MÌNH CHẲNG THƯƠNG MÌNH, ĐỢI AI THƯƠNG

MÌNH CHẲNG THƯƠNG MÌNH, ĐỢI AI THƯƠNG

 

Suốt ngày hôm qua, mưa dầm dề vì hai cơn áp thấp nhiệt đới đổ ập đến gần như cùng một lúc. Mẹ gọi lên bảo ông chồng của cô Tư hàng xóm vừa mới chết. Nghe nói, ông ấy uống xong chầu rượu rồi chết tốt. 

Mà ông ấy chết tốt thật. Ông ấy chết, giải thoát cho cuộc đời nát rượu, không tương lai của ông. Và cũng là giải thoát cho cả cuộc đời đã và đang muốn chết mòn dần của cô.  

 Cả xóm này ai cũng biết rõ, ai cũng khuyên cô li hôn từ mấy trận đánh đầu tiên của ông chồng vũ phu. Nhưng cô vẫn chịu đựng được đến giờ phút này. Sự chịu đựng đau đớn về mặt tinh thần và thể xác của cô khiến người ta bất lực và ngao ngán thay. Lí do cho việc tự hành xác suốt mười mấy năm ấy cũng thật nực cười. Vì cô là giáo viên? Cô sợ người ta nói ra, nói vào, bàn tán ở cơ quan thì xấu hổ với đồng nghiệp, cấp trên. Tôi thật chẳng hiểu vì đâu mà tư tưởng này cứ ăn sâu vào nếp nghĩ của họ. Thật bất bình. 

Câu chuyện của cô Tư nhắc tôi nhớ về một vụ việc của cô bạn cùng phòng trọ ngày xưa. Ngày ấy, bạn quen một anh chàng lớn hơn vài tuổi. Chẳng hiểu yêu nhau, quan hệ sâu đậm thế nào, mà thi thoảng cô bạn của tôi hôm thì bầm mắt, hôm thì bầm tay chân. Hỏi thế nào cũng chỉ bảo là bị té và chỉ nằm im khóc rưng rức. 

Ngày xảy ra đỉnh điểm của câu chuyện cũng là ngày chúng tôi biết được lý do của những vết thương trên người bạn. Bạn bị bạn trai đánh. Và hôm ấy là đuổi đánh đến cửa phòng trọ. Sự xấu hổ với bạn bè đã khiến bạn mất đi lí trí, chạy vào nhà và túm lấy một con dao rồi lao ra định đâm người bạn trai ấy. Suýt chút nữa là đổ máu. 

Sau đêm ấy, chúng tôi mới biết thêm rằng, bạn bị đánh không chỉ vào những ngày ở cùng với chúng tôi mà từ trước đấy hai năm rồi. Kẻ ấy đánh bạn rồi nài nỉ, bạn lại tha thứ và cứ thế hai người cứ đuổi nhau chạy quanh những vòng bùng binh không có hồi kết. Còn cô bạn của tôi thì cứ mù quáng chạy theo vòng xoay đó nhưng cứ đinh ninh gọi đó là tình yêu.

Hạnh phúc được đựng trong một tà áo đẹp, một mái nhà yên rủ bóng xuống tâm hồn”. Đó là lý do mà phụ nữ bao đời dạy cho con gái họ phải vun vén cho gia đình, đặt chồng con lên trên hết. Và phụ nữ cứ thế quên đi nghĩa vụ yêu thương chính bản thân mình. Để bây giờ chúng ta phải đi học lại cách yêu và tôn trọng bản thân mình trước – điều mà đáng ra đã phải lãnh ngộ được từ lâu. 

Chúng ta cần một chút vị kỷ cho bản thân mình. Không phải vì yêu mà hi sinh tất cả mọi thứ. Hãy giữ lại cho mình sự kiêu hãnh và tự tôn. Việc buông bỏ để ra đi không phải là ngõ cụt, không phải là lựa chọn cuối cùng mà lựa chọn đó luôn nằm trong vùng cân nhắc để có được một tương lai khác hơn và hạnh phúc hơn. Chúng ta dù ở địa vị nào, tầng lớp nào thì cơ bản chúng ta cũng là một con người mà con người thì có quyền đòi hỏi những điều mình xứng đáng có được. 

Đừng bao giờ phụ thuộc vào cảm xúc hay hành động của người khác để sống. Tôi không bác bỏ sự nhường nhịn, bao dung trong đời sống lứa đôi vì đó là điều cần thiết để có thể duy trì mối quan hệ. Tuy nhiên, nhường nhịn và bao dung phải có chừng mực và phải cho đối phương biết rõ sự nhường nhịn đó của bạn là để hòa giải vấn đề gì, có ý nghĩa gì và bạn mong cầu thiện chí gì từ người kia. 

Trên đời này, người duy nhất sẽ cảm thấy đau đớn khi quá nóng giận mà đánh bạn chỉ có thể là ba mẹ của bạn thôi. Vì ngay cả ba mẹ cũng không nỡ đánh bạn. Nếu người đánh bạn lại chính là người đàn ông bạn yêu thương, xin hãy nhớ rằng có lần đầu, sẽ có lần thứ hai. Đánh phụ nữ dù vì bất kì lí do gì thì cũng không đáng mặt đàn ông rồi. Là phụ nữ, chúng ta phải biết, lần đánh thứ nhất sẽ là lỗi của người đàn ông đó, nhưng lần thứ hai và n lần sau nữa thì đó chắc chắn là lỗi của phụ nữ chúng ta rồi. Lỗi là ở chỗ không yêu chính bản thân của mình và không biết bảo vệ nó. 

Nếu ngay bây giờ, không nhận ra từ sớm thì sẽ có một ngày chúng ta nhất định hối hận vì đã cho phép người khác làm tổn thương bản thân mình. Có những con đường khi đã biết mười mươi đến ngõ cụt, quay đầu sẽ là lựa chọn đúng đắn nhất. Sự tiếc nuối cho quãng thời gian mà người ta vẫn thường gọi là thanh xuân sẽ chẳng giúp ích được gì mà chỉ làm kéo dài thêm những lẩn quẩn, mỏi mệt trong tâm trí, trong cuộc sống mà thôi. Thanh xuân là khi chúng ta yêu, được yêu và hạnh phúc. 

Bất cứ điều gì cũng phải có chừng mực riêng, điểm dừng riêng của nó. Suy cho cùng, con người không phải thánh nhân mà có thể luôn luôn bao dung được tất cả. 

Mình chẳng thương mình, đợi ai thương…

LẠC NHIÊN

Suốt ngày hôm qua, mưa dầm dề vì hai cơn áp thấp nhiệt đới đổ ập đến gần như cùng một lúc. Mẹ gọi lên bảo ông chồng của cô Tư hàng xóm vừa mới chết. Nghe nói, ông ấy uống xong chầu rượu rồi chết tốt. 

Mà ông ấy chết tốt thật. Ông ấy chết, giải thoát cho cuộc đời nát rượu, không tương lai của ông. Và cũng là giải thoát cho cả cuộc đời đã và đang muốn chết mòn dần của cô.  

 Cả xóm này ai cũng biết rõ, ai cũng khuyên cô li hôn từ mấy trận đánh đầu tiên của ông chồng vũ phu. Nhưng cô vẫn chịu đựng được đến giờ phút này. Sự chịu đựng đau đớn về mặt tinh thần và thể xác của cô khiến người ta bất lực và ngao ngán thay. Lí do cho việc tự hành xác suốt mười mấy năm ấy cũng thật nực cười. Vì cô là giáo viên? Cô sợ người ta nói ra, nói vào, bàn tán ở cơ quan thì xấu hổ với đồng nghiệp, cấp trên. Tôi thật chẳng hiểu vì đâu mà tư tưởng này cứ ăn sâu vào nếp nghĩ của họ. Thật bất bình. 

Câu chuyện của cô Tư nhắc tôi nhớ về một vụ việc của cô bạn cùng phòng trọ ngày xưa. Ngày ấy, bạn quen một anh chàng lớn hơn vài tuổi. Chẳng hiểu yêu nhau, quan hệ sâu đậm thế nào, mà thi thoảng cô bạn của tôi hôm thì bầm mắt, hôm thì bầm tay chân. Hỏi thế nào cũng chỉ bảo là bị té và chỉ nằm im khóc rưng rức. 

Ngày xảy ra đỉnh điểm của câu chuyện cũng là ngày chúng tôi biết được lý do của những vết thương trên người bạn. Bạn bị bạn trai đánh. Và hôm ấy là đuổi đánh đến cửa phòng trọ. Sự xấu hổ với bạn bè đã khiến bạn mất đi lí trí, chạy vào nhà và túm lấy một con dao rồi lao ra định đâm người bạn trai ấy. Suýt chút nữa là đổ máu. 

Sau đêm ấy, chúng tôi mới biết thêm rằng, bạn bị đánh không chỉ vào những ngày ở cùng với chúng tôi mà từ trước đấy hai năm rồi. Kẻ ấy đánh bạn rồi nài nỉ, bạn lại tha thứ và cứ thế hai người cứ đuổi nhau chạy quanh những vòng bùng binh không có hồi kết. Còn cô bạn của tôi thì cứ mù quáng chạy theo vòng xoay đó nhưng cứ đinh ninh gọi đó là tình yêu.

Hạnh phúc được đựng trong một tà áo đẹp, một mái nhà yên rủ bóng xuống tâm hồn”. Đó là lý do mà phụ nữ bao đời dạy cho con gái họ phải vun vén cho gia đình, đặt chồng con lên trên hết. Và phụ nữ cứ thế quên đi nghĩa vụ yêu thương chính bản thân mình. Để bây giờ chúng ta phải đi học lại cách yêu và tôn trọng bản thân mình trước – điều mà đáng ra đã phải lãnh ngộ được từ lâu. 

Chúng ta cần một chút vị kỷ cho bản thân mình. Không phải vì yêu mà hi sinh tất cả mọi thứ. Hãy giữ lại cho mình sự kiêu hãnh và tự tôn. Việc buông bỏ để ra đi không phải là ngõ cụt, không phải là lựa chọn cuối cùng mà lựa chọn đó luôn nằm trong vùng cân nhắc để có được một tương lai khác hơn và hạnh phúc hơn. Chúng ta dù ở địa vị nào, tầng lớp nào thì cơ bản chúng ta cũng là một con người mà con người thì có quyền đòi hỏi những điều mình xứng đáng có được. 

Đừng bao giờ phụ thuộc vào cảm xúc hay hành động của người khác để sống. Tôi không bác bỏ sự nhường nhịn, bao dung trong đời sống lứa đôi vì đó là điều cần thiết để có thể duy trì mối quan hệ. Tuy nhiên, nhường nhịn và bao dung phải có chừng mực và phải cho đối phương biết rõ sự nhường nhịn đó của bạn là để hòa giải vấn đề gì, có ý nghĩa gì và bạn mong cầu thiện chí gì từ người kia. 

Trên đời này, người duy nhất sẽ cảm thấy đau đớn khi quá nóng giận mà đánh bạn chỉ có thể là ba mẹ của bạn thôi. Vì ngay cả ba mẹ cũng không nỡ đánh bạn. Nếu người đánh bạn lại chính là người đàn ông bạn yêu thương, xin hãy nhớ rằng có lần đầu, sẽ có lần thứ hai. Đánh phụ nữ dù vì bất kì lí do gì thì cũng không đáng mặt đàn ông rồi. Là phụ nữ, chúng ta phải biết, lần đánh thứ nhất sẽ là lỗi của người đàn ông đó, nhưng lần thứ hai và n lần sau nữa thì đó chắc chắn là lỗi của phụ nữ chúng ta rồi. Lỗi là ở chỗ không yêu chính bản thân của mình và không biết bảo vệ nó. 

Nếu ngay bây giờ, không nhận ra từ sớm thì sẽ có một ngày chúng ta nhất định hối hận vì đã cho phép người khác làm tổn thương bản thân mình. Có những con đường khi đã biết mười mươi đến ngõ cụt, quay đầu sẽ là lựa chọn đúng đắn nhất. Sự tiếc nuối cho quãng thời gian mà người ta vẫn thường gọi là thanh xuân sẽ chẳng giúp ích được gì mà chỉ làm kéo dài thêm những lẩn quẩn, mỏi mệt trong tâm trí, trong cuộc sống mà thôi. Thanh xuân là khi chúng ta yêu, được yêu và hạnh phúc. 

Bất cứ điều gì cũng phải có chừng mực riêng, điểm dừng riêng của nó. Suy cho cùng, con người không phải thánh nhân mà có thể luôn luôn bao dung được tất cả. 

Mình chẳng thương mình, đợi ai thương…

LẠC NHIÊN

TẠI SAO VIỆT NAM ÍT NƠI ĐÀO TẠO TÂM LÝ TRỊ LIỆU?

Tâm lý trị liệu – hiểu như một ngành khoa học ứng dụng đòi hỏi đào tạo bài bản, giám sát lâm sàng và tiêu chuẩn đạo đức nghiêm ngặt – hiện còn khan hiếm tại Việt Nam. Sự thiếu hụt này không chỉ đến từ khó khăn trong hệ thống giáo dục mà còn bắt nguồn từ văn hóa, chính...

ĐỨA TRẺ VÀ NGƯỜI MẸ TRẦM CẢM

  Khi người mẹ rơi vào trầm cảm, đứa trẻ không chỉ mất đi nguồn chăm sóc thường xuyên mà còn thiếu vắng sự kết nối cảm xúc – yếu tố thiết yếu cho sự phát triển thần kinh và gắn bó. Trầm cảm khiến người mẹ trở nên rút lui, nét mặt ít biểu cảm, giọng nói phẳng, khả...

KHI NGƯỜI MẸ ĐE DỌA BỎ MẶT CON TRAI MÌNH…

  Khi một người mẹ đe dọa bỏ mặc, rời đi, hoặc “không cần con nữa”, trải nghiệm này gây ra một dạng sang chấn gắn bó đặc biệt nặng nề đối với đứa trẻ, kể cả khi lời đe dọa không trở thành sự thật. Đối với trẻ em, người mẹ đại diện cho sự sống còn, an toàn và ổn...

NỖI ĐAU MẤT NGƯỜI THÂN

Khi cơ thể và tâm trí cùng tan vỡ Mất người thân là một trong những trải nghiệm đau đớn nhất mà con người có thể trải qua. Nó không chỉ là việc một người rời khỏi cuộc đời ta, mà còn là sự sụp đổ của cảm giác gắn bó, an toàn và ý nghĩa sống. Với nhiều người, đây không...

SANG CHẤN ĐẠO ĐỨC – MORAL INJURY

Khi vết thương nằm ở tầng sâu của lương tâm Không phải mọi sang chấn đều đến từ sợ hãi hay bạo lực. Có những tổn thương không nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng gặm nhấm con người từ bên trong – đó là sang chấn đạo đức (moral injury). Nó xuất hiện khi một người làm,...

PHÂN LY CƠ THỂ

  Phân ly cơ thể (somatic dissociation) là một dạng đặc biệt của phản ứng phân ly, trong đó sự tách rời không diễn ra ở cấp độ ý thức hay ký ức, mà biểu hiện trực tiếp thông qua cảm giác cơ thể, tri giác thân thể và các chức năng sinh học. Đây là một chiến lược...

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

NHỮNG ĐỨA TRẺ ĂN CẮP

Tiếng nói thầm lặng của nỗi đau Khi một đứa trẻ bị phát hiện ăn cắp, người lớn thường vội vàng quy kết đó là hành vi sai trái, vô đạo đức hay “mất dạy”. Thế nhưng, nếu ta dừng lại để lắng nghe phía sau hành vi ấy, ta sẽ nhận ra đó không chỉ là câu chuyện về một món đồ...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...

TẠI SAO VIỆT NAM ÍT NƠI ĐÀO TẠO TÂM LÝ TRỊ LIỆU?

Tâm lý trị liệu – hiểu như một ngành khoa học ứng dụng đòi hỏi đào tạo bài bản, giám sát lâm sàng và tiêu chuẩn đạo đức nghiêm ngặt – hiện còn khan hiếm tại Việt Nam. Sự thiếu hụt này không chỉ đến từ khó khăn trong hệ thống giáo dục mà còn bắt nguồn từ văn hóa, chính...

ĐỨA TRẺ VÀ NGƯỜI MẸ TRẦM CẢM

  Khi người mẹ rơi vào trầm cảm, đứa trẻ không chỉ mất đi nguồn chăm sóc thường xuyên mà còn thiếu vắng sự kết nối cảm xúc – yếu tố thiết yếu cho sự phát triển thần kinh và gắn bó. Trầm cảm khiến người mẹ trở nên rút lui, nét mặt ít biểu cảm, giọng nói phẳng, khả...

KHI NGƯỜI MẸ ĐE DỌA BỎ MẶT CON TRAI MÌNH…

  Khi một người mẹ đe dọa bỏ mặc, rời đi, hoặc “không cần con nữa”, trải nghiệm này gây ra một dạng sang chấn gắn bó đặc biệt nặng nề đối với đứa trẻ, kể cả khi lời đe dọa không trở thành sự thật. Đối với trẻ em, người mẹ đại diện cho sự sống còn, an toàn và ổn...

NỖI ĐAU MẤT NGƯỜI THÂN

Khi cơ thể và tâm trí cùng tan vỡ Mất người thân là một trong những trải nghiệm đau đớn nhất mà con người có thể trải qua. Nó không chỉ là việc một người rời khỏi cuộc đời ta, mà còn là sự sụp đổ của cảm giác gắn bó, an toàn và ý nghĩa sống. Với nhiều người, đây không...

SANG CHẤN ĐẠO ĐỨC – MORAL INJURY

Khi vết thương nằm ở tầng sâu của lương tâm Không phải mọi sang chấn đều đến từ sợ hãi hay bạo lực. Có những tổn thương không nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng gặm nhấm con người từ bên trong – đó là sang chấn đạo đức (moral injury). Nó xuất hiện khi một người làm,...

PHÂN LY CƠ THỂ

  Phân ly cơ thể (somatic dissociation) là một dạng đặc biệt của phản ứng phân ly, trong đó sự tách rời không diễn ra ở cấp độ ý thức hay ký ức, mà biểu hiện trực tiếp thông qua cảm giác cơ thể, tri giác thân thể và các chức năng sinh học. Đây là một chiến lược...

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

NHỮNG ĐỨA TRẺ ĂN CẮP

Tiếng nói thầm lặng của nỗi đau Khi một đứa trẻ bị phát hiện ăn cắp, người lớn thường vội vàng quy kết đó là hành vi sai trái, vô đạo đức hay “mất dạy”. Thế nhưng, nếu ta dừng lại để lắng nghe phía sau hành vi ấy, ta sẽ nhận ra đó không chỉ là câu chuyện về một món đồ...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...