DẠY CON CHIA SẺ VIỆC NHÀ

DẠY CON CHIA SẺ VIỆC NHÀ

 

Chắc hẳn ai trong chúng ta sinh ra và lớn lên ở vùng quê vào những năm 80-90 khi đất nước còn khó khăn thì đều hiểu cảnh lam lũ, vừa làm vừa lo của từng gia đình. Bản thân tôi cũng vậy, chứng kiến cảnh mẹ phải lo quán xuyến hết gia đình, chị em tôi mỗi đứa đều tự ý thức phải làm gì đó giúp mẹ như chia sẻ việc nhà chẳng hạn.

Chúng tôi phụ mẹ từ việc lội sông bắt cá, đến thổi lửa nấu cơm, đi chợ, giặt đồ, rửa chén và cả giữ nhà, trông em. Chúng tôi cực mà rất vui, mạnh đứa nào đứa nấy bày trò ra chơi để tạo ra tiếng cười và niềm vui trong gia đình. Thời đó sao ai cũng hạnh phúc, cũng dễ cười và dễ cảm thông cho cuộc sống của nhau hơn là ở thời điểm hiện tại.

Tôi nhớ có lần qua nhà chú hàng xóm giúp thổi lửa nấu cơm vì chú là thương binh ở chân nên không đi lại được. Lúc đó tôi khoảng 4-5 tuổi, người nhỏ xíu phải khom người thổi bó lá dừa để mồi lửa trong bếp, lửa bừng cháy làm xém hết mái tóc bum bê của tôi và gương mặt thì lem luốt lọ nồi. Vậy mà ai cũng được một phen cười ra tiếng vì trông tôi rất dễ thương và đáng yêu.

Với chúng tôi, những anh chị em giờ cũng đã là cha, là mẹ thì chia sẻ việc nhà là việc chung của tất cả mọi người, chẳng ai được phép quên hay lãng tránh. Trên hết là khát khao của con trẻ được giúp đỡ cha mẹ, được thấy mình có ích trong mắt gia đình và thích nhất là được khen làm tốt công việc. Chúng tôi học được tính tự lập, đoàn kết và yêu của cải, thành quả lao động do sức mình tạo ra.

Tôi có một bé gái năm nay 13 tuổi, mặc dù bé có cuộc sống đủ đầy nhưng tôi chưa bao giờ dạy bé ỷ lại vào gia đình. Từ nhỏ tôi luôn bên cạnh, chia sẻ, giúp đỡ và dạy bé hiểu nên quý trọng cuộc sống của mình như thế nào. Tôi dạy bé nhặt rau, quét nhà và lớn thêm chút nữa thì dọn phòng, xếp chăn mền và rửa chén, những công việc trong khả năng của bé.

Có một điều tôi ý thức được là trẻ em rất ham học hỏi và luôn muốn gần gũi cha mẹ. Chính vì vậy, chúng tôi luôn nói cho bé biết lý do tại sao cha mẹ muốn bé phụ giúp việc nhà vì những lúc như vậy gia đình sẽ có thời gian ở bên nhau nhiều hơn. Ngoài ra, bé có thể học hỏi được những kỹ năng như tự sắp xếp, quản lý công việc, tự lập, cầu tiến, có trách nhiệm với cuộc sống của mình từ nhỏ.

Chính vì giao việc cho con nên tôi hay bị mẹ tôi cằn nhằn, bà cho rằng trẻ con biết gì mà làm, làm sai hay làm không tốt thì người lớn phải mất thêm công dọn dẹp lại. Tôi ra sức giải thích cho bà hiểu nhưng bà thương cháu nên không muốn bé cực. Cứ thế, tôi và bà xảy ra mâu thuẫn trong việc nuôi dạy con cái.

Người xưa có câu “Tiên trách kỷ, hậu trách nhân”, có thể hiểu rằng với việc nhiều con trẻ không biết làm việc nhà, không biết tự lo cho bản thân là do lỗi của người lớn. Do người lớn quá bao bọc, nuông chiều, tạo cho con thói quen ỷ lại, trông chờ. Nhiều bậc cha mẹ còn lo ngại khi trẻ còn nhỏ tuổi mà phải làm việc sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng hay ít ra là khiến đồ vật đổ vỡ, hỏng hóc, hay phải làm lại.

Tôi có nhiều bạn bè cũng có con cái và thấy chạnh lòng khi các bé rất được nuông chiều và ỷ lại vào cha mẹ. Các bé đi học từ sáng sớm đến chiều tối mới về, cả ngày chịu sự quan tâm, chăm sóc của các thầy cô. Tối về nhà thì được cha mẹ bù đắp lại nên chẳng phải lo gì đến việc nhà. Đi học có khi được cha mẹ, thầy cô lo lắng về điểm số. Dần dần, các bé quen với cuộc sống phụ thuộc vào người lớn nên rất khó tự lập khi trưởng thành.

Theo Tiến sỹ Gary Chapman: “Những phụ huynh bận rộn đến mức không có thời gian dạy con giặt giũ quần áo, hay quá cầu toàn đến mức không muốn con làm những việc này đều là những người không biết yêu thương con đúng cách và đã phần nào làm mai một khả năng của con trẻ”.

Tôi thích vào bếp nấu cơm cho gia đình, nên tôi luôn hỏi ý con mình muốn ăn gì vào ngày hôm đó. Tôi đưa con mình đi siêu thị, hoặc đi chợ để con tự chọn nguyên vật liệu, rồi về thì con giúp mẹ nhặt rau, chồng tôi cũng phải lo việc băm hành tỏi.

Mỗi người một công việc vậy mà gia đình rất vui. Tôi không cảm thấy quá mệt mỏi một mình trong bếp với ông Táo mà luôn thấy ấm lòng khi gia đình luôn ở bên cạnh. Bé còn nhỏ nên không tự nấu những món chính trong gia đình nhưng bé ở bên cạnh để học và giúp tôi hoàn thành món ăn. Từ đó bé sẽ ý thức được công việc mình làm, cảm thấy bản thân được cha mẹ tôn trọng và đặc biệt là cảm giác gia đình luôn gắn bó trong tâm hồn của bé.

Dạy con làm việc nhà, tự phục vụ bản thân là giúp cho trẻ hiểu được giá trị của lao động, hình thành những kỹ năng sống cần thiết. Do đó, hãy giao những công việc phù hợp với trẻ, động viên, khuyến khích mỗi khi con thành công, uốn nắn mỗi khi con thiết sót.

Và quan trọng hơn, cha mẹ hãy dành nhiều thời gian, sự kiên nhẫn để dạy trẻ từ những việc làm đơn giản nhất. Đừng cứ quá bao bọc và lo cho con mình tất cả vì mỗi đứa trẻ sẽ có những mong muốn khác nhau, cha mẹ sẽ rất khó hiểu được tâm tư tình cảm của con nếu không gần gũi, chia sẻ và dành thời gian cho bé.

Mỗi gia đình sẽ có cách nuôi dạy con khác nhau. Một số bạn bè tôi nói rằng tôi hơi hà khắc và cổ lỗ sỉ nên mới lo cho con theo cách đó. Tôi thì lại nghĩ khác, trẻ em có quyền học hỏi, tiếp thu kiến thức và tự quyết định việc mình làm.

Bản thân tôi là cha mẹ, chỉ có quyền giúp con mình hiểu những sự vật công việc xung quanh, giúp con mình học được những kỹ năng phân tích, khả năng hòa nhập với cuộc sống để đưa ra những lựa chọn phù hợp cho bản thân. Tuyệt đối tôi không cho phép con mình ỷ lại vào cha mẹ vì con hoàn toàn có khả năng làm tốt hơn cha mẹ rất nhiều.

Vợ chồng tôi dù cuộc sống rất bận rộn, nhưng chưa bao giờ có ý định thuê người bảo mẫu hay giúp việc vì nếu gia đình cùng đồng lòng chia sẻ việc nhà, cùng chung tay thì chẳng có việc gì là quá khó. Tôi muốn con mình cũng biết quan tâm đến thành quả mà bản thân mình và những người xung quanh tạo ra để bé hiểu giá trị của lao động và không quên cảm ơn cuộc sống mỗi ngày.

MIA

Chắc hẳn ai trong chúng ta sinh ra và lớn lên ở vùng quê vào những năm 80-90 khi đất nước còn khó khăn thì đều hiểu cảnh lam lũ, vừa làm vừa lo của từng gia đình. Bản thân tôi cũng vậy, chứng kiến cảnh mẹ phải lo quán xuyến hết gia đình, chị em tôi mỗi đứa đều tự ý thức phải làm gì đó giúp mẹ như chia sẻ việc nhà chẳng hạn.

Chúng tôi phụ mẹ từ việc lội sông bắt cá, đến thổi lửa nấu cơm, đi chợ, giặt đồ, rửa chén và cả giữ nhà, trông em. Chúng tôi cực mà rất vui, mạnh đứa nào đứa nấy bày trò ra chơi để tạo ra tiếng cười và niềm vui trong gia đình. Thời đó sao ai cũng hạnh phúc, cũng dễ cười và dễ cảm thông cho cuộc sống của nhau hơn là ở thời điểm hiện tại.

Tôi nhớ có lần qua nhà chú hàng xóm giúp thổi lửa nấu cơm vì chú là thương binh ở chân nên không đi lại được. Lúc đó tôi khoảng 4-5 tuổi, người nhỏ xíu phải khom người thổi bó lá dừa để mồi lửa trong bếp, lửa bừng cháy làm xém hết mái tóc bum bê của tôi và gương mặt thì lem luốt lọ nồi. Vậy mà ai cũng được một phen cười ra tiếng vì trông tôi rất dễ thương và đáng yêu.

Với chúng tôi, những anh chị em giờ cũng đã là cha, là mẹ thì chia sẻ việc nhà là việc chung của tất cả mọi người, chẳng ai được phép quên hay lãng tránh. Trên hết là khát khao của con trẻ được giúp đỡ cha mẹ, được thấy mình có ích trong mắt gia đình và thích nhất là được khen làm tốt công việc. Chúng tôi học được tính tự lập, đoàn kết và yêu của cải, thành quả lao động do sức mình tạo ra.

Tôi có một bé gái năm nay 13 tuổi, mặc dù bé có cuộc sống đủ đầy nhưng tôi chưa bao giờ dạy bé ỷ lại vào gia đình. Từ nhỏ tôi luôn bên cạnh, chia sẻ, giúp đỡ và dạy bé hiểu nên quý trọng cuộc sống của mình như thế nào. Tôi dạy bé nhặt rau, quét nhà và lớn thêm chút nữa thì dọn phòng, xếp chăn mền và rửa chén, những công việc trong khả năng của bé.

Có một điều tôi ý thức được là trẻ em rất ham học hỏi và luôn muốn gần gũi cha mẹ. Chính vì vậy, chúng tôi luôn nói cho bé biết lý do tại sao cha mẹ muốn bé phụ giúp việc nhà vì những lúc như vậy gia đình sẽ có thời gian ở bên nhau nhiều hơn. Ngoài ra, bé có thể học hỏi được những kỹ năng như tự sắp xếp, quản lý công việc, tự lập, cầu tiến, có trách nhiệm với cuộc sống của mình từ nhỏ.

Chính vì giao việc cho con nên tôi hay bị mẹ tôi cằn nhằn, bà cho rằng trẻ con biết gì mà làm, làm sai hay làm không tốt thì người lớn phải mất thêm công dọn dẹp lại. Tôi ra sức giải thích cho bà hiểu nhưng bà thương cháu nên không muốn bé cực. Cứ thế, tôi và bà xảy ra mâu thuẫn trong việc nuôi dạy con cái.

Người xưa có câu “Tiên trách kỷ, hậu trách nhân”, có thể hiểu rằng với việc nhiều con trẻ không biết làm việc nhà, không biết tự lo cho bản thân là do lỗi của người lớn. Do người lớn quá bao bọc, nuông chiều, tạo cho con thói quen ỷ lại, trông chờ. Nhiều bậc cha mẹ còn lo ngại khi trẻ còn nhỏ tuổi mà phải làm việc sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng hay ít ra là khiến đồ vật đổ vỡ, hỏng hóc, hay phải làm lại.

Tôi có nhiều bạn bè cũng có con cái và thấy chạnh lòng khi các bé rất được nuông chiều và ỷ lại vào cha mẹ. Các bé đi học từ sáng sớm đến chiều tối mới về, cả ngày chịu sự quan tâm, chăm sóc của các thầy cô. Tối về nhà thì được cha mẹ bù đắp lại nên chẳng phải lo gì đến việc nhà. Đi học có khi được cha mẹ, thầy cô lo lắng về điểm số. Dần dần, các bé quen với cuộc sống phụ thuộc vào người lớn nên rất khó tự lập khi trưởng thành.

Theo Tiến sỹ Gary Chapman: “Những phụ huynh bận rộn đến mức không có thời gian dạy con giặt giũ quần áo, hay quá cầu toàn đến mức không muốn con làm những việc này đều là những người không biết yêu thương con đúng cách và đã phần nào làm mai một khả năng của con trẻ”.

Tôi thích vào bếp nấu cơm cho gia đình, nên tôi luôn hỏi ý con mình muốn ăn gì vào ngày hôm đó. Tôi đưa con mình đi siêu thị, hoặc đi chợ để con tự chọn nguyên vật liệu, rồi về thì con giúp mẹ nhặt rau, chồng tôi cũng phải lo việc băm hành tỏi.

Mỗi người một công việc vậy mà gia đình rất vui. Tôi không cảm thấy quá mệt mỏi một mình trong bếp với ông Táo mà luôn thấy ấm lòng khi gia đình luôn ở bên cạnh. Bé còn nhỏ nên không tự nấu những món chính trong gia đình nhưng bé ở bên cạnh để học và giúp tôi hoàn thành món ăn. Từ đó bé sẽ ý thức được công việc mình làm, cảm thấy bản thân được cha mẹ tôn trọng và đặc biệt là cảm giác gia đình luôn gắn bó trong tâm hồn của bé.

Dạy con làm việc nhà, tự phục vụ bản thân là giúp cho trẻ hiểu được giá trị của lao động, hình thành những kỹ năng sống cần thiết. Do đó, hãy giao những công việc phù hợp với trẻ, động viên, khuyến khích mỗi khi con thành công, uốn nắn mỗi khi con thiết sót.

Và quan trọng hơn, cha mẹ hãy dành nhiều thời gian, sự kiên nhẫn để dạy trẻ từ những việc làm đơn giản nhất. Đừng cứ quá bao bọc và lo cho con mình tất cả vì mỗi đứa trẻ sẽ có những mong muốn khác nhau, cha mẹ sẽ rất khó hiểu được tâm tư tình cảm của con nếu không gần gũi, chia sẻ và dành thời gian cho bé.

Mỗi gia đình sẽ có cách nuôi dạy con khác nhau. Một số bạn bè tôi nói rằng tôi hơi hà khắc và cổ lỗ sỉ nên mới lo cho con theo cách đó. Tôi thì lại nghĩ khác, trẻ em có quyền học hỏi, tiếp thu kiến thức và tự quyết định việc mình làm.

Bản thân tôi là cha mẹ, chỉ có quyền giúp con mình hiểu những sự vật công việc xung quanh, giúp con mình học được những kỹ năng phân tích, khả năng hòa nhập với cuộc sống để đưa ra những lựa chọn phù hợp cho bản thân. Tuyệt đối tôi không cho phép con mình ỷ lại vào cha mẹ vì con hoàn toàn có khả năng làm tốt hơn cha mẹ rất nhiều.

Vợ chồng tôi dù cuộc sống rất bận rộn, nhưng chưa bao giờ có ý định thuê người bảo mẫu hay giúp việc vì nếu gia đình cùng đồng lòng chia sẻ việc nhà, cùng chung tay thì chẳng có việc gì là quá khó. Tôi muốn con mình cũng biết quan tâm đến thành quả mà bản thân mình và những người xung quanh tạo ra để bé hiểu giá trị của lao động và không quên cảm ơn cuộc sống mỗi ngày.

MIA

KHI YÊU TRỞ THÀNH NGUY HIỂM

Rối loạn nhân cách (Personality Disorders) là nhóm rối loạn tâm lý đặc trưng bởi các mô thức suy nghĩ, cảm xúc và hành vi cứng nhắc, kéo dài và gây rối loạn chức năng xã hội. Những mô thức này thường hình thành sớm, khó thay đổi và ảnh hưởng trực tiếp đến cách cá nhân...

BẠO LỰC BẠN TÌNH TRONG CỘNG ĐỒNG GAY

Trong nhiều nghiên cứu gần đây, tỉ lệ bạo lực bạn tình (Intimate Partner Violence – IPV) trong cộng đồng đồng tính nam được ghi nhận ở mức cao, ngang bằng hoặc vượt nhóm dị tính. Điều này không xuất hiện trong khoảng trống, mà liên quan đến xấu hổ nội hóa, stress...

TẠI SAO NHIỀU NGƯỜI GAY LÀ BOTTOM

  Trong cộng đồng nam đồng tính, vai trò bottom – người tiếp nhận trong quan hệ tình dục – thường xuất hiện với tần suất cao và gây ra nhiều tranh luận. Tại sao nhiều người đồng tính nam lại chọn hoặc cảm thấy thoải mái với vai trò này? Câu trả lời không đơn...

LGBT VÀ CẢM GIÁC KHÔNG THUỘC VỀ

  Sinh ra là người đồng tính, song tính hay chuyển giới trong một gia đình dị tính chuẩn mực, nhiều cá nhân phải lớn lên trong môi trường không công nhận sự khác biệt của họ. Khi xã hội đặt nặng giá trị nam tính, sức mạnh và sự “bình thường”, những người thể hiện...

KHI TRẦM CẢM TRỞ THÀNH CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

Thông thường, trầm cảm được nhìn nhận như một rối loạn tâm thần cần điều trị. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, đặc biệt là khi một người trải qua sang chấn kéo dài, trầm cảm có thể đóng vai trò như một cơ chế bảo vệ. Khi trẻ em lớn lên trong môi trường căng thẳng...

HỌC TÂM LÝ HỌC ĐỂ GIỮ KHOẢNG CÁCH VỚI NỖI ĐAU

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều người tìm đến các khóa học, sách vở hay hội thảo về tâm lý học như một cách để “chữa lành” cho bản thân. Họ tham gia lớp học, nghe diễn giả, đọc tài liệu, và thậm chí ghi chú rất cẩn thận. Tuy nhiên, ở một số người, việc tiếp...

KHI TRỊ LIỆU CHỈ LÀ NƠI TRÚ ẨN TẠM THỜI

Trong thực hành tâm lý, không ít trường hợp thân chủ tìm đến trị liệu không nhằm mục tiêu dài hạn, mà chỉ như một “nơi trú ẩn tạm thời” khi cảm xúc vượt ngưỡng chịu đựng. Họ thường đến phòng trị liệu trong trạng thái đau đớn, căng thẳng hoặc khủng hoảng, nhưng chỉ sau...

GHOSTING TRONG TÌNH YÊU

  Ghosting là hiện tượng một người đột ngột biến mất khỏi mối quan hệ tình cảm mà không để lại lời giải thích, khiến đối phương rơi vào trạng thái hoang mang và đau khổ. Trong thời đại kết nối nhanh chóng qua mạng xã hội, ghosting trở thành một cách “chia tay im...

TÌNH YÊU VỚI NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH RANH GIỚI

Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline Personality Disorder – BPD), tình yêu thường bắt đầu bằng sự kết nối mãnh liệt và cảm giác gần gũi sâu sắc. Người ranh giới khao khát tình cảm, sợ hãi bị bỏ rơi, và thường lý tưởng hóa đối phương...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH ÁI KỶ KHI YÊU

  Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD), tình yêu ban đầu thường được khoác lên vẻ đẹp hoàn hảo nhưng dần trở thành sự lạm dụng tinh vi và nguy hiểm. Người ái kỷ thường bắt đầu bằng giai đoạn lý tưởng...

VĂN HÓA GIA TRƯỞNG ÁI KỶ VÀ NÃO BỘ NAM GIỚI BẠO HÀNH

Văn hóa gia trưởng ái kỷ (narcissistic patriarchy) là một hệ thống giá trị và niềm tin xã hội đặt nam giới ở vị trí quyền lực tối cao, đồng thời dung túng hoặc hợp thức hóa hành vi kiểm soát, áp bức và bạo lực với phụ nữ, trẻ em và các nhóm yếu thế. Trong hệ thống...

SỰ DUNG TÚNG VÀ CƠ CHẾ NÃO BỘ NGƯỜI GÂY BẠO LỰC

  Người đàn ông bạo hành thường không chỉ bị chi phối bởi cảm xúc tức thời, mà còn bởi những mô hình tư duy và cấu trúc não bộ đã hình thành lâu dài. Ở mức sinh học thần kinh, vùng hạch hạnh nhân (amygdala) có thể hoạt động quá mức, khiến phản ứng giận dữ và cảm...

BẠO HÀNH GIA ĐÌNH – VÒNG LẶP SANG CHẤN THẾ HỆ

  Bạo hành gia đình không chỉ gây ra những tổn thương trực tiếp về thể chất và tinh thần cho nạn nhân, mà còn để lại những di chứng tâm lý sâu sắc kéo dài qua nhiều thế hệ. Khi một đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực, não bộ và hệ thần kinh của em liên tục...

NỖI ĐAU CỦA ĐỨA TRẺ BỊ TRỪNG PHẠT BẰNG SỰ IM LẶNG

Sự im lặng trừng phạt (silent treatment) là một hình thức bạo hành tinh thần ít được nhận diện nhưng để lại vết thương sâu trong tâm hồn trẻ. Khi cha mẹ ngừng giao tiếp, tránh ánh mắt, rút lại mọi sự chú ý và yêu thương, đứa trẻ không chỉ cảm thấy buồn mà còn trải qua...

BẤT HÒA NHẬN THỨC Ở NẠN NHÂN BỊ BẠO HÀNH

Bất hòa nhận thức (cognitive dissonance) là trạng thái tâm lý khi một người phải giữ cùng lúc hai niềm tin hoặc trải nghiệm đối lập, tạo ra căng thẳng và mâu thuẫn nội tâm. Trong bối cảnh bạo hành gia đình, đặc biệt khi thủ phạm thuộc nhóm rối loạn nhân cách ái kỷ...

SỰ CỨNG RẮN VÀ THẤU HIỂU CỦA NHÀ TRỊ LIỆU

Trong trị liệu tâm lý, hai phẩm chất tưởng như đối lập – sự cứng rắn và sự thấu hiểu – thực tế lại bổ sung cho nhau và tạo nên nền tảng vững chắc cho quá trình can thiệp hiệu quả. Sự cứng rắn ở đây không mang nghĩa áp đặt hay cứng nhắc, mà là khả năng thiết lập ranh...

ADHD VÀ RỐI LOẠN CHỐNG ĐỐI

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn chống đối (ODD) là hai rối loạn thường xuất hiện cùng nhau ở trẻ em và vị thành niên, với tỷ lệ cộng hiện (comorbidity) lên tới 30–50% tùy nghiên cứu. ADHD đặc trưng bởi khó duy trì chú ý, kiểm soát xung động và điều...

ĐI LÀM TRỊ LIỆU TÂM LÝ NHƯNG KHÔNG MUỐN THAY ĐỔI

Trong trị liệu tâm lý, động cơ nội tại (intrinsic motivation) được xem là yếu tố nền tảng quyết định khả năng thay đổi bền vững. Đây là động lực xuất phát từ bên trong cá nhân, dựa trên mong muốn thật sự cải thiện chất lượng cuộc sống, chứ không chỉ để làm hài lòng...

BỎ TRỊ LIỆU Ở NHÓM RỐI LOẠN NHÂN CÁCH VÀ ADHD

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, hiện tượng bỏ trị liệu sớm (early dropout) ở thân chủ có rối loạn nhân cách hoặc ADHD là một thách thức thường gặp. Hai nhóm này, dù khác nhau về bản chất rối loạn, lại chia sẻ một số đặc điểm khiến việc duy trì trị liệu trở nên khó...

GIẢM TRIỆU CHỨNG VÀ BỎ TRỊ LIỆU

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, không hiếm gặp những thân chủ bước vào trị liệu trong trạng thái khủng hoảng — có thể do mất mát, xung đột, hoặc một biến cố bất ngờ — rồi rời bỏ trị liệu ngay khi triệu chứng cảm xúc đã giảm bớt. Hiện tượng này thường bắt nguồn từ sự...

KHI YÊU TRỞ THÀNH NGUY HIỂM

Rối loạn nhân cách (Personality Disorders) là nhóm rối loạn tâm lý đặc trưng bởi các mô thức suy nghĩ, cảm xúc và hành vi cứng nhắc, kéo dài và gây rối loạn chức năng xã hội. Những mô thức này thường hình thành sớm, khó thay đổi và ảnh hưởng trực tiếp đến cách cá nhân...

BẠO LỰC BẠN TÌNH TRONG CỘNG ĐỒNG GAY

Trong nhiều nghiên cứu gần đây, tỉ lệ bạo lực bạn tình (Intimate Partner Violence – IPV) trong cộng đồng đồng tính nam được ghi nhận ở mức cao, ngang bằng hoặc vượt nhóm dị tính. Điều này không xuất hiện trong khoảng trống, mà liên quan đến xấu hổ nội hóa, stress...

TẠI SAO NHIỀU NGƯỜI GAY LÀ BOTTOM

  Trong cộng đồng nam đồng tính, vai trò bottom – người tiếp nhận trong quan hệ tình dục – thường xuất hiện với tần suất cao và gây ra nhiều tranh luận. Tại sao nhiều người đồng tính nam lại chọn hoặc cảm thấy thoải mái với vai trò này? Câu trả lời không đơn...

LGBT VÀ CẢM GIÁC KHÔNG THUỘC VỀ

  Sinh ra là người đồng tính, song tính hay chuyển giới trong một gia đình dị tính chuẩn mực, nhiều cá nhân phải lớn lên trong môi trường không công nhận sự khác biệt của họ. Khi xã hội đặt nặng giá trị nam tính, sức mạnh và sự “bình thường”, những người thể hiện...

KHI TRẦM CẢM TRỞ THÀNH CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

Thông thường, trầm cảm được nhìn nhận như một rối loạn tâm thần cần điều trị. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, đặc biệt là khi một người trải qua sang chấn kéo dài, trầm cảm có thể đóng vai trò như một cơ chế bảo vệ. Khi trẻ em lớn lên trong môi trường căng thẳng...

HỌC TÂM LÝ HỌC ĐỂ GIỮ KHOẢNG CÁCH VỚI NỖI ĐAU

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều người tìm đến các khóa học, sách vở hay hội thảo về tâm lý học như một cách để “chữa lành” cho bản thân. Họ tham gia lớp học, nghe diễn giả, đọc tài liệu, và thậm chí ghi chú rất cẩn thận. Tuy nhiên, ở một số người, việc tiếp...

KHI TRỊ LIỆU CHỈ LÀ NƠI TRÚ ẨN TẠM THỜI

Trong thực hành tâm lý, không ít trường hợp thân chủ tìm đến trị liệu không nhằm mục tiêu dài hạn, mà chỉ như một “nơi trú ẩn tạm thời” khi cảm xúc vượt ngưỡng chịu đựng. Họ thường đến phòng trị liệu trong trạng thái đau đớn, căng thẳng hoặc khủng hoảng, nhưng chỉ sau...

GHOSTING TRONG TÌNH YÊU

  Ghosting là hiện tượng một người đột ngột biến mất khỏi mối quan hệ tình cảm mà không để lại lời giải thích, khiến đối phương rơi vào trạng thái hoang mang và đau khổ. Trong thời đại kết nối nhanh chóng qua mạng xã hội, ghosting trở thành một cách “chia tay im...

TÌNH YÊU VỚI NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH RANH GIỚI

Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline Personality Disorder – BPD), tình yêu thường bắt đầu bằng sự kết nối mãnh liệt và cảm giác gần gũi sâu sắc. Người ranh giới khao khát tình cảm, sợ hãi bị bỏ rơi, và thường lý tưởng hóa đối phương...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH ÁI KỶ KHI YÊU

  Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD), tình yêu ban đầu thường được khoác lên vẻ đẹp hoàn hảo nhưng dần trở thành sự lạm dụng tinh vi và nguy hiểm. Người ái kỷ thường bắt đầu bằng giai đoạn lý tưởng...

VĂN HÓA GIA TRƯỞNG ÁI KỶ VÀ NÃO BỘ NAM GIỚI BẠO HÀNH

Văn hóa gia trưởng ái kỷ (narcissistic patriarchy) là một hệ thống giá trị và niềm tin xã hội đặt nam giới ở vị trí quyền lực tối cao, đồng thời dung túng hoặc hợp thức hóa hành vi kiểm soát, áp bức và bạo lực với phụ nữ, trẻ em và các nhóm yếu thế. Trong hệ thống...

SỰ DUNG TÚNG VÀ CƠ CHẾ NÃO BỘ NGƯỜI GÂY BẠO LỰC

  Người đàn ông bạo hành thường không chỉ bị chi phối bởi cảm xúc tức thời, mà còn bởi những mô hình tư duy và cấu trúc não bộ đã hình thành lâu dài. Ở mức sinh học thần kinh, vùng hạch hạnh nhân (amygdala) có thể hoạt động quá mức, khiến phản ứng giận dữ và cảm...

CAN THIỆP BẮT BUỘC VỚI NGƯỜI GÂY RA BẠO HÀNH

  Can thiệp bắt buộc (Batterer Intervention Program – BIP) là một chiến lược cần thiết nhằm đối phó với hành vi bạo lực gia đình, đặc biệt ở nhóm nam giới bạo hành. Khác với các hình thức hòa giải hoặc xử phạt đơn thuần, BIP yêu cầu người bạo hành phải tham gia...

BẠO HÀNH GIA ĐÌNH – VÒNG LẶP SANG CHẤN THẾ HỆ

  Bạo hành gia đình không chỉ gây ra những tổn thương trực tiếp về thể chất và tinh thần cho nạn nhân, mà còn để lại những di chứng tâm lý sâu sắc kéo dài qua nhiều thế hệ. Khi một đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực, não bộ và hệ thần kinh của em liên tục...

NỖI ĐAU CỦA ĐỨA TRẺ BỊ TRỪNG PHẠT BẰNG SỰ IM LẶNG

Sự im lặng trừng phạt (silent treatment) là một hình thức bạo hành tinh thần ít được nhận diện nhưng để lại vết thương sâu trong tâm hồn trẻ. Khi cha mẹ ngừng giao tiếp, tránh ánh mắt, rút lại mọi sự chú ý và yêu thương, đứa trẻ không chỉ cảm thấy buồn mà còn trải qua...

BẤT HÒA NHẬN THỨC Ở NẠN NHÂN BỊ BẠO HÀNH

Bất hòa nhận thức (cognitive dissonance) là trạng thái tâm lý khi một người phải giữ cùng lúc hai niềm tin hoặc trải nghiệm đối lập, tạo ra căng thẳng và mâu thuẫn nội tâm. Trong bối cảnh bạo hành gia đình, đặc biệt khi thủ phạm thuộc nhóm rối loạn nhân cách ái kỷ...

NGOẠI TÌNH NƠI CÔNG SỞ

Trong không gian công sở, nơi những con người cùng chia sẻ mục tiêu nghề nghiệp, áp lực công việc và những khoảnh khắc đời thường tưởng như vô hại, đôi khi lại nảy sinh những mối liên kết tinh tế mà mạnh mẽ. Những tâm hồn lạc lối thường tìm thấy nhau ở đây – không...

SỰ CỨNG RẮN VÀ THẤU HIỂU CỦA NHÀ TRỊ LIỆU

Trong trị liệu tâm lý, hai phẩm chất tưởng như đối lập – sự cứng rắn và sự thấu hiểu – thực tế lại bổ sung cho nhau và tạo nên nền tảng vững chắc cho quá trình can thiệp hiệu quả. Sự cứng rắn ở đây không mang nghĩa áp đặt hay cứng nhắc, mà là khả năng thiết lập ranh...

ADHD VÀ RỐI LOẠN CHỐNG ĐỐI

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn chống đối (ODD) là hai rối loạn thường xuất hiện cùng nhau ở trẻ em và vị thành niên, với tỷ lệ cộng hiện (comorbidity) lên tới 30–50% tùy nghiên cứu. ADHD đặc trưng bởi khó duy trì chú ý, kiểm soát xung động và điều...

ĐI LÀM TRỊ LIỆU TÂM LÝ NHƯNG KHÔNG MUỐN THAY ĐỔI

Trong trị liệu tâm lý, động cơ nội tại (intrinsic motivation) được xem là yếu tố nền tảng quyết định khả năng thay đổi bền vững. Đây là động lực xuất phát từ bên trong cá nhân, dựa trên mong muốn thật sự cải thiện chất lượng cuộc sống, chứ không chỉ để làm hài lòng...