NGƯỜI LỚN HỌC GÌ TỪ TRẺ NHỎ

NGƯỜI LỚN HỌC GÌ TỪ TRẺ NHỎ

 

Những điểm mạnh gì ở một đứa bé mà người lớn như chúng ta dường như đã quên? Trẻ nhỏ tự tin hơn, can đảm hơn và tận hưởng cuộc sống nhiều hơn người lớn. Đôi khi tôi có cảm giác là chúng ta dành toàn bộ cuộc sống hiện tại để cố gắng để trở về với phiên bản trẻ em của mình ngày còn nhỏ. Dưới đây là những gì chúng ta có thể học hỏi từ trẻ nhỏ để thổi bùng sức sống mới ở tuổi trưởng thành.

1. Xem mỗi ngày là một khởi đầu mới mẻ

Mỗi người luôn có một cơ hội được gọi là ngày mai. Chẳng phải việc nghĩ rằng ngày mai là một ngày hoàn toàn mới chưa vướng phải lỗi lầm gì rất tuyệt vời hay sao? Chẳng phải cảm giác kết thúc một ngày học ở trường luôn luôn tuyệt vời hay sao?

Kỳ nghỉ hè 3 tháng có vẻ như kéo dài vô tận. Bởi vì khi bạn còn trẻ, mỗi ngày cảm thấy như một cuộc phiêu lưu và một ngày mới nghĩa là bạn có thêm cơ hội kết bạn mới, khám phá những cuộc phiêu lưu mới, học hỏi những điều mới mẻ. Trẻ nhỏ luôn bắt đầu một ngày một cách tươi mới.

2. Theo đuổi sự sáng tạo rất thú vị và hữu ích

“Hạnh phúc nằm ở niềm vui có một thành tựu nào đó và cảm giác phấn khích của nỗ lực sáng tạo.” – Franklin D. Roosevelt

Bạn có thường thấy trẻ nhỏ quên mất chính mình khi chơi một trò sáng tạo trong nhiều giờ liền không? Vẽ tranh, chơi đất sét, xây lâu đài cát với sự chú ý tỉ mỉ đến từng chi tiết. Vì một số lý do, khi con người già đi theo thời gian, chúng ta không còn chú trọng những hoạt động sáng tạo nữa.

Có bao nhiêu người đã trưởng thành ngoài các nghệ sĩ thường xuyên vẽ tranh? Bao nhiêu người còn chơi đất sét hoặc tô tượng chỉ để tận hưởng niềm vui đơn thuần thôi? Có lẽ tôi là một người hiếm hoi nằm trong số này với niềm đam mê tô tượng. Mỗi bức tượng tôi tô đều mất từ 3-4 tiếng đồng hồ với đủ loại sáng tạo từ phối màu, thêm chi tiết, viết chữ, sử dụng kim tuyến… và điều may mắn nhất đối với tôi chính là có một người bạn đời luôn ủng hộ sở thích này của tôi.

Câu hỏi kinh điển mà tôi nhận được từ bạn bè là: “Đến năm 80 tuổi mày còn tô tượng không?”. Tôi khá chắc chắn với câu trả lời của mình, mặc dù không ai tin điều đó cả. Hiện tại tôi còn tìm được thú vui mới trong việc tô màu những tập tranh mua sẵn ở nhà sách rồi dán đầy phòng như một cách trang trí sáng tạo. Hãy tin tôi, sáng tạo có thể khiến bạn cảm thấy đang sống hết mình với từng tế bào trong cơ thể mình. Đừng bao giờ ngừng sáng tạo!

3. Hãy can đảm

“Cuộc sống thu hẹp hoặc mở rộng theo tỷ lệ can đảm của một người.” – Anais Nin.

Hãy hát to lên. Khiêu vũ khi bạn cảm thấy thích. Thế giới của trẻ nhỏ được mở rộng ra vô hạn bởi vì chúng không bị giới hạn bởi nỗi sợ thất bại hay sợ mất mặt. Chúng tiến về phía trước với hy vọng và quyết tâm cao độ. Chúng chưa từng bị đánh bại, chưa từng trải qua thất bại. Chúng ôm lấy cuộc sống bằng đôi tay mở rộng của mình.

Lấy một ví dụ dễ bắt gặp nhất là trẻ nhỏ thường hỏi rất nhiều thứ, và chúng sẽ lặp đi lặp lại cùng câu hỏi đó cho đến khi nhận được câu trả lời. Còn người lớn đôi khi ngại hỏi vì sợ bị đánh giá, nếu đáp lại câu hỏi là sự im lặng từ đối phương thì người lớn cũng thường không hỏi lại lần 2, lần 3 với bao nhiêu suy diễn trong đầu theo kiểu: “Chắc người đó không muốn trả lời mình.”, “Có lẽ câu hỏi của mình ngớ ngẩn quá chăng?”… trong khi sự thật đôi khi chỉ đơn giản là đối phương đang tập trung việc gì đó và không nghe thấy bạn hỏi mà thôi.

4. Cười mỗi ngày

“Một ngày không có tiếng cười là một ngày lãng phí.” – Charlie Chaplin

Trẻ nhỏ có khả năng phi thường để tìm thấy niềm vui từ cuộc sống xung quanh. Chỉ cần xem sự hài hước mà một đứa trẻ có thể tìm thấy trong một trung tâm mua sắm hoặc tại công viên. Chúng nhìn thấy những hành động vui nhộn ở khắp mọi nơi.

5. Hãy năng vận động

Chơi đùa giúp chúng ta được tiếp thêm năng lượng và sức sống, giảm bớt gánh nặng, làm mới các giác quan tự nhiên và mở ra những khả năng mới trong cuộc sống.

Khi bạn còn trẻ, chơi đùa bên ngoài là hoạt động đặc biệt nhất trong ngày của bạn. Bạn sẽ chạy ra ngoài và rượt đuổi cùng lũ bạn cho đến khi thở hết hơi và hai gò má ửng hồng. Bạn sẽ không ngần ngại mà lộn mèo và không bao giờ nghĩ nó là một hình thức “tập thể dục” mà chỉ đơn giản là chơi đùa thôi. Và chuyện này thật vui. Biết cách chơi đùa vui vẻ cũng có thể xem là một loại tài năng.

6. Nuôi dưỡng tình bạn

Trong sự ngọt ngào của tình bạn là tiếng cười, và niềm vui được chia sẻ. Vì trong những điều nhỏ nhặt mà trái tim tìm thấy vào buổi sáng và được làm mới.

Trẻ nhỏ tìm thấy niềm vui thật sự khi chơi cùng với bạn bè và chúng thích làm những cái mới. Chúng tham gia các đội bóng, đi đến một bữa tiệc sinh nhật, bắt đầu đến trường mới. Đây là tất cả những cách mà trẻ nhỏ kết bạn mới. Trẻ em tuân thủ phương châm “càng nhiều càng tốt”, và người lớn cũng nên như vậy.

7. Hãy là anh hùng

Trên tất cả, hãy là nữ anh hùng trong cuộc sống của chính bạn, chứ đừng là nạn nhân. Khi một đứa trẻ kể một câu chuyện trong trường học hoặc sân bóng đá, nó thường là anh hùng trong câu chuyện đó. Thế giới xoay quanh trẻ nhỏ.

Khi con người già đi, chúng ta không muốn bị người khác đánh giá là ngạo mạn hay tự kỷ, vì vậy ta tự giấu bớt những thành tựu trong cuộc sống và không muốn khoe khoang. Chúng ta hạ mình để làm cho người khác thoải mái hoặc thân thiết hơn với mình. Nhưng khi làm như vậy, chúng ta thường trở nên tự ti hơn và đánh mất chính mình.

8. Những vết sẹo là huân chương danh dự

Đối với một đứa trẻ, mỗi một vết sẹo được xem là huân chương cho sự đấu tranh. Khi một đứa trẻ bị gãy xương phải bó bột, tất cả mọi người sẽ ký tên lên đó. Nó trở thành siêu sao của lớp, người đã sống sót sau cảnh hiểm nghèo. Nếu nó bị ngã và bị thương, mọi người đều muốn nhìn thấy vết sẹo. Trẻ nhỏ tự hào vì nó.

Khi chúng ta già đi, chúng ta che giấu vết sẹo của mình, những vết thương (kể cả vết thương lòng) thường trở thành bí mật của chúng ta. Chúng ta không muốn bị coi là yếu đuối hay đáng thương, vì vậy ta không nói cho người khác biết mình bị đau ở đâu. Nhưng những gì trẻ nhỏ dạy ta chính là những vết sẹo không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối, vết sẹo là dấu hiệu của sức mạnh và sự sống còn. Là một câu chuyện để kể, một thành tựu.

9. Hãy thử những điều mới

Người đàn ông không thể khám phá đại dương mới trừ khi anh ta có can đảm để nhìn cảnh bờ biển mất hút trong mắt mình.

Trẻ em không ngại chơi một môn thể thao chưa bao giờ thử trước đây. Chúng sẽ nhảy trên tấm bạt lò xo, lặn xuống hồ bơi hoặc trượt tuyết xuống một ngọn núi dù đây là những việc hoàn toàn lạ lẫm.

Là người lớn, chúng ta sợ những thứ mình không biết trước. Chúng ta duy trì cảm giác an toàn trong khu vực thoải mái của mình và hiếm khi mạo hiểm ra ngoài. Phiêu lưu sẽ khơi gợi sự phấn khởi và đánh thức bầu nhiệt huyết của bạn.

10. Quan tâm đến những điều tưởng chừng rất nhỏ

Hãy tận hưởng những điều nhỏ nhoi bình dị nhất, bởi một ngày nào đó nhìn lại bạn sẽ nhận ra chúng là những điều lớn lao.

Cháu gái của tôi thích ngắm những con chim nhỏ chạy tới lui ở mép nước. Cô bé chú ý đến những đôi chân bé xíu của những chú chim và rằng lũ chim có thể chạy dọc trên bờ cát nhanh đến thế nào. Một điều tưởng chừng đơn giản lại đem đến cho cô bé niềm vui to lớn và cảm hứng sâu sắc. Lần gần nhất bạn dừng lại để ý thấy những phép lạ nhỏ bé xung quanh mình trong đời sống hàng ngày là khi nào? Cuộc sống sẽ đẹp hơn bao nhiêu nếu chúng ta có thể thấy những phép màu này một lần nữa, phải không?

LILA

Những điểm mạnh gì ở một đứa bé mà người lớn như chúng ta dường như đã quên? Trẻ nhỏ tự tin hơn, can đảm hơn và tận hưởng cuộc sống nhiều hơn người lớn. Đôi khi tôi có cảm giác là chúng ta dành toàn bộ cuộc sống hiện tại để cố gắng để trở về với phiên bản trẻ em của mình ngày còn nhỏ. Dưới đây là những gì chúng ta có thể học hỏi từ trẻ nhỏ để thổi bùng sức sống mới ở tuổi trưởng thành.

1. Xem mỗi ngày là một khởi đầu mới mẻ

Mỗi người luôn có một cơ hội được gọi là ngày mai. Chẳng phải việc nghĩ rằng ngày mai là một ngày hoàn toàn mới chưa vướng phải lỗi lầm gì rất tuyệt vời hay sao? Chẳng phải cảm giác kết thúc một ngày học ở trường luôn luôn tuyệt vời hay sao?

Kỳ nghỉ hè 3 tháng có vẻ như kéo dài vô tận. Bởi vì khi bạn còn trẻ, mỗi ngày cảm thấy như một cuộc phiêu lưu và một ngày mới nghĩa là bạn có thêm cơ hội kết bạn mới, khám phá những cuộc phiêu lưu mới, học hỏi những điều mới mẻ. Trẻ nhỏ luôn bắt đầu một ngày một cách tươi mới.

2. Theo đuổi sự sáng tạo rất thú vị và hữu ích

“Hạnh phúc nằm ở niềm vui có một thành tựu nào đó và cảm giác phấn khích của nỗ lực sáng tạo.” – Franklin D. Roosevelt

Bạn có thường thấy trẻ nhỏ quên mất chính mình khi chơi một trò sáng tạo trong nhiều giờ liền không? Vẽ tranh, chơi đất sét, xây lâu đài cát với sự chú ý tỉ mỉ đến từng chi tiết. Vì một số lý do, khi con người già đi theo thời gian, chúng ta không còn chú trọng những hoạt động sáng tạo nữa.

Có bao nhiêu người đã trưởng thành ngoài các nghệ sĩ thường xuyên vẽ tranh? Bao nhiêu người còn chơi đất sét hoặc tô tượng chỉ để tận hưởng niềm vui đơn thuần thôi? Có lẽ tôi là một người hiếm hoi nằm trong số này với niềm đam mê tô tượng. Mỗi bức tượng tôi tô đều mất từ 3-4 tiếng đồng hồ với đủ loại sáng tạo từ phối màu, thêm chi tiết, viết chữ, sử dụng kim tuyến… và điều may mắn nhất đối với tôi chính là có một người bạn đời luôn ủng hộ sở thích này của tôi.

Câu hỏi kinh điển mà tôi nhận được từ bạn bè là: “Đến năm 80 tuổi mày còn tô tượng không?”. Tôi khá chắc chắn với câu trả lời của mình, mặc dù không ai tin điều đó cả. Hiện tại tôi còn tìm được thú vui mới trong việc tô màu những tập tranh mua sẵn ở nhà sách rồi dán đầy phòng như một cách trang trí sáng tạo. Hãy tin tôi, sáng tạo có thể khiến bạn cảm thấy đang sống hết mình với từng tế bào trong cơ thể mình. Đừng bao giờ ngừng sáng tạo!

3. Hãy can đảm

“Cuộc sống thu hẹp hoặc mở rộng theo tỷ lệ can đảm của một người.” – Anais Nin.

Hãy hát to lên. Khiêu vũ khi bạn cảm thấy thích. Thế giới của trẻ nhỏ được mở rộng ra vô hạn bởi vì chúng không bị giới hạn bởi nỗi sợ thất bại hay sợ mất mặt. Chúng tiến về phía trước với hy vọng và quyết tâm cao độ. Chúng chưa từng bị đánh bại, chưa từng trải qua thất bại. Chúng ôm lấy cuộc sống bằng đôi tay mở rộng của mình.

Lấy một ví dụ dễ bắt gặp nhất là trẻ nhỏ thường hỏi rất nhiều thứ, và chúng sẽ lặp đi lặp lại cùng câu hỏi đó cho đến khi nhận được câu trả lời. Còn người lớn đôi khi ngại hỏi vì sợ bị đánh giá, nếu đáp lại câu hỏi là sự im lặng từ đối phương thì người lớn cũng thường không hỏi lại lần 2, lần 3 với bao nhiêu suy diễn trong đầu theo kiểu: “Chắc người đó không muốn trả lời mình.”, “Có lẽ câu hỏi của mình ngớ ngẩn quá chăng?”… trong khi sự thật đôi khi chỉ đơn giản là đối phương đang tập trung việc gì đó và không nghe thấy bạn hỏi mà thôi.

4. Cười mỗi ngày

“Một ngày không có tiếng cười là một ngày lãng phí.” – Charlie Chaplin

Trẻ nhỏ có khả năng phi thường để tìm thấy niềm vui từ cuộc sống xung quanh. Chỉ cần xem sự hài hước mà một đứa trẻ có thể tìm thấy trong một trung tâm mua sắm hoặc tại công viên. Chúng nhìn thấy những hành động vui nhộn ở khắp mọi nơi.

5. Hãy năng vận động

Chơi đùa giúp chúng ta được tiếp thêm năng lượng và sức sống, giảm bớt gánh nặng, làm mới các giác quan tự nhiên và mở ra những khả năng mới trong cuộc sống.

Khi bạn còn trẻ, chơi đùa bên ngoài là hoạt động đặc biệt nhất trong ngày của bạn. Bạn sẽ chạy ra ngoài và rượt đuổi cùng lũ bạn cho đến khi thở hết hơi và hai gò má ửng hồng. Bạn sẽ không ngần ngại mà lộn mèo và không bao giờ nghĩ nó là một hình thức “tập thể dục” mà chỉ đơn giản là chơi đùa thôi. Và chuyện này thật vui. Biết cách chơi đùa vui vẻ cũng có thể xem là một loại tài năng.

6. Nuôi dưỡng tình bạn

Trong sự ngọt ngào của tình bạn là tiếng cười, và niềm vui được chia sẻ. Vì trong những điều nhỏ nhặt mà trái tim tìm thấy vào buổi sáng và được làm mới.

Trẻ nhỏ tìm thấy niềm vui thật sự khi chơi cùng với bạn bè và chúng thích làm những cái mới. Chúng tham gia các đội bóng, đi đến một bữa tiệc sinh nhật, bắt đầu đến trường mới. Đây là tất cả những cách mà trẻ nhỏ kết bạn mới. Trẻ em tuân thủ phương châm “càng nhiều càng tốt”, và người lớn cũng nên như vậy.

7. Hãy là anh hùng

Trên tất cả, hãy là nữ anh hùng trong cuộc sống của chính bạn, chứ đừng là nạn nhân. Khi một đứa trẻ kể một câu chuyện trong trường học hoặc sân bóng đá, nó thường là anh hùng trong câu chuyện đó. Thế giới xoay quanh trẻ nhỏ.

Khi con người già đi, chúng ta không muốn bị người khác đánh giá là ngạo mạn hay tự kỷ, vì vậy ta tự giấu bớt những thành tựu trong cuộc sống và không muốn khoe khoang. Chúng ta hạ mình để làm cho người khác thoải mái hoặc thân thiết hơn với mình. Nhưng khi làm như vậy, chúng ta thường trở nên tự ti hơn và đánh mất chính mình.

8. Những vết sẹo là huân chương danh dự

Đối với một đứa trẻ, mỗi một vết sẹo được xem là huân chương cho sự đấu tranh. Khi một đứa trẻ bị gãy xương phải bó bột, tất cả mọi người sẽ ký tên lên đó. Nó trở thành siêu sao của lớp, người đã sống sót sau cảnh hiểm nghèo. Nếu nó bị ngã và bị thương, mọi người đều muốn nhìn thấy vết sẹo. Trẻ nhỏ tự hào vì nó.

Khi chúng ta già đi, chúng ta che giấu vết sẹo của mình, những vết thương (kể cả vết thương lòng) thường trở thành bí mật của chúng ta. Chúng ta không muốn bị coi là yếu đuối hay đáng thương, vì vậy ta không nói cho người khác biết mình bị đau ở đâu. Nhưng những gì trẻ nhỏ dạy ta chính là những vết sẹo không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối, vết sẹo là dấu hiệu của sức mạnh và sự sống còn. Là một câu chuyện để kể, một thành tựu.

9. Hãy thử những điều mới

Người đàn ông không thể khám phá đại dương mới trừ khi anh ta có can đảm để nhìn cảnh bờ biển mất hút trong mắt mình.

Trẻ em không ngại chơi một môn thể thao chưa bao giờ thử trước đây. Chúng sẽ nhảy trên tấm bạt lò xo, lặn xuống hồ bơi hoặc trượt tuyết xuống một ngọn núi dù đây là những việc hoàn toàn lạ lẫm.

Là người lớn, chúng ta sợ những thứ mình không biết trước. Chúng ta duy trì cảm giác an toàn trong khu vực thoải mái của mình và hiếm khi mạo hiểm ra ngoài. Phiêu lưu sẽ khơi gợi sự phấn khởi và đánh thức bầu nhiệt huyết của bạn.

10. Quan tâm đến những điều tưởng chừng rất nhỏ

Hãy tận hưởng những điều nhỏ nhoi bình dị nhất, bởi một ngày nào đó nhìn lại bạn sẽ nhận ra chúng là những điều lớn lao.

Cháu gái của tôi thích ngắm những con chim nhỏ chạy tới lui ở mép nước. Cô bé chú ý đến những đôi chân bé xíu của những chú chim và rằng lũ chim có thể chạy dọc trên bờ cát nhanh đến thế nào. Một điều tưởng chừng đơn giản lại đem đến cho cô bé niềm vui to lớn và cảm hứng sâu sắc. Lần gần nhất bạn dừng lại để ý thấy những phép lạ nhỏ bé xung quanh mình trong đời sống hàng ngày là khi nào? Cuộc sống sẽ đẹp hơn bao nhiêu nếu chúng ta có thể thấy những phép màu này một lần nữa, phải không?

LILA

KHI YÊU TRỞ THÀNH NGUY HIỂM

Rối loạn nhân cách (Personality Disorders) là nhóm rối loạn tâm lý đặc trưng bởi các mô thức suy nghĩ, cảm xúc và hành vi cứng nhắc, kéo dài và gây rối loạn chức năng xã hội. Những mô thức này thường hình thành sớm, khó thay đổi và ảnh hưởng trực tiếp đến cách cá nhân...

BẠO LỰC BẠN TÌNH TRONG CỘNG ĐỒNG GAY

Trong nhiều nghiên cứu gần đây, tỉ lệ bạo lực bạn tình (Intimate Partner Violence – IPV) trong cộng đồng đồng tính nam được ghi nhận ở mức cao, ngang bằng hoặc vượt nhóm dị tính. Điều này không xuất hiện trong khoảng trống, mà liên quan đến xấu hổ nội hóa, stress...

TẠI SAO NHIỀU NGƯỜI GAY LÀ BOTTOM

  Trong cộng đồng nam đồng tính, vai trò bottom – người tiếp nhận trong quan hệ tình dục – thường xuất hiện với tần suất cao và gây ra nhiều tranh luận. Tại sao nhiều người đồng tính nam lại chọn hoặc cảm thấy thoải mái với vai trò này? Câu trả lời không đơn...

LGBT VÀ CẢM GIÁC KHÔNG THUỘC VỀ

  Sinh ra là người đồng tính, song tính hay chuyển giới trong một gia đình dị tính chuẩn mực, nhiều cá nhân phải lớn lên trong môi trường không công nhận sự khác biệt của họ. Khi xã hội đặt nặng giá trị nam tính, sức mạnh và sự “bình thường”, những người thể hiện...

KHI TRẦM CẢM TRỞ THÀNH CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

Thông thường, trầm cảm được nhìn nhận như một rối loạn tâm thần cần điều trị. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, đặc biệt là khi một người trải qua sang chấn kéo dài, trầm cảm có thể đóng vai trò như một cơ chế bảo vệ. Khi trẻ em lớn lên trong môi trường căng thẳng...

HỌC TÂM LÝ HỌC ĐỂ GIỮ KHOẢNG CÁCH VỚI NỖI ĐAU

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều người tìm đến các khóa học, sách vở hay hội thảo về tâm lý học như một cách để “chữa lành” cho bản thân. Họ tham gia lớp học, nghe diễn giả, đọc tài liệu, và thậm chí ghi chú rất cẩn thận. Tuy nhiên, ở một số người, việc tiếp...

KHI TRỊ LIỆU CHỈ LÀ NƠI TRÚ ẨN TẠM THỜI

Trong thực hành tâm lý, không ít trường hợp thân chủ tìm đến trị liệu không nhằm mục tiêu dài hạn, mà chỉ như một “nơi trú ẩn tạm thời” khi cảm xúc vượt ngưỡng chịu đựng. Họ thường đến phòng trị liệu trong trạng thái đau đớn, căng thẳng hoặc khủng hoảng, nhưng chỉ sau...

GHOSTING TRONG TÌNH YÊU

  Ghosting là hiện tượng một người đột ngột biến mất khỏi mối quan hệ tình cảm mà không để lại lời giải thích, khiến đối phương rơi vào trạng thái hoang mang và đau khổ. Trong thời đại kết nối nhanh chóng qua mạng xã hội, ghosting trở thành một cách “chia tay im...

TÌNH YÊU VỚI NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH RANH GIỚI

Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline Personality Disorder – BPD), tình yêu thường bắt đầu bằng sự kết nối mãnh liệt và cảm giác gần gũi sâu sắc. Người ranh giới khao khát tình cảm, sợ hãi bị bỏ rơi, và thường lý tưởng hóa đối phương...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH ÁI KỶ KHI YÊU

  Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD), tình yêu ban đầu thường được khoác lên vẻ đẹp hoàn hảo nhưng dần trở thành sự lạm dụng tinh vi và nguy hiểm. Người ái kỷ thường bắt đầu bằng giai đoạn lý tưởng...

VĂN HÓA GIA TRƯỞNG ÁI KỶ VÀ NÃO BỘ NAM GIỚI BẠO HÀNH

Văn hóa gia trưởng ái kỷ (narcissistic patriarchy) là một hệ thống giá trị và niềm tin xã hội đặt nam giới ở vị trí quyền lực tối cao, đồng thời dung túng hoặc hợp thức hóa hành vi kiểm soát, áp bức và bạo lực với phụ nữ, trẻ em và các nhóm yếu thế. Trong hệ thống...

SỰ DUNG TÚNG VÀ CƠ CHẾ NÃO BỘ NGƯỜI GÂY BẠO LỰC

  Người đàn ông bạo hành thường không chỉ bị chi phối bởi cảm xúc tức thời, mà còn bởi những mô hình tư duy và cấu trúc não bộ đã hình thành lâu dài. Ở mức sinh học thần kinh, vùng hạch hạnh nhân (amygdala) có thể hoạt động quá mức, khiến phản ứng giận dữ và cảm...

BẠO HÀNH GIA ĐÌNH – VÒNG LẶP SANG CHẤN THẾ HỆ

  Bạo hành gia đình không chỉ gây ra những tổn thương trực tiếp về thể chất và tinh thần cho nạn nhân, mà còn để lại những di chứng tâm lý sâu sắc kéo dài qua nhiều thế hệ. Khi một đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực, não bộ và hệ thần kinh của em liên tục...

NỖI ĐAU CỦA ĐỨA TRẺ BỊ TRỪNG PHẠT BẰNG SỰ IM LẶNG

Sự im lặng trừng phạt (silent treatment) là một hình thức bạo hành tinh thần ít được nhận diện nhưng để lại vết thương sâu trong tâm hồn trẻ. Khi cha mẹ ngừng giao tiếp, tránh ánh mắt, rút lại mọi sự chú ý và yêu thương, đứa trẻ không chỉ cảm thấy buồn mà còn trải qua...

BẤT HÒA NHẬN THỨC Ở NẠN NHÂN BỊ BẠO HÀNH

Bất hòa nhận thức (cognitive dissonance) là trạng thái tâm lý khi một người phải giữ cùng lúc hai niềm tin hoặc trải nghiệm đối lập, tạo ra căng thẳng và mâu thuẫn nội tâm. Trong bối cảnh bạo hành gia đình, đặc biệt khi thủ phạm thuộc nhóm rối loạn nhân cách ái kỷ...

SỰ CỨNG RẮN VÀ THẤU HIỂU CỦA NHÀ TRỊ LIỆU

Trong trị liệu tâm lý, hai phẩm chất tưởng như đối lập – sự cứng rắn và sự thấu hiểu – thực tế lại bổ sung cho nhau và tạo nên nền tảng vững chắc cho quá trình can thiệp hiệu quả. Sự cứng rắn ở đây không mang nghĩa áp đặt hay cứng nhắc, mà là khả năng thiết lập ranh...

ADHD VÀ RỐI LOẠN CHỐNG ĐỐI

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn chống đối (ODD) là hai rối loạn thường xuất hiện cùng nhau ở trẻ em và vị thành niên, với tỷ lệ cộng hiện (comorbidity) lên tới 30–50% tùy nghiên cứu. ADHD đặc trưng bởi khó duy trì chú ý, kiểm soát xung động và điều...

ĐI LÀM TRỊ LIỆU TÂM LÝ NHƯNG KHÔNG MUỐN THAY ĐỔI

Trong trị liệu tâm lý, động cơ nội tại (intrinsic motivation) được xem là yếu tố nền tảng quyết định khả năng thay đổi bền vững. Đây là động lực xuất phát từ bên trong cá nhân, dựa trên mong muốn thật sự cải thiện chất lượng cuộc sống, chứ không chỉ để làm hài lòng...

BỎ TRỊ LIỆU Ở NHÓM RỐI LOẠN NHÂN CÁCH VÀ ADHD

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, hiện tượng bỏ trị liệu sớm (early dropout) ở thân chủ có rối loạn nhân cách hoặc ADHD là một thách thức thường gặp. Hai nhóm này, dù khác nhau về bản chất rối loạn, lại chia sẻ một số đặc điểm khiến việc duy trì trị liệu trở nên khó...

GIẢM TRIỆU CHỨNG VÀ BỎ TRỊ LIỆU

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, không hiếm gặp những thân chủ bước vào trị liệu trong trạng thái khủng hoảng — có thể do mất mát, xung đột, hoặc một biến cố bất ngờ — rồi rời bỏ trị liệu ngay khi triệu chứng cảm xúc đã giảm bớt. Hiện tượng này thường bắt nguồn từ sự...

KHI YÊU TRỞ THÀNH NGUY HIỂM

Rối loạn nhân cách (Personality Disorders) là nhóm rối loạn tâm lý đặc trưng bởi các mô thức suy nghĩ, cảm xúc và hành vi cứng nhắc, kéo dài và gây rối loạn chức năng xã hội. Những mô thức này thường hình thành sớm, khó thay đổi và ảnh hưởng trực tiếp đến cách cá nhân...

BẠO LỰC BẠN TÌNH TRONG CỘNG ĐỒNG GAY

Trong nhiều nghiên cứu gần đây, tỉ lệ bạo lực bạn tình (Intimate Partner Violence – IPV) trong cộng đồng đồng tính nam được ghi nhận ở mức cao, ngang bằng hoặc vượt nhóm dị tính. Điều này không xuất hiện trong khoảng trống, mà liên quan đến xấu hổ nội hóa, stress...

TẠI SAO NHIỀU NGƯỜI GAY LÀ BOTTOM

  Trong cộng đồng nam đồng tính, vai trò bottom – người tiếp nhận trong quan hệ tình dục – thường xuất hiện với tần suất cao và gây ra nhiều tranh luận. Tại sao nhiều người đồng tính nam lại chọn hoặc cảm thấy thoải mái với vai trò này? Câu trả lời không đơn...

LGBT VÀ CẢM GIÁC KHÔNG THUỘC VỀ

  Sinh ra là người đồng tính, song tính hay chuyển giới trong một gia đình dị tính chuẩn mực, nhiều cá nhân phải lớn lên trong môi trường không công nhận sự khác biệt của họ. Khi xã hội đặt nặng giá trị nam tính, sức mạnh và sự “bình thường”, những người thể hiện...

KHI TRẦM CẢM TRỞ THÀNH CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

Thông thường, trầm cảm được nhìn nhận như một rối loạn tâm thần cần điều trị. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, đặc biệt là khi một người trải qua sang chấn kéo dài, trầm cảm có thể đóng vai trò như một cơ chế bảo vệ. Khi trẻ em lớn lên trong môi trường căng thẳng...

HỌC TÂM LÝ HỌC ĐỂ GIỮ KHOẢNG CÁCH VỚI NỖI ĐAU

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều người tìm đến các khóa học, sách vở hay hội thảo về tâm lý học như một cách để “chữa lành” cho bản thân. Họ tham gia lớp học, nghe diễn giả, đọc tài liệu, và thậm chí ghi chú rất cẩn thận. Tuy nhiên, ở một số người, việc tiếp...

KHI TRỊ LIỆU CHỈ LÀ NƠI TRÚ ẨN TẠM THỜI

Trong thực hành tâm lý, không ít trường hợp thân chủ tìm đến trị liệu không nhằm mục tiêu dài hạn, mà chỉ như một “nơi trú ẩn tạm thời” khi cảm xúc vượt ngưỡng chịu đựng. Họ thường đến phòng trị liệu trong trạng thái đau đớn, căng thẳng hoặc khủng hoảng, nhưng chỉ sau...

GHOSTING TRONG TÌNH YÊU

  Ghosting là hiện tượng một người đột ngột biến mất khỏi mối quan hệ tình cảm mà không để lại lời giải thích, khiến đối phương rơi vào trạng thái hoang mang và đau khổ. Trong thời đại kết nối nhanh chóng qua mạng xã hội, ghosting trở thành một cách “chia tay im...

TÌNH YÊU VỚI NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH RANH GIỚI

Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline Personality Disorder – BPD), tình yêu thường bắt đầu bằng sự kết nối mãnh liệt và cảm giác gần gũi sâu sắc. Người ranh giới khao khát tình cảm, sợ hãi bị bỏ rơi, và thường lý tưởng hóa đối phương...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH ÁI KỶ KHI YÊU

  Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD), tình yêu ban đầu thường được khoác lên vẻ đẹp hoàn hảo nhưng dần trở thành sự lạm dụng tinh vi và nguy hiểm. Người ái kỷ thường bắt đầu bằng giai đoạn lý tưởng...

VĂN HÓA GIA TRƯỞNG ÁI KỶ VÀ NÃO BỘ NAM GIỚI BẠO HÀNH

Văn hóa gia trưởng ái kỷ (narcissistic patriarchy) là một hệ thống giá trị và niềm tin xã hội đặt nam giới ở vị trí quyền lực tối cao, đồng thời dung túng hoặc hợp thức hóa hành vi kiểm soát, áp bức và bạo lực với phụ nữ, trẻ em và các nhóm yếu thế. Trong hệ thống...

SỰ DUNG TÚNG VÀ CƠ CHẾ NÃO BỘ NGƯỜI GÂY BẠO LỰC

  Người đàn ông bạo hành thường không chỉ bị chi phối bởi cảm xúc tức thời, mà còn bởi những mô hình tư duy và cấu trúc não bộ đã hình thành lâu dài. Ở mức sinh học thần kinh, vùng hạch hạnh nhân (amygdala) có thể hoạt động quá mức, khiến phản ứng giận dữ và cảm...

CAN THIỆP BẮT BUỘC VỚI NGƯỜI GÂY RA BẠO HÀNH

  Can thiệp bắt buộc (Batterer Intervention Program – BIP) là một chiến lược cần thiết nhằm đối phó với hành vi bạo lực gia đình, đặc biệt ở nhóm nam giới bạo hành. Khác với các hình thức hòa giải hoặc xử phạt đơn thuần, BIP yêu cầu người bạo hành phải tham gia...

BẠO HÀNH GIA ĐÌNH – VÒNG LẶP SANG CHẤN THẾ HỆ

  Bạo hành gia đình không chỉ gây ra những tổn thương trực tiếp về thể chất và tinh thần cho nạn nhân, mà còn để lại những di chứng tâm lý sâu sắc kéo dài qua nhiều thế hệ. Khi một đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực, não bộ và hệ thần kinh của em liên tục...

NỖI ĐAU CỦA ĐỨA TRẺ BỊ TRỪNG PHẠT BẰNG SỰ IM LẶNG

Sự im lặng trừng phạt (silent treatment) là một hình thức bạo hành tinh thần ít được nhận diện nhưng để lại vết thương sâu trong tâm hồn trẻ. Khi cha mẹ ngừng giao tiếp, tránh ánh mắt, rút lại mọi sự chú ý và yêu thương, đứa trẻ không chỉ cảm thấy buồn mà còn trải qua...

BẤT HÒA NHẬN THỨC Ở NẠN NHÂN BỊ BẠO HÀNH

Bất hòa nhận thức (cognitive dissonance) là trạng thái tâm lý khi một người phải giữ cùng lúc hai niềm tin hoặc trải nghiệm đối lập, tạo ra căng thẳng và mâu thuẫn nội tâm. Trong bối cảnh bạo hành gia đình, đặc biệt khi thủ phạm thuộc nhóm rối loạn nhân cách ái kỷ...

NGOẠI TÌNH NƠI CÔNG SỞ

Trong không gian công sở, nơi những con người cùng chia sẻ mục tiêu nghề nghiệp, áp lực công việc và những khoảnh khắc đời thường tưởng như vô hại, đôi khi lại nảy sinh những mối liên kết tinh tế mà mạnh mẽ. Những tâm hồn lạc lối thường tìm thấy nhau ở đây – không...

SỰ CỨNG RẮN VÀ THẤU HIỂU CỦA NHÀ TRỊ LIỆU

Trong trị liệu tâm lý, hai phẩm chất tưởng như đối lập – sự cứng rắn và sự thấu hiểu – thực tế lại bổ sung cho nhau và tạo nên nền tảng vững chắc cho quá trình can thiệp hiệu quả. Sự cứng rắn ở đây không mang nghĩa áp đặt hay cứng nhắc, mà là khả năng thiết lập ranh...

ADHD VÀ RỐI LOẠN CHỐNG ĐỐI

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn chống đối (ODD) là hai rối loạn thường xuất hiện cùng nhau ở trẻ em và vị thành niên, với tỷ lệ cộng hiện (comorbidity) lên tới 30–50% tùy nghiên cứu. ADHD đặc trưng bởi khó duy trì chú ý, kiểm soát xung động và điều...

ĐI LÀM TRỊ LIỆU TÂM LÝ NHƯNG KHÔNG MUỐN THAY ĐỔI

Trong trị liệu tâm lý, động cơ nội tại (intrinsic motivation) được xem là yếu tố nền tảng quyết định khả năng thay đổi bền vững. Đây là động lực xuất phát từ bên trong cá nhân, dựa trên mong muốn thật sự cải thiện chất lượng cuộc sống, chứ không chỉ để làm hài lòng...