ĐỨNG NÚI NÀY TRÔNG NÚI NỌ

ĐỨNG NÚI NÀY TRÔNG NÚI NỌ

 

Người xưa có câu: “Đừng có đứng núi này trông núi nọ” quả thật đáng chiêm nghiệm. Thật ra thì so sánh chính là bản tính của con người, cho nên lời khuyên này cũng phải được xem xét ở những hoàn cảnh nhất định, nhìn chung thì nên hiểu nó theo nghĩa “Biết đủ, vậy là đủ. Đợi đủ, biết khi nào đủ”.

Nhỏ “hàng xóm” ngồi bàn kế bên trong công ty gần đây hay than vãn.  Ngày nào cũng nghe nhỏ than “mệt quá”, “chán quá”, “chắc bỏ nghề quá” riết rồi cũng quen tai. Về sự nghiệp, hai đứa bằng tuổi nhau nhưng 1 đứa thì làm 5 năm ở 1 công ty tài chính rồi mới chuyển qua công ty tài chính này được 5 tháng, đứa còn lại trong 6 năm sau khi ra trường làm 7 công việc (chính thức) khác nhau, bao gồm ngân hàng, tài chính, dược, mỹ phẩm, khách sạn, giáo dục, thể thao và vô số việc ngắn hạn linh tinh khác.

Về tình duyên, một đứa chỉ có một mối tình vắt vai qua mai mối rồi hẹn hò vài tháng xong cưới luôn, giờ đang mang bầu 4 tháng, còn một đứa tình duyên lận đận, số lượng người yêu phải đong bằng “rổ” bằng “rá”, trải qua đủ mọi dư vị yêu đương, ngót nghét gần nửa cuộc đời mà vẫn phơi phới như “chưa lớn nổi”.

Ngồi nghe nhỏ than vãn miết cũng buồn cười, một hôm mình quay qua trêu nó một câu thế này: “Theo kinh nghiệm của một người đã kinh qua chục công ty khác nhau như tui thì…làm ở đâu cũng chán vậy thôi”. Nghe có vẻ chua chát, nhưng nếu mình không tự chiêm nghiệm và tự nhận ra vấn đề nằm ở bản thân thì sự thật đúng là như thế.

Tôi luôn cho rằng công việc và tình cảm có nhiều nét tương đồng. Người ta lựa chọn người yêu vì ngoại hình, tính cách, học thức, địa vị, tiền bạc. Người ta lựa chọn công việc vì quy mô công ty, môi trường làm việc, tính chất công việc, chế độ đãi ngộ, thăng tiến, lương bổng. Và khi đang yêu người này, người ta sẽ bị hấp dẫn bởi những người khác có một hoặc nhiều đặc điểm trội hơn, cũng như khi đang làm công ty này, người ta sẽ ngó nghiêng những công ty khác trông ngon hơn, hấp dẫn hơn.

Một phần do tính cách khá phóng khoáng và hay tò mò, cả thèm chóng chán, thuở mới “lăn” vào đời tôi thường muốn thử nhiều thứ. Ví dụ như khi đã trải qua nụ hôn đầu đời với mối tình đầu, thỉnh thoảng tôi vẫn hay tự hỏi liệu hôn người khác có nhiều khác biệt không.

Rồi dòng đời đưa đẩy, mặc dù mỗi lần đều nghiêm túc với chuyện tình cảm và được đối phương yêu sống yêu chết, nhưng những chuyện tình của tôi đều nối đuôi nhau vỡ tan như bong bóng ngày mưa. Có thể một phần do tôi thiếu hiểu biết về tình yêu, về mối quan hệ đôi lứa, về cảm xúc của bản thân, một phần do tôi lúc còn trẻ vẫn rất thích phiêu lưu trong chuyện tình cảm và không biết sợ gì cả.

Trải qua “bể dâu” cả trong chuyện tình cảm và công việc, tôi đã học hỏi được rất nhiều thứ. Trước đây tôi luôn sống theo phương châm “vui là được”, tức là mỗi lúc không vui thì tôi đều đi tìm niềm vui mới, và cho rằng đó là cách mà một người hạnh phúc phải theo đuổi.

Nhưng giờ đây, ở giai đoạn mà có lẽ bạn bè đồng trang lứa đều ổn định cả về công việc lẫn tình cảm, tôi nhận ra người hạnh phúc chính là người có khả năng biến chuyện không vui trong hôm nay thành chuyện vui vào ngày mai, hoặc một ngày nào đó không quá xa.

Trở lại với ngành tài chính mà tôi rất có duyên nhưng lại không thực sự yêu thích, tôi cảm thấy ổn hơn rất nhiều so với 4 năm về trước ở cùng một kiểu công việc. Vì tôi tìm được niềm vui trong những điều vô cùng nhỏ nhặt mà bạn không tưởng tượng được, ví dụ như mỗi ngày có thể đem một hộp sữa vị khác nhau và cho vào tủ lạnh để thưởng thức, như việc có một bàn làm việc khá rộng đủ để trưng bày mấy con cánh cụt bông yêu thích của mình, để mỗi khi khó kiểm soát cảm xúc trong công việc lại nhìn vẻ đáng yêu của tụi nó mà dịu lại, như việc đơn giản là công ty rất thoải mái trong vấn đề trang phục, giày dép…

Còn về chuyện tình cảm thì dù trong mắt gia đình và bạn bè tôi vẫn là “ca” rất đáng lo ngại, nhưng bản thân tôi cảm nhận mình đã “lớn lên” từng ngày. Không còn cảm giác dễ sa ngã bởi một vài điểm nổi trội ở một anh chàng bâng quơ lướt qua nào đó, không còn cảm giác muốn đạp đổ tất cả những lúc quá khó khăn để về với tự do, không còn suy nghĩ vu vơ kiểu anh chàng này vẫn còn nhiều điểm xấu, ắt hẳn mình nên tìm người phù hợp hoàn hảo dành cho bản thân chăng?

Cô đồng nghiệp của tôi chắc không còn nhiều cơ hội để thử qua những trải nghiệm mà tôi vừa chia sẻ, ở giai đoạn đã ổn định gia đình và sắp phải lo cho con nhỏ. Và có lẽ cô ấy sẽ phải chiến đấu với công việc thường ngày vất vả hơn tôi vì luôn lẩn quẩn trong cái suy nghĩ mà tôi đã từng: “Ngoài kia có bao nhiêu việc, liệu mình chuyển nghề có tốt hơn chăng?”.

Tất nhiên tôi không cổ xúy cho việc thụ động không chịu thay đổi trong công việc, nhưng giá trị mà tôi muốn chia sẻ đó chính là hãy tìm niềm vui dù là nhỏ bé trong việc bạn làm, và cố gắng hiểu bản thân mình cần gì để biết thế nào là đủ.

Thật ra thì đi một vòng trái đất lại quay về chỗ cũ, nhưng tôi không hề cảm thấy hối tiếc. Có thể tôi vẫn làm công việc như 4 năm trước, có thể những đồng nghiệp 4 năm trước của tôi giờ đã ở vị trí cao hơn tôi, nhưng tôi biết những trải nghiệm mình có được tạo nên tôi HÔM NAY, khác với tôi HÔM QUA.

Nếu bạn không ngại tiếng đời dị nghị, ví dụ như bị bạn bè đàm tiếu là “thay bồ như thay áo”, bị cha mẹ rầy la là “sự nghiệp lông bông” thì bạn hoàn toàn có thể thử. Nhưng nếu bạn có thể hiểu được phần nào bài viết của tôi, bạn có thể hạnh phúc hơn mà không cần phải thử quá nhiều thứ và rồi lạc lối giữa những bộn bề cuộc sống như cô “hàng xóm” bàn bên trong công ty tôi.

Vì có lẽ một lúc trong đời, ai cũng từng “đứng núi này trông núi nọ”…

LILA

 

Người xưa có câu: “Đừng có đứng núi này trông núi nọ” quả thật đáng chiêm nghiệm. Thật ra thì so sánh chính là bản tính của con người, cho nên lời khuyên này cũng phải được xem xét ở những hoàn cảnh nhất định, nhìn chung thì nên hiểu nó theo nghĩa “Biết đủ, vậy là đủ. Đợi đủ, biết khi nào đủ”.

Nhỏ “hàng xóm” ngồi bàn kế bên trong công ty gần đây hay than vãn.  Ngày nào cũng nghe nhỏ than “mệt quá”, “chán quá”, “chắc bỏ nghề quá” riết rồi cũng quen tai. Về sự nghiệp, hai đứa bằng tuổi nhau nhưng 1 đứa thì làm 5 năm ở 1 công ty tài chính rồi mới chuyển qua công ty tài chính này được 5 tháng, đứa còn lại trong 6 năm sau khi ra trường làm 7 công việc (chính thức) khác nhau, bao gồm ngân hàng, tài chính, dược, mỹ phẩm, khách sạn, giáo dục, thể thao và vô số việc ngắn hạn linh tinh khác.

Về tình duyên, một đứa chỉ có một mối tình vắt vai qua mai mối rồi hẹn hò vài tháng xong cưới luôn, giờ đang mang bầu 4 tháng, còn một đứa tình duyên lận đận, số lượng người yêu phải đong bằng “rổ” bằng “rá”, trải qua đủ mọi dư vị yêu đương, ngót nghét gần nửa cuộc đời mà vẫn phơi phới như “chưa lớn nổi”.

Ngồi nghe nhỏ than vãn miết cũng buồn cười, một hôm mình quay qua trêu nó một câu thế này: “Theo kinh nghiệm của một người đã kinh qua chục công ty khác nhau như tui thì…làm ở đâu cũng chán vậy thôi”. Nghe có vẻ chua chát, nhưng nếu mình không tự chiêm nghiệm và tự nhận ra vấn đề nằm ở bản thân thì sự thật đúng là như thế.

Tôi luôn cho rằng công việc và tình cảm có nhiều nét tương đồng. Người ta lựa chọn người yêu vì ngoại hình, tính cách, học thức, địa vị, tiền bạc. Người ta lựa chọn công việc vì quy mô công ty, môi trường làm việc, tính chất công việc, chế độ đãi ngộ, thăng tiến, lương bổng. Và khi đang yêu người này, người ta sẽ bị hấp dẫn bởi những người khác có một hoặc nhiều đặc điểm trội hơn, cũng như khi đang làm công ty này, người ta sẽ ngó nghiêng những công ty khác trông ngon hơn, hấp dẫn hơn.

Một phần do tính cách khá phóng khoáng và hay tò mò, cả thèm chóng chán, thuở mới “lăn” vào đời tôi thường muốn thử nhiều thứ. Ví dụ như khi đã trải qua nụ hôn đầu đời với mối tình đầu, thỉnh thoảng tôi vẫn hay tự hỏi liệu hôn người khác có nhiều khác biệt không.

Rồi dòng đời đưa đẩy, mặc dù mỗi lần đều nghiêm túc với chuyện tình cảm và được đối phương yêu sống yêu chết, nhưng những chuyện tình của tôi đều nối đuôi nhau vỡ tan như bong bóng ngày mưa. Có thể một phần do tôi thiếu hiểu biết về tình yêu, về mối quan hệ đôi lứa, về cảm xúc của bản thân, một phần do tôi lúc còn trẻ vẫn rất thích phiêu lưu trong chuyện tình cảm và không biết sợ gì cả.

Trải qua “bể dâu” cả trong chuyện tình cảm và công việc, tôi đã học hỏi được rất nhiều thứ. Trước đây tôi luôn sống theo phương châm “vui là được”, tức là mỗi lúc không vui thì tôi đều đi tìm niềm vui mới, và cho rằng đó là cách mà một người hạnh phúc phải theo đuổi.

Nhưng giờ đây, ở giai đoạn mà có lẽ bạn bè đồng trang lứa đều ổn định cả về công việc lẫn tình cảm, tôi nhận ra người hạnh phúc chính là người có khả năng biến chuyện không vui trong hôm nay thành chuyện vui vào ngày mai, hoặc một ngày nào đó không quá xa.

Trở lại với ngành tài chính mà tôi rất có duyên nhưng lại không thực sự yêu thích, tôi cảm thấy ổn hơn rất nhiều so với 4 năm về trước ở cùng một kiểu công việc. Vì tôi tìm được niềm vui trong những điều vô cùng nhỏ nhặt mà bạn không tưởng tượng được, ví dụ như mỗi ngày có thể đem một hộp sữa vị khác nhau và cho vào tủ lạnh để thưởng thức, như việc có một bàn làm việc khá rộng đủ để trưng bày mấy con cánh cụt bông yêu thích của mình, để mỗi khi khó kiểm soát cảm xúc trong công việc lại nhìn vẻ đáng yêu của tụi nó mà dịu lại, như việc đơn giản là công ty rất thoải mái trong vấn đề trang phục, giày dép…

Còn về chuyện tình cảm thì dù trong mắt gia đình và bạn bè tôi vẫn là “ca” rất đáng lo ngại, nhưng bản thân tôi cảm nhận mình đã “lớn lên” từng ngày. Không còn cảm giác dễ sa ngã bởi một vài điểm nổi trội ở một anh chàng bâng quơ lướt qua nào đó, không còn cảm giác muốn đạp đổ tất cả những lúc quá khó khăn để về với tự do, không còn suy nghĩ vu vơ kiểu anh chàng này vẫn còn nhiều điểm xấu, ắt hẳn mình nên tìm người phù hợp hoàn hảo dành cho bản thân chăng?

Cô đồng nghiệp của tôi chắc không còn nhiều cơ hội để thử qua những trải nghiệm mà tôi vừa chia sẻ, ở giai đoạn đã ổn định gia đình và sắp phải lo cho con nhỏ. Và có lẽ cô ấy sẽ phải chiến đấu với công việc thường ngày vất vả hơn tôi vì luôn lẩn quẩn trong cái suy nghĩ mà tôi đã từng: “Ngoài kia có bao nhiêu việc, liệu mình chuyển nghề có tốt hơn chăng?”.

Tất nhiên tôi không cổ xúy cho việc thụ động không chịu thay đổi trong công việc, nhưng giá trị mà tôi muốn chia sẻ đó chính là hãy tìm niềm vui dù là nhỏ bé trong việc bạn làm, và cố gắng hiểu bản thân mình cần gì để biết thế nào là đủ.

Thật ra thì đi một vòng trái đất lại quay về chỗ cũ, nhưng tôi không hề cảm thấy hối tiếc. Có thể tôi vẫn làm công việc như 4 năm trước, có thể những đồng nghiệp 4 năm trước của tôi giờ đã ở vị trí cao hơn tôi, nhưng tôi biết những trải nghiệm mình có được tạo nên tôi HÔM NAY, khác với tôi HÔM QUA.

Nếu bạn không ngại tiếng đời dị nghị, ví dụ như bị bạn bè đàm tiếu là “thay bồ như thay áo”, bị cha mẹ rầy la là “sự nghiệp lông bông” thì bạn hoàn toàn có thể thử. Nhưng nếu bạn có thể hiểu được phần nào bài viết của tôi, bạn có thể hạnh phúc hơn mà không cần phải thử quá nhiều thứ và rồi lạc lối giữa những bộn bề cuộc sống như cô “hàng xóm” bàn bên trong công ty tôi.

Vì có lẽ một lúc trong đời, ai cũng từng “đứng núi này trông núi nọ”…

LILA

SANG CHẤN ĐẠO ĐỨC – MORAL INJURY

Khi vết thương nằm ở tầng sâu của lương tâm Không phải mọi sang chấn đều đến từ sợ hãi hay bạo lực. Có những tổn thương không nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng gặm nhấm con người từ bên trong – đó là sang chấn đạo đức (moral injury). Nó xuất hiện khi một người làm,...

PHÂN LY CƠ THỂ

  Phân ly cơ thể (somatic dissociation) là một dạng đặc biệt của phản ứng phân ly, trong đó sự tách rời không diễn ra ở cấp độ ý thức hay ký ức, mà biểu hiện trực tiếp thông qua cảm giác cơ thể, tri giác thân thể và các chức năng sinh học. Đây là một chiến lược...

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...

CAN THIỆP BẮT BUỘC THỦ PHẠM GÂY BẠO HÀNH

  Bạo lực gia đình là một trong những nguyên nhân gây sang chấn tâm lý nghiêm trọng và kéo dài nhất. Nhiều nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, phải sống trong trạng thái sợ hãi, bất lực và bị “đông cứng” (freeze response) trong suốt thời gian dài. Khi bị dồn...

NỖI ĐAU BẤT LỰC CỦA NGƯỜI SỐNG SÓT SAU XÂM HẠI

Trầm cảm là một trong những hệ quả tâm lý phổ biến và nặng nề nhất đối với những người từng trải qua xâm hại tình dục. Trải nghiệm bị xâm phạm không chỉ để lại nỗi đau thể chất và tinh thần tức thời mà còn làm xói mòn niềm tin cơ bản của con người vào sự an toàn, giá...

“TRẦM CẢM” DO “NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

Trong xã hội hiện đại, mạng xã hội đã trở thành công cụ giao tiếp, giải trí và chia sẻ thông tin phổ biến. Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức dẫn đến “nghiện mạng xã hội” đang trở thành một hiện tượng đáng báo động. Nghiện mạng xã hội không chỉ ảnh hưởng đến thói quen...

MỐI NGUY HIỂM KHI SỬ DỤNG MÀN HÌNH VỚI TRẺ EM

  Trong giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi, não bộ của trẻ phát triển nhanh nhất và nhạy cảm nhất trong suốt cuộc đời. Đây là thời kỳ hình thành hàng tỷ kết nối thần kinh mới, được nuôi dưỡng qua những trải nghiệm thực tế như nghe giọng nói của cha mẹ, vận động, tiếp xúc...

“NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

  Trong kỷ nguyên công nghệ, mạng xã hội, trò chơi điện tử và các ứng dụng giải trí như TikTok đã trở thành một phần quen thuộc của đời sống hằng ngày. Tuy nhiên, khi việc sử dụng không còn nằm trong tầm kiểm soát, trẻ em và thanh thiếu niên rất dễ rơi vào trạng...

“NGHIỆN” MÀN HÌNH

  Trong thời đại công nghệ số, thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng hay máy tính trở thành công cụ không thể thiếu trong học tập, làm việc và giải trí. Tuy nhiên, khi việc sử dụng mất kiểm soát, lấn át các hoạt động cần thiết khác và gây suy...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

NÓI DỐI MÃN TÍNH

  Nói dối là hành vi con người nào cũng từng trải qua, nhưng khi nó trở thành một thói quen kéo dài và dường như ăn sâu vào cách tồn tại của một người, ta gọi đó là nói dối mãn tính. Đây không chỉ đơn thuần là sự gian lận hay thiếu trung thực, mà thường là một cơ...

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...

CÔ ĐƠN VÀ TRẦM CẢM

  Cô đơn là một trải nghiệm phổ biến, ai trong chúng ta cũng từng trải qua. Thế nhưng, khi nỗi cô đơn kéo dài và không được xoa dịu bằng sự kết nối, sự lắng nghe và những vòng tay ấm áp, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành. Về mặt sinh học...

CĂNG THẲNG VÀ KHẢ NĂNG THỤ THAI, MANG THAI

  Hệ thống đáp ứng với căng thẳng (stress response system) là một cơ chế sinh học phức tạp, trong đó trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận (HPA axis) đóng vai trò trung tâm. Khi cơ thể đối mặt với áp lực, hormone cortisol và catecholamine (adrenaline,...

KHI ĐÀN ÔNG PHÂN LY

  Nhiều người đàn ông trưởng thành mang trong mình những vết thương vô hình từ sang chấn và bạo hành thời thơ ấu. Trải qua những tình huống bị xâm phạm, bị làm nhục hoặc phải sống trong môi trường bạo lực, họ học cách “cắt kết nối” khỏi cảm xúc để sinh tồn. Sự...

TOXIC STRESS THỜI THƠ ẤU VÀ DI SẢN SANG CHẤN

Trong những năm đầu đời, trẻ em cần một môi trường an toàn, ổn định và đầy yêu thương để phát triển lành mạnh. Tuy nhiên, không phải đứa trẻ nào cũng có được nền tảng đó. Nhiều em phải trải qua trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu (Adverse Childhood Experiences – ACEs) như...

GIA ĐÌNH “BỆNH LÝ”

Trong nhiều gia đình bệnh lý, sự kết hợp giữa một người cha hoặc mẹ mang đặc điểm nhân cách ái kỷ và một người còn lại có xu hướng rối loạn nhân cách ranh giới (borderline) thường tạo nên một trường bạo lực tâm lý liên tục. Người ái kỷ cần kiểm soát, thống trị và luôn...

NỖI ĐAU MẤT NGƯỜI THÂN

Khi cơ thể và tâm trí cùng tan vỡ Mất người thân là một trong những trải nghiệm đau đớn nhất mà con người có thể trải qua. Nó không chỉ là việc một người rời khỏi cuộc đời ta, mà còn là sự sụp đổ của cảm giác gắn bó, an toàn và ý nghĩa sống. Với nhiều người, đây không...

SANG CHẤN ĐẠO ĐỨC – MORAL INJURY

Khi vết thương nằm ở tầng sâu của lương tâm Không phải mọi sang chấn đều đến từ sợ hãi hay bạo lực. Có những tổn thương không nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng gặm nhấm con người từ bên trong – đó là sang chấn đạo đức (moral injury). Nó xuất hiện khi một người làm,...

PHÂN LY CƠ THỂ

  Phân ly cơ thể (somatic dissociation) là một dạng đặc biệt của phản ứng phân ly, trong đó sự tách rời không diễn ra ở cấp độ ý thức hay ký ức, mà biểu hiện trực tiếp thông qua cảm giác cơ thể, tri giác thân thể và các chức năng sinh học. Đây là một chiến lược...

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

NHỮNG ĐỨA TRẺ ĂN CẮP

Tiếng nói thầm lặng của nỗi đau Khi một đứa trẻ bị phát hiện ăn cắp, người lớn thường vội vàng quy kết đó là hành vi sai trái, vô đạo đức hay “mất dạy”. Thế nhưng, nếu ta dừng lại để lắng nghe phía sau hành vi ấy, ta sẽ nhận ra đó không chỉ là câu chuyện về một món đồ...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...

CAN THIỆP BẮT BUỘC THỦ PHẠM GÂY BẠO HÀNH

  Bạo lực gia đình là một trong những nguyên nhân gây sang chấn tâm lý nghiêm trọng và kéo dài nhất. Nhiều nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, phải sống trong trạng thái sợ hãi, bất lực và bị “đông cứng” (freeze response) trong suốt thời gian dài. Khi bị dồn...

NỖI ĐAU BẤT LỰC CỦA NGƯỜI SỐNG SÓT SAU XÂM HẠI

Trầm cảm là một trong những hệ quả tâm lý phổ biến và nặng nề nhất đối với những người từng trải qua xâm hại tình dục. Trải nghiệm bị xâm phạm không chỉ để lại nỗi đau thể chất và tinh thần tức thời mà còn làm xói mòn niềm tin cơ bản của con người vào sự an toàn, giá...

“TRẦM CẢM” DO “NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

Trong xã hội hiện đại, mạng xã hội đã trở thành công cụ giao tiếp, giải trí và chia sẻ thông tin phổ biến. Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức dẫn đến “nghiện mạng xã hội” đang trở thành một hiện tượng đáng báo động. Nghiện mạng xã hội không chỉ ảnh hưởng đến thói quen...

MỐI NGUY HIỂM KHI SỬ DỤNG MÀN HÌNH VỚI TRẺ EM

  Trong giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi, não bộ của trẻ phát triển nhanh nhất và nhạy cảm nhất trong suốt cuộc đời. Đây là thời kỳ hình thành hàng tỷ kết nối thần kinh mới, được nuôi dưỡng qua những trải nghiệm thực tế như nghe giọng nói của cha mẹ, vận động, tiếp xúc...

“NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

  Trong kỷ nguyên công nghệ, mạng xã hội, trò chơi điện tử và các ứng dụng giải trí như TikTok đã trở thành một phần quen thuộc của đời sống hằng ngày. Tuy nhiên, khi việc sử dụng không còn nằm trong tầm kiểm soát, trẻ em và thanh thiếu niên rất dễ rơi vào trạng...

“NGHIỆN” MÀN HÌNH

  Trong thời đại công nghệ số, thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng hay máy tính trở thành công cụ không thể thiếu trong học tập, làm việc và giải trí. Tuy nhiên, khi việc sử dụng mất kiểm soát, lấn át các hoạt động cần thiết khác và gây suy...

ĐẰNG SAU SỰ TỨC GIẬN

Cơn tức giận thường được nhìn thấy như một phản ứng bùng nổ, mạnh mẽ và đôi khi gây tổn hại trong các mối quan hệ. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ hơn, tức giận không phải lúc nào cũng là “vấn đề gốc”. Đằng sau nó là những hoạt động phức tạp của hệ thần kinh, những ký ức...

TRẦM CẢM – CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

  Trầm cảm từ lâu được xem là một trong những rối loạn tâm thần phổ biến và gây nhiều hệ lụy nhất. Khi nhắc đến trầm cảm, phần lớn mọi người nghĩ ngay đến bệnh lý cần được điều trị. Điều này không sai, nhưng nếu chỉ nhìn nhận ở một chiều, ta sẽ bỏ qua khía cạnh...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

NÓI DỐI MÃN TÍNH

  Nói dối là hành vi con người nào cũng từng trải qua, nhưng khi nó trở thành một thói quen kéo dài và dường như ăn sâu vào cách tồn tại của một người, ta gọi đó là nói dối mãn tính. Đây không chỉ đơn thuần là sự gian lận hay thiếu trung thực, mà thường là một cơ...

CHIẾC MẶT NẠ HOÀN HẢO

  Có những đứa trẻ từ rất sớm đã học cách khoác lên mình “chiếc mặt nạ hoàn hảo”. Các em nỗ lực đạt điểm cao, giành thành tích, cư xử gương mẫu và không để lộ chút yếu đuối nào. Đối với các em, sự hoàn hảo giống như một đặc quyền: nó giúp che giấu những mong manh...

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...