lành mạnh có thể mở ra cánh cửa cho sự gần gũi trong hôn nhân và thực sự giúp thúc đẩy mối quan hệ của bạn.

  • Không bao giờ đi ngủ trong lúc giận dữ

Lời khuyên sai lầm này yêu cầu bạn giải quyết các vấn đề trong mối quan hệ trước khi đi ngủ mỗi đêm. Trên thực tế, trong hôn nhân của bạn, tạm ngưng một cuộc tranh luận gay gắt khi cả hai vợ chồng đều mệt mỏi, cố chấp, không nói lý lẽ và khó chịu có thể là một trong những lựa chọn lành mạnh nhất mà bạn có thể thực hiện.

Giấc ngủ có tác dụng thanh lọc tâm trí và giúp ổn định cảm xúc của bạn. Sau khi thức dậy, rõ ràng là bạn sẽ sáng suốt hơn lúc đang nóng giận và sẽ háo hức kết nối lại với người bạn đời của mình.

  • Một cuộc hôn nhân tốt đẹp không thể thiếu sự lãng mạn và đam mê

Trong giai đoạn vợ chồng son, người ta rất dễ kỳ vọng sự đam mê và lãng mạn ấy sẽ kéo dài bất tận trong suốt cuộc hôn nhân của mình. Tuy nhiên, ngay cả các mối quan hệ tốt đẹp nhất cũng có lúc thăng lúc trầm.

Cộng thêm thực tế cuộc sống hàng ngày trong mối quan hệ của cả hai (trách nhiệm trong công việc, con cái, gia đình, cam kết, v.v.) bạn sẽ thấy sự lãng mạn và niềm đam mê dần phai mờ. Thay vì mong đợi hôn nhân luôn cháy bỏng đam mê, hãy tích cực theo đuổi sự lãng mạn từ những điều bình dị hàng ngày và trong đời sống hôn nhân.

  • Khi yêu, bạn nên tự biết làm gì để đối phương cảm thấy được yêu thương

Tất nhiên là kết hôn càng lâu thì bạn càng hiểu về người bạn đời của mình nhiều hơn. Nhưng đọc suy nghĩ và phán đoán là hành động tồi tệ nhất trong việc nỗ lực xây dựng một mối quan hệ mật thiết với bạn đời.

Đừng ngại hỏi trực tiếp đối phương để biết ngôn ngữ tình yêu riêng biệt của họ, từ đó bạn mới có thể biết mình cần phải làm gì phù hợp với ngôn ngữ tình yêu đó. Luôn theo sát để tìm hiểu về nhu cầu của người bạn đời của bạn. Không ngừng khám phá những gì bạn có thể làm để giúp đối phương cảm thấy được yêu thương.

  • Vợ chồng sẽ tự động gần gũi nhau hơn qua thời gian

Chuyên gia hôn nhân David Mace đã viết trong cuốn sách Thành công trong hôn nhân của ông: “Một trong những ảo ảnh vĩ đại nhất của thời đại chúng ta là tình yêu tự nó có thể duy trì. Không phải vậy. Tình yêu phải liên tục được bồi đắp và nuôi dưỡng, không ngừng đổi mới. Điều đó đòi hỏi sự khéo léo và cẩn trọng, nhưng trước tiên và quan trọng nhất, nó đòi hỏi thời gian.”

Mối nguy hiểm thực sự cho các cặp vợ chồng hiện đại là niềm hy vọng hão huyền rằng trong nhịp sống hối hả ngày nay, chúng ta có thể duy trì mối quan hệ của mình mà không cần quá bận tâm đến nó.

Đáng tiếc là hôn nhân không đi kèm với cơ chế tự động duy trì để chúng ta chỉ đơn giản là nhấn nút và tập trung thực hiện các nghĩa vụ khác trong cuộc sống mà vẫn có một mối quan hệ hôn nhân phát triển bền vững. Đừng chỉ yêu thương bằng lời nói mà hãy chứng minh bằng những hành động thực tế. Bạn phải thường xuyên đầu tư vào hôn nhân của mình nếu muốn vợ chồng gần gũi nhau hơn.

  • Nghĩ cho chồng con nhiều hơn là chính mình cho thấy bạn là một người phụ nữ giàu đức hy sinh

Có một ý tưởng rất hay rằng để nói được câu “I love you” tạm dịch là “Tôi yêu bạn” thì từ đầu tiên bạn phải học cách nói chính là từ “tôi”. Tức là bạn cần phải nghĩ cho bản thân và yêu thương mình trước khi muốn yêu thương một người khác.

Tôi chợt nhớ về một câu chuyện vừa hay gặp được trong ngày. Dạo này Sài Gòn chợt mưa chợt nắng. Giữa nhịp sống hối hả, nhiều người quên khuấy đi việc chuẩn bị áo mưa khi mùa mưa vừa đến.

Chạy trên đường tôi thấy một người mẹ chở con nhỏ, đứa con ngồi đằng trước được trùm áo mưa to dành cho người lớn, còn người mẹ thì lại dầm mưa run lập cập. Giây phút đó tôi chợt nghĩ nếu ai bắt gặp hình ảnh này rồi chụp lại chắc hôm sau Facebook lại đầy những chia sẻ về người mẹ với tình thương và sự hy sinh cho con.

Nhưng quan điểm của riêng tôi chính là người mẹ này đang phạm phải sai lầm. Vấn đề nằm ở chỗ nếu người mẹ dầm mưa bị bệnh thì chẳng phải sẽ ảnh hưởng đến chồng con nhiều hơn hay sao? Tương tự, không phải tự nhiên mà khi gặp sự cố trên máy bay, tiếp viên hàng không phải lưu ý người mẹ cần đeo mặt nạ dưỡng khí cho mình trước khi đeo cho đứa con.

Bạn không thể trao cho người khác những gì bạn chưa có. Bạn cần dành thời gian mỗi ngày để hồi phục cảm xúc, thể chất và tinh thần. Hãy luôn nhớ rằng bạn không thể đem lại hạnh phúc cho bất kỳ ai nếu chính bản thân bạn không được hạnh phúc.

LILA

 

Khi bạn dấn thân vào con đường hôn nhân, bỗng dưng bạn thấy đâu đâu cũng tràn ngập những lời khuyên dành cho hôn nhân của bạn. Có một thực tế lạ lùng rằng dường như luôn có những lời khuyên dành cho những đôi vợ chồng trẻ bất kể họ có mở miệng hỏi xin hay không.

Tất nhiên trong đó vẫn có một số lời khuyên hữu ích và có ý tốt. Cũng có một số lời khuyên rất đơn giản như câu trả lời của một cậu bé 10 tuổi trong một cuộc phỏng vấn khi được hỏi về hôn nhân: “Hãy khen vợ bạn rằng cô ấy trông thật xinh đẹp ngay cả khi cô ấy trông giống như một chiếc xe tải vậy”.

Đáng tiếc, vẫn có một số lời khuyên sai lầm và hết sức vô nghĩa, và trong nhiều trường hợp thì lợi bất cập hại. Một phần nguyên nhân là người ta thường đưa ra lời khuyên từ những trải nghiệm từ chính hôn nhân của mình, nhưng những gì hiệu quả đối với một cặp vợ chồng không có nghĩa là áp dụng được đối với tất cả mọi cặp đôi khác.

Một số lời khuyên tốt được đúc kết qua nhiều năm được chấp nhận như tiêu chuẩn cho hôn nhân trong thế kỷ 21. Sau đây là một số lời khuyên về hôn nhân tồi tệ nhất mà tôi từng nghe và tại sao chúng có thể gây hại cho các cặp vợ chồng trẻ:

  • Hôn nhân trở nên dễ dàng khi bạn tìm thấy “một nửa”

Mặc dù khái niệm “một nửa” và duy nhất này nghe có vẻ lãng mạn bởi không gì đặc biệt bằng một người bạn đời tâm giao, không có một căn cứ nào ủng hộ quan niệm rằng Tạo hóa đã định sẵn cho riêng mỗi người một người bạn đời được gọi là “một nửa” đó.

Thay vào đó, mỗi người chúng ta đều có quyền lựa chọn cá nhân và tự do ý chí trong việc quyết định mình sẽ kết hôn với ai. Đáng buồn thay, quan niệm rằng Tạo hóa đã chọn sẵn cho mỗi người “một người” nào đó được sử dụng phổ biến như một cái cớ để thoát khỏi một cuộc hôn nhân không hạnh phúc và tìm kiếm một người bạn đời “tốt hơn”.

  • Đừng tranh cãi, vì xung đột là dấu hiệu của một cuộc hôn nhân bất hạnh

Mỗi cặp đôi đều có lúc phải trải qua những tổn thương, thất vọng và xung đột. Điều này là hoàn toàn bình thường và không nằm ngoài dự liệu. Dấu hiệu của một cuộc hôn nhân lành mạnh không phải là không có xung đột, mà thể hiện ở tình yêu và sự tôn trọng đối với khác biệt của cả hai trong một cuộc xung đột. Vì vậy, đừng tránh xung đột.

Thay vào đó, hãy xem những bất đồng của hai bạn như một món quà, một cơ hội để cả hai hiểu và kết nối với nhau sâu sắc hơn. Hãy duy trì các tài khoản tiền gửi ngắn hạn cùng nhau và học cách giao tiếp tích cực thông qua xung đột. Quản lý xung đột lành mạnh có thể mở ra cánh cửa cho sự gần gũi trong hôn nhân và thực sự giúp thúc đẩy mối quan hệ của bạn.

  • Không bao giờ đi ngủ trong lúc giận dữ

Lời khuyên sai lầm này yêu cầu bạn giải quyết các vấn đề trong mối quan hệ trước khi đi ngủ mỗi đêm. Trên thực tế, trong hôn nhân của bạn, tạm ngưng một cuộc tranh luận gay gắt khi cả hai vợ chồng đều mệt mỏi, cố chấp, không nói lý lẽ và khó chịu có thể là một trong những lựa chọn lành mạnh nhất mà bạn có thể thực hiện.

Giấc ngủ có tác dụng thanh lọc tâm trí và giúp ổn định cảm xúc của bạn. Sau khi thức dậy, rõ ràng là bạn sẽ sáng suốt hơn lúc đang nóng giận và sẽ háo hức kết nối lại với người bạn đời của mình.

  • Một cuộc hôn nhân tốt đẹp không thể thiếu sự lãng mạn và đam mê

Trong giai đoạn vợ chồng son, người ta rất dễ kỳ vọng sự đam mê và lãng mạn ấy sẽ kéo dài bất tận trong suốt cuộc hôn nhân của mình. Tuy nhiên, ngay cả các mối quan hệ tốt đẹp nhất cũng có lúc thăng lúc trầm.

Cộng thêm thực tế cuộc sống hàng ngày trong mối quan hệ của cả hai (trách nhiệm trong công việc, con cái, gia đình, cam kết, v.v.) bạn sẽ thấy sự lãng mạn và niềm đam mê dần phai mờ. Thay vì mong đợi hôn nhân luôn cháy bỏng đam mê, hãy tích cực theo đuổi sự lãng mạn từ những điều bình dị hàng ngày và trong đời sống hôn nhân.

  • Khi yêu, bạn nên tự biết làm gì để đối phương cảm thấy được yêu thương

Tất nhiên là kết hôn càng lâu thì bạn càng hiểu về người bạn đời của mình nhiều hơn. Nhưng đọc suy nghĩ và phán đoán là hành động tồi tệ nhất trong việc nỗ lực xây dựng một mối quan hệ mật thiết với bạn đời.

Đừng ngại hỏi trực tiếp đối phương để biết ngôn ngữ tình yêu riêng biệt của họ, từ đó bạn mới có thể biết mình cần phải làm gì phù hợp với ngôn ngữ tình yêu đó. Luôn theo sát để tìm hiểu về nhu cầu của người bạn đời của bạn. Không ngừng khám phá những gì bạn có thể làm để giúp đối phương cảm thấy được yêu thương.

  • Vợ chồng sẽ tự động gần gũi nhau hơn qua thời gian

Chuyên gia hôn nhân David Mace đã viết trong cuốn sách Thành công trong hôn nhân của ông: “Một trong những ảo ảnh vĩ đại nhất của thời đại chúng ta là tình yêu tự nó có thể duy trì. Không phải vậy. Tình yêu phải liên tục được bồi đắp và nuôi dưỡng, không ngừng đổi mới. Điều đó đòi hỏi sự khéo léo và cẩn trọng, nhưng trước tiên và quan trọng nhất, nó đòi hỏi thời gian.”

Mối nguy hiểm thực sự cho các cặp vợ chồng hiện đại là niềm hy vọng hão huyền rằng trong nhịp sống hối hả ngày nay, chúng ta có thể duy trì mối quan hệ của mình mà không cần quá bận tâm đến nó.

Đáng tiếc là hôn nhân không đi kèm với cơ chế tự động duy trì để chúng ta chỉ đơn giản là nhấn nút và tập trung thực hiện các nghĩa vụ khác trong cuộc sống mà vẫn có một mối quan hệ hôn nhân phát triển bền vững. Đừng chỉ yêu thương bằng lời nói mà hãy chứng minh bằng những hành động thực tế. Bạn phải thường xuyên đầu tư vào hôn nhân của mình nếu muốn vợ chồng gần gũi nhau hơn.

  • Nghĩ cho chồng con nhiều hơn là chính mình cho thấy bạn là một người phụ nữ giàu đức hy sinh

Có một ý tưởng rất hay rằng để nói được câu “I love you” tạm dịch là “Tôi yêu bạn” thì từ đầu tiên bạn phải học cách nói chính là từ “tôi”. Tức là bạn cần phải nghĩ cho bản thân và yêu thương mình trước khi muốn yêu thương một người khác.

Tôi chợt nhớ về một câu chuyện vừa hay gặp được trong ngày. Dạo này Sài Gòn chợt mưa chợt nắng. Giữa nhịp sống hối hả, nhiều người quên khuấy đi việc chuẩn bị áo mưa khi mùa mưa vừa đến.

Chạy trên đường tôi thấy một người mẹ chở con nhỏ, đứa con ngồi đằng trước được trùm áo mưa to dành cho người lớn, còn người mẹ thì lại dầm mưa run lập cập. Giây phút đó tôi chợt nghĩ nếu ai bắt gặp hình ảnh này rồi chụp lại chắc hôm sau Facebook lại đầy những chia sẻ về người mẹ với tình thương và sự hy sinh cho con.

Nhưng quan điểm của riêng tôi chính là người mẹ này đang phạm phải sai lầm. Vấn đề nằm ở chỗ nếu người mẹ dầm mưa bị bệnh thì chẳng phải sẽ ảnh hưởng đến chồng con nhiều hơn hay sao? Tương tự, không phải tự nhiên mà khi gặp sự cố trên máy bay, tiếp viên hàng không phải lưu ý người mẹ cần đeo mặt nạ dưỡng khí cho mình trước khi đeo cho đứa con.

Bạn không thể trao cho người khác những gì bạn chưa có. Bạn cần dành thời gian mỗi ngày để hồi phục cảm xúc, thể chất và tinh thần. Hãy luôn nhớ rằng bạn không thể đem lại hạnh phúc cho bất kỳ ai nếu chính bản thân bạn không được hạnh phúc.

LILA

SANG CHẤN ĐẠO ĐỨC – MORAL INJURY

Khi vết thương nằm ở tầng sâu của lương tâm Không phải mọi sang chấn đều đến từ sợ hãi hay bạo lực. Có những tổn thương không nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng gặm nhấm con người từ bên trong – đó là sang chấn đạo đức (moral injury). Nó xuất hiện khi một người làm,...

PHÂN LY CƠ THỂ

  Phân ly cơ thể (somatic dissociation) là một dạng đặc biệt của phản ứng phân ly, trong đó sự tách rời không diễn ra ở cấp độ ý thức hay ký ức, mà biểu hiện trực tiếp thông qua cảm giác cơ thể, tri giác thân thể và các chức năng sinh học. Đây là một chiến lược...

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...

CAN THIỆP BẮT BUỘC THỦ PHẠM GÂY BẠO HÀNH

  Bạo lực gia đình là một trong những nguyên nhân gây sang chấn tâm lý nghiêm trọng và kéo dài nhất. Nhiều nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, phải sống trong trạng thái sợ hãi, bất lực và bị “đông cứng” (freeze response) trong suốt thời gian dài. Khi bị dồn...

NỖI ĐAU BẤT LỰC CỦA NGƯỜI SỐNG SÓT SAU XÂM HẠI

Trầm cảm là một trong những hệ quả tâm lý phổ biến và nặng nề nhất đối với những người từng trải qua xâm hại tình dục. Trải nghiệm bị xâm phạm không chỉ để lại nỗi đau thể chất và tinh thần tức thời mà còn làm xói mòn niềm tin cơ bản của con người vào sự an toàn, giá...

“TRẦM CẢM” DO “NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

Trong xã hội hiện đại, mạng xã hội đã trở thành công cụ giao tiếp, giải trí và chia sẻ thông tin phổ biến. Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức dẫn đến “nghiện mạng xã hội” đang trở thành một hiện tượng đáng báo động. Nghiện mạng xã hội không chỉ ảnh hưởng đến thói quen...

MỐI NGUY HIỂM KHI SỬ DỤNG MÀN HÌNH VỚI TRẺ EM

  Trong giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi, não bộ của trẻ phát triển nhanh nhất và nhạy cảm nhất trong suốt cuộc đời. Đây là thời kỳ hình thành hàng tỷ kết nối thần kinh mới, được nuôi dưỡng qua những trải nghiệm thực tế như nghe giọng nói của cha mẹ, vận động, tiếp xúc...

“NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

  Trong kỷ nguyên công nghệ, mạng xã hội, trò chơi điện tử và các ứng dụng giải trí như TikTok đã trở thành một phần quen thuộc của đời sống hằng ngày. Tuy nhiên, khi việc sử dụng không còn nằm trong tầm kiểm soát, trẻ em và thanh thiếu niên rất dễ rơi vào trạng...

“NGHIỆN” MÀN HÌNH

  Trong thời đại công nghệ số, thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng hay máy tính trở thành công cụ không thể thiếu trong học tập, làm việc và giải trí. Tuy nhiên, khi việc sử dụng mất kiểm soát, lấn át các hoạt động cần thiết khác và gây suy...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

NÓI DỐI MÃN TÍNH

  Nói dối là hành vi con người nào cũng từng trải qua, nhưng khi nó trở thành một thói quen kéo dài và dường như ăn sâu vào cách tồn tại của một người, ta gọi đó là nói dối mãn tính. Đây không chỉ đơn thuần là sự gian lận hay thiếu trung thực, mà thường là một cơ...

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...

CÔ ĐƠN VÀ TRẦM CẢM

  Cô đơn là một trải nghiệm phổ biến, ai trong chúng ta cũng từng trải qua. Thế nhưng, khi nỗi cô đơn kéo dài và không được xoa dịu bằng sự kết nối, sự lắng nghe và những vòng tay ấm áp, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành. Về mặt sinh học...

CĂNG THẲNG VÀ KHẢ NĂNG THỤ THAI, MANG THAI

  Hệ thống đáp ứng với căng thẳng (stress response system) là một cơ chế sinh học phức tạp, trong đó trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận (HPA axis) đóng vai trò trung tâm. Khi cơ thể đối mặt với áp lực, hormone cortisol và catecholamine (adrenaline,...

KHI ĐÀN ÔNG PHÂN LY

  Nhiều người đàn ông trưởng thành mang trong mình những vết thương vô hình từ sang chấn và bạo hành thời thơ ấu. Trải qua những tình huống bị xâm phạm, bị làm nhục hoặc phải sống trong môi trường bạo lực, họ học cách “cắt kết nối” khỏi cảm xúc để sinh tồn. Sự...

TOXIC STRESS THỜI THƠ ẤU VÀ DI SẢN SANG CHẤN

Trong những năm đầu đời, trẻ em cần một môi trường an toàn, ổn định và đầy yêu thương để phát triển lành mạnh. Tuy nhiên, không phải đứa trẻ nào cũng có được nền tảng đó. Nhiều em phải trải qua trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu (Adverse Childhood Experiences – ACEs) như...

GIA ĐÌNH “BỆNH LÝ”

Trong nhiều gia đình bệnh lý, sự kết hợp giữa một người cha hoặc mẹ mang đặc điểm nhân cách ái kỷ và một người còn lại có xu hướng rối loạn nhân cách ranh giới (borderline) thường tạo nên một trường bạo lực tâm lý liên tục. Người ái kỷ cần kiểm soát, thống trị và luôn...

SANG CHẤN ĐẠO ĐỨC – MORAL INJURY

Khi vết thương nằm ở tầng sâu của lương tâm Không phải mọi sang chấn đều đến từ sợ hãi hay bạo lực. Có những tổn thương không nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng gặm nhấm con người từ bên trong – đó là sang chấn đạo đức (moral injury). Nó xuất hiện khi một người làm,...

PHÂN LY CƠ THỂ

  Phân ly cơ thể (somatic dissociation) là một dạng đặc biệt của phản ứng phân ly, trong đó sự tách rời không diễn ra ở cấp độ ý thức hay ký ức, mà biểu hiện trực tiếp thông qua cảm giác cơ thể, tri giác thân thể và các chức năng sinh học. Đây là một chiến lược...

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

NHỮNG ĐỨA TRẺ ĂN CẮP

Tiếng nói thầm lặng của nỗi đau Khi một đứa trẻ bị phát hiện ăn cắp, người lớn thường vội vàng quy kết đó là hành vi sai trái, vô đạo đức hay “mất dạy”. Thế nhưng, nếu ta dừng lại để lắng nghe phía sau hành vi ấy, ta sẽ nhận ra đó không chỉ là câu chuyện về một món đồ...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...

CAN THIỆP BẮT BUỘC THỦ PHẠM GÂY BẠO HÀNH

  Bạo lực gia đình là một trong những nguyên nhân gây sang chấn tâm lý nghiêm trọng và kéo dài nhất. Nhiều nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, phải sống trong trạng thái sợ hãi, bất lực và bị “đông cứng” (freeze response) trong suốt thời gian dài. Khi bị dồn...

NỖI ĐAU BẤT LỰC CỦA NGƯỜI SỐNG SÓT SAU XÂM HẠI

Trầm cảm là một trong những hệ quả tâm lý phổ biến và nặng nề nhất đối với những người từng trải qua xâm hại tình dục. Trải nghiệm bị xâm phạm không chỉ để lại nỗi đau thể chất và tinh thần tức thời mà còn làm xói mòn niềm tin cơ bản của con người vào sự an toàn, giá...

“TRẦM CẢM” DO “NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

Trong xã hội hiện đại, mạng xã hội đã trở thành công cụ giao tiếp, giải trí và chia sẻ thông tin phổ biến. Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức dẫn đến “nghiện mạng xã hội” đang trở thành một hiện tượng đáng báo động. Nghiện mạng xã hội không chỉ ảnh hưởng đến thói quen...

MỐI NGUY HIỂM KHI SỬ DỤNG MÀN HÌNH VỚI TRẺ EM

  Trong giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi, não bộ của trẻ phát triển nhanh nhất và nhạy cảm nhất trong suốt cuộc đời. Đây là thời kỳ hình thành hàng tỷ kết nối thần kinh mới, được nuôi dưỡng qua những trải nghiệm thực tế như nghe giọng nói của cha mẹ, vận động, tiếp xúc...

“NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

  Trong kỷ nguyên công nghệ, mạng xã hội, trò chơi điện tử và các ứng dụng giải trí như TikTok đã trở thành một phần quen thuộc của đời sống hằng ngày. Tuy nhiên, khi việc sử dụng không còn nằm trong tầm kiểm soát, trẻ em và thanh thiếu niên rất dễ rơi vào trạng...

“NGHIỆN” MÀN HÌNH

  Trong thời đại công nghệ số, thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng hay máy tính trở thành công cụ không thể thiếu trong học tập, làm việc và giải trí. Tuy nhiên, khi việc sử dụng mất kiểm soát, lấn át các hoạt động cần thiết khác và gây suy...

ĐẰNG SAU SỰ TỨC GIẬN

Cơn tức giận thường được nhìn thấy như một phản ứng bùng nổ, mạnh mẽ và đôi khi gây tổn hại trong các mối quan hệ. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ hơn, tức giận không phải lúc nào cũng là “vấn đề gốc”. Đằng sau nó là những hoạt động phức tạp của hệ thần kinh, những ký ức...

TRẦM CẢM – CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

  Trầm cảm từ lâu được xem là một trong những rối loạn tâm thần phổ biến và gây nhiều hệ lụy nhất. Khi nhắc đến trầm cảm, phần lớn mọi người nghĩ ngay đến bệnh lý cần được điều trị. Điều này không sai, nhưng nếu chỉ nhìn nhận ở một chiều, ta sẽ bỏ qua khía cạnh...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

NÓI DỐI MÃN TÍNH

  Nói dối là hành vi con người nào cũng từng trải qua, nhưng khi nó trở thành một thói quen kéo dài và dường như ăn sâu vào cách tồn tại của một người, ta gọi đó là nói dối mãn tính. Đây không chỉ đơn thuần là sự gian lận hay thiếu trung thực, mà thường là một cơ...

CHIẾC MẶT NẠ HOÀN HẢO

  Có những đứa trẻ từ rất sớm đã học cách khoác lên mình “chiếc mặt nạ hoàn hảo”. Các em nỗ lực đạt điểm cao, giành thành tích, cư xử gương mẫu và không để lộ chút yếu đuối nào. Đối với các em, sự hoàn hảo giống như một đặc quyền: nó giúp che giấu những mong manh...

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...

CÔ ĐƠN VÀ TRẦM CẢM

  Cô đơn là một trải nghiệm phổ biến, ai trong chúng ta cũng từng trải qua. Thế nhưng, khi nỗi cô đơn kéo dài và không được xoa dịu bằng sự kết nối, sự lắng nghe và những vòng tay ấm áp, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành. Về mặt sinh học...