BIẾT ĐỦ ĐỂ HẠNH PHÚC

BIẾT ĐỦ ĐỂ HẠNH PHÚC

 

Nó đã tự hỏi lòng mình rất nhiều lần rằng nó có đang hạnh phúc không? Nó nên làm gì để có thể sống vui và hạnh phúc. Nhưng nó vẫn chưa tìm được câu trả lời ưng ý nhất.

Nó trở lại bến đò cũ trong một chiều rợp nắng. Mười năm đã trôi qua.  Trong cả giấc mơ, nó thấy tay mình như vẫn đang chạm vào vạt nắng chiều dần cập trên bến đò, tai nó vẫn nghe văng vẳng tiếng nước vỗ vào thịt đất đôi bờ, mắt nó vẫn đang thấy mấy con còng ngơ ngác trước cái hang bị nước lấp dần.

Và ở kia, thằng bạn thân ngồi bất động, ánh mắt vô định. Nó tựa đầu vào vai bạn mà nhìn đăm chiêu vào sóng nước đang tách đôi dưới thân chiếc ghe chài. Năm đó nó tròn mười bảy.  

Nó hỏi thằng bạn rằng:

  • Cậu nghĩ giàu có thì có hạnh phúc không?
  • Có tiền thì gì cũng có cả.
  • Chẳng có gì chắc cả. Người ta bảo rằng biết đủ sẽ hạnh phúc.
  • Thế nào là đủ?

Mười năm đi qua vội vàng. Câu hỏi chưa có đáp án ở bến đò quê ngày hôm ấy vẫn đọng lại trong nó nhiều nghĩ suy. Và nó vẫn đang đi tìm hạnh phúc. Nó vẫn đi tìm cái gọi là “đủ”.

Trong đầu nó luôn tồn tại ý nghĩ rằng con người ta sinh ra, nghĩa là tự do đã mất. Sau khi có mặt trên đời, con người bước vào một mớ hỗn độn chằng chịt những quan hệ, từ thân cho đến sơ, rồi vô vàn những ràng buộc có tên và không tên.

Từ đó mọi hạnh phúc hoặc khổ đau trên cõi đời này cũng đều do các mối quan hệ này tạo dựng hoặc gây ra. Vậy con người ta bình yên thể nào trong cái guồng quay càng ngày càng tất bật này?

Nó thấy nhiều người sau những giai đoạn thăng trầm của cuộc sống, họ bế tắc, loay hoay mãi mà không tìm được cho mình một động lực để vượt qua nữa. Có người quẫn trí lựa chọn cái chết để an yên. Người chết có lẽ đã bình an phần mình rồi, thế còn người sống thì sao?

Có người tìm thấy chính mình bình yên trong Kinh kệ, Phật pháp, nhưng nhiều người mỗi ngày đều tụng kinh, lần hạt tràng nhưng vẫn sống sân si lắm. Vậy hạnh phúc rốt cuộc là gì đây? Khó tìm đến vậy sao?

Vào đại học, nó dần nhận ra mọi thứ về cuộc sống này không quyền lực thì là tiền bạc. Không có một trong hai đồng nghĩa với việc không có chỗ dựa.  Tiền bạc rất quan trọng, không một ai có thể phủ nhận được giá trị của tiền. Nó càng không vì nhà nó không khá giả.

Mẹ phải nhặt nhạnh từ đống đồ cũ của người ta cho, sửa lại từng chút để nó có quần áo mà mặc đi học, đi chơi. Mẹ thức đêm làm thức ăn, dậy sớm giao hàng để dành từng đồng cho nó đi học. Mẹ tất tả đạp xe đi dạy, mẹ tranh thủ cơ hội làm thư ký mấy cuộc họp để có tiền bồi dưỡng mà lo miếng ăn cho nó…  

Tất cả mọi thứ trong nhà đều cần tiền, tất cả đều hét gọi mẹ. Nó đã gần như “quán triệt” lời dạy của mẹ. Phải học để có thể có công việc ổn định, có tiền để tự nuôi lấy thân, không phụ thuộc vào ai khác. Vô hình chung, nó cảm thấy mình đang ngày một thực dụng hơn.

Ra trường, nó lao vào làm việc. Sau giờ làm ở công ty thì đi dạy thêm, cuối tuần lại nhận thêm việc đứng quầy phát sản phẩm mẫu. Những lần về nhà thưa dần, gọi về cho mẹ cũng ít dần vì bận quá, về đến nhà, loáng một cái là hết thời gian.

Lâu lâu nó về, gửi tiền cho mẹ, số tiền ngày càng nhiều hơn. Nó thấy hạnh phúc vì giúp được gia đình, sắm được cho nhà cái nọ, cái kia nhưng nó không biết mẹ rất buồn. Cô con gái đã chẳng còn nhiều thời gian để chăm sóc bản thân mình nữa, cũng chẳng còn về nhà thường xuyên với mẹ nữa.

Nó cơ hồ vẫn chưa cảm nhận được mình đang đi xa dần cái cuộc sống lý tưởng mà nó từng ao ước. Có lẽ vì bây giờ việc gì cũng cần có tiền, mà có được một đồng người ta lại càng muốn có thêm một đồng nữa.

Nó lên vị trí quản lý sau ba năm ra trường với một lịch công tác dày đặc hơn và bận rộn hơn. Vòng quay thế đẩy tuổi xuân qua đi. Nó hai mươi sáu. Hai mươi bảy. Rồi hai mươi tám. Cơ thể dù kiên cường mấy rồi cũng có lúc phải gục ngã.

Nó bệnh. Bệnh một tháng trời, không nặng nhưng cứ dai dẳng mãi. Người ta bảo tuổi càng lớn càng cảm thấy rõ cô đơn. Những ngày bệnh nằm ở nhà, chẳng bận rộn gì nữa, nó bỗng thấy ngoài công việc ra nó chẳng còn gì để an ủi những lúc thế này.

Nó xem phim và lướt trên thế giới ảo facebook. Nếu nó viết lên đó câu “Bị bệnh rồi” thì sẽ có bao nhiêu người thực sự quan tâm đây, hay họ chỉ lướt qua và cho một cái “like” dạo. Thế nhưng trong thâm tâm, nó biết rất rõ, một khi nó gọi điện thoại về nhà than thở thì có thể ngay chiều hôm nay, mẹ đã có mặt ở đây với nó.

Chiều nay nó xem một bộ phim gia đình, nhân vật chính cũng đang như nó vậy, cũng lao vào vật lộn với đời sống nhằm cố kiếm thật nhiều tiền. Trên chuyến xe vội vàng về quê thăm mẹ, anh tình cờ giải một câu đố và chết lặng người.

Câu hỏi thế này “Nếu mẹ bạn có thể sống đến 90 tuổi. Trừ đi khoảng thời gian bạn ngủ, trừ đi thời gian bạn không có ở bên cạnh bà. Bạn có biết mình còn bao nhiêu thời gian nữa để sống bên cạnh mẹ mình không?”.

Và nhân vật chính làm một phép tính nhẩm: “Mẹ tôi năm nay 50 tuổi và nếu bà có thể sống đến 90 tuổi, chúng tôi chỉ còn 40 năm bên nhau. Trong 40 năm đó, nếu tôi về nhà nửa năm một lần, vậy tôi sẽ có 80 lần để gặp bà. Nếu tôi có thể dành 7 ngày ở nhà, sau đó trừ hai ngày để gặp bạn bè, 2 ngày để gặp họ hàng, người thân khác thì còn 240 ngày mà còn phải trừ đi thời gian ăn uống, ngủ nghỉ mỗi ngày mất 12 tiếng, vậy ra chỉ còn 120 ngày để sống với mẹ…Tức là 4 tháng thôi”.

Nó chợt thấy lạnh người. Tiếng nhạc phim làm lắng đọng mọi cảm xúc, nước mắt nó trào ra. Tiếng còi tàu hú thật dài đem theo nỗi hoang mang và bộ óc đang trống rỗng của nhân vật chính trên con đường trở về quê nhà, và cũng kéo hai hàng nước mắt của nó rơi lã chã xuống gối… Mẹ nó. Năm nay đã qua sáu mươi tuổi mất rồi…

  • Mẹ, mai con về mẹ nhé!
  • Ừ, muốn ăn gì mẹ nấu.
  • Ăn cả thế giới mẹ nhé!

Sau tất cả, chỉ còn mẹ là người luôn chờ đợi và chu đáo đón bước nó về nhà.

Nó đã nhận ra được rằng hạnh phúc thật ra không có định nghĩa chung mà mỗi người lại có riêng cho mình một ý niệm để mà nắm bắt lấy nó. Nó bây giờ đã cảm nhận sâu sắc và biết “đủ” là thế nào.

“Đủ” để có được hạnh phúc không có nghĩa là mình mất đi động lực để tạo ra “thêm” giá trị mà là biết “đủ”để trân trọng, để sắp xếp thêm thời gian cho những mối quan hệ thân thiết mình đang có, để lỡ một ngày nào đó phải vĩnh viễn mất đi thì cũng không ngập tràn trong nuối tiếc.

Biết “đủ” để thêm thời gian quan tâm đến bản thân nhiều hơn, để trân quý sức khỏe mà ba mẹ ngày trước đã hết sức lo lắng và chăm sóc cho mình. Với nó  đó là “đủ” tiền để sống và “đủ” thời gian để có được những gì nó quan tâm.

Bây giờ nó muốn lao ngay vào lòng mẹ để kể hết những oan ức trong lòng bao nhiêu lâu nay, khóc một trận thật to để ngày mai thức dậy quên hết những muộn phiền đã cũ và bước tiếp con đường phía trước với một ý thức rõ ràng hơn.

Tiếng còi xe đang giục giã, trái tim nó cũng đang đập từng hồi hân hoan.

LẠC NHIÊN

Nó đã tự hỏi lòng mình rất nhiều lần rằng nó có đang hạnh phúc không? Nó nên làm gì để có thể sống vui và hạnh phúc. Nhưng nó vẫn chưa tìm được câu trả lời ưng ý nhất.

Nó trở lại bến đò cũ trong một chiều rợp nắng. Mười năm đã trôi qua.  Trong cả giấc mơ, nó thấy tay mình như vẫn đang chạm vào vạt nắng chiều dần cập trên bến đò, tai nó vẫn nghe văng vẳng tiếng nước vỗ vào thịt đất đôi bờ, mắt nó vẫn đang thấy mấy con còng ngơ ngác trước cái hang bị nước lấp dần.

Và ở kia, thằng bạn thân ngồi bất động, ánh mắt vô định. Nó tựa đầu vào vai bạn mà nhìn đăm chiêu vào sóng nước đang tách đôi dưới thân chiếc ghe chài. Năm đó nó tròn mười bảy.  

Nó hỏi thằng bạn rằng:

  • Cậu nghĩ giàu có thì có hạnh phúc không?
  • Có tiền thì gì cũng có cả.
  • Chẳng có gì chắc cả. Người ta bảo rằng biết đủ sẽ hạnh phúc.
  • Thế nào là đủ?

Mười năm đi qua vội vàng. Câu hỏi chưa có đáp án ở bến đò quê ngày hôm ấy vẫn đọng lại trong nó nhiều nghĩ suy. Và nó vẫn đang đi tìm hạnh phúc. Nó vẫn đi tìm cái gọi là “đủ”.

Trong đầu nó luôn tồn tại ý nghĩ rằng con người ta sinh ra, nghĩa là tự do đã mất. Sau khi có mặt trên đời, con người bước vào một mớ hỗn độn chằng chịt những quan hệ, từ thân cho đến sơ, rồi vô vàn những ràng buộc có tên và không tên.

Từ đó mọi hạnh phúc hoặc khổ đau trên cõi đời này cũng đều do các mối quan hệ này tạo dựng hoặc gây ra. Vậy con người ta bình yên thể nào trong cái guồng quay càng ngày càng tất bật này?

Nó thấy nhiều người sau những giai đoạn thăng trầm của cuộc sống, họ bế tắc, loay hoay mãi mà không tìm được cho mình một động lực để vượt qua nữa. Có người quẫn trí lựa chọn cái chết để an yên. Người chết có lẽ đã bình an phần mình rồi, thế còn người sống thì sao?

Có người tìm thấy chính mình bình yên trong Kinh kệ, Phật pháp, nhưng nhiều người mỗi ngày đều tụng kinh, lần hạt tràng nhưng vẫn sống sân si lắm. Vậy hạnh phúc rốt cuộc là gì đây? Khó tìm đến vậy sao?

Vào đại học, nó dần nhận ra mọi thứ về cuộc sống này không quyền lực thì là tiền bạc. Không có một trong hai đồng nghĩa với việc không có chỗ dựa.  Tiền bạc rất quan trọng, không một ai có thể phủ nhận được giá trị của tiền. Nó càng không vì nhà nó không khá giả.

Mẹ phải nhặt nhạnh từ đống đồ cũ của người ta cho, sửa lại từng chút để nó có quần áo mà mặc đi học, đi chơi. Mẹ thức đêm làm thức ăn, dậy sớm giao hàng để dành từng đồng cho nó đi học. Mẹ tất tả đạp xe đi dạy, mẹ tranh thủ cơ hội làm thư ký mấy cuộc họp để có tiền bồi dưỡng mà lo miếng ăn cho nó…  

Tất cả mọi thứ trong nhà đều cần tiền, tất cả đều hét gọi mẹ. Nó đã gần như “quán triệt” lời dạy của mẹ. Phải học để có thể có công việc ổn định, có tiền để tự nuôi lấy thân, không phụ thuộc vào ai khác. Vô hình chung, nó cảm thấy mình đang ngày một thực dụng hơn.

Ra trường, nó lao vào làm việc. Sau giờ làm ở công ty thì đi dạy thêm, cuối tuần lại nhận thêm việc đứng quầy phát sản phẩm mẫu. Những lần về nhà thưa dần, gọi về cho mẹ cũng ít dần vì bận quá, về đến nhà, loáng một cái là hết thời gian.

Lâu lâu nó về, gửi tiền cho mẹ, số tiền ngày càng nhiều hơn. Nó thấy hạnh phúc vì giúp được gia đình, sắm được cho nhà cái nọ, cái kia nhưng nó không biết mẹ rất buồn. Cô con gái đã chẳng còn nhiều thời gian để chăm sóc bản thân mình nữa, cũng chẳng còn về nhà thường xuyên với mẹ nữa.

Nó cơ hồ vẫn chưa cảm nhận được mình đang đi xa dần cái cuộc sống lý tưởng mà nó từng ao ước. Có lẽ vì bây giờ việc gì cũng cần có tiền, mà có được một đồng người ta lại càng muốn có thêm một đồng nữa.

Nó lên vị trí quản lý sau ba năm ra trường với một lịch công tác dày đặc hơn và bận rộn hơn. Vòng quay thế đẩy tuổi xuân qua đi. Nó hai mươi sáu. Hai mươi bảy. Rồi hai mươi tám. Cơ thể dù kiên cường mấy rồi cũng có lúc phải gục ngã.

Nó bệnh. Bệnh một tháng trời, không nặng nhưng cứ dai dẳng mãi. Người ta bảo tuổi càng lớn càng cảm thấy rõ cô đơn. Những ngày bệnh nằm ở nhà, chẳng bận rộn gì nữa, nó bỗng thấy ngoài công việc ra nó chẳng còn gì để an ủi những lúc thế này.

Nó xem phim và lướt trên thế giới ảo facebook. Nếu nó viết lên đó câu “Bị bệnh rồi” thì sẽ có bao nhiêu người thực sự quan tâm đây, hay họ chỉ lướt qua và cho một cái “like” dạo. Thế nhưng trong thâm tâm, nó biết rất rõ, một khi nó gọi điện thoại về nhà than thở thì có thể ngay chiều hôm nay, mẹ đã có mặt ở đây với nó.

Chiều nay nó xem một bộ phim gia đình, nhân vật chính cũng đang như nó vậy, cũng lao vào vật lộn với đời sống nhằm cố kiếm thật nhiều tiền. Trên chuyến xe vội vàng về quê thăm mẹ, anh tình cờ giải một câu đố và chết lặng người.

Câu hỏi thế này “Nếu mẹ bạn có thể sống đến 90 tuổi. Trừ đi khoảng thời gian bạn ngủ, trừ đi thời gian bạn không có ở bên cạnh bà. Bạn có biết mình còn bao nhiêu thời gian nữa để sống bên cạnh mẹ mình không?”.

Và nhân vật chính làm một phép tính nhẩm: “Mẹ tôi năm nay 50 tuổi và nếu bà có thể sống đến 90 tuổi, chúng tôi chỉ còn 40 năm bên nhau. Trong 40 năm đó, nếu tôi về nhà nửa năm một lần, vậy tôi sẽ có 80 lần để gặp bà. Nếu tôi có thể dành 7 ngày ở nhà, sau đó trừ hai ngày để gặp bạn bè, 2 ngày để gặp họ hàng, người thân khác thì còn 240 ngày mà còn phải trừ đi thời gian ăn uống, ngủ nghỉ mỗi ngày mất 12 tiếng, vậy ra chỉ còn 120 ngày để sống với mẹ…Tức là 4 tháng thôi”.

Nó chợt thấy lạnh người. Tiếng nhạc phim làm lắng đọng mọi cảm xúc, nước mắt nó trào ra. Tiếng còi tàu hú thật dài đem theo nỗi hoang mang và bộ óc đang trống rỗng của nhân vật chính trên con đường trở về quê nhà, và cũng kéo hai hàng nước mắt của nó rơi lã chã xuống gối… Mẹ nó. Năm nay đã qua sáu mươi tuổi mất rồi…

  • Mẹ, mai con về mẹ nhé!
  • Ừ, muốn ăn gì mẹ nấu.
  • Ăn cả thế giới mẹ nhé!

Sau tất cả, chỉ còn mẹ là người luôn chờ đợi và chu đáo đón bước nó về nhà.

Nó đã nhận ra được rằng hạnh phúc thật ra không có định nghĩa chung mà mỗi người lại có riêng cho mình một ý niệm để mà nắm bắt lấy nó. Nó bây giờ đã cảm nhận sâu sắc và biết “đủ” là thế nào.

“Đủ” để có được hạnh phúc không có nghĩa là mình mất đi động lực để tạo ra “thêm” giá trị mà là biết “đủ”để trân trọng, để sắp xếp thêm thời gian cho những mối quan hệ thân thiết mình đang có, để lỡ một ngày nào đó phải vĩnh viễn mất đi thì cũng không ngập tràn trong nuối tiếc.

Biết “đủ” để thêm thời gian quan tâm đến bản thân nhiều hơn, để trân quý sức khỏe mà ba mẹ ngày trước đã hết sức lo lắng và chăm sóc cho mình. Với nó  đó là “đủ” tiền để sống và “đủ” thời gian để có được những gì nó quan tâm.

Bây giờ nó muốn lao ngay vào lòng mẹ để kể hết những oan ức trong lòng bao nhiêu lâu nay, khóc một trận thật to để ngày mai thức dậy quên hết những muộn phiền đã cũ và bước tiếp con đường phía trước với một ý thức rõ ràng hơn.

Tiếng còi xe đang giục giã, trái tim nó cũng đang đập từng hồi hân hoan.

LẠC NHIÊN

KHI YÊU TRỞ THÀNH NGUY HIỂM

Rối loạn nhân cách (Personality Disorders) là nhóm rối loạn tâm lý đặc trưng bởi các mô thức suy nghĩ, cảm xúc và hành vi cứng nhắc, kéo dài và gây rối loạn chức năng xã hội. Những mô thức này thường hình thành sớm, khó thay đổi và ảnh hưởng trực tiếp đến cách cá nhân...

BẠO LỰC BẠN TÌNH TRONG CỘNG ĐỒNG GAY

Trong nhiều nghiên cứu gần đây, tỉ lệ bạo lực bạn tình (Intimate Partner Violence – IPV) trong cộng đồng đồng tính nam được ghi nhận ở mức cao, ngang bằng hoặc vượt nhóm dị tính. Điều này không xuất hiện trong khoảng trống, mà liên quan đến xấu hổ nội hóa, stress...

TẠI SAO NHIỀU NGƯỜI GAY LÀ BOTTOM

  Trong cộng đồng nam đồng tính, vai trò bottom – người tiếp nhận trong quan hệ tình dục – thường xuất hiện với tần suất cao và gây ra nhiều tranh luận. Tại sao nhiều người đồng tính nam lại chọn hoặc cảm thấy thoải mái với vai trò này? Câu trả lời không đơn...

LGBT VÀ CẢM GIÁC KHÔNG THUỘC VỀ

  Sinh ra là người đồng tính, song tính hay chuyển giới trong một gia đình dị tính chuẩn mực, nhiều cá nhân phải lớn lên trong môi trường không công nhận sự khác biệt của họ. Khi xã hội đặt nặng giá trị nam tính, sức mạnh và sự “bình thường”, những người thể hiện...

KHI TRẦM CẢM TRỞ THÀNH CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

Thông thường, trầm cảm được nhìn nhận như một rối loạn tâm thần cần điều trị. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, đặc biệt là khi một người trải qua sang chấn kéo dài, trầm cảm có thể đóng vai trò như một cơ chế bảo vệ. Khi trẻ em lớn lên trong môi trường căng thẳng...

HỌC TÂM LÝ HỌC ĐỂ GIỮ KHOẢNG CÁCH VỚI NỖI ĐAU

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều người tìm đến các khóa học, sách vở hay hội thảo về tâm lý học như một cách để “chữa lành” cho bản thân. Họ tham gia lớp học, nghe diễn giả, đọc tài liệu, và thậm chí ghi chú rất cẩn thận. Tuy nhiên, ở một số người, việc tiếp...

KHI TRỊ LIỆU CHỈ LÀ NƠI TRÚ ẨN TẠM THỜI

Trong thực hành tâm lý, không ít trường hợp thân chủ tìm đến trị liệu không nhằm mục tiêu dài hạn, mà chỉ như một “nơi trú ẩn tạm thời” khi cảm xúc vượt ngưỡng chịu đựng. Họ thường đến phòng trị liệu trong trạng thái đau đớn, căng thẳng hoặc khủng hoảng, nhưng chỉ sau...

GHOSTING TRONG TÌNH YÊU

  Ghosting là hiện tượng một người đột ngột biến mất khỏi mối quan hệ tình cảm mà không để lại lời giải thích, khiến đối phương rơi vào trạng thái hoang mang và đau khổ. Trong thời đại kết nối nhanh chóng qua mạng xã hội, ghosting trở thành một cách “chia tay im...

TÌNH YÊU VỚI NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH RANH GIỚI

Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline Personality Disorder – BPD), tình yêu thường bắt đầu bằng sự kết nối mãnh liệt và cảm giác gần gũi sâu sắc. Người ranh giới khao khát tình cảm, sợ hãi bị bỏ rơi, và thường lý tưởng hóa đối phương...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH ÁI KỶ KHI YÊU

  Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD), tình yêu ban đầu thường được khoác lên vẻ đẹp hoàn hảo nhưng dần trở thành sự lạm dụng tinh vi và nguy hiểm. Người ái kỷ thường bắt đầu bằng giai đoạn lý tưởng...

VĂN HÓA GIA TRƯỞNG ÁI KỶ VÀ NÃO BỘ NAM GIỚI BẠO HÀNH

Văn hóa gia trưởng ái kỷ (narcissistic patriarchy) là một hệ thống giá trị và niềm tin xã hội đặt nam giới ở vị trí quyền lực tối cao, đồng thời dung túng hoặc hợp thức hóa hành vi kiểm soát, áp bức và bạo lực với phụ nữ, trẻ em và các nhóm yếu thế. Trong hệ thống...

SỰ DUNG TÚNG VÀ CƠ CHẾ NÃO BỘ NGƯỜI GÂY BẠO LỰC

  Người đàn ông bạo hành thường không chỉ bị chi phối bởi cảm xúc tức thời, mà còn bởi những mô hình tư duy và cấu trúc não bộ đã hình thành lâu dài. Ở mức sinh học thần kinh, vùng hạch hạnh nhân (amygdala) có thể hoạt động quá mức, khiến phản ứng giận dữ và cảm...

BẠO HÀNH GIA ĐÌNH – VÒNG LẶP SANG CHẤN THẾ HỆ

  Bạo hành gia đình không chỉ gây ra những tổn thương trực tiếp về thể chất và tinh thần cho nạn nhân, mà còn để lại những di chứng tâm lý sâu sắc kéo dài qua nhiều thế hệ. Khi một đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực, não bộ và hệ thần kinh của em liên tục...

NỖI ĐAU CỦA ĐỨA TRẺ BỊ TRỪNG PHẠT BẰNG SỰ IM LẶNG

Sự im lặng trừng phạt (silent treatment) là một hình thức bạo hành tinh thần ít được nhận diện nhưng để lại vết thương sâu trong tâm hồn trẻ. Khi cha mẹ ngừng giao tiếp, tránh ánh mắt, rút lại mọi sự chú ý và yêu thương, đứa trẻ không chỉ cảm thấy buồn mà còn trải qua...

BẤT HÒA NHẬN THỨC Ở NẠN NHÂN BỊ BẠO HÀNH

Bất hòa nhận thức (cognitive dissonance) là trạng thái tâm lý khi một người phải giữ cùng lúc hai niềm tin hoặc trải nghiệm đối lập, tạo ra căng thẳng và mâu thuẫn nội tâm. Trong bối cảnh bạo hành gia đình, đặc biệt khi thủ phạm thuộc nhóm rối loạn nhân cách ái kỷ...

SỰ CỨNG RẮN VÀ THẤU HIỂU CỦA NHÀ TRỊ LIỆU

Trong trị liệu tâm lý, hai phẩm chất tưởng như đối lập – sự cứng rắn và sự thấu hiểu – thực tế lại bổ sung cho nhau và tạo nên nền tảng vững chắc cho quá trình can thiệp hiệu quả. Sự cứng rắn ở đây không mang nghĩa áp đặt hay cứng nhắc, mà là khả năng thiết lập ranh...

ADHD VÀ RỐI LOẠN CHỐNG ĐỐI

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn chống đối (ODD) là hai rối loạn thường xuất hiện cùng nhau ở trẻ em và vị thành niên, với tỷ lệ cộng hiện (comorbidity) lên tới 30–50% tùy nghiên cứu. ADHD đặc trưng bởi khó duy trì chú ý, kiểm soát xung động và điều...

ĐI LÀM TRỊ LIỆU TÂM LÝ NHƯNG KHÔNG MUỐN THAY ĐỔI

Trong trị liệu tâm lý, động cơ nội tại (intrinsic motivation) được xem là yếu tố nền tảng quyết định khả năng thay đổi bền vững. Đây là động lực xuất phát từ bên trong cá nhân, dựa trên mong muốn thật sự cải thiện chất lượng cuộc sống, chứ không chỉ để làm hài lòng...

BỎ TRỊ LIỆU Ở NHÓM RỐI LOẠN NHÂN CÁCH VÀ ADHD

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, hiện tượng bỏ trị liệu sớm (early dropout) ở thân chủ có rối loạn nhân cách hoặc ADHD là một thách thức thường gặp. Hai nhóm này, dù khác nhau về bản chất rối loạn, lại chia sẻ một số đặc điểm khiến việc duy trì trị liệu trở nên khó...

GIẢM TRIỆU CHỨNG VÀ BỎ TRỊ LIỆU

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, không hiếm gặp những thân chủ bước vào trị liệu trong trạng thái khủng hoảng — có thể do mất mát, xung đột, hoặc một biến cố bất ngờ — rồi rời bỏ trị liệu ngay khi triệu chứng cảm xúc đã giảm bớt. Hiện tượng này thường bắt nguồn từ sự...

KHI YÊU TRỞ THÀNH NGUY HIỂM

Rối loạn nhân cách (Personality Disorders) là nhóm rối loạn tâm lý đặc trưng bởi các mô thức suy nghĩ, cảm xúc và hành vi cứng nhắc, kéo dài và gây rối loạn chức năng xã hội. Những mô thức này thường hình thành sớm, khó thay đổi và ảnh hưởng trực tiếp đến cách cá nhân...

BẠO LỰC BẠN TÌNH TRONG CỘNG ĐỒNG GAY

Trong nhiều nghiên cứu gần đây, tỉ lệ bạo lực bạn tình (Intimate Partner Violence – IPV) trong cộng đồng đồng tính nam được ghi nhận ở mức cao, ngang bằng hoặc vượt nhóm dị tính. Điều này không xuất hiện trong khoảng trống, mà liên quan đến xấu hổ nội hóa, stress...

TẠI SAO NHIỀU NGƯỜI GAY LÀ BOTTOM

  Trong cộng đồng nam đồng tính, vai trò bottom – người tiếp nhận trong quan hệ tình dục – thường xuất hiện với tần suất cao và gây ra nhiều tranh luận. Tại sao nhiều người đồng tính nam lại chọn hoặc cảm thấy thoải mái với vai trò này? Câu trả lời không đơn...

LGBT VÀ CẢM GIÁC KHÔNG THUỘC VỀ

  Sinh ra là người đồng tính, song tính hay chuyển giới trong một gia đình dị tính chuẩn mực, nhiều cá nhân phải lớn lên trong môi trường không công nhận sự khác biệt của họ. Khi xã hội đặt nặng giá trị nam tính, sức mạnh và sự “bình thường”, những người thể hiện...

KHI TRẦM CẢM TRỞ THÀNH CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

Thông thường, trầm cảm được nhìn nhận như một rối loạn tâm thần cần điều trị. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, đặc biệt là khi một người trải qua sang chấn kéo dài, trầm cảm có thể đóng vai trò như một cơ chế bảo vệ. Khi trẻ em lớn lên trong môi trường căng thẳng...

HỌC TÂM LÝ HỌC ĐỂ GIỮ KHOẢNG CÁCH VỚI NỖI ĐAU

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều người tìm đến các khóa học, sách vở hay hội thảo về tâm lý học như một cách để “chữa lành” cho bản thân. Họ tham gia lớp học, nghe diễn giả, đọc tài liệu, và thậm chí ghi chú rất cẩn thận. Tuy nhiên, ở một số người, việc tiếp...

KHI TRỊ LIỆU CHỈ LÀ NƠI TRÚ ẨN TẠM THỜI

Trong thực hành tâm lý, không ít trường hợp thân chủ tìm đến trị liệu không nhằm mục tiêu dài hạn, mà chỉ như một “nơi trú ẩn tạm thời” khi cảm xúc vượt ngưỡng chịu đựng. Họ thường đến phòng trị liệu trong trạng thái đau đớn, căng thẳng hoặc khủng hoảng, nhưng chỉ sau...

GHOSTING TRONG TÌNH YÊU

  Ghosting là hiện tượng một người đột ngột biến mất khỏi mối quan hệ tình cảm mà không để lại lời giải thích, khiến đối phương rơi vào trạng thái hoang mang và đau khổ. Trong thời đại kết nối nhanh chóng qua mạng xã hội, ghosting trở thành một cách “chia tay im...

TÌNH YÊU VỚI NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH RANH GIỚI

Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline Personality Disorder – BPD), tình yêu thường bắt đầu bằng sự kết nối mãnh liệt và cảm giác gần gũi sâu sắc. Người ranh giới khao khát tình cảm, sợ hãi bị bỏ rơi, và thường lý tưởng hóa đối phương...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH ÁI KỶ KHI YÊU

  Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD), tình yêu ban đầu thường được khoác lên vẻ đẹp hoàn hảo nhưng dần trở thành sự lạm dụng tinh vi và nguy hiểm. Người ái kỷ thường bắt đầu bằng giai đoạn lý tưởng...

VĂN HÓA GIA TRƯỞNG ÁI KỶ VÀ NÃO BỘ NAM GIỚI BẠO HÀNH

Văn hóa gia trưởng ái kỷ (narcissistic patriarchy) là một hệ thống giá trị và niềm tin xã hội đặt nam giới ở vị trí quyền lực tối cao, đồng thời dung túng hoặc hợp thức hóa hành vi kiểm soát, áp bức và bạo lực với phụ nữ, trẻ em và các nhóm yếu thế. Trong hệ thống...

SỰ DUNG TÚNG VÀ CƠ CHẾ NÃO BỘ NGƯỜI GÂY BẠO LỰC

  Người đàn ông bạo hành thường không chỉ bị chi phối bởi cảm xúc tức thời, mà còn bởi những mô hình tư duy và cấu trúc não bộ đã hình thành lâu dài. Ở mức sinh học thần kinh, vùng hạch hạnh nhân (amygdala) có thể hoạt động quá mức, khiến phản ứng giận dữ và cảm...

CAN THIỆP BẮT BUỘC VỚI NGƯỜI GÂY RA BẠO HÀNH

  Can thiệp bắt buộc (Batterer Intervention Program – BIP) là một chiến lược cần thiết nhằm đối phó với hành vi bạo lực gia đình, đặc biệt ở nhóm nam giới bạo hành. Khác với các hình thức hòa giải hoặc xử phạt đơn thuần, BIP yêu cầu người bạo hành phải tham gia...

BẠO HÀNH GIA ĐÌNH – VÒNG LẶP SANG CHẤN THẾ HỆ

  Bạo hành gia đình không chỉ gây ra những tổn thương trực tiếp về thể chất và tinh thần cho nạn nhân, mà còn để lại những di chứng tâm lý sâu sắc kéo dài qua nhiều thế hệ. Khi một đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực, não bộ và hệ thần kinh của em liên tục...

NỖI ĐAU CỦA ĐỨA TRẺ BỊ TRỪNG PHẠT BẰNG SỰ IM LẶNG

Sự im lặng trừng phạt (silent treatment) là một hình thức bạo hành tinh thần ít được nhận diện nhưng để lại vết thương sâu trong tâm hồn trẻ. Khi cha mẹ ngừng giao tiếp, tránh ánh mắt, rút lại mọi sự chú ý và yêu thương, đứa trẻ không chỉ cảm thấy buồn mà còn trải qua...

BẤT HÒA NHẬN THỨC Ở NẠN NHÂN BỊ BẠO HÀNH

Bất hòa nhận thức (cognitive dissonance) là trạng thái tâm lý khi một người phải giữ cùng lúc hai niềm tin hoặc trải nghiệm đối lập, tạo ra căng thẳng và mâu thuẫn nội tâm. Trong bối cảnh bạo hành gia đình, đặc biệt khi thủ phạm thuộc nhóm rối loạn nhân cách ái kỷ...

NGOẠI TÌNH NƠI CÔNG SỞ

Trong không gian công sở, nơi những con người cùng chia sẻ mục tiêu nghề nghiệp, áp lực công việc và những khoảnh khắc đời thường tưởng như vô hại, đôi khi lại nảy sinh những mối liên kết tinh tế mà mạnh mẽ. Những tâm hồn lạc lối thường tìm thấy nhau ở đây – không...

SỰ CỨNG RẮN VÀ THẤU HIỂU CỦA NHÀ TRỊ LIỆU

Trong trị liệu tâm lý, hai phẩm chất tưởng như đối lập – sự cứng rắn và sự thấu hiểu – thực tế lại bổ sung cho nhau và tạo nên nền tảng vững chắc cho quá trình can thiệp hiệu quả. Sự cứng rắn ở đây không mang nghĩa áp đặt hay cứng nhắc, mà là khả năng thiết lập ranh...

ADHD VÀ RỐI LOẠN CHỐNG ĐỐI

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn chống đối (ODD) là hai rối loạn thường xuất hiện cùng nhau ở trẻ em và vị thành niên, với tỷ lệ cộng hiện (comorbidity) lên tới 30–50% tùy nghiên cứu. ADHD đặc trưng bởi khó duy trì chú ý, kiểm soát xung động và điều...

ĐI LÀM TRỊ LIỆU TÂM LÝ NHƯNG KHÔNG MUỐN THAY ĐỔI

Trong trị liệu tâm lý, động cơ nội tại (intrinsic motivation) được xem là yếu tố nền tảng quyết định khả năng thay đổi bền vững. Đây là động lực xuất phát từ bên trong cá nhân, dựa trên mong muốn thật sự cải thiện chất lượng cuộc sống, chứ không chỉ để làm hài lòng...