DẠY CON CHIA SẺ VIỆC NHÀ

DẠY CON CHIA SẺ VIỆC NHÀ

 

Chắc hẳn ai trong chúng ta sinh ra và lớn lên ở vùng quê vào những năm 80-90 khi đất nước còn khó khăn thì đều hiểu cảnh lam lũ, vừa làm vừa lo của từng gia đình. Bản thân tôi cũng vậy, chứng kiến cảnh mẹ phải lo quán xuyến hết gia đình, chị em tôi mỗi đứa đều tự ý thức phải làm gì đó giúp mẹ như chia sẻ việc nhà chẳng hạn.

Chúng tôi phụ mẹ từ việc lội sông bắt cá, đến thổi lửa nấu cơm, đi chợ, giặt đồ, rửa chén và cả giữ nhà, trông em. Chúng tôi cực mà rất vui, mạnh đứa nào đứa nấy bày trò ra chơi để tạo ra tiếng cười và niềm vui trong gia đình. Thời đó sao ai cũng hạnh phúc, cũng dễ cười và dễ cảm thông cho cuộc sống của nhau hơn là ở thời điểm hiện tại.

Tôi nhớ có lần qua nhà chú hàng xóm giúp thổi lửa nấu cơm vì chú là thương binh ở chân nên không đi lại được. Lúc đó tôi khoảng 4-5 tuổi, người nhỏ xíu phải khom người thổi bó lá dừa để mồi lửa trong bếp, lửa bừng cháy làm xém hết mái tóc bum bê của tôi và gương mặt thì lem luốt lọ nồi. Vậy mà ai cũng được một phen cười ra tiếng vì trông tôi rất dễ thương và đáng yêu.

Với chúng tôi, những anh chị em giờ cũng đã là cha, là mẹ thì chia sẻ việc nhà là việc chung của tất cả mọi người, chẳng ai được phép quên hay lãng tránh. Trên hết là khát khao của con trẻ được giúp đỡ cha mẹ, được thấy mình có ích trong mắt gia đình và thích nhất là được khen làm tốt công việc. Chúng tôi học được tính tự lập, đoàn kết và yêu của cải, thành quả lao động do sức mình tạo ra.

Tôi có một bé gái năm nay 13 tuổi, mặc dù bé có cuộc sống đủ đầy nhưng tôi chưa bao giờ dạy bé ỷ lại vào gia đình. Từ nhỏ tôi luôn bên cạnh, chia sẻ, giúp đỡ và dạy bé hiểu nên quý trọng cuộc sống của mình như thế nào. Tôi dạy bé nhặt rau, quét nhà và lớn thêm chút nữa thì dọn phòng, xếp chăn mền và rửa chén, những công việc trong khả năng của bé.

Có một điều tôi ý thức được là trẻ em rất ham học hỏi và luôn muốn gần gũi cha mẹ. Chính vì vậy, chúng tôi luôn nói cho bé biết lý do tại sao cha mẹ muốn bé phụ giúp việc nhà vì những lúc như vậy gia đình sẽ có thời gian ở bên nhau nhiều hơn. Ngoài ra, bé có thể học hỏi được những kỹ năng như tự sắp xếp, quản lý công việc, tự lập, cầu tiến, có trách nhiệm với cuộc sống của mình từ nhỏ.

Chính vì giao việc cho con nên tôi hay bị mẹ tôi cằn nhằn, bà cho rằng trẻ con biết gì mà làm, làm sai hay làm không tốt thì người lớn phải mất thêm công dọn dẹp lại. Tôi ra sức giải thích cho bà hiểu nhưng bà thương cháu nên không muốn bé cực. Cứ thế, tôi và bà xảy ra mâu thuẫn trong việc nuôi dạy con cái.

Người xưa có câu “Tiên trách kỷ, hậu trách nhân”, có thể hiểu rằng với việc nhiều con trẻ không biết làm việc nhà, không biết tự lo cho bản thân là do lỗi của người lớn. Do người lớn quá bao bọc, nuông chiều, tạo cho con thói quen ỷ lại, trông chờ. Nhiều bậc cha mẹ còn lo ngại khi trẻ còn nhỏ tuổi mà phải làm việc sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng hay ít ra là khiến đồ vật đổ vỡ, hỏng hóc, hay phải làm lại.

Tôi có nhiều bạn bè cũng có con cái và thấy chạnh lòng khi các bé rất được nuông chiều và ỷ lại vào cha mẹ. Các bé đi học từ sáng sớm đến chiều tối mới về, cả ngày chịu sự quan tâm, chăm sóc của các thầy cô. Tối về nhà thì được cha mẹ bù đắp lại nên chẳng phải lo gì đến việc nhà. Đi học có khi được cha mẹ, thầy cô lo lắng về điểm số. Dần dần, các bé quen với cuộc sống phụ thuộc vào người lớn nên rất khó tự lập khi trưởng thành.

Theo Tiến sỹ Gary Chapman: “Những phụ huynh bận rộn đến mức không có thời gian dạy con giặt giũ quần áo, hay quá cầu toàn đến mức không muốn con làm những việc này đều là những người không biết yêu thương con đúng cách và đã phần nào làm mai một khả năng của con trẻ”.

Tôi thích vào bếp nấu cơm cho gia đình, nên tôi luôn hỏi ý con mình muốn ăn gì vào ngày hôm đó. Tôi đưa con mình đi siêu thị, hoặc đi chợ để con tự chọn nguyên vật liệu, rồi về thì con giúp mẹ nhặt rau, chồng tôi cũng phải lo việc băm hành tỏi.

Mỗi người một công việc vậy mà gia đình rất vui. Tôi không cảm thấy quá mệt mỏi một mình trong bếp với ông Táo mà luôn thấy ấm lòng khi gia đình luôn ở bên cạnh. Bé còn nhỏ nên không tự nấu những món chính trong gia đình nhưng bé ở bên cạnh để học và giúp tôi hoàn thành món ăn. Từ đó bé sẽ ý thức được công việc mình làm, cảm thấy bản thân được cha mẹ tôn trọng và đặc biệt là cảm giác gia đình luôn gắn bó trong tâm hồn của bé.

Dạy con làm việc nhà, tự phục vụ bản thân là giúp cho trẻ hiểu được giá trị của lao động, hình thành những kỹ năng sống cần thiết. Do đó, hãy giao những công việc phù hợp với trẻ, động viên, khuyến khích mỗi khi con thành công, uốn nắn mỗi khi con thiết sót.

Và quan trọng hơn, cha mẹ hãy dành nhiều thời gian, sự kiên nhẫn để dạy trẻ từ những việc làm đơn giản nhất. Đừng cứ quá bao bọc và lo cho con mình tất cả vì mỗi đứa trẻ sẽ có những mong muốn khác nhau, cha mẹ sẽ rất khó hiểu được tâm tư tình cảm của con nếu không gần gũi, chia sẻ và dành thời gian cho bé.

Mỗi gia đình sẽ có cách nuôi dạy con khác nhau. Một số bạn bè tôi nói rằng tôi hơi hà khắc và cổ lỗ sỉ nên mới lo cho con theo cách đó. Tôi thì lại nghĩ khác, trẻ em có quyền học hỏi, tiếp thu kiến thức và tự quyết định việc mình làm.

Bản thân tôi là cha mẹ, chỉ có quyền giúp con mình hiểu những sự vật công việc xung quanh, giúp con mình học được những kỹ năng phân tích, khả năng hòa nhập với cuộc sống để đưa ra những lựa chọn phù hợp cho bản thân. Tuyệt đối tôi không cho phép con mình ỷ lại vào cha mẹ vì con hoàn toàn có khả năng làm tốt hơn cha mẹ rất nhiều.

Vợ chồng tôi dù cuộc sống rất bận rộn, nhưng chưa bao giờ có ý định thuê người bảo mẫu hay giúp việc vì nếu gia đình cùng đồng lòng chia sẻ việc nhà, cùng chung tay thì chẳng có việc gì là quá khó. Tôi muốn con mình cũng biết quan tâm đến thành quả mà bản thân mình và những người xung quanh tạo ra để bé hiểu giá trị của lao động và không quên cảm ơn cuộc sống mỗi ngày.

MIA

Chắc hẳn ai trong chúng ta sinh ra và lớn lên ở vùng quê vào những năm 80-90 khi đất nước còn khó khăn thì đều hiểu cảnh lam lũ, vừa làm vừa lo của từng gia đình. Bản thân tôi cũng vậy, chứng kiến cảnh mẹ phải lo quán xuyến hết gia đình, chị em tôi mỗi đứa đều tự ý thức phải làm gì đó giúp mẹ như chia sẻ việc nhà chẳng hạn.

Chúng tôi phụ mẹ từ việc lội sông bắt cá, đến thổi lửa nấu cơm, đi chợ, giặt đồ, rửa chén và cả giữ nhà, trông em. Chúng tôi cực mà rất vui, mạnh đứa nào đứa nấy bày trò ra chơi để tạo ra tiếng cười và niềm vui trong gia đình. Thời đó sao ai cũng hạnh phúc, cũng dễ cười và dễ cảm thông cho cuộc sống của nhau hơn là ở thời điểm hiện tại.

Tôi nhớ có lần qua nhà chú hàng xóm giúp thổi lửa nấu cơm vì chú là thương binh ở chân nên không đi lại được. Lúc đó tôi khoảng 4-5 tuổi, người nhỏ xíu phải khom người thổi bó lá dừa để mồi lửa trong bếp, lửa bừng cháy làm xém hết mái tóc bum bê của tôi và gương mặt thì lem luốt lọ nồi. Vậy mà ai cũng được một phen cười ra tiếng vì trông tôi rất dễ thương và đáng yêu.

Với chúng tôi, những anh chị em giờ cũng đã là cha, là mẹ thì chia sẻ việc nhà là việc chung của tất cả mọi người, chẳng ai được phép quên hay lãng tránh. Trên hết là khát khao của con trẻ được giúp đỡ cha mẹ, được thấy mình có ích trong mắt gia đình và thích nhất là được khen làm tốt công việc. Chúng tôi học được tính tự lập, đoàn kết và yêu của cải, thành quả lao động do sức mình tạo ra.

Tôi có một bé gái năm nay 13 tuổi, mặc dù bé có cuộc sống đủ đầy nhưng tôi chưa bao giờ dạy bé ỷ lại vào gia đình. Từ nhỏ tôi luôn bên cạnh, chia sẻ, giúp đỡ và dạy bé hiểu nên quý trọng cuộc sống của mình như thế nào. Tôi dạy bé nhặt rau, quét nhà và lớn thêm chút nữa thì dọn phòng, xếp chăn mền và rửa chén, những công việc trong khả năng của bé.

Có một điều tôi ý thức được là trẻ em rất ham học hỏi và luôn muốn gần gũi cha mẹ. Chính vì vậy, chúng tôi luôn nói cho bé biết lý do tại sao cha mẹ muốn bé phụ giúp việc nhà vì những lúc như vậy gia đình sẽ có thời gian ở bên nhau nhiều hơn. Ngoài ra, bé có thể học hỏi được những kỹ năng như tự sắp xếp, quản lý công việc, tự lập, cầu tiến, có trách nhiệm với cuộc sống của mình từ nhỏ.

Chính vì giao việc cho con nên tôi hay bị mẹ tôi cằn nhằn, bà cho rằng trẻ con biết gì mà làm, làm sai hay làm không tốt thì người lớn phải mất thêm công dọn dẹp lại. Tôi ra sức giải thích cho bà hiểu nhưng bà thương cháu nên không muốn bé cực. Cứ thế, tôi và bà xảy ra mâu thuẫn trong việc nuôi dạy con cái.

Người xưa có câu “Tiên trách kỷ, hậu trách nhân”, có thể hiểu rằng với việc nhiều con trẻ không biết làm việc nhà, không biết tự lo cho bản thân là do lỗi của người lớn. Do người lớn quá bao bọc, nuông chiều, tạo cho con thói quen ỷ lại, trông chờ. Nhiều bậc cha mẹ còn lo ngại khi trẻ còn nhỏ tuổi mà phải làm việc sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng hay ít ra là khiến đồ vật đổ vỡ, hỏng hóc, hay phải làm lại.

Tôi có nhiều bạn bè cũng có con cái và thấy chạnh lòng khi các bé rất được nuông chiều và ỷ lại vào cha mẹ. Các bé đi học từ sáng sớm đến chiều tối mới về, cả ngày chịu sự quan tâm, chăm sóc của các thầy cô. Tối về nhà thì được cha mẹ bù đắp lại nên chẳng phải lo gì đến việc nhà. Đi học có khi được cha mẹ, thầy cô lo lắng về điểm số. Dần dần, các bé quen với cuộc sống phụ thuộc vào người lớn nên rất khó tự lập khi trưởng thành.

Theo Tiến sỹ Gary Chapman: “Những phụ huynh bận rộn đến mức không có thời gian dạy con giặt giũ quần áo, hay quá cầu toàn đến mức không muốn con làm những việc này đều là những người không biết yêu thương con đúng cách và đã phần nào làm mai một khả năng của con trẻ”.

Tôi thích vào bếp nấu cơm cho gia đình, nên tôi luôn hỏi ý con mình muốn ăn gì vào ngày hôm đó. Tôi đưa con mình đi siêu thị, hoặc đi chợ để con tự chọn nguyên vật liệu, rồi về thì con giúp mẹ nhặt rau, chồng tôi cũng phải lo việc băm hành tỏi.

Mỗi người một công việc vậy mà gia đình rất vui. Tôi không cảm thấy quá mệt mỏi một mình trong bếp với ông Táo mà luôn thấy ấm lòng khi gia đình luôn ở bên cạnh. Bé còn nhỏ nên không tự nấu những món chính trong gia đình nhưng bé ở bên cạnh để học và giúp tôi hoàn thành món ăn. Từ đó bé sẽ ý thức được công việc mình làm, cảm thấy bản thân được cha mẹ tôn trọng và đặc biệt là cảm giác gia đình luôn gắn bó trong tâm hồn của bé.

Dạy con làm việc nhà, tự phục vụ bản thân là giúp cho trẻ hiểu được giá trị của lao động, hình thành những kỹ năng sống cần thiết. Do đó, hãy giao những công việc phù hợp với trẻ, động viên, khuyến khích mỗi khi con thành công, uốn nắn mỗi khi con thiết sót.

Và quan trọng hơn, cha mẹ hãy dành nhiều thời gian, sự kiên nhẫn để dạy trẻ từ những việc làm đơn giản nhất. Đừng cứ quá bao bọc và lo cho con mình tất cả vì mỗi đứa trẻ sẽ có những mong muốn khác nhau, cha mẹ sẽ rất khó hiểu được tâm tư tình cảm của con nếu không gần gũi, chia sẻ và dành thời gian cho bé.

Mỗi gia đình sẽ có cách nuôi dạy con khác nhau. Một số bạn bè tôi nói rằng tôi hơi hà khắc và cổ lỗ sỉ nên mới lo cho con theo cách đó. Tôi thì lại nghĩ khác, trẻ em có quyền học hỏi, tiếp thu kiến thức và tự quyết định việc mình làm.

Bản thân tôi là cha mẹ, chỉ có quyền giúp con mình hiểu những sự vật công việc xung quanh, giúp con mình học được những kỹ năng phân tích, khả năng hòa nhập với cuộc sống để đưa ra những lựa chọn phù hợp cho bản thân. Tuyệt đối tôi không cho phép con mình ỷ lại vào cha mẹ vì con hoàn toàn có khả năng làm tốt hơn cha mẹ rất nhiều.

Vợ chồng tôi dù cuộc sống rất bận rộn, nhưng chưa bao giờ có ý định thuê người bảo mẫu hay giúp việc vì nếu gia đình cùng đồng lòng chia sẻ việc nhà, cùng chung tay thì chẳng có việc gì là quá khó. Tôi muốn con mình cũng biết quan tâm đến thành quả mà bản thân mình và những người xung quanh tạo ra để bé hiểu giá trị của lao động và không quên cảm ơn cuộc sống mỗi ngày.

MIA

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...

CAN THIỆP BẮT BUỘC THỦ PHẠM GÂY BẠO HÀNH

  Bạo lực gia đình là một trong những nguyên nhân gây sang chấn tâm lý nghiêm trọng và kéo dài nhất. Nhiều nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, phải sống trong trạng thái sợ hãi, bất lực và bị “đông cứng” (freeze response) trong suốt thời gian dài. Khi bị dồn...

NỖI ĐAU BẤT LỰC CỦA NGƯỜI SỐNG SÓT SAU XÂM HẠI

Trầm cảm là một trong những hệ quả tâm lý phổ biến và nặng nề nhất đối với những người từng trải qua xâm hại tình dục. Trải nghiệm bị xâm phạm không chỉ để lại nỗi đau thể chất và tinh thần tức thời mà còn làm xói mòn niềm tin cơ bản của con người vào sự an toàn, giá...

“TRẦM CẢM” DO “NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

Trong xã hội hiện đại, mạng xã hội đã trở thành công cụ giao tiếp, giải trí và chia sẻ thông tin phổ biến. Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức dẫn đến “nghiện mạng xã hội” đang trở thành một hiện tượng đáng báo động. Nghiện mạng xã hội không chỉ ảnh hưởng đến thói quen...

MỐI NGUY HIỂM KHI SỬ DỤNG MÀN HÌNH VỚI TRẺ EM

  Trong giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi, não bộ của trẻ phát triển nhanh nhất và nhạy cảm nhất trong suốt cuộc đời. Đây là thời kỳ hình thành hàng tỷ kết nối thần kinh mới, được nuôi dưỡng qua những trải nghiệm thực tế như nghe giọng nói của cha mẹ, vận động, tiếp xúc...

“NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

  Trong kỷ nguyên công nghệ, mạng xã hội, trò chơi điện tử và các ứng dụng giải trí như TikTok đã trở thành một phần quen thuộc của đời sống hằng ngày. Tuy nhiên, khi việc sử dụng không còn nằm trong tầm kiểm soát, trẻ em và thanh thiếu niên rất dễ rơi vào trạng...

“NGHIỆN” MÀN HÌNH

  Trong thời đại công nghệ số, thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng hay máy tính trở thành công cụ không thể thiếu trong học tập, làm việc và giải trí. Tuy nhiên, khi việc sử dụng mất kiểm soát, lấn át các hoạt động cần thiết khác và gây suy...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

NÓI DỐI MÃN TÍNH

  Nói dối là hành vi con người nào cũng từng trải qua, nhưng khi nó trở thành một thói quen kéo dài và dường như ăn sâu vào cách tồn tại của một người, ta gọi đó là nói dối mãn tính. Đây không chỉ đơn thuần là sự gian lận hay thiếu trung thực, mà thường là một cơ...

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...

CÔ ĐƠN VÀ TRẦM CẢM

  Cô đơn là một trải nghiệm phổ biến, ai trong chúng ta cũng từng trải qua. Thế nhưng, khi nỗi cô đơn kéo dài và không được xoa dịu bằng sự kết nối, sự lắng nghe và những vòng tay ấm áp, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành. Về mặt sinh học...

CĂNG THẲNG VÀ KHẢ NĂNG THỤ THAI, MANG THAI

  Hệ thống đáp ứng với căng thẳng (stress response system) là một cơ chế sinh học phức tạp, trong đó trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận (HPA axis) đóng vai trò trung tâm. Khi cơ thể đối mặt với áp lực, hormone cortisol và catecholamine (adrenaline,...

KHI ĐÀN ÔNG PHÂN LY

  Nhiều người đàn ông trưởng thành mang trong mình những vết thương vô hình từ sang chấn và bạo hành thời thơ ấu. Trải qua những tình huống bị xâm phạm, bị làm nhục hoặc phải sống trong môi trường bạo lực, họ học cách “cắt kết nối” khỏi cảm xúc để sinh tồn. Sự...

TOXIC STRESS THỜI THƠ ẤU VÀ DI SẢN SANG CHẤN

Trong những năm đầu đời, trẻ em cần một môi trường an toàn, ổn định và đầy yêu thương để phát triển lành mạnh. Tuy nhiên, không phải đứa trẻ nào cũng có được nền tảng đó. Nhiều em phải trải qua trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu (Adverse Childhood Experiences – ACEs) như...

GIA ĐÌNH “BỆNH LÝ”

Trong nhiều gia đình bệnh lý, sự kết hợp giữa một người cha hoặc mẹ mang đặc điểm nhân cách ái kỷ và một người còn lại có xu hướng rối loạn nhân cách ranh giới (borderline) thường tạo nên một trường bạo lực tâm lý liên tục. Người ái kỷ cần kiểm soát, thống trị và luôn...

HÃY RỜI ĐI KHỎI CHA MẸ ĐỘC HẠI

  Trong văn hóa Việt Nam, cha mẹ luôn được coi là gốc rễ, là nơi con cái phải kính trọng và chăm sóc trọn đời. Tuy nhiên, không phải mọi cha mẹ đều mang đến sự an toàn và tình yêu lành mạnh. Với những cha mẹ độc hại, đặc biệt khi có đặc điểm của rối loạn nhân...

RỜI KHỎI MỐI QUAN HỆ ĐỘC HẠI KHI QUÁ MUỘN

  Trong các mối quan hệ tình cảm, tình yêu và lòng trung thành thường khiến chúng ta tin rằng sự kiên nhẫn có thể thay đổi người kia. Tuy nhiên, khi sống cùng người mắc rối loạn nhân cách nhóm B như ái kỷ, ranh giới, chống đối xã hội hay kịch tính, sự kiên nhẫn...

MỐI QUAN HỆ ĐỘC HẠI

Một mối quan hệ, dù là tình yêu, hôn nhân hay gia đình, đều cần dựa trên nền tảng tôn trọng, an toàn và nâng đỡ lẫn nhau. Tuy nhiên, không phải lúc nào điều này cũng diễn ra. Khi một mối quan hệ trở thành nguồn gốc của căng thẳng, sợ hãi và tổn thương triền miên, nó...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...

CAN THIỆP BẮT BUỘC THỦ PHẠM GÂY BẠO HÀNH

  Bạo lực gia đình là một trong những nguyên nhân gây sang chấn tâm lý nghiêm trọng và kéo dài nhất. Nhiều nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, phải sống trong trạng thái sợ hãi, bất lực và bị “đông cứng” (freeze response) trong suốt thời gian dài. Khi bị dồn...

NỖI ĐAU BẤT LỰC CỦA NGƯỜI SỐNG SÓT SAU XÂM HẠI

Trầm cảm là một trong những hệ quả tâm lý phổ biến và nặng nề nhất đối với những người từng trải qua xâm hại tình dục. Trải nghiệm bị xâm phạm không chỉ để lại nỗi đau thể chất và tinh thần tức thời mà còn làm xói mòn niềm tin cơ bản của con người vào sự an toàn, giá...

“TRẦM CẢM” DO “NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

Trong xã hội hiện đại, mạng xã hội đã trở thành công cụ giao tiếp, giải trí và chia sẻ thông tin phổ biến. Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức dẫn đến “nghiện mạng xã hội” đang trở thành một hiện tượng đáng báo động. Nghiện mạng xã hội không chỉ ảnh hưởng đến thói quen...

MỐI NGUY HIỂM KHI SỬ DỤNG MÀN HÌNH VỚI TRẺ EM

  Trong giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi, não bộ của trẻ phát triển nhanh nhất và nhạy cảm nhất trong suốt cuộc đời. Đây là thời kỳ hình thành hàng tỷ kết nối thần kinh mới, được nuôi dưỡng qua những trải nghiệm thực tế như nghe giọng nói của cha mẹ, vận động, tiếp xúc...

“NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

  Trong kỷ nguyên công nghệ, mạng xã hội, trò chơi điện tử và các ứng dụng giải trí như TikTok đã trở thành một phần quen thuộc của đời sống hằng ngày. Tuy nhiên, khi việc sử dụng không còn nằm trong tầm kiểm soát, trẻ em và thanh thiếu niên rất dễ rơi vào trạng...

“NGHIỆN” MÀN HÌNH

  Trong thời đại công nghệ số, thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng hay máy tính trở thành công cụ không thể thiếu trong học tập, làm việc và giải trí. Tuy nhiên, khi việc sử dụng mất kiểm soát, lấn át các hoạt động cần thiết khác và gây suy...

ĐẰNG SAU SỰ TỨC GIẬN

Cơn tức giận thường được nhìn thấy như một phản ứng bùng nổ, mạnh mẽ và đôi khi gây tổn hại trong các mối quan hệ. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ hơn, tức giận không phải lúc nào cũng là “vấn đề gốc”. Đằng sau nó là những hoạt động phức tạp của hệ thần kinh, những ký ức...

TRẦM CẢM – CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

  Trầm cảm từ lâu được xem là một trong những rối loạn tâm thần phổ biến và gây nhiều hệ lụy nhất. Khi nhắc đến trầm cảm, phần lớn mọi người nghĩ ngay đến bệnh lý cần được điều trị. Điều này không sai, nhưng nếu chỉ nhìn nhận ở một chiều, ta sẽ bỏ qua khía cạnh...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

NÓI DỐI MÃN TÍNH

  Nói dối là hành vi con người nào cũng từng trải qua, nhưng khi nó trở thành một thói quen kéo dài và dường như ăn sâu vào cách tồn tại của một người, ta gọi đó là nói dối mãn tính. Đây không chỉ đơn thuần là sự gian lận hay thiếu trung thực, mà thường là một cơ...

CHIẾC MẶT NẠ HOÀN HẢO

  Có những đứa trẻ từ rất sớm đã học cách khoác lên mình “chiếc mặt nạ hoàn hảo”. Các em nỗ lực đạt điểm cao, giành thành tích, cư xử gương mẫu và không để lộ chút yếu đuối nào. Đối với các em, sự hoàn hảo giống như một đặc quyền: nó giúp che giấu những mong manh...

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...

CÔ ĐƠN VÀ TRẦM CẢM

  Cô đơn là một trải nghiệm phổ biến, ai trong chúng ta cũng từng trải qua. Thế nhưng, khi nỗi cô đơn kéo dài và không được xoa dịu bằng sự kết nối, sự lắng nghe và những vòng tay ấm áp, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành. Về mặt sinh học...

CĂNG THẲNG VÀ KHẢ NĂNG THỤ THAI, MANG THAI

  Hệ thống đáp ứng với căng thẳng (stress response system) là một cơ chế sinh học phức tạp, trong đó trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận (HPA axis) đóng vai trò trung tâm. Khi cơ thể đối mặt với áp lực, hormone cortisol và catecholamine (adrenaline,...

KHI ĐÀN ÔNG PHÂN LY

  Nhiều người đàn ông trưởng thành mang trong mình những vết thương vô hình từ sang chấn và bạo hành thời thơ ấu. Trải qua những tình huống bị xâm phạm, bị làm nhục hoặc phải sống trong môi trường bạo lực, họ học cách “cắt kết nối” khỏi cảm xúc để sinh tồn. Sự...

TOXIC STRESS THỜI THƠ ẤU VÀ DI SẢN SANG CHẤN

Trong những năm đầu đời, trẻ em cần một môi trường an toàn, ổn định và đầy yêu thương để phát triển lành mạnh. Tuy nhiên, không phải đứa trẻ nào cũng có được nền tảng đó. Nhiều em phải trải qua trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu (Adverse Childhood Experiences – ACEs) như...

GIA ĐÌNH “BỆNH LÝ”

Trong nhiều gia đình bệnh lý, sự kết hợp giữa một người cha hoặc mẹ mang đặc điểm nhân cách ái kỷ và một người còn lại có xu hướng rối loạn nhân cách ranh giới (borderline) thường tạo nên một trường bạo lực tâm lý liên tục. Người ái kỷ cần kiểm soát, thống trị và luôn...