XU HƯỚNG YÊU TRONG LO ÂU

XU HƯỚNG YÊU TRONG LO ÂU

 

Nỗi sợ bị tách biệt bắt nguồn từ những trải nghiệm đầu đời, khi đứa trẻ lớn lên trong sự thiếu nhất quán từ người chăm sóc chính. Nếu người mẹ hoặc cha gặp khó khăn về tâm lý, trầm cảm, hoặc những sự kiện bất ngờ trong thai kỳ và quá trình sinh nở, đứa trẻ sẽ có nhu cầu gắn bó mạnh mẽ hơn với người chăm sóc. Chúng tìm kiếm sự gần gũi như một cách để đảm bảo an toàn, nhạy cảm với sự vắng mặt và thường xuyên lo lắng về khả năng bị bỏ rơi. Những giây phút cha mẹ rời đi có thể khắc sâu trong tâm trí đứa trẻ, khiến chúng mang theo nỗi sợ hãi này suốt cuộc đời.

Khi trưởng thành, những người này thường có xu hướng nghi ngờ liệu bản thân có thực sự đáng được yêu thương hay không. Họ cần sự trấn an liên tục từ người yêu, mong đối phương hiện diện về cả thể chất lẫn tinh thần để cảm thấy an toàn. Mối quan hệ trở thành nơi họ tìm kiếm sự bảo đảm, nếu không, họ dễ rơi vào hoảng loạn, bất an. Những người này khao khát sự hòa hợp tuyệt đối với đối phương, cảm giác “cả hai là một” mới giúp họ yên tâm rằng tình yêu là có thật.

Để duy trì sự kết nối, họ phát triển những chiến lược quá mức, đôi khi cực đoan. Họ có thể trở nên vô cùng ngọt ngào, chu đáo, luôn cố gắng làm hài lòng người yêu, thậm chí can thiệp vào quyết định cá nhân của đối phương với mong muốn gắn kết chặt chẽ hơn. Họ dễ dàng đánh mất ranh giới cá nhân, hòa mình vào người kia đến mức quên đi bản thân. Nỗi sợ bị bỏ lại một mình luôn ám ảnh họ, thúc đẩy họ trở nên kiểm soát, phụ thuộc, hoặc bám víu vào người yêu như một cách để đảm bảo rằng mình không bị bỏ rơi.

Vòng lặp này có thể khiến họ kiệt sức và làm căng thẳng mối quan hệ, bởi không ai có thể hiện diện hoàn toàn như họ mong muốn. Để thoát khỏi nỗi sợ này, họ cần học cách xây dựng cảm giác an toàn từ bên trong, thay vì tìm kiếm nó từ người khác. Việc hiểu được gốc rễ của nỗi sợ sẽ giúp họ dần chấp nhận rằng tình yêu không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với sự hòa quyện, mà còn là sự tôn trọng không gian cá nhân của mỗi người.

MIA NGUYỄN

 

Nỗi sợ bị tách biệt bắt nguồn từ những trải nghiệm đầu đời, khi đứa trẻ lớn lên trong sự thiếu nhất quán từ người chăm sóc chính. Nếu người mẹ hoặc cha gặp khó khăn về tâm lý, trầm cảm, hoặc những sự kiện bất ngờ trong thai kỳ và quá trình sinh nở, đứa trẻ sẽ có nhu cầu gắn bó mạnh mẽ hơn với người chăm sóc. Chúng tìm kiếm sự gần gũi như một cách để đảm bảo an toàn, nhạy cảm với sự vắng mặt và thường xuyên lo lắng về khả năng bị bỏ rơi. Những giây phút cha mẹ rời đi có thể khắc sâu trong tâm trí đứa trẻ, khiến chúng mang theo nỗi sợ hãi này suốt cuộc đời.

Khi trưởng thành, những người này thường có xu hướng nghi ngờ liệu bản thân có thực sự đáng được yêu thương hay không. Họ cần sự trấn an liên tục từ người yêu, mong đối phương hiện diện về cả thể chất lẫn tinh thần để cảm thấy an toàn. Mối quan hệ trở thành nơi họ tìm kiếm sự bảo đảm, nếu không, họ dễ rơi vào hoảng loạn, bất an. Những người này khao khát sự hòa hợp tuyệt đối với đối phương, cảm giác “cả hai là một” mới giúp họ yên tâm rằng tình yêu là có thật.

Để duy trì sự kết nối, họ phát triển những chiến lược quá mức, đôi khi cực đoan. Họ có thể trở nên vô cùng ngọt ngào, chu đáo, luôn cố gắng làm hài lòng người yêu, thậm chí can thiệp vào quyết định cá nhân của đối phương với mong muốn gắn kết chặt chẽ hơn. Họ dễ dàng đánh mất ranh giới cá nhân, hòa mình vào người kia đến mức quên đi bản thân. Nỗi sợ bị bỏ lại một mình luôn ám ảnh họ, thúc đẩy họ trở nên kiểm soát, phụ thuộc, hoặc bám víu vào người yêu như một cách để đảm bảo rằng mình không bị bỏ rơi.

Vòng lặp này có thể khiến họ kiệt sức và làm căng thẳng mối quan hệ, bởi không ai có thể hiện diện hoàn toàn như họ mong muốn. Để thoát khỏi nỗi sợ này, họ cần học cách xây dựng cảm giác an toàn từ bên trong, thay vì tìm kiếm nó từ người khác. Việc hiểu được gốc rễ của nỗi sợ sẽ giúp họ dần chấp nhận rằng tình yêu không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với sự hòa quyện, mà còn là sự tôn trọng không gian cá nhân của mỗi người.

MIA NGUYỄN

PHÂN LY CƠ THỂ

  Phân ly cơ thể (somatic dissociation) là một dạng đặc biệt của phản ứng phân ly, trong đó sự tách rời không diễn ra ở cấp độ ý thức hay ký ức, mà biểu hiện trực tiếp thông qua cảm giác cơ thể, tri giác thân thể và các chức năng sinh học. Đây là một chiến lược...

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

TẠI SAO VIỆT NAM ÍT NƠI ĐÀO TẠO TÂM LÝ TRỊ LIỆU?

Tâm lý trị liệu – hiểu như một ngành khoa học ứng dụng đòi hỏi đào tạo bài bản, giám sát lâm sàng và tiêu chuẩn đạo đức nghiêm ngặt – hiện còn khan hiếm tại Việt Nam. Sự thiếu hụt này không chỉ đến từ khó khăn trong hệ thống giáo dục mà còn bắt nguồn từ văn hóa, chính...

ĐỨA TRẺ VÀ NGƯỜI MẸ TRẦM CẢM

  Khi người mẹ rơi vào trầm cảm, đứa trẻ không chỉ mất đi nguồn chăm sóc thường xuyên mà còn thiếu vắng sự kết nối cảm xúc – yếu tố thiết yếu cho sự phát triển thần kinh và gắn bó. Trầm cảm khiến người mẹ trở nên rút lui, nét mặt ít biểu cảm, giọng nói phẳng, khả...

KHI NGƯỜI MẸ ĐE DỌA BỎ MẶT CON TRAI MÌNH…

  Khi một người mẹ đe dọa bỏ mặc, rời đi, hoặc “không cần con nữa”, trải nghiệm này gây ra một dạng sang chấn gắn bó đặc biệt nặng nề đối với đứa trẻ, kể cả khi lời đe dọa không trở thành sự thật. Đối với trẻ em, người mẹ đại diện cho sự sống còn, an toàn và ổn...

NỖI ĐAU MẤT NGƯỜI THÂN

Khi cơ thể và tâm trí cùng tan vỡ Mất người thân là một trong những trải nghiệm đau đớn nhất mà con người có thể trải qua. Nó không chỉ là việc một người rời khỏi cuộc đời ta, mà còn là sự sụp đổ của cảm giác gắn bó, an toàn và ý nghĩa sống. Với nhiều người, đây không...

SANG CHẤN ĐẠO ĐỨC – MORAL INJURY

Khi vết thương nằm ở tầng sâu của lương tâm Không phải mọi sang chấn đều đến từ sợ hãi hay bạo lực. Có những tổn thương không nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng gặm nhấm con người từ bên trong – đó là sang chấn đạo đức (moral injury). Nó xuất hiện khi một người làm,...

PHÂN LY CƠ THỂ

  Phân ly cơ thể (somatic dissociation) là một dạng đặc biệt của phản ứng phân ly, trong đó sự tách rời không diễn ra ở cấp độ ý thức hay ký ức, mà biểu hiện trực tiếp thông qua cảm giác cơ thể, tri giác thân thể và các chức năng sinh học. Đây là một chiến lược...

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

NHỮNG ĐỨA TRẺ ĂN CẮP

Tiếng nói thầm lặng của nỗi đau Khi một đứa trẻ bị phát hiện ăn cắp, người lớn thường vội vàng quy kết đó là hành vi sai trái, vô đạo đức hay “mất dạy”. Thế nhưng, nếu ta dừng lại để lắng nghe phía sau hành vi ấy, ta sẽ nhận ra đó không chỉ là câu chuyện về một món đồ...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...