PHỤC HỒI CƠ THỂ SAU MỘT ĐÊM THIẾU NGỦ

PHỤC HỒI CƠ THỂ SAU MỘT ĐÊM THIẾU NGỦ

 

Thiếu ngủ chính là một trong những vấn đề nhức nhối nhất trong xã hội hiện đại, khi nhịp sống hối hả cuốn ta đi mỗi ngày. Có lẽ đêm qua bạn đã thức khuya để xem một bộ phim mới. Hoặc bạn trằn trọc lăn qua lăn lại đến quá nửa đêm lo lắng về một cuộc họp quan trọng vào sáng hôm sau tại công ty. Giờ thì đồng hồ báo thức đã réo inh ỏi, đầu bạn đau như búa bổ — và tất cả những gì bạn muốn làm là trốn sâu vào trong vỏ bọc của mình.

Tất cả chúng ta đều đã từng gặp tình huống như vậy. Buổi sáng sau một đêm thiếu ngủ thật vô cùng tồi tệ. Nhưng điều đáng mừng là có một vài thủ thuật có thể giúp cơ thể bạn phục hồi nhanh hơn cho một ngày mới. Chúng tôi đã tham khảo lời khuyên của các chuyên gia về cách giúp cơ thể tràn đầy năng lượng trong suốt một ngày mà bạn bị quấy rầy bởi cơn thèm ngủ. Đây là những gì bạn cần làm để phục hồi năng lượng.

Cưỡng lại cơn thèm ngủ

Tiến sĩ Sonia Ancoli-Israel, Giám đốc giáo dục tại Trung tâm Y khoa giấc ngủ UCSD cho biết: “Dù chiều lòng cơ thể bằng một giấc ngủ chính là điều cám dỗ nhất, đó thực sự là việc tồi tệ nhất mà bạn có thể làm. Sự thật là, sau một đêm thiếu ngủ, bạn chỉ nên thay đổi một chút trong nhịp sinh hoạt hàng ngày của mình. Bạn vẫn nên thức dậy vào cùng một thời điểm như mọi ngày khác, dù hôm đó là cuối tuần đi chăng nữa”.

Giữ nguyên thời gian thức dậy vào buổi sáng là bí quyết để duy trì nhịp sinh học của bạn, các mô hình trong các quá trình sinh học ảnh hưởng đến mọi thứ từ năng lượng đến khả năng miễn dịch, chuyển hóa, thậm chí là sự sáng tạo.

Ngủ dậy trễ sẽ làm xáo trộn đồng hồ sinh học của bạn trong suốt ngày hôm đó – và khi đến giờ đi ngủ hàng ngày, bạn có thể không cảm thấy mệt mỏi, từ đó dẫn đến một đêm thiếu ngủ khác nữa. Hơn nữa, việc ngủ thêm vài phút sẽ không làm bạn cảm thấy khỏe hơn. Nó thực sự có thể khiến bạn vật vờ hơn trước nữa đấy.

Ra ngoài

Dùng bữa sáng bên ngoài là một khởi đầu tốt. Và sau đó nếu bạn có thời gian, đi dạo chính là một ý tưởng tuyệt vời, nhớ đừng đeo kính râm.” Mục đích của việc này là để cơ thể bạn đắm mình trong ánh nắng tự nhiên, vốn là tín hiệu để đồng hồ sinh học ngừng sản xuất melatonin –  hormone dẫn đến cơn buồn ngủ – kết quả là bạn sẽ trở nên tỉnh táo hơn.

Ánh sáng mặt trời cũng có thể giúp tâm trạng của bạn tốt hơn. Nó kích hoạt sự giải phóng hormone serotonin giúp bạn phấn chấn hơn và giảm phiền nhiễu vào một buổi sáng bận rộn.

Đừng sử dụng quá nhiều caffeine

Nếu cà phê là một phần không thể thiếu để bắt đầu ngày mới của bạn, hãy tiếp tục nhâm nhi một tách cà phê vào buổi sáng. Nhưng hãy cắt giảm lượng caffeine vào giờ ăn trưa. Dù cà phê  ban đầu có thể giúp bạn cảm thấy khá hơn, các hiệu ứng này sẽ không kéo dài được lâu. Vì vậy, bạn có thể sử dụng một ít caffein để hỗ trợ, nhưng đừng lệ thuộc vào nó cả ngày.

Uống cà phê vào buổi chiều có thể khiến bạn khó ngủ hơn vào đêm hôm đó. Một nghiên cứu về giấc ngủ năm 2013 đã phát hiện ra rằng việc tiêu thụ một lượng caffeine thậm chí 6 giờ trước khi ngủ có thể khiến một người tỉnh táo suốt đêm.

Ngủ trưa 25 phút

Làm một giấc ngủ trưa hoành tráng có vẻ là cách rõ ràng nhất để “bù” cho việc thiếu ngủ vào đêm hôm trước, nhưng nếu ngủ trưa quá sâu, bạn có thể cảm thấy hơi buồn ngủ khi thức dậy. Tệ hơn nữa, một giấc ngủ trưa dài có thể làm xáo trộn nhịp sinh học ngủ của bạn.

Bạn phải tỉnh táo trong một khoảng thời gian nhất định trước khi sẵn sàng cho một giấc ngủ mới. Khi thức dậy sau một giấc ngủ trưa dài, bạn bắt đầu lại từ số không.” Nói cách khác, bạn sẽ không cảm thấy mệt mỏi khi đến giờ đi ngủ, đồng nghĩa với việc bạn sẽ có một đêm thiếu ngủ khác.

Các chuyên gia cho biết nếu bạn cần nghỉ ngơi vào giữa ngày, hãy dành 25 phút ngủ trưa vào khoảng 1 giờ chiều. Thời gian này là đủ để bạn lấy lại năng lượng mà không ảnh hưởng đến giấc ngủ vào ban đêm. (Nếu bạn đang gặp vấn đề với chứng mất ngủ, hãy quên hẳn việc ngủ trưa đi).

Chống lại sự sụt giảm năng lượng vào lúc 3 giờ chiều

Nếu bạn cảm thấy sụt giảm năng lượng, một nghiên cứu trên tạp chí Tâm lý và Hành vi cho thấy 10 phút leo cầu thang giúp thúc đẩy nhiều năng lượng hơn việc sử dụng caffeine trong một lon soda. Vì vậy, hãy đi bộ xuống tầng trệt và leo ngược trở lên, hoặc giúp cơ thể lưu thông máu huyết bằng cách đi bộ nhanh quanh tòa nhà.

Đừng đi ngủ trước khi đến giờ

Sau một đêm thiếu ngủ, vào lúc 7 giờ tối hôm sau, cơ thể của bạn có thể gào thét để được chìm vào giấc ngủ, nhưng hãy cố hết sức để kìm hãm thôi thúc này. Ngay cả khi vô cùng mệt mỏi, bạn vẫn nên tuân theo lịch trình ngủ bình thường của mình. Bởi vì cơ thể của bạn đã quen với việc đi ngủ đúng giờ, nếu bạn ngủ sớm, bạn sẽ chỉ nằm vật vờ đến kiệt sức mà thôi.

Để đảm bảo bạn có thể ngủ đúng giờ, hãy bắt đầu thực hiện một số việc trước đó một vài giờ: tắt nguồn các thiết bị điện tử hoặc đeo một cặp kính chặn ánh sáng xanh và tránh ăn nhiều hoặc uống bia rượu.

Khôi phục năng lượng

Quay lại nhịp sinh hoạt bình thường càng nhanh càng tốt sẽ hạn chế thiệt hại từ một đêm thiếu ngủ. Nhưng nếu thiếu ngủ đã trở thành một vấn đề mãn tính của bạn, bạn có thể cần cân nhắc lại thói quen buổi tối của mình, cắt giảm caffeine, hoặc trao đổi với bác sĩ về việc thử các phương pháp y học.

LILA

Thiếu ngủ chính là một trong những vấn đề nhức nhối nhất trong xã hội hiện đại, khi nhịp sống hối hả cuốn ta đi mỗi ngày. Có lẽ đêm qua bạn đã thức khuya để xem một bộ phim mới. Hoặc bạn trằn trọc lăn qua lăn lại đến quá nửa đêm lo lắng về một cuộc họp quan trọng vào sáng hôm sau tại công ty. Giờ thì đồng hồ báo thức đã réo inh ỏi, đầu bạn đau như búa bổ — và tất cả những gì bạn muốn làm là trốn sâu vào trong vỏ bọc của mình.

Tất cả chúng ta đều đã từng gặp tình huống như vậy. Buổi sáng sau một đêm thiếu ngủ thật vô cùng tồi tệ. Nhưng điều đáng mừng là có một vài thủ thuật có thể giúp cơ thể bạn phục hồi nhanh hơn cho một ngày mới. Chúng tôi đã tham khảo lời khuyên của các chuyên gia về cách giúp cơ thể tràn đầy năng lượng trong suốt một ngày mà bạn bị quấy rầy bởi cơn thèm ngủ. Đây là những gì bạn cần làm để phục hồi năng lượng.

Cưỡng lại cơn thèm ngủ

Tiến sĩ Sonia Ancoli-Israel, Giám đốc giáo dục tại Trung tâm Y khoa giấc ngủ UCSD cho biết: “Dù chiều lòng cơ thể bằng một giấc ngủ chính là điều cám dỗ nhất, đó thực sự là việc tồi tệ nhất mà bạn có thể làm. Sự thật là, sau một đêm thiếu ngủ, bạn chỉ nên thay đổi một chút trong nhịp sinh hoạt hàng ngày của mình. Bạn vẫn nên thức dậy vào cùng một thời điểm như mọi ngày khác, dù hôm đó là cuối tuần đi chăng nữa”.

Giữ nguyên thời gian thức dậy vào buổi sáng là bí quyết để duy trì nhịp sinh học của bạn, các mô hình trong các quá trình sinh học ảnh hưởng đến mọi thứ từ năng lượng đến khả năng miễn dịch, chuyển hóa, thậm chí là sự sáng tạo.

Ngủ dậy trễ sẽ làm xáo trộn đồng hồ sinh học của bạn trong suốt ngày hôm đó – và khi đến giờ đi ngủ hàng ngày, bạn có thể không cảm thấy mệt mỏi, từ đó dẫn đến một đêm thiếu ngủ khác nữa. Hơn nữa, việc ngủ thêm vài phút sẽ không làm bạn cảm thấy khỏe hơn. Nó thực sự có thể khiến bạn vật vờ hơn trước nữa đấy.

Ra ngoài

Dùng bữa sáng bên ngoài là một khởi đầu tốt. Và sau đó nếu bạn có thời gian, đi dạo chính là một ý tưởng tuyệt vời, nhớ đừng đeo kính râm.” Mục đích của việc này là để cơ thể bạn đắm mình trong ánh nắng tự nhiên, vốn là tín hiệu để đồng hồ sinh học ngừng sản xuất melatonin –  hormone dẫn đến cơn buồn ngủ – kết quả là bạn sẽ trở nên tỉnh táo hơn.

Ánh sáng mặt trời cũng có thể giúp tâm trạng của bạn tốt hơn. Nó kích hoạt sự giải phóng hormone serotonin giúp bạn phấn chấn hơn và giảm phiền nhiễu vào một buổi sáng bận rộn.

Đừng sử dụng quá nhiều caffeine

Nếu cà phê là một phần không thể thiếu để bắt đầu ngày mới của bạn, hãy tiếp tục nhâm nhi một tách cà phê vào buổi sáng. Nhưng hãy cắt giảm lượng caffeine vào giờ ăn trưa. Dù cà phê  ban đầu có thể giúp bạn cảm thấy khá hơn, các hiệu ứng này sẽ không kéo dài được lâu. Vì vậy, bạn có thể sử dụng một ít caffein để hỗ trợ, nhưng đừng lệ thuộc vào nó cả ngày.

Uống cà phê vào buổi chiều có thể khiến bạn khó ngủ hơn vào đêm hôm đó. Một nghiên cứu về giấc ngủ năm 2013 đã phát hiện ra rằng việc tiêu thụ một lượng caffeine thậm chí 6 giờ trước khi ngủ có thể khiến một người tỉnh táo suốt đêm.

Ngủ trưa 25 phút

Làm một giấc ngủ trưa hoành tráng có vẻ là cách rõ ràng nhất để “bù” cho việc thiếu ngủ vào đêm hôm trước, nhưng nếu ngủ trưa quá sâu, bạn có thể cảm thấy hơi buồn ngủ khi thức dậy. Tệ hơn nữa, một giấc ngủ trưa dài có thể làm xáo trộn nhịp sinh học ngủ của bạn.

Bạn phải tỉnh táo trong một khoảng thời gian nhất định trước khi sẵn sàng cho một giấc ngủ mới. Khi thức dậy sau một giấc ngủ trưa dài, bạn bắt đầu lại từ số không.” Nói cách khác, bạn sẽ không cảm thấy mệt mỏi khi đến giờ đi ngủ, đồng nghĩa với việc bạn sẽ có một đêm thiếu ngủ khác.

Các chuyên gia cho biết nếu bạn cần nghỉ ngơi vào giữa ngày, hãy dành 25 phút ngủ trưa vào khoảng 1 giờ chiều. Thời gian này là đủ để bạn lấy lại năng lượng mà không ảnh hưởng đến giấc ngủ vào ban đêm. (Nếu bạn đang gặp vấn đề với chứng mất ngủ, hãy quên hẳn việc ngủ trưa đi).

Chống lại sự sụt giảm năng lượng vào lúc 3 giờ chiều

Nếu bạn cảm thấy sụt giảm năng lượng, một nghiên cứu trên tạp chí Tâm lý và Hành vi cho thấy 10 phút leo cầu thang giúp thúc đẩy nhiều năng lượng hơn việc sử dụng caffeine trong một lon soda. Vì vậy, hãy đi bộ xuống tầng trệt và leo ngược trở lên, hoặc giúp cơ thể lưu thông máu huyết bằng cách đi bộ nhanh quanh tòa nhà.

Đừng đi ngủ trước khi đến giờ

Sau một đêm thiếu ngủ, vào lúc 7 giờ tối hôm sau, cơ thể của bạn có thể gào thét để được chìm vào giấc ngủ, nhưng hãy cố hết sức để kìm hãm thôi thúc này. Ngay cả khi vô cùng mệt mỏi, bạn vẫn nên tuân theo lịch trình ngủ bình thường của mình. Bởi vì cơ thể của bạn đã quen với việc đi ngủ đúng giờ, nếu bạn ngủ sớm, bạn sẽ chỉ nằm vật vờ đến kiệt sức mà thôi.

Để đảm bảo bạn có thể ngủ đúng giờ, hãy bắt đầu thực hiện một số việc trước đó một vài giờ: tắt nguồn các thiết bị điện tử hoặc đeo một cặp kính chặn ánh sáng xanh và tránh ăn nhiều hoặc uống bia rượu.

Khôi phục năng lượng

Quay lại nhịp sinh hoạt bình thường càng nhanh càng tốt sẽ hạn chế thiệt hại từ một đêm thiếu ngủ. Nhưng nếu thiếu ngủ đã trở thành một vấn đề mãn tính của bạn, bạn có thể cần cân nhắc lại thói quen buổi tối của mình, cắt giảm caffeine, hoặc trao đổi với bác sĩ về việc thử các phương pháp y học.

LILA

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...

CÔ ĐƠN VÀ TRẦM CẢM

  Cô đơn là một trải nghiệm phổ biến, ai trong chúng ta cũng từng trải qua. Thế nhưng, khi nỗi cô đơn kéo dài và không được xoa dịu bằng sự kết nối, sự lắng nghe và những vòng tay ấm áp, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành. Về mặt sinh học...

CĂNG THẲNG VÀ KHẢ NĂNG THỤ THAI, MANG THAI

  Hệ thống đáp ứng với căng thẳng (stress response system) là một cơ chế sinh học phức tạp, trong đó trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận (HPA axis) đóng vai trò trung tâm. Khi cơ thể đối mặt với áp lực, hormone cortisol và catecholamine (adrenaline,...

KHI ĐÀN ÔNG PHÂN LY

  Nhiều người đàn ông trưởng thành mang trong mình những vết thương vô hình từ sang chấn và bạo hành thời thơ ấu. Trải qua những tình huống bị xâm phạm, bị làm nhục hoặc phải sống trong môi trường bạo lực, họ học cách “cắt kết nối” khỏi cảm xúc để sinh tồn. Sự...

TOXIC STRESS THỜI THƠ ẤU VÀ DI SẢN SANG CHẤN

Trong những năm đầu đời, trẻ em cần một môi trường an toàn, ổn định và đầy yêu thương để phát triển lành mạnh. Tuy nhiên, không phải đứa trẻ nào cũng có được nền tảng đó. Nhiều em phải trải qua trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu (Adverse Childhood Experiences – ACEs) như...

GIA ĐÌNH “BỆNH LÝ”

Trong nhiều gia đình bệnh lý, sự kết hợp giữa một người cha hoặc mẹ mang đặc điểm nhân cách ái kỷ và một người còn lại có xu hướng rối loạn nhân cách ranh giới (borderline) thường tạo nên một trường bạo lực tâm lý liên tục. Người ái kỷ cần kiểm soát, thống trị và luôn...

HÃY RỜI ĐI KHỎI CHA MẸ ĐỘC HẠI

  Trong văn hóa Việt Nam, cha mẹ luôn được coi là gốc rễ, là nơi con cái phải kính trọng và chăm sóc trọn đời. Tuy nhiên, không phải mọi cha mẹ đều mang đến sự an toàn và tình yêu lành mạnh. Với những cha mẹ độc hại, đặc biệt khi có đặc điểm của rối loạn nhân...

RỜI KHỎI MỐI QUAN HỆ ĐỘC HẠI KHI QUÁ MUỘN

  Trong các mối quan hệ tình cảm, tình yêu và lòng trung thành thường khiến chúng ta tin rằng sự kiên nhẫn có thể thay đổi người kia. Tuy nhiên, khi sống cùng người mắc rối loạn nhân cách nhóm B như ái kỷ, ranh giới, chống đối xã hội hay kịch tính, sự kiên nhẫn...

MỐI QUAN HỆ ĐỘC HẠI

Một mối quan hệ, dù là tình yêu, hôn nhân hay gia đình, đều cần dựa trên nền tảng tôn trọng, an toàn và nâng đỡ lẫn nhau. Tuy nhiên, không phải lúc nào điều này cũng diễn ra. Khi một mối quan hệ trở thành nguồn gốc của căng thẳng, sợ hãi và tổn thương triền miên, nó...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH HỖN LOẠN

Rối loạn nhân cách nhóm B, bao gồm nhân cách ranh giới (borderline), chống đối xã hội (antisocial), ái kỷ (narcissistic) và kịch tính (histrionic), thường gắn liền với các mối quan hệ hỗn loạn, kịch tính và đầy căng thẳng. Khi yêu hoặc kết hôn với một người thuộc nhóm...

TÌNH YÊU “HỖN LOẠN, KỊCH TÍNH”

Rối loạn nhân cách nhóm B là một nhóm trong phân loại lâm sàng, bao gồm nhân cách chống đối xã hội (antisocial), nhân cách ranh giới (borderline), nhân cách kịch tính (histrionic) và nhân cách ái kỷ (narcissistic). Điểm chung của nhóm này là các đặc tính hỗn loạn,...

NGƯỜI ÁI KỶ KHỔ ĐAU TRONG GIA ĐÌNH

Người ái kỷ khổ đau là một dạng đặc biệt của tính cách ái kỷ, nơi bản sắc cá nhân không được khẳng định qua quyền lực hay thành công, mà thông qua khổ đau, hy sinh và chịu đựng. Họ tự coi mình là nạn nhân của hoàn cảnh, của xã hội, của gia đình, và thậm chí của chính...

CUỘC HÔN NHÂN ĐỊNH MỆNH

Một trong những dạng quan hệ phức tạp và đầy nghịch lý là sự kết hợp giữa hai kiểu ái kỷ: ái kỷ quyền lực (grandiose narcissism) và ái kỷ khổ đau (negative narcissism). Người ái kỷ quyền lực bước vào hôn nhân với sự tự tin, khát khao được ngưỡng mộ, và nhu cầu kiểm...

CHA MẸ BORDERLINE VÀ DI SẢN SANG CHẤN GIA ĐÌNH

  Khi một đứa trẻ lớn lên cùng cha mẹ có rối loạn nhân cách ranh giới (borderline), ngôi nhà – lẽ ra phải là nơi an toàn – lại trở thành một chiến trường đầy biến động. Cha mẹ borderline thường trải qua những cơn hoảng loạn, sợ bị bỏ rơi, kèm theo sự thay đổi cảm...

NGƯỜI MẸ ÁI KỶ VÀ ĐỨA CON TRẦM CẢM, MẤT BẢN NGÃ

Trong một gia đình có người mẹ ái kỷ, tình yêu và sự nuôi dưỡng thường bị thay thế bởi quyền lực, hình ảnh và sự kiểm soát. Người mẹ ấy thường xây dựng một “thế giới bề mặt” với những đồ vật xa xỉ, vẻ ngoài hoàn hảo, hay thành tích được phô bày như bằng chứng cho sự...

STRESS ĐỘC HẠI VÀ UNG THƯ – MỐI LIÊN HỆ THẦM LẶNG

Ung thư là một bệnh lý phức tạp, hình thành từ sự kết hợp của nhiều yếu tố như di truyền, môi trường, lối sống, miễn dịch và cả tâm lý. Một trong những khía cạnh được nghiên cứu nhiều hơn trong những năm gần đây là mối liên hệ giữa sang chấn, stress kéo dài và sự phát...

KẺ YÊU ĐƯƠNG TRÊN CAO TỐC ĐỘC HÀNH

Limerence là trạng thái ám ảnh cảm xúc mãnh liệt với một người, đặc trưng bởi suy nghĩ xâm chiếm, lý tưởng hóa và khao khát được đáp lại. Ngay cả khi đối phương không hề bày tỏ tình cảm, hoặc thậm chí tỏ ra thờ ơ, người đang limerence vẫn dễ lý tưởng hóa, diễn giải...

ĐỘT QUỴ VÀ TRẢI NGHIỆM BẤT LỢI THỜI THƠ ẤU

  Đột quỵ thường được xem là kết quả trực tiếp của các yếu tố sinh học như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, hay rối loạn chuyển hóa. Tuy nhiên, ngày càng nhiều nghiên cứu cho thấy rằng yếu tố tâm lý – xã hội, đặc biệt là những trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu...

LGBT+ và Quấy Rối Tình Dục Nơi Công Sở

  Quấy rối tình dục nơi công sở là một vấn đề toàn cầu, gây tổn hại đến nhân phẩm, sức khỏe tinh thần và an toàn của người lao động. Với cộng đồng LGBT+, nguy cơ trở thành nạn nhân của hành vi này cao hơn do họ phải đối diện cùng lúc với định kiến xã hội, sự...

CHIẾC MẶT NẠ HOÀN HẢO

  Có những đứa trẻ từ rất sớm đã học cách khoác lên mình “chiếc mặt nạ hoàn hảo”. Các em nỗ lực đạt điểm cao, giành thành tích, cư xử gương mẫu và không để lộ chút yếu đuối nào. Đối với các em, sự hoàn hảo giống như một đặc quyền: nó giúp che giấu những mong manh...

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...

CÔ ĐƠN VÀ TRẦM CẢM

  Cô đơn là một trải nghiệm phổ biến, ai trong chúng ta cũng từng trải qua. Thế nhưng, khi nỗi cô đơn kéo dài và không được xoa dịu bằng sự kết nối, sự lắng nghe và những vòng tay ấm áp, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành. Về mặt sinh học...

CĂNG THẲNG VÀ KHẢ NĂNG THỤ THAI, MANG THAI

  Hệ thống đáp ứng với căng thẳng (stress response system) là một cơ chế sinh học phức tạp, trong đó trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận (HPA axis) đóng vai trò trung tâm. Khi cơ thể đối mặt với áp lực, hormone cortisol và catecholamine (adrenaline,...

KHI ĐÀN ÔNG PHÂN LY

  Nhiều người đàn ông trưởng thành mang trong mình những vết thương vô hình từ sang chấn và bạo hành thời thơ ấu. Trải qua những tình huống bị xâm phạm, bị làm nhục hoặc phải sống trong môi trường bạo lực, họ học cách “cắt kết nối” khỏi cảm xúc để sinh tồn. Sự...

TOXIC STRESS THỜI THƠ ẤU VÀ DI SẢN SANG CHẤN

Trong những năm đầu đời, trẻ em cần một môi trường an toàn, ổn định và đầy yêu thương để phát triển lành mạnh. Tuy nhiên, không phải đứa trẻ nào cũng có được nền tảng đó. Nhiều em phải trải qua trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu (Adverse Childhood Experiences – ACEs) như...

GIA ĐÌNH “BỆNH LÝ”

Trong nhiều gia đình bệnh lý, sự kết hợp giữa một người cha hoặc mẹ mang đặc điểm nhân cách ái kỷ và một người còn lại có xu hướng rối loạn nhân cách ranh giới (borderline) thường tạo nên một trường bạo lực tâm lý liên tục. Người ái kỷ cần kiểm soát, thống trị và luôn...

HÃY RỜI ĐI KHỎI CHA MẸ ĐỘC HẠI

  Trong văn hóa Việt Nam, cha mẹ luôn được coi là gốc rễ, là nơi con cái phải kính trọng và chăm sóc trọn đời. Tuy nhiên, không phải mọi cha mẹ đều mang đến sự an toàn và tình yêu lành mạnh. Với những cha mẹ độc hại, đặc biệt khi có đặc điểm của rối loạn nhân...

RỜI KHỎI MỐI QUAN HỆ ĐỘC HẠI KHI QUÁ MUỘN

  Trong các mối quan hệ tình cảm, tình yêu và lòng trung thành thường khiến chúng ta tin rằng sự kiên nhẫn có thể thay đổi người kia. Tuy nhiên, khi sống cùng người mắc rối loạn nhân cách nhóm B như ái kỷ, ranh giới, chống đối xã hội hay kịch tính, sự kiên nhẫn...

NGOẠI TÌNH “MÃN TÍNH”

  Rối loạn nhân cách nhóm B bao gồm bốn dạng chính: ái kỷ (narcissistic), ranh giới (borderline), chống đối xã hội (antisocial) và kịch tính (histrionic). Điểm chung của nhóm này là sự kịch tính, hỗn loạn, bốc đồng và khó kiểm soát cảm xúc, khiến các mối quan hệ...

MỐI QUAN HỆ ĐỘC HẠI

Một mối quan hệ, dù là tình yêu, hôn nhân hay gia đình, đều cần dựa trên nền tảng tôn trọng, an toàn và nâng đỡ lẫn nhau. Tuy nhiên, không phải lúc nào điều này cũng diễn ra. Khi một mối quan hệ trở thành nguồn gốc của căng thẳng, sợ hãi và tổn thương triền miên, nó...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH HỖN LOẠN

Rối loạn nhân cách nhóm B, bao gồm nhân cách ranh giới (borderline), chống đối xã hội (antisocial), ái kỷ (narcissistic) và kịch tính (histrionic), thường gắn liền với các mối quan hệ hỗn loạn, kịch tính và đầy căng thẳng. Khi yêu hoặc kết hôn với một người thuộc nhóm...

TÌNH YÊU “HỖN LOẠN, KỊCH TÍNH”

Rối loạn nhân cách nhóm B là một nhóm trong phân loại lâm sàng, bao gồm nhân cách chống đối xã hội (antisocial), nhân cách ranh giới (borderline), nhân cách kịch tính (histrionic) và nhân cách ái kỷ (narcissistic). Điểm chung của nhóm này là các đặc tính hỗn loạn,...

NGƯỜI ÁI KỶ KHỔ ĐAU TRONG GIA ĐÌNH

Người ái kỷ khổ đau là một dạng đặc biệt của tính cách ái kỷ, nơi bản sắc cá nhân không được khẳng định qua quyền lực hay thành công, mà thông qua khổ đau, hy sinh và chịu đựng. Họ tự coi mình là nạn nhân của hoàn cảnh, của xã hội, của gia đình, và thậm chí của chính...

CUỘC HÔN NHÂN ĐỊNH MỆNH

Một trong những dạng quan hệ phức tạp và đầy nghịch lý là sự kết hợp giữa hai kiểu ái kỷ: ái kỷ quyền lực (grandiose narcissism) và ái kỷ khổ đau (negative narcissism). Người ái kỷ quyền lực bước vào hôn nhân với sự tự tin, khát khao được ngưỡng mộ, và nhu cầu kiểm...

CHA MẸ BORDERLINE VÀ DI SẢN SANG CHẤN GIA ĐÌNH

  Khi một đứa trẻ lớn lên cùng cha mẹ có rối loạn nhân cách ranh giới (borderline), ngôi nhà – lẽ ra phải là nơi an toàn – lại trở thành một chiến trường đầy biến động. Cha mẹ borderline thường trải qua những cơn hoảng loạn, sợ bị bỏ rơi, kèm theo sự thay đổi cảm...

NGƯỜI MẸ ÁI KỶ VÀ ĐỨA CON TRẦM CẢM, MẤT BẢN NGÃ

Trong một gia đình có người mẹ ái kỷ, tình yêu và sự nuôi dưỡng thường bị thay thế bởi quyền lực, hình ảnh và sự kiểm soát. Người mẹ ấy thường xây dựng một “thế giới bề mặt” với những đồ vật xa xỉ, vẻ ngoài hoàn hảo, hay thành tích được phô bày như bằng chứng cho sự...

STRESS ĐỘC HẠI VÀ UNG THƯ – MỐI LIÊN HỆ THẦM LẶNG

Ung thư là một bệnh lý phức tạp, hình thành từ sự kết hợp của nhiều yếu tố như di truyền, môi trường, lối sống, miễn dịch và cả tâm lý. Một trong những khía cạnh được nghiên cứu nhiều hơn trong những năm gần đây là mối liên hệ giữa sang chấn, stress kéo dài và sự phát...

KẺ YÊU ĐƯƠNG TRÊN CAO TỐC ĐỘC HÀNH

Limerence là trạng thái ám ảnh cảm xúc mãnh liệt với một người, đặc trưng bởi suy nghĩ xâm chiếm, lý tưởng hóa và khao khát được đáp lại. Ngay cả khi đối phương không hề bày tỏ tình cảm, hoặc thậm chí tỏ ra thờ ơ, người đang limerence vẫn dễ lý tưởng hóa, diễn giải...