ĐÊM GIAO THỪA CỦA MẸ

ĐÊM GIAO THỪA CỦA MẸ

 

23h Ba mươi Tết.

Tiếng xe ôtô thắng kịt trước cửa nhà bà cụ hàng xóm khi cả nhà tôi đang quây quần trước sân chờ bánh tét chín để cúng giao thừa. Mẹ tôi nói: “chắc thằng Hưng về, cả năm trời không thấy mặt nó”. Bà Sáu đi từ trong nhà ra, mừng rỡ và đon đả đón con trai về chơi Tết. Tôi nghe loáng thoáng tiếng bà nói: “Ăn cơm nghen con”.

Mẹ tôi bảo sáng nghe thằng Hưng điện bảo tối nay sẽ về, bà Sáu chạy qua khoe với mẹ rồi vội đi chợ cả buổi sáng để làm cơm tối. Bà vội vội vàng vàng mua hai chậu cúc cuối ngày 30 đã nở toe toét chưng trước nhà cho con nó vui. Năm ngoái khi tôi sang biếu bà cặp bánh Tét ăn tết, nhà chẳng có gì ngoài ấm trà và mấy cục kẹo thèo lèo trong câu nói buồn rũ rượi “Bày biện nhiều cũng chẳng có ai ngó”. Chân bước ra về mà lòng tôi cứ nấn ná mãi ở chiếc bàn đơn điệu ngày Tết ấy vì ánh mắt xa xăm đầy cô đơn của bà. Gió tết lay lay mái tóc bạc trắng hơn nửa ấy, lùa cay lòng đôi mắt già nua in bóng gốc mai già chẳng có lấy một nụ hoa vì chẳng có người tuốt lá hôm rằm tháng Chạp.

Ở những vùng nông thôn như quê tôi, thế hệ trẻ lớn lên hầu hết đều rời gia đình lên các thành phố lớn để học hành hoặc làm ăn. Những xóm nhìn quanh quẩn chỉ thấy người già chẳng biết tự bao giờ mà “mọc” lên nhiều dần. Mỗi đợt lễ, tết, tôi về thăm nhà, có đôi khi tôi bắt gặp nhiều gương mặt đượm buồn vì đợi chờ, mà không dám gọi cho con vì sợ chúng đều đang bận rộn hoặc chúng cũng chẳng dư dả nhiều để về. Cuộc sống thật chẳng dễ dàng gì.

Có rất nhiều ngày ba mươi như ngày hôm nay, nhiều bà mẹ không có được may mắn mỗi năm sum vầy cùng đầy đủ con cái. Những cơn gió chướng ùa về lạnh cả cái nắng lưa thưa ngoài phố, trời trở mùa, tiếng ho đêm đôi khi lại trở thành thanh âm thường trực nhất trong Tết.

Dẫu biết rằng mỗi đứa trẻ sinh ra, lớn lên, rời xa vòng tay gia đình là quy luật kiến tạo cuộc sống con người, nhưng vẫn không khỏi chạnh lòng khi nghĩ về những cái Tết thế này.

Cuộc sống cứ cuốn chúng ta đi về muôn phương ngàn hướng, mỗi người chúng ta lớn lên có gia đình nhỏ, sống với nhiều vai trò và bận rộn hơn, nhiều mối quan tâm hơn. Khoảng thời gian chúng ta dành cho ba mẹ cũng trở nên hạn hẹp dần. Có thể chúng ta không để ý đến thời gian, nhưng chắc chắn đã hơn một lần dự định gọi về nhà nhưng rồi lại bị cuốn vào công việc mà trôi tuột đi vài tháng.

Tết đến, khi niềm háo hức của tuổi trẻ, tuổi nhỏ với một cái tết náo nhiệt, ồn ào đã qua đi, có lẽ chúng ta chẳng cầu mong điều gì to tát, chỉ ước sẽ có nhiều thời gian để quay về làm đứa trẻ chẳng vương vấn phiền lo của mẹ. Một mâm cơm nhỏ, một đêm ngon giấc ở căn nhà của ba mẹ sẽ ru êm những nếp nhăn trên vầng trán, sẽ dịu đi bao khắc khoải đợi chờ.

Tết giản đơn vậy thôi là đã đủ đầy hạnh phúc.

Khi những nụ mai đầu tiên đón nắng nở vàng ươm, khi tiếng còi xe trên khắp nẻo đường kêu rát thúc giục bước chân người về, cũng là lúc có vô vàn ánh mắt đầy hi vọng ở các xóm “người già” chớp nháy long lanh…

 

Nắng chiều vàng vọt bên hiên

Mẹ đưa mắt ngóng xa xăm phía cổng

Tết đang về trong những ngày gió lộng

Có đứa con nào ghé thăm không?

 

Về đi con, mẹ làm mâm cơm nóng

Rau luộc, thịt kho món con thích còn gì

Về đi con, chẳng cần lo nghĩ

Chỉ ngồi ăn thôi mẹ gánh cả bầu trời

 

Về đi con, mẹ quặn lòng mong đợi

Đôi ba ngày chẳng lâu mấy đâu con

Về đi con, căn phòng mẹ đã dọn

Thay chiếu mền, thay gối mới thơm tho

 

Về đi con, mẹ chẳng muốn nằm co

Căn nhà trống đói hơi người lạnh lắm

Về đi con, vỗ giấc mơ nồng ấm

Tết chỉ vậy thôi mà mắt mẹ cười…

(Tết rồi, về đi con – thơ Lạc Nhiên)

LẠC NHIÊN

23h Ba mươi Tết.

Tiếng xe ôtô thắng kịt trước cửa nhà bà cụ hàng xóm khi cả nhà tôi đang quây quần trước sân chờ bánh tét chín để cúng giao thừa. Mẹ tôi nói: “chắc thằng Hưng về, cả năm trời không thấy mặt nó”. Bà Sáu đi từ trong nhà ra, mừng rỡ và đon đả đón con trai về chơi Tết. Tôi nghe loáng thoáng tiếng bà nói: “Ăn cơm nghen con”.

Mẹ tôi bảo sáng nghe thằng Hưng điện bảo tối nay sẽ về, bà Sáu chạy qua khoe với mẹ rồi vội đi chợ cả buổi sáng để làm cơm tối. Bà vội vội vàng vàng mua hai chậu cúc cuối ngày 30 đã nở toe toét chưng trước nhà cho con nó vui. Năm ngoái khi tôi sang biếu bà cặp bánh Tét ăn tết, nhà chẳng có gì ngoài ấm trà và mấy cục kẹo thèo lèo trong câu nói buồn rũ rượi “Bày biện nhiều cũng chẳng có ai ngó”. Chân bước ra về mà lòng tôi cứ nấn ná mãi ở chiếc bàn đơn điệu ngày Tết ấy vì ánh mắt xa xăm đầy cô đơn của bà. Gió tết lay lay mái tóc bạc trắng hơn nửa ấy, lùa cay lòng đôi mắt già nua in bóng gốc mai già chẳng có lấy một nụ hoa vì chẳng có người tuốt lá hôm rằm tháng Chạp.

Ở những vùng nông thôn như quê tôi, thế hệ trẻ lớn lên hầu hết đều rời gia đình lên các thành phố lớn để học hành hoặc làm ăn. Những xóm nhìn quanh quẩn chỉ thấy người già chẳng biết tự bao giờ mà “mọc” lên nhiều dần. Mỗi đợt lễ, tết, tôi về thăm nhà, có đôi khi tôi bắt gặp nhiều gương mặt đượm buồn vì đợi chờ, mà không dám gọi cho con vì sợ chúng đều đang bận rộn hoặc chúng cũng chẳng dư dả nhiều để về. Cuộc sống thật chẳng dễ dàng gì.

Có rất nhiều ngày ba mươi như ngày hôm nay, nhiều bà mẹ không có được may mắn mỗi năm sum vầy cùng đầy đủ con cái. Những cơn gió chướng ùa về lạnh cả cái nắng lưa thưa ngoài phố, trời trở mùa, tiếng ho đêm đôi khi lại trở thành thanh âm thường trực nhất trong Tết.

Dẫu biết rằng mỗi đứa trẻ sinh ra, lớn lên, rời xa vòng tay gia đình là quy luật kiến tạo cuộc sống con người, nhưng vẫn không khỏi chạnh lòng khi nghĩ về những cái Tết thế này.

Cuộc sống cứ cuốn chúng ta đi về muôn phương ngàn hướng, mỗi người chúng ta lớn lên có gia đình nhỏ, sống với nhiều vai trò và bận rộn hơn, nhiều mối quan tâm hơn. Khoảng thời gian chúng ta dành cho ba mẹ cũng trở nên hạn hẹp dần. Có thể chúng ta không để ý đến thời gian, nhưng chắc chắn đã hơn một lần dự định gọi về nhà nhưng rồi lại bị cuốn vào công việc mà trôi tuột đi vài tháng.

Tết đến, khi niềm háo hức của tuổi trẻ, tuổi nhỏ với một cái tết náo nhiệt, ồn ào đã qua đi, có lẽ chúng ta chẳng cầu mong điều gì to tát, chỉ ước sẽ có nhiều thời gian để quay về làm đứa trẻ chẳng vương vấn phiền lo của mẹ. Một mâm cơm nhỏ, một đêm ngon giấc ở căn nhà của ba mẹ sẽ ru êm những nếp nhăn trên vầng trán, sẽ dịu đi bao khắc khoải đợi chờ.

Tết giản đơn vậy thôi là đã đủ đầy hạnh phúc.

Khi những nụ mai đầu tiên đón nắng nở vàng ươm, khi tiếng còi xe trên khắp nẻo đường kêu rát thúc giục bước chân người về, cũng là lúc có vô vàn ánh mắt đầy hi vọng ở các xóm “người già” chớp nháy long lanh…

 

Nắng chiều vàng vọt bên hiên

Mẹ đưa mắt ngóng xa xăm phía cổng

Tết đang về trong những ngày gió lộng

Có đứa con nào ghé thăm không?

 

Về đi con, mẹ làm mâm cơm nóng

Rau luộc, thịt kho món con thích còn gì

Về đi con, chẳng cần lo nghĩ

Chỉ ngồi ăn thôi mẹ gánh cả bầu trời

 

Về đi con, mẹ quặn lòng mong đợi

Đôi ba ngày chẳng lâu mấy đâu con

Về đi con, căn phòng mẹ đã dọn

Thay chiếu mền, thay gối mới thơm tho

 

Về đi con, mẹ chẳng muốn nằm co

Căn nhà trống đói hơi người lạnh lắm

Về đi con, vỗ giấc mơ nồng ấm

Tết chỉ vậy thôi mà mắt mẹ cười…

(Tết rồi, về đi con – thơ Lạc Nhiên)

LẠC NHIÊN

CHA MẸ BORDERLINE VÀ DI SẢN SANG CHẤN GIA ĐÌNH

  Khi một đứa trẻ lớn lên cùng cha mẹ có rối loạn nhân cách ranh giới (borderline), ngôi nhà – lẽ ra phải là nơi an toàn – lại trở thành một chiến trường đầy biến động. Cha mẹ borderline thường trải qua những cơn hoảng loạn, sợ bị bỏ rơi, kèm theo sự thay đổi cảm...

NGƯỜI MẸ ÁI KỶ VÀ ĐỨA CON TRẦM CẢM, MẤT BẢN NGÃ

Trong một gia đình có người mẹ ái kỷ, tình yêu và sự nuôi dưỡng thường bị thay thế bởi quyền lực, hình ảnh và sự kiểm soát. Người mẹ ấy thường xây dựng một “thế giới bề mặt” với những đồ vật xa xỉ, vẻ ngoài hoàn hảo, hay thành tích được phô bày như bằng chứng cho sự...

STRESS ĐỘC HẠI VÀ UNG THƯ – MỐI LIÊN HỆ THẦM LẶNG

Ung thư là một bệnh lý phức tạp, hình thành từ sự kết hợp của nhiều yếu tố như di truyền, môi trường, lối sống, miễn dịch và cả tâm lý. Một trong những khía cạnh được nghiên cứu nhiều hơn trong những năm gần đây là mối liên hệ giữa sang chấn, stress kéo dài và sự phát...

KẺ YÊU ĐƯƠNG TRÊN CAO TỐC ĐỘC HÀNH

Limerence là trạng thái ám ảnh cảm xúc mãnh liệt với một người, đặc trưng bởi suy nghĩ xâm chiếm, lý tưởng hóa và khao khát được đáp lại. Ngay cả khi đối phương không hề bày tỏ tình cảm, hoặc thậm chí tỏ ra thờ ơ, người đang limerence vẫn dễ lý tưởng hóa, diễn giải...

ĐỘT QUỴ VÀ TRẢI NGHIỆM BẤT LỢI THỜI THƠ ẤU

  Đột quỵ thường được xem là kết quả trực tiếp của các yếu tố sinh học như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, hay rối loạn chuyển hóa. Tuy nhiên, ngày càng nhiều nghiên cứu cho thấy rằng yếu tố tâm lý – xã hội, đặc biệt là những trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu...

LGBT+ và Quấy Rối Tình Dục Nơi Công Sở

  Quấy rối tình dục nơi công sở là một vấn đề toàn cầu, gây tổn hại đến nhân phẩm, sức khỏe tinh thần và an toàn của người lao động. Với cộng đồng LGBT+, nguy cơ trở thành nạn nhân của hành vi này cao hơn do họ phải đối diện cùng lúc với định kiến xã hội, sự...

BẠO HÀNH TINH THẦN TRONG TÌNH YÊU CỦA LGBT+

Trong nhiều mối quan hệ LGBT+, việc công khai hay giữ bí mật về danh tính và người yêu thường là vấn đề nhạy cảm. Không phải lúc nào sự giấu giếm cũng mang nghĩa tiêu cực, bởi đôi khi nó là lựa chọn để bảo vệ an toàn trong môi trường còn nhiều kỳ thị. Tuy nhiên, khi...

NGUY HIỂM KHI RỜI BỎ NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH

  Rối loạn nhân cách nhóm B, gồm ái kỷ (NPD), kịch tính (HPD), ranh giới (BPD) và chống đối xã hội (ASPD), có những đặc điểm nổi bật như: cảm xúc mãnh liệt nhưng thiếu ổn định, kiểm soát cao, xung động, không thấy bản thân sai, không hối hận và thiếu đồng cảm...

KHI YÊU NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH NHÓM B

  Rối loạn nhân cách nhóm B bao gồm các kiểu nhân cách ái kỷ (NPD), kịch tính (HPD), ranh giới (BPD) và chống đối xã hội (ASPD). Những đặc điểm chung của nhóm này là cảm xúc mãnh liệt nhưng thiếu ổn định, hành vi xung động, nhu cầu kiểm soát và thiếu khả năng...

KHI YÊU TRỞ THÀNH NGUY HIỂM

Rối loạn nhân cách (Personality Disorders) là nhóm rối loạn tâm lý đặc trưng bởi các mô thức suy nghĩ, cảm xúc và hành vi cứng nhắc, kéo dài và gây rối loạn chức năng xã hội. Những mô thức này thường hình thành sớm, khó thay đổi và ảnh hưởng trực tiếp đến cách cá nhân...

CUỘC HÔN NHÂN ĐỊNH MỆNH

Một trong những dạng quan hệ phức tạp và đầy nghịch lý là sự kết hợp giữa hai kiểu ái kỷ: ái kỷ quyền lực (grandiose narcissism) và ái kỷ khổ đau (negative narcissism). Người ái kỷ quyền lực bước vào hôn nhân với sự tự tin, khát khao được ngưỡng mộ, và nhu cầu kiểm...

CHA MẸ BORDERLINE VÀ DI SẢN SANG CHẤN GIA ĐÌNH

  Khi một đứa trẻ lớn lên cùng cha mẹ có rối loạn nhân cách ranh giới (borderline), ngôi nhà – lẽ ra phải là nơi an toàn – lại trở thành một chiến trường đầy biến động. Cha mẹ borderline thường trải qua những cơn hoảng loạn, sợ bị bỏ rơi, kèm theo sự thay đổi cảm...

NGƯỜI MẸ ÁI KỶ VÀ ĐỨA CON TRẦM CẢM, MẤT BẢN NGÃ

Trong một gia đình có người mẹ ái kỷ, tình yêu và sự nuôi dưỡng thường bị thay thế bởi quyền lực, hình ảnh và sự kiểm soát. Người mẹ ấy thường xây dựng một “thế giới bề mặt” với những đồ vật xa xỉ, vẻ ngoài hoàn hảo, hay thành tích được phô bày như bằng chứng cho sự...

STRESS ĐỘC HẠI VÀ UNG THƯ – MỐI LIÊN HỆ THẦM LẶNG

Ung thư là một bệnh lý phức tạp, hình thành từ sự kết hợp của nhiều yếu tố như di truyền, môi trường, lối sống, miễn dịch và cả tâm lý. Một trong những khía cạnh được nghiên cứu nhiều hơn trong những năm gần đây là mối liên hệ giữa sang chấn, stress kéo dài và sự phát...

KẺ YÊU ĐƯƠNG TRÊN CAO TỐC ĐỘC HÀNH

Limerence là trạng thái ám ảnh cảm xúc mãnh liệt với một người, đặc trưng bởi suy nghĩ xâm chiếm, lý tưởng hóa và khao khát được đáp lại. Ngay cả khi đối phương không hề bày tỏ tình cảm, hoặc thậm chí tỏ ra thờ ơ, người đang limerence vẫn dễ lý tưởng hóa, diễn giải...

ĐỘT QUỴ VÀ TRẢI NGHIỆM BẤT LỢI THỜI THƠ ẤU

  Đột quỵ thường được xem là kết quả trực tiếp của các yếu tố sinh học như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, hay rối loạn chuyển hóa. Tuy nhiên, ngày càng nhiều nghiên cứu cho thấy rằng yếu tố tâm lý – xã hội, đặc biệt là những trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu...

LGBT+ và Quấy Rối Tình Dục Nơi Công Sở

  Quấy rối tình dục nơi công sở là một vấn đề toàn cầu, gây tổn hại đến nhân phẩm, sức khỏe tinh thần và an toàn của người lao động. Với cộng đồng LGBT+, nguy cơ trở thành nạn nhân của hành vi này cao hơn do họ phải đối diện cùng lúc với định kiến xã hội, sự...

LGBT+ – VÌ SAO DỄ BỊ LỢI DỤNG, BẠO HÀNH, XÂM HẠI KHI YÊU

  Trong tình yêu, ai cũng mong muốn được tôn trọng và yêu thương trọn vẹn. Tuy nhiên, với nhiều người LGBT+, con đường này thường nhiều chông gai hơn. Họ dễ rơi vào những mối quan hệ thiếu lành mạnh, thậm chí trở thành nạn nhân của lợi dụng, xâm hại và bạo hành....

LGBT+ VÀ NỖI ĐAU TINH THẦN KHI BỊ “CHE GIẤU”

Trong các mối quan hệ LGBT+, vấn đề “công khai hay giấu giếm” luôn là một thách thức. Không ít người chọn giấu giếm vì những lý do chính đáng như sợ kỳ thị, sợ bị gia đình từ chối, hoặc lo ngại mất công việc. Tuy nhiên, với người trong cuộc, đặc biệt là người bị “giấu...

TÌNH YÊU LÀ SỰ IM LẶNG

Trong lý tưởng, tình yêu thường được gắn liền với sự sẻ chia, gắn kết và công khai. Thế nhưng, với nhiều người – đặc biệt là những người trong cộng đồng LGBT+ hoặc những ai mang trong mình tổn thương sâu sắc – tình yêu đôi khi lại đồng nghĩa với sự im lặng. Họ yêu...

BẠO HÀNH TINH THẦN TRONG TÌNH YÊU CỦA LGBT+

Trong nhiều mối quan hệ LGBT+, việc công khai hay giữ bí mật về danh tính và người yêu thường là vấn đề nhạy cảm. Không phải lúc nào sự giấu giếm cũng mang nghĩa tiêu cực, bởi đôi khi nó là lựa chọn để bảo vệ an toàn trong môi trường còn nhiều kỳ thị. Tuy nhiên, khi...

NGUY HIỂM KHI RỜI BỎ NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH

  Rối loạn nhân cách nhóm B, gồm ái kỷ (NPD), kịch tính (HPD), ranh giới (BPD) và chống đối xã hội (ASPD), có những đặc điểm nổi bật như: cảm xúc mãnh liệt nhưng thiếu ổn định, kiểm soát cao, xung động, không thấy bản thân sai, không hối hận và thiếu đồng cảm...

KHI YÊU NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH NHÓM B

  Rối loạn nhân cách nhóm B bao gồm các kiểu nhân cách ái kỷ (NPD), kịch tính (HPD), ranh giới (BPD) và chống đối xã hội (ASPD). Những đặc điểm chung của nhóm này là cảm xúc mãnh liệt nhưng thiếu ổn định, hành vi xung động, nhu cầu kiểm soát và thiếu khả năng...

KHI YÊU TRỞ THÀNH NGUY HIỂM

Rối loạn nhân cách (Personality Disorders) là nhóm rối loạn tâm lý đặc trưng bởi các mô thức suy nghĩ, cảm xúc và hành vi cứng nhắc, kéo dài và gây rối loạn chức năng xã hội. Những mô thức này thường hình thành sớm, khó thay đổi và ảnh hưởng trực tiếp đến cách cá nhân...

BẠO LỰC BẠN TÌNH TRONG CỘNG ĐỒNG GAY

Trong nhiều nghiên cứu gần đây, tỉ lệ bạo lực bạn tình (Intimate Partner Violence – IPV) trong cộng đồng đồng tính nam được ghi nhận ở mức cao, ngang bằng hoặc vượt nhóm dị tính. Điều này không xuất hiện trong khoảng trống, mà liên quan đến xấu hổ nội hóa, stress...

TẠI SAO NHIỀU NGƯỜI GAY LÀ BOTTOM

  Trong cộng đồng nam đồng tính, vai trò bottom – người tiếp nhận trong quan hệ tình dục – thường xuất hiện với tần suất cao và gây ra nhiều tranh luận. Tại sao nhiều người đồng tính nam lại chọn hoặc cảm thấy thoải mái với vai trò này? Câu trả lời không đơn...

LGBT VÀ CẢM GIÁC KHÔNG THUỘC VỀ

  Sinh ra là người đồng tính, song tính hay chuyển giới trong một gia đình dị tính chuẩn mực, nhiều cá nhân phải lớn lên trong môi trường không công nhận sự khác biệt của họ. Khi xã hội đặt nặng giá trị nam tính, sức mạnh và sự “bình thường”, những người thể hiện...

KHI TRẦM CẢM TRỞ THÀNH CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

Thông thường, trầm cảm được nhìn nhận như một rối loạn tâm thần cần điều trị. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, đặc biệt là khi một người trải qua sang chấn kéo dài, trầm cảm có thể đóng vai trò như một cơ chế bảo vệ. Khi trẻ em lớn lên trong môi trường căng thẳng...

HỌC TÂM LÝ HỌC ĐỂ GIỮ KHOẢNG CÁCH VỚI NỖI ĐAU

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều người tìm đến các khóa học, sách vở hay hội thảo về tâm lý học như một cách để “chữa lành” cho bản thân. Họ tham gia lớp học, nghe diễn giả, đọc tài liệu, và thậm chí ghi chú rất cẩn thận. Tuy nhiên, ở một số người, việc tiếp...

KHI TRỊ LIỆU CHỈ LÀ NƠI TRÚ ẨN TẠM THỜI

Trong thực hành tâm lý, không ít trường hợp thân chủ tìm đến trị liệu không nhằm mục tiêu dài hạn, mà chỉ như một “nơi trú ẩn tạm thời” khi cảm xúc vượt ngưỡng chịu đựng. Họ thường đến phòng trị liệu trong trạng thái đau đớn, căng thẳng hoặc khủng hoảng, nhưng chỉ sau...