LÝ DO KHIẾN BẠN SẬP BẪY CHI TIÊU

LÝ DO KHIẾN BẠN SẬP BẪY CHI TIÊU

  Chi tiêu quá đà là vấn đề không của riêng ai, và các loại bẫy chi tiêu trong cuộc sống nhiều hơn bạn nghĩ. Cho dù bạn có cẩn trọng đến mấy trong chi tiêu, sẽ có những lúc “túi tiền” của bạn có nguy cơ bị tấn công. Nhà tâm lý học tài chính Brad Klontz, quản lý đối tác tại Occidental Asset Management cho biết: “Những tình huống liên quan đến cảm xúc khiến chúng ta dễ chi tiêu quá mức. Nếu không thể tư duy hợp lý, chúng ta sẽ gặp vấn đề về tài chính”. Dưới đây là cách thức mọi chuyện diễn ra: Vỏ não trước trán là một phần não bộ liên quan đến tư duy logic, bao gồm lập kế hoạch, kiểm soát xung động… và cân đối ngân sách. Nhưng khi cơ thể bị đặt trong một tình huống nhạy cảm, hạch hạnh nhân (trung tâm cảm xúc của não) bắt đầu hoạt động và tác động đến vỏ não trước trán. Kết quả là lý trí biến mất, cảm xúc chi phối và có thể khiến chúng ta đưa ra những quyết định tài chính tồi tệ. Sau đây là cách giúp bạn tránh khỏi 9 bẫy chi tiêu nguy hiểm nhất. 1. Bẫy Chi Tiêu: Bạn Đang Có Tâm Trạng Xấu Có một lý do chính đáng khiến 62% mọi người cảm thấy hạnh phúc khi chi tiêu lúc tâm trạng xấu là vì việc này giúp cải thiện tâm trạng hiệu quả. Một nghiên cứu mới từ Đại học Michigan cho thấy những người đi mua sắm sau khi xem một đoạn clip bạo lực cảm thấy hạnh phúc hơn nhiều so với những người không mua sắm. Các nhà nghiên cứu cho rằng việc đưa ra quyết định mua hàng giúp họ khôi phục cảm giác tự chủ để cải thiện tâm trạng. Chi tiền cũng đã được chứng minh rằng có thể giúp tăng hormone endorphin. Vậy vấn đề là gì? Dù bạn ngay lập tức có cảm giác dễ chịu sau khi mua sắm, cảm giác này sẽ nhanh chóng phai nhạt. Bạn sẽ bắt đầu cảm thấy vỡ vụn, sự xấu hổ và ray rứt vì đã chi tiêu quá tay khiến bạn cảm thấy tồi tệ hơn. Mẹo đối phó: Hãy thay thế việc mua sắm bằng một hoạt động giải trí lành mạnh khác: đi bộ, tập yoga, nghe nhạc – bất cứ điều gì giúp bạn cảm thấy lạc quan hơn. Maggie Baker, nhà tâm lý học chuyên tư vấn về tài chính và là tác giả của cuốn sách “Điên vì tiền” nói: “Bạn cần một số hoạt động giải tỏa cảm xúc. Ngoài ra, hãy thử viết nhật ký hoặc trò chuyện với một người bạn. Trút bầu tâm sự có thể giúp bạn xác định nguồn căn của nỗi buồn và làm thế nào để tâm trạng trở nên tốt hơn”. 2. Bẫy Chi Tiêu: Bạn Đang Đi Du Lịch Khi đi du lịch, bạn có cảm giác như đang thoát ly khỏi đời thực, vì vậy bạn không thực tế về tài chính như bình thường. Thêm vào đó, bạn bị vây quanh bởi rất nhiều dịch vụ du lịch đắt đỏ, và điều này tạo nên một cơn bão càn quét ngân sách hoàn hảo. Baker nói: “Du lịch dễ đem lại cảm giác thư giãn về thể chất, tinh thần và tài chính. Bạn sẽ dễ bị cuốn theo cảm giác đó”. Mẹo đối phó: Bạn có thể cho phép mình chi tiêu nhiều hơn một chút so với bình thường trong một kỳ nghỉ… trong khi vẫn giữ chừng mực. Baker khuyên bạn nên “dành thêm khoảng 10% ngân sách cho việc chi tiêu”. (đồng nghĩa với việc bạn phải để dành một số tiền từ vài tuần trước khi đến kỳ nghỉ hoặc trích từ quỹ tiết kiệm để có ngân sách du lịch.) Khi đã xác định một số tiền hợp lý để sử dụng mỗi ngày, bạn có thể chi 19 đô la để thưởng thức một ly rượu vang tuyệt hảo super Tuscan mà không cảm thấy tội lỗi – nhưng nhớ là không được chi tiêu quá đà bằng cách quẹt cháy thẻ tín dụng như giới thượng lưu trong cả tuần. Nếu bạn vẫn thấy mình chi tiêu quá mức, hãy cân nhắc một chuyến đi theo tour trọn gói để giúp bản thân tránh đưa ra những quyết định tài chính tồi tệ. 3. Bẫy chi tiêu: Bạn Tìm Được Một Chương Trình Ưu Đãi Tuyệt Vời Thật là một cảm giác sung sướng khó tả khi mua được một đôi giày trị giá 100 đô la chỉ với 15 đô la. Khi mua được một món đồ giá hời, bạn cảm thấy như mình vừa thắng một cuộc chơi. Nghĩ rằng những người khác trả giá gốc trong khi mình chỉ phải chi một số tiền ít hơn nhiều khiến việc này khó lòng cưỡng lại được. Mẹo đối phó: Trước khi quyết định mua hàng, hãy tạm dừng một lúc và cân nhắc. Tập trung vào những gì bạn đang chi tiêu, không phải những gì bạn đang tiết kiệm. Baker cho biết: “Dù món đồ được giảm giá đến 80%, những sự thật là bạn vẫn phải tốn tiền mua nó, vì vậy hãy tự hỏi liệu bạn có thực sự cần nó hay không”. Hãy thử mẹo này: Giả sử những đôi giày đó không được giảm giá. Bạn vẫn khao khát mua chúng như lúc này hay không? Nếu câu trả lời là không, hãy bước đi và đừng luyến tiếc gì. 4. Bẫy Chi Tiêu: Bạn Cảm Thấy Nhàm Chán Chắc hẳn bạn từng nghe một câu nói kinh điển “Nhàn cư vi bất thiện?”. Điều này đúng cả trong mua sắm – sự nhàm chán chắc chắn không tốt cho ngân sách của bạn. Một trong những điều nguy hiểm nhất là những khoảng thời gian nhàn rỗi bất ngờ, và một số người chọn cách giết thời gian bằng việc mua sắm. Và mua sắm chưa bao giờ dễ dàng hơn trong thời buổi công nghệ hiện đại khi mà bạn có thể mua hàng nhanh chóng chỉ bằng một chiếc điện thoại. Chỉ với một vài thao tác đơn giản trên màn hình cảm ứng, bằng cách nào đó bạn sẽ cảm thấy hình thức mua hàng này không đem lại cảm giác tiêu tiền thật như khi trực tiếp móc ví hoặc quẹt thẻ tín dụng để thanh toán. Mẹo đối phó: Hãy tận dụng khoảng thời gian nhàn rỗi đó một cách khôn ngoan hơn. Nếu bạn có một tiếng đồng hồ rảnh rỗi và cảm thấy muốn mua sắm online, hãy đi tập yoga, gặp gỡ bạn bè hoặc bắt đầu một dự án mới. 5. Bẫy Chi Tiêu: Bạn Đi Chơi Cùng Bạn Bè Mặc dù bạn không còn là học sinh trung học nữa, nhưng vẫn khó có thể ngừng so sánh với bạn bè đồng trang lứa. Theo kịp bạn bè là một phần trong gen của chúng ta theo nghĩa đen. Trở lại thời tiền sử, bị một tập thể cô lập là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với sự sống còn. Nỗi lo sợ bị tẩy chay vẫn là một phần của bản năng con người trong thời hiện đại. Khi bạn bè của bạn gọi một ly cocktail 14 đô la và chi tiêu cho hàng tá ứng dụng, lẽ tự nhiên là bạn cũng muốn hành động tương tự. Mẹo đối phó: Trước khi đi ra ngoài, hãy định sẵn một số tiền nhất định để chi tiêu, để hạn chế khả năng mất kiểm soát. Sau đó, tránh tình huống khó xử khi yêu cầu tách hóa đơn bằng cách giải thích trước cho mọi người, trước cả thời điểm gọi món. Nếu đợi đến cuối bữa ăn, bạn sẽ bắt đầu cảm thấy lo lắng. Các kích thích tố căng thẳng có thể lấp đầy vỏ não trước trán, ngăn cản bạn đưa ra quyết định sáng suốt. Ngay lập tức hãy nói rằng bạn đang tiết kiệm tiền mua nhà (hoặc một thứ gì khác) để có thể thoải mái lựa chọn những món vừa túi tiền. 6. Bẫy Chi Tiêu: Bạn Phải Mua Một Món Quà Cưới Mọi người thường chi tiêu rộng rãi hơn bình thường khi mua quà cho một sự kiện quan trọng như đám cưới, đầy tháng, thôi nôi, lễ kỷ niệm. Baker giải thích: “Bạn bị tác động từ bên ngoài để cố gắng thể hiện, bởi vì bạn đang suy nghĩ về cách mà mọi người nhìn mình. Bạn không muốn món quà của mình chỉ có giá trị 10 đô la trong khi những người khác chi đến 100 đô la.” Mẹo đối phó: Để tạo ấn tượng tuyệt vời trong khi vẫn cân đối được ngân sách, hãy tập trung vào tính sáng tạo thay vì giá trị vật chất của món quà. Bạn có thể tự tay thiết kế một món quà hoặc săn tìm một món quà rẻ tiền nhưng vẫn thể hiện nét độc đáo trong tính cách của người nhận. Hãy nghĩ về những điều như thế này: Một album ảnh lãng mạn về quá trình tán tỉnh yêu đương của một cặp đôi hạnh phúc qua năm tháng, hoặc một bài thơ được lồng vào một chiếc khung tuyệt đẹp mà bạn sáng tác tặng riêng cho người đó. Ví dụ, tại đám cưới của tôi, người bạn đã mai mối cho vợ chồng tôi đến với nhau đã thiết kế một bộ sưu tập những email tán tỉnh, hẹn hò ban đầu của chúng tôi. Đó là một ý tưởng dễ dàng, chu đáo mà có lẽ chỉ cần chi ra tối đa 50 đô la để thực hiện. Và trong dịp đầy tháng con đầu lòng của tôi, mẹ tôi đã sơn lại chiếc nôi mà bà thường dùng để ru tôi ngủ khi còn nhỏ. Không cần phải nói, đó là món quà ý nghĩa nhất mà tôi nhận được. (và cũng được trầm trồ khen ngợi nhất trong bữa tiệc.) 7. Bẫy Chi Tiêu: Bạn Đang Ăn Kiêng Nỗ lực chống lại sự thèm ăn có thể khiến bạn gặp khó khăn trong việc kiểm soát chi tiêu. Bạn cần tự kiểm soát để thành thạo về việc quản lý tài chính. Nhưng tính kỷ luật là một nguồn lực có giới hạn. Mỗi người chúng ta có một giới hạn tự chủ mỗi ngày, và bạn càng cố gắng khắt khe với bản thân – dù là ép mình đi đến phòng tập thể dục lúc 6:30 sáng hoặc cưỡng lại thôi thúc muốn ăn một dĩa pho-mát tuyệt cú mèo – bạn càng khó chống lại những cám dỗ khác, chẳng hạn như mua sắm. Mẹo đối phó: May mắn thay, bạn có thể tăng cường khả năng tự chủ của mình. Hãy chọn một hoạt động nhẹ nhàng khiến bạn cảm thấy thoải mái, như đi dạo hoặc xem phim”. (Nhấn mạnh ở đây là “nhẹ nhàng” – tránh bất cứ hoạt động nào quá mạnh hoặc kích động, chẳng hạn như xe đạp nhanh hoặc đọc sách “Chiến tranh và Hòa bình”). Gác lại ý định mua sắm sau những hoạt động thư giãn này, hoặc vào đầu ngày khi khả năng tự chủ của bạn vẫn chưa bị cạn kiệt. 8. Bẫy Chi Tiêu: Sắp Đến Sinh Nhật Của Cô Bạn Thân Bạn yêu cô ấy, vì vậy bạn muốn tặng cho cô nàng một món quà tuyệt vời nhất. Để quản lý chi tiêu tốt, bạn phải luôn thận trọng. Những buổi tiệc ăn mừng là một cơ hội để ném sự thận trọng đó sang một bên và vung tiền quá mức. Không muốn làm bạn mất hứng, nhưng hãy nhớ rằng bất cứ khi nào cảm thấy đặc biệt hứng khởi, bạn cũng dễ mắc sai lầm trong chi tiêu. Mẹo đối phó: Kiểm soát việc phung phí bằng cách suy nghĩ trên quan điểm của đối phương. Hãy tự hỏi rằng: “Cô ấy có thực sự muốn bạn chi tiêu quá nhiều đến mức đẩy bản thân vào hoàn cảnh khó khăn về mặt tài chính trong dịp này hay không?”. Bạn có thể tiêu nhiều tiền hơn một chút so với ngân sách cho phép, nhưng đừng phung phí quá mức. 9. Bẫy Chi Tiêu: Một Người Thân Yêu Của Bạn Muốn Vay Tiền Đây là một tình huống đặc biệt khó khăn. Bạn vô cùng quan tâm đến cô ấy (hoặc anh ấy) và có thể lo lắng về hạnh phúc của người này. Nếu cho vay tiền có thể giúp cải thiện cuộc sống của họ, thật khó để từ chối. Điều đầu tiên mà các nhà lập kế hoạch tài chính tham khảo ý kiến ​​của tôi là làm thế nào tư vấn cho những khách hàng lớn tuổi cách từ chối yêu cầu hỗ trợ tài chính từ con cái của họ. Nhưng cho người thân vay tiền thường đẩy bạn vào cảnh “cháy túi”. Mẹo đối phó: Bạn có hai lựa chọn: Đầu tiên, hãy xác định số tiền mà bạn có thể hỗ trợ mà không gây ảnh hưởng đến tài chính của bạn. Lựa chọn thứ hai sẽ khó khăn hơn nhiều, nếu tình huống này lặp đi lặp lại, sẽ có lúc bạn nên cân nhắc việc dứt khoát từ chối. Có thể bạn sẽ mất đi một mối quan hệ, nhưng bạn phải đặt ra một số ranh giới đúng đắn trong tình yêu. Hãy nghĩ về điều này: “Có thực là bạn đang giúp người này hay không? Đưa tiền cho một người phụ thuộc về tài chính cũng giống như đưa rượu cho người nghiện rượu vậy.” Nếu đối phương luôn xem bạn là “phao cứu sinh”, họ sẽ không thể chữa lành cho đến khi tự mình thoát ra. Lập ra một kế hoạch hoàn toàn thoát ly khỏi sự vay mượn của một người từ 3 đến 6 tháng. Sau đó, tùy tình hình, bạn có thể tìm cho cô ấy một nhà hoạch định tài chính, cố vấn nghề nghiệp, hoặc nhà trị liệu để hướng dẫn cô ấy tháo gỡ khó khăn. LILA
  Chi tiêu quá đà là vấn đề không của riêng ai, và các loại bẫy chi tiêu trong cuộc sống nhiều hơn bạn nghĩ. Cho dù bạn có cẩn trọng đến mấy trong chi tiêu, sẽ có những lúc “túi tiền” của bạn có nguy cơ bị tấn công. Nhà tâm lý học tài chính Brad Klontz, quản lý đối tác tại Occidental Asset Management cho biết: “Những tình huống liên quan đến cảm xúc khiến chúng ta dễ chi tiêu quá mức. Nếu không thể tư duy hợp lý, chúng ta sẽ gặp vấn đề về tài chính”. Dưới đây là cách thức mọi chuyện diễn ra: Vỏ não trước trán là một phần não bộ liên quan đến tư duy logic, bao gồm lập kế hoạch, kiểm soát xung động… và cân đối ngân sách. Nhưng khi cơ thể bị đặt trong một tình huống nhạy cảm, hạch hạnh nhân (trung tâm cảm xúc của não) bắt đầu hoạt động và tác động đến vỏ não trước trán. Kết quả là lý trí biến mất, cảm xúc chi phối và có thể khiến chúng ta đưa ra những quyết định tài chính tồi tệ. Sau đây là cách giúp bạn tránh khỏi 9 bẫy chi tiêu nguy hiểm nhất. 1. Bẫy Chi Tiêu: Bạn Đang Có Tâm Trạng Xấu Có một lý do chính đáng khiến 62% mọi người cảm thấy hạnh phúc khi chi tiêu lúc tâm trạng xấu là vì việc này giúp cải thiện tâm trạng hiệu quả. Một nghiên cứu mới từ Đại học Michigan cho thấy những người đi mua sắm sau khi xem một đoạn clip bạo lực cảm thấy hạnh phúc hơn nhiều so với những người không mua sắm. Các nhà nghiên cứu cho rằng việc đưa ra quyết định mua hàng giúp họ khôi phục cảm giác tự chủ để cải thiện tâm trạng. Chi tiền cũng đã được chứng minh rằng có thể giúp tăng hormone endorphin. Vậy vấn đề là gì? Dù bạn ngay lập tức có cảm giác dễ chịu sau khi mua sắm, cảm giác này sẽ nhanh chóng phai nhạt. Bạn sẽ bắt đầu cảm thấy vỡ vụn, sự xấu hổ và ray rứt vì đã chi tiêu quá tay khiến bạn cảm thấy tồi tệ hơn. Mẹo đối phó: Hãy thay thế việc mua sắm bằng một hoạt động giải trí lành mạnh khác: đi bộ, tập yoga, nghe nhạc – bất cứ điều gì giúp bạn cảm thấy lạc quan hơn. Maggie Baker, nhà tâm lý học chuyên tư vấn về tài chính và là tác giả của cuốn sách “Điên vì tiền” nói: “Bạn cần một số hoạt động giải tỏa cảm xúc. Ngoài ra, hãy thử viết nhật ký hoặc trò chuyện với một người bạn. Trút bầu tâm sự có thể giúp bạn xác định nguồn căn của nỗi buồn và làm thế nào để tâm trạng trở nên tốt hơn”. 2. Bẫy Chi Tiêu: Bạn Đang Đi Du Lịch Khi đi du lịch, bạn có cảm giác như đang thoát ly khỏi đời thực, vì vậy bạn không thực tế về tài chính như bình thường. Thêm vào đó, bạn bị vây quanh bởi rất nhiều dịch vụ du lịch đắt đỏ, và điều này tạo nên một cơn bão càn quét ngân sách hoàn hảo. Baker nói: “Du lịch dễ đem lại cảm giác thư giãn về thể chất, tinh thần và tài chính. Bạn sẽ dễ bị cuốn theo cảm giác đó”. Mẹo đối phó: Bạn có thể cho phép mình chi tiêu nhiều hơn một chút so với bình thường trong một kỳ nghỉ… trong khi vẫn giữ chừng mực. Baker khuyên bạn nên “dành thêm khoảng 10% ngân sách cho việc chi tiêu”. (đồng nghĩa với việc bạn phải để dành một số tiền từ vài tuần trước khi đến kỳ nghỉ hoặc trích từ quỹ tiết kiệm để có ngân sách du lịch.) Khi đã xác định một số tiền hợp lý để sử dụng mỗi ngày, bạn có thể chi 19 đô la để thưởng thức một ly rượu vang tuyệt hảo super Tuscan mà không cảm thấy tội lỗi – nhưng nhớ là không được chi tiêu quá đà bằng cách quẹt cháy thẻ tín dụng như giới thượng lưu trong cả tuần. Nếu bạn vẫn thấy mình chi tiêu quá mức, hãy cân nhắc một chuyến đi theo tour trọn gói để giúp bản thân tránh đưa ra những quyết định tài chính tồi tệ. 3. Bẫy chi tiêu: Bạn Tìm Được Một Chương Trình Ưu Đãi Tuyệt Vời Thật là một cảm giác sung sướng khó tả khi mua được một đôi giày trị giá 100 đô la chỉ với 15 đô la. Khi mua được một món đồ giá hời, bạn cảm thấy như mình vừa thắng một cuộc chơi. Nghĩ rằng những người khác trả giá gốc trong khi mình chỉ phải chi một số tiền ít hơn nhiều khiến việc này khó lòng cưỡng lại được. Mẹo đối phó: Trước khi quyết định mua hàng, hãy tạm dừng một lúc và cân nhắc. Tập trung vào những gì bạn đang chi tiêu, không phải những gì bạn đang tiết kiệm. Baker cho biết: “Dù món đồ được giảm giá đến 80%, những sự thật là bạn vẫn phải tốn tiền mua nó, vì vậy hãy tự hỏi liệu bạn có thực sự cần nó hay không”. Hãy thử mẹo này: Giả sử những đôi giày đó không được giảm giá. Bạn vẫn khao khát mua chúng như lúc này hay không? Nếu câu trả lời là không, hãy bước đi và đừng luyến tiếc gì. 4. Bẫy Chi Tiêu: Bạn Cảm Thấy Nhàm Chán Chắc hẳn bạn từng nghe một câu nói kinh điển “Nhàn cư vi bất thiện?”. Điều này đúng cả trong mua sắm – sự nhàm chán chắc chắn không tốt cho ngân sách của bạn. Một trong những điều nguy hiểm nhất là những khoảng thời gian nhàn rỗi bất ngờ, và một số người chọn cách giết thời gian bằng việc mua sắm. Và mua sắm chưa bao giờ dễ dàng hơn trong thời buổi công nghệ hiện đại khi mà bạn có thể mua hàng nhanh chóng chỉ bằng một chiếc điện thoại. Chỉ với một vài thao tác đơn giản trên màn hình cảm ứng, bằng cách nào đó bạn sẽ cảm thấy hình thức mua hàng này không đem lại cảm giác tiêu tiền thật như khi trực tiếp móc ví hoặc quẹt thẻ tín dụng để thanh toán. Mẹo đối phó: Hãy tận dụng khoảng thời gian nhàn rỗi đó một cách khôn ngoan hơn. Nếu bạn có một tiếng đồng hồ rảnh rỗi và cảm thấy muốn mua sắm online, hãy đi tập yoga, gặp gỡ bạn bè hoặc bắt đầu một dự án mới. 5. Bẫy Chi Tiêu: Bạn Đi Chơi Cùng Bạn Bè Mặc dù bạn không còn là học sinh trung học nữa, nhưng vẫn khó có thể ngừng so sánh với bạn bè đồng trang lứa. Theo kịp bạn bè là một phần trong gen của chúng ta theo nghĩa đen. Trở lại thời tiền sử, bị một tập thể cô lập là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với sự sống còn. Nỗi lo sợ bị tẩy chay vẫn là một phần của bản năng con người trong thời hiện đại. Khi bạn bè của bạn gọi một ly cocktail 14 đô la và chi tiêu cho hàng tá ứng dụng, lẽ tự nhiên là bạn cũng muốn hành động tương tự. Mẹo đối phó: Trước khi đi ra ngoài, hãy định sẵn một số tiền nhất định để chi tiêu, để hạn chế khả năng mất kiểm soát. Sau đó, tránh tình huống khó xử khi yêu cầu tách hóa đơn bằng cách giải thích trước cho mọi người, trước cả thời điểm gọi món. Nếu đợi đến cuối bữa ăn, bạn sẽ bắt đầu cảm thấy lo lắng. Các kích thích tố căng thẳng có thể lấp đầy vỏ não trước trán, ngăn cản bạn đưa ra quyết định sáng suốt. Ngay lập tức hãy nói rằng bạn đang tiết kiệm tiền mua nhà (hoặc một thứ gì khác) để có thể thoải mái lựa chọn những món vừa túi tiền. 6. Bẫy Chi Tiêu: Bạn Phải Mua Một Món Quà Cưới Mọi người thường chi tiêu rộng rãi hơn bình thường khi mua quà cho một sự kiện quan trọng như đám cưới, đầy tháng, thôi nôi, lễ kỷ niệm. Baker giải thích: “Bạn bị tác động từ bên ngoài để cố gắng thể hiện, bởi vì bạn đang suy nghĩ về cách mà mọi người nhìn mình. Bạn không muốn món quà của mình chỉ có giá trị 10 đô la trong khi những người khác chi đến 100 đô la.” Mẹo đối phó: Để tạo ấn tượng tuyệt vời trong khi vẫn cân đối được ngân sách, hãy tập trung vào tính sáng tạo thay vì giá trị vật chất của món quà. Bạn có thể tự tay thiết kế một món quà hoặc săn tìm một món quà rẻ tiền nhưng vẫn thể hiện nét độc đáo trong tính cách của người nhận. Hãy nghĩ về những điều như thế này: Một album ảnh lãng mạn về quá trình tán tỉnh yêu đương của một cặp đôi hạnh phúc qua năm tháng, hoặc một bài thơ được lồng vào một chiếc khung tuyệt đẹp mà bạn sáng tác tặng riêng cho người đó. Ví dụ, tại đám cưới của tôi, người bạn đã mai mối cho vợ chồng tôi đến với nhau đã thiết kế một bộ sưu tập những email tán tỉnh, hẹn hò ban đầu của chúng tôi. Đó là một ý tưởng dễ dàng, chu đáo mà có lẽ chỉ cần chi ra tối đa 50 đô la để thực hiện. Và trong dịp đầy tháng con đầu lòng của tôi, mẹ tôi đã sơn lại chiếc nôi mà bà thường dùng để ru tôi ngủ khi còn nhỏ. Không cần phải nói, đó là món quà ý nghĩa nhất mà tôi nhận được. (và cũng được trầm trồ khen ngợi nhất trong bữa tiệc.) 7. Bẫy Chi Tiêu: Bạn Đang Ăn Kiêng Nỗ lực chống lại sự thèm ăn có thể khiến bạn gặp khó khăn trong việc kiểm soát chi tiêu. Bạn cần tự kiểm soát để thành thạo về việc quản lý tài chính. Nhưng tính kỷ luật là một nguồn lực có giới hạn. Mỗi người chúng ta có một giới hạn tự chủ mỗi ngày, và bạn càng cố gắng khắt khe với bản thân – dù là ép mình đi đến phòng tập thể dục lúc 6:30 sáng hoặc cưỡng lại thôi thúc muốn ăn một dĩa pho-mát tuyệt cú mèo – bạn càng khó chống lại những cám dỗ khác, chẳng hạn như mua sắm. Mẹo đối phó: May mắn thay, bạn có thể tăng cường khả năng tự chủ của mình. Hãy chọn một hoạt động nhẹ nhàng khiến bạn cảm thấy thoải mái, như đi dạo hoặc xem phim”. (Nhấn mạnh ở đây là “nhẹ nhàng” – tránh bất cứ hoạt động nào quá mạnh hoặc kích động, chẳng hạn như xe đạp nhanh hoặc đọc sách “Chiến tranh và Hòa bình”). Gác lại ý định mua sắm sau những hoạt động thư giãn này, hoặc vào đầu ngày khi khả năng tự chủ của bạn vẫn chưa bị cạn kiệt. 8. Bẫy Chi Tiêu: Sắp Đến Sinh Nhật Của Cô Bạn Thân Bạn yêu cô ấy, vì vậy bạn muốn tặng cho cô nàng một món quà tuyệt vời nhất. Để quản lý chi tiêu tốt, bạn phải luôn thận trọng. Những buổi tiệc ăn mừng là một cơ hội để ném sự thận trọng đó sang một bên và vung tiền quá mức. Không muốn làm bạn mất hứng, nhưng hãy nhớ rằng bất cứ khi nào cảm thấy đặc biệt hứng khởi, bạn cũng dễ mắc sai lầm trong chi tiêu. Mẹo đối phó: Kiểm soát việc phung phí bằng cách suy nghĩ trên quan điểm của đối phương. Hãy tự hỏi rằng: “Cô ấy có thực sự muốn bạn chi tiêu quá nhiều đến mức đẩy bản thân vào hoàn cảnh khó khăn về mặt tài chính trong dịp này hay không?”. Bạn có thể tiêu nhiều tiền hơn một chút so với ngân sách cho phép, nhưng đừng phung phí quá mức. 9. Bẫy Chi Tiêu: Một Người Thân Yêu Của Bạn Muốn Vay Tiền Đây là một tình huống đặc biệt khó khăn. Bạn vô cùng quan tâm đến cô ấy (hoặc anh ấy) và có thể lo lắng về hạnh phúc của người này. Nếu cho vay tiền có thể giúp cải thiện cuộc sống của họ, thật khó để từ chối. Điều đầu tiên mà các nhà lập kế hoạch tài chính tham khảo ý kiến ​​của tôi là làm thế nào tư vấn cho những khách hàng lớn tuổi cách từ chối yêu cầu hỗ trợ tài chính từ con cái của họ. Nhưng cho người thân vay tiền thường đẩy bạn vào cảnh “cháy túi”. Mẹo đối phó: Bạn có hai lựa chọn: Đầu tiên, hãy xác định số tiền mà bạn có thể hỗ trợ mà không gây ảnh hưởng đến tài chính của bạn. Lựa chọn thứ hai sẽ khó khăn hơn nhiều, nếu tình huống này lặp đi lặp lại, sẽ có lúc bạn nên cân nhắc việc dứt khoát từ chối. Có thể bạn sẽ mất đi một mối quan hệ, nhưng bạn phải đặt ra một số ranh giới đúng đắn trong tình yêu. Hãy nghĩ về điều này: “Có thực là bạn đang giúp người này hay không? Đưa tiền cho một người phụ thuộc về tài chính cũng giống như đưa rượu cho người nghiện rượu vậy.” Nếu đối phương luôn xem bạn là “phao cứu sinh”, họ sẽ không thể chữa lành cho đến khi tự mình thoát ra. Lập ra một kế hoạch hoàn toàn thoát ly khỏi sự vay mượn của một người từ 3 đến 6 tháng. Sau đó, tùy tình hình, bạn có thể tìm cho cô ấy một nhà hoạch định tài chính, cố vấn nghề nghiệp, hoặc nhà trị liệu để hướng dẫn cô ấy tháo gỡ khó khăn. LILA

TẠI SAO NHIỀU NGƯỜI GAY LÀ BOTTOM

  Trong cộng đồng nam đồng tính, vai trò bottom – người tiếp nhận trong quan hệ tình dục – thường xuất hiện với tần suất cao và gây ra nhiều tranh luận. Tại sao nhiều người đồng tính nam lại chọn hoặc cảm thấy thoải mái với vai trò này? Câu trả lời không đơn...

LGBT VÀ CẢM GIÁC KHÔNG THUỘC VỀ

  Sinh ra là người đồng tính, song tính hay chuyển giới trong một gia đình dị tính chuẩn mực, nhiều cá nhân phải lớn lên trong môi trường không công nhận sự khác biệt của họ. Khi xã hội đặt nặng giá trị nam tính, sức mạnh và sự “bình thường”, những người thể hiện...

KHI TRẦM CẢM TRỞ THÀNH CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

Thông thường, trầm cảm được nhìn nhận như một rối loạn tâm thần cần điều trị. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, đặc biệt là khi một người trải qua sang chấn kéo dài, trầm cảm có thể đóng vai trò như một cơ chế bảo vệ. Khi trẻ em lớn lên trong môi trường căng thẳng...

HỌC TÂM LÝ HỌC ĐỂ GIỮ KHOẢNG CÁCH VỚI NỖI ĐAU

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều người tìm đến các khóa học, sách vở hay hội thảo về tâm lý học như một cách để “chữa lành” cho bản thân. Họ tham gia lớp học, nghe diễn giả, đọc tài liệu, và thậm chí ghi chú rất cẩn thận. Tuy nhiên, ở một số người, việc tiếp...

KHI TRỊ LIỆU CHỈ LÀ NƠI TRÚ ẨN TẠM THỜI

Trong thực hành tâm lý, không ít trường hợp thân chủ tìm đến trị liệu không nhằm mục tiêu dài hạn, mà chỉ như một “nơi trú ẩn tạm thời” khi cảm xúc vượt ngưỡng chịu đựng. Họ thường đến phòng trị liệu trong trạng thái đau đớn, căng thẳng hoặc khủng hoảng, nhưng chỉ sau...

GHOSTING TRONG TÌNH YÊU

  Ghosting là hiện tượng một người đột ngột biến mất khỏi mối quan hệ tình cảm mà không để lại lời giải thích, khiến đối phương rơi vào trạng thái hoang mang và đau khổ. Trong thời đại kết nối nhanh chóng qua mạng xã hội, ghosting trở thành một cách “chia tay im...

TÌNH YÊU VỚI NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH RANH GIỚI

Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline Personality Disorder – BPD), tình yêu thường bắt đầu bằng sự kết nối mãnh liệt và cảm giác gần gũi sâu sắc. Người ranh giới khao khát tình cảm, sợ hãi bị bỏ rơi, và thường lý tưởng hóa đối phương...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH ÁI KỶ KHI YÊU

  Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD), tình yêu ban đầu thường được khoác lên vẻ đẹp hoàn hảo nhưng dần trở thành sự lạm dụng tinh vi và nguy hiểm. Người ái kỷ thường bắt đầu bằng giai đoạn lý tưởng...

VĂN HÓA GIA TRƯỞNG ÁI KỶ VÀ NÃO BỘ NAM GIỚI BẠO HÀNH

Văn hóa gia trưởng ái kỷ (narcissistic patriarchy) là một hệ thống giá trị và niềm tin xã hội đặt nam giới ở vị trí quyền lực tối cao, đồng thời dung túng hoặc hợp thức hóa hành vi kiểm soát, áp bức và bạo lực với phụ nữ, trẻ em và các nhóm yếu thế. Trong hệ thống...

SỰ DUNG TÚNG VÀ CƠ CHẾ NÃO BỘ NGƯỜI GÂY BẠO LỰC

  Người đàn ông bạo hành thường không chỉ bị chi phối bởi cảm xúc tức thời, mà còn bởi những mô hình tư duy và cấu trúc não bộ đã hình thành lâu dài. Ở mức sinh học thần kinh, vùng hạch hạnh nhân (amygdala) có thể hoạt động quá mức, khiến phản ứng giận dữ và cảm...

BẠO HÀNH GIA ĐÌNH – VÒNG LẶP SANG CHẤN THẾ HỆ

  Bạo hành gia đình không chỉ gây ra những tổn thương trực tiếp về thể chất và tinh thần cho nạn nhân, mà còn để lại những di chứng tâm lý sâu sắc kéo dài qua nhiều thế hệ. Khi một đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực, não bộ và hệ thần kinh của em liên tục...

NỖI ĐAU CỦA ĐỨA TRẺ BỊ TRỪNG PHẠT BẰNG SỰ IM LẶNG

Sự im lặng trừng phạt (silent treatment) là một hình thức bạo hành tinh thần ít được nhận diện nhưng để lại vết thương sâu trong tâm hồn trẻ. Khi cha mẹ ngừng giao tiếp, tránh ánh mắt, rút lại mọi sự chú ý và yêu thương, đứa trẻ không chỉ cảm thấy buồn mà còn trải qua...

BẤT HÒA NHẬN THỨC Ở NẠN NHÂN BỊ BẠO HÀNH

Bất hòa nhận thức (cognitive dissonance) là trạng thái tâm lý khi một người phải giữ cùng lúc hai niềm tin hoặc trải nghiệm đối lập, tạo ra căng thẳng và mâu thuẫn nội tâm. Trong bối cảnh bạo hành gia đình, đặc biệt khi thủ phạm thuộc nhóm rối loạn nhân cách ái kỷ...

SỰ CỨNG RẮN VÀ THẤU HIỂU CỦA NHÀ TRỊ LIỆU

Trong trị liệu tâm lý, hai phẩm chất tưởng như đối lập – sự cứng rắn và sự thấu hiểu – thực tế lại bổ sung cho nhau và tạo nên nền tảng vững chắc cho quá trình can thiệp hiệu quả. Sự cứng rắn ở đây không mang nghĩa áp đặt hay cứng nhắc, mà là khả năng thiết lập ranh...

ADHD VÀ RỐI LOẠN CHỐNG ĐỐI

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn chống đối (ODD) là hai rối loạn thường xuất hiện cùng nhau ở trẻ em và vị thành niên, với tỷ lệ cộng hiện (comorbidity) lên tới 30–50% tùy nghiên cứu. ADHD đặc trưng bởi khó duy trì chú ý, kiểm soát xung động và điều...

ĐI LÀM TRỊ LIỆU TÂM LÝ NHƯNG KHÔNG MUỐN THAY ĐỔI

Trong trị liệu tâm lý, động cơ nội tại (intrinsic motivation) được xem là yếu tố nền tảng quyết định khả năng thay đổi bền vững. Đây là động lực xuất phát từ bên trong cá nhân, dựa trên mong muốn thật sự cải thiện chất lượng cuộc sống, chứ không chỉ để làm hài lòng...

BỎ TRỊ LIỆU Ở NHÓM RỐI LOẠN NHÂN CÁCH VÀ ADHD

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, hiện tượng bỏ trị liệu sớm (early dropout) ở thân chủ có rối loạn nhân cách hoặc ADHD là một thách thức thường gặp. Hai nhóm này, dù khác nhau về bản chất rối loạn, lại chia sẻ một số đặc điểm khiến việc duy trì trị liệu trở nên khó...

GIẢM TRIỆU CHỨNG VÀ BỎ TRỊ LIỆU

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, không hiếm gặp những thân chủ bước vào trị liệu trong trạng thái khủng hoảng — có thể do mất mát, xung đột, hoặc một biến cố bất ngờ — rồi rời bỏ trị liệu ngay khi triệu chứng cảm xúc đã giảm bớt. Hiện tượng này thường bắt nguồn từ sự...

KHI ĐIỆN THOẠI TRỞ THÀNH “PHỤ HUYNH”

Ở nhiều gia đình hiện đại, chiếc điện thoại thông minh hay iPad đã trở thành “người giữ trẻ” bất đắc dĩ. Từ rất sớm, trẻ được trao vào tay một thiết bị phát sáng để giữ yên, không quấy khóc, giúp cha mẹ “rảnh tay” làm việc. Nhưng khi quá trình này lặp lại ngày qua...

NHỮNG ĐỨA TRẺ NGẮT KẾT NỐI NỖI SỢ

Có những đứa trẻ lớn lên mà dường như không biết sợ. Chúng không né tránh nguy hiểm, không rút lui khi bị đe dọa, thậm chí vẫn tìm đến những người từng gây tổn thương cho mình. Người lớn thường gán cho chúng những nhãn như “vô cảm”, “bướng bỉnh” hay “ngây thơ quá...

TẠI SAO NHIỀU NGƯỜI GAY LÀ BOTTOM

  Trong cộng đồng nam đồng tính, vai trò bottom – người tiếp nhận trong quan hệ tình dục – thường xuất hiện với tần suất cao và gây ra nhiều tranh luận. Tại sao nhiều người đồng tính nam lại chọn hoặc cảm thấy thoải mái với vai trò này? Câu trả lời không đơn...

LGBT VÀ CẢM GIÁC KHÔNG THUỘC VỀ

  Sinh ra là người đồng tính, song tính hay chuyển giới trong một gia đình dị tính chuẩn mực, nhiều cá nhân phải lớn lên trong môi trường không công nhận sự khác biệt của họ. Khi xã hội đặt nặng giá trị nam tính, sức mạnh và sự “bình thường”, những người thể hiện...

KHI TRẦM CẢM TRỞ THÀNH CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

Thông thường, trầm cảm được nhìn nhận như một rối loạn tâm thần cần điều trị. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, đặc biệt là khi một người trải qua sang chấn kéo dài, trầm cảm có thể đóng vai trò như một cơ chế bảo vệ. Khi trẻ em lớn lên trong môi trường căng thẳng...

HỌC TÂM LÝ HỌC ĐỂ GIỮ KHOẢNG CÁCH VỚI NỖI ĐAU

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều người tìm đến các khóa học, sách vở hay hội thảo về tâm lý học như một cách để “chữa lành” cho bản thân. Họ tham gia lớp học, nghe diễn giả, đọc tài liệu, và thậm chí ghi chú rất cẩn thận. Tuy nhiên, ở một số người, việc tiếp...

KHI TRỊ LIỆU CHỈ LÀ NƠI TRÚ ẨN TẠM THỜI

Trong thực hành tâm lý, không ít trường hợp thân chủ tìm đến trị liệu không nhằm mục tiêu dài hạn, mà chỉ như một “nơi trú ẩn tạm thời” khi cảm xúc vượt ngưỡng chịu đựng. Họ thường đến phòng trị liệu trong trạng thái đau đớn, căng thẳng hoặc khủng hoảng, nhưng chỉ sau...

GHOSTING TRONG TÌNH YÊU

  Ghosting là hiện tượng một người đột ngột biến mất khỏi mối quan hệ tình cảm mà không để lại lời giải thích, khiến đối phương rơi vào trạng thái hoang mang và đau khổ. Trong thời đại kết nối nhanh chóng qua mạng xã hội, ghosting trở thành một cách “chia tay im...

TÌNH YÊU VỚI NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH RANH GIỚI

Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline Personality Disorder – BPD), tình yêu thường bắt đầu bằng sự kết nối mãnh liệt và cảm giác gần gũi sâu sắc. Người ranh giới khao khát tình cảm, sợ hãi bị bỏ rơi, và thường lý tưởng hóa đối phương...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH ÁI KỶ KHI YÊU

  Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD), tình yêu ban đầu thường được khoác lên vẻ đẹp hoàn hảo nhưng dần trở thành sự lạm dụng tinh vi và nguy hiểm. Người ái kỷ thường bắt đầu bằng giai đoạn lý tưởng...

VĂN HÓA GIA TRƯỞNG ÁI KỶ VÀ NÃO BỘ NAM GIỚI BẠO HÀNH

Văn hóa gia trưởng ái kỷ (narcissistic patriarchy) là một hệ thống giá trị và niềm tin xã hội đặt nam giới ở vị trí quyền lực tối cao, đồng thời dung túng hoặc hợp thức hóa hành vi kiểm soát, áp bức và bạo lực với phụ nữ, trẻ em và các nhóm yếu thế. Trong hệ thống...

SỰ DUNG TÚNG VÀ CƠ CHẾ NÃO BỘ NGƯỜI GÂY BẠO LỰC

  Người đàn ông bạo hành thường không chỉ bị chi phối bởi cảm xúc tức thời, mà còn bởi những mô hình tư duy và cấu trúc não bộ đã hình thành lâu dài. Ở mức sinh học thần kinh, vùng hạch hạnh nhân (amygdala) có thể hoạt động quá mức, khiến phản ứng giận dữ và cảm...

CAN THIỆP BẮT BUỘC VỚI NGƯỜI GÂY RA BẠO HÀNH

  Can thiệp bắt buộc (Batterer Intervention Program – BIP) là một chiến lược cần thiết nhằm đối phó với hành vi bạo lực gia đình, đặc biệt ở nhóm nam giới bạo hành. Khác với các hình thức hòa giải hoặc xử phạt đơn thuần, BIP yêu cầu người bạo hành phải tham gia...

BẠO HÀNH GIA ĐÌNH – VÒNG LẶP SANG CHẤN THẾ HỆ

  Bạo hành gia đình không chỉ gây ra những tổn thương trực tiếp về thể chất và tinh thần cho nạn nhân, mà còn để lại những di chứng tâm lý sâu sắc kéo dài qua nhiều thế hệ. Khi một đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực, não bộ và hệ thần kinh của em liên tục...

NỖI ĐAU CỦA ĐỨA TRẺ BỊ TRỪNG PHẠT BẰNG SỰ IM LẶNG

Sự im lặng trừng phạt (silent treatment) là một hình thức bạo hành tinh thần ít được nhận diện nhưng để lại vết thương sâu trong tâm hồn trẻ. Khi cha mẹ ngừng giao tiếp, tránh ánh mắt, rút lại mọi sự chú ý và yêu thương, đứa trẻ không chỉ cảm thấy buồn mà còn trải qua...

BẤT HÒA NHẬN THỨC Ở NẠN NHÂN BỊ BẠO HÀNH

Bất hòa nhận thức (cognitive dissonance) là trạng thái tâm lý khi một người phải giữ cùng lúc hai niềm tin hoặc trải nghiệm đối lập, tạo ra căng thẳng và mâu thuẫn nội tâm. Trong bối cảnh bạo hành gia đình, đặc biệt khi thủ phạm thuộc nhóm rối loạn nhân cách ái kỷ...

NGOẠI TÌNH NƠI CÔNG SỞ

Trong không gian công sở, nơi những con người cùng chia sẻ mục tiêu nghề nghiệp, áp lực công việc và những khoảnh khắc đời thường tưởng như vô hại, đôi khi lại nảy sinh những mối liên kết tinh tế mà mạnh mẽ. Những tâm hồn lạc lối thường tìm thấy nhau ở đây – không...

SỰ CỨNG RẮN VÀ THẤU HIỂU CỦA NHÀ TRỊ LIỆU

Trong trị liệu tâm lý, hai phẩm chất tưởng như đối lập – sự cứng rắn và sự thấu hiểu – thực tế lại bổ sung cho nhau và tạo nên nền tảng vững chắc cho quá trình can thiệp hiệu quả. Sự cứng rắn ở đây không mang nghĩa áp đặt hay cứng nhắc, mà là khả năng thiết lập ranh...

ADHD VÀ RỐI LOẠN CHỐNG ĐỐI

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn chống đối (ODD) là hai rối loạn thường xuất hiện cùng nhau ở trẻ em và vị thành niên, với tỷ lệ cộng hiện (comorbidity) lên tới 30–50% tùy nghiên cứu. ADHD đặc trưng bởi khó duy trì chú ý, kiểm soát xung động và điều...

ĐI LÀM TRỊ LIỆU TÂM LÝ NHƯNG KHÔNG MUỐN THAY ĐỔI

Trong trị liệu tâm lý, động cơ nội tại (intrinsic motivation) được xem là yếu tố nền tảng quyết định khả năng thay đổi bền vững. Đây là động lực xuất phát từ bên trong cá nhân, dựa trên mong muốn thật sự cải thiện chất lượng cuộc sống, chứ không chỉ để làm hài lòng...

BỎ TRỊ LIỆU Ở NHÓM RỐI LOẠN NHÂN CÁCH VÀ ADHD

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, hiện tượng bỏ trị liệu sớm (early dropout) ở thân chủ có rối loạn nhân cách hoặc ADHD là một thách thức thường gặp. Hai nhóm này, dù khác nhau về bản chất rối loạn, lại chia sẻ một số đặc điểm khiến việc duy trì trị liệu trở nên khó...

GIẢM TRIỆU CHỨNG VÀ BỎ TRỊ LIỆU

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, không hiếm gặp những thân chủ bước vào trị liệu trong trạng thái khủng hoảng — có thể do mất mát, xung đột, hoặc một biến cố bất ngờ — rồi rời bỏ trị liệu ngay khi triệu chứng cảm xúc đã giảm bớt. Hiện tượng này thường bắt nguồn từ sự...