NIỀM TIN SAU GIÔNG BÃO

NIỀM TIN SAU GIÔNG BÃO

Tháng giao mùa, trời nhiều mây, không khí ẩm mốc. Trời đang nóng hừng hực, bỗng mây chuyển màu xám xịt. Chúng di chuyển nhanh rồi cuộn lại với nhau thành những đám mây to, dáng như cây súp lơ bị nướng đến cháy đen ngòm. Sét đánh thẳng xuống mặt đất, những vạch sáng trắng, hồng, xé toạc bầu trời, ném cơn thịnh nộ vào nhân gian. 

Trời vẫn chưa mưa vội. Mây tiếp tục kéo bầy. Cuồn cuộn. Lớp này chồng lên lớp khác. Những tháp mây đen đang nuốt lấy, nuốt để những mảng sáng yếu ớt còn sót lại. Buổi trưa chìm trong màn đen vì cái nhắm mắt của mặt trời. Những tia sét lại tiếp tục màn biểu diễn hù dọa đám đông con người nhỏ bé, yếu đuối trên các con đường ngoằn nghèo trong thành phố.

Gió bắt đầu nổi lên. Mạnh dần. Nhiều cây đã tróc gốc, đổ nhoài trên đường, đè bẹp dúm những chiếc xe khi nãy còn kiêu hãnh bấm kèn inh ỏi. Xác lá xanh, lá vàng, lá khô bay loạn xạ trong không gian rồi phủ ngập lòng đường. Gió giành giật những tấm tôn, cố sức kéo chúng ra khỏi mấy mũi đinh ghim cuối cùng còn bấu víu trên nóc các ngôi nhà đã cũ. Gió xô đổ mấy tấm áp phích cheo leo ở trên cao, xé toạc nụ cười rạng rỡ của cô diễn viên trên tấm ảnh quảng cáo. Những tiếng hú u u từ những “khe gió” giữa hai tòa nhà khiến tim người ta đập thình thịch trong nỗi lo lắng vì trận cuồng phong.

Mấy đám mây nặng dần như muốn sà xuống mặt đất. Mưa bắt đầu màn múa khỏa thân của mình. Những cơ thể trong veo, hạt to và chắc mẩy lao xuống thành phố. Mưa xối xả trên nóc nhà, vang lên những thanh âm ồn ào, rát buốt tai, rát buốt da. Sấm sét dữ dội, những cơn gió tha hồ tung hoành. Nước dâng lên ở những tuyến phố thấp, có đoạn chảy siết như thác. Người ta bất lực buông tay cho chiếc xe máy ngã ùm vào nước, loạng choạng bước vào lề trú mưa.

Một số con đường đã bị mất tín hiệu đèn giao thông, giao lộ trở thành điểm chết, những pha di chuyển chậm đến độ người ta chẳng đủ kiên nhẫn để ghi hình lại và mong chờ điều kịch tính nữa. Con người những lúc này thật nhỏ bé và đáng thương.

Nó ngồi trên tầng bốn của quán cà phê cũ. Thu hết vào mắt mình toàn cảnh cơn giông giữa mùa nắng rát. Nó lặng nhìn mấy cái cây oằn mình, nghiêng ngả trong gió mưa, bất lực nhìn từng chiếc lá lìa cành. Nó cảm thấy có lẽ nó đang giống như đám lá xanh non đang rụng tơi tả ấy. Một cơn cảm khái và chua xót chạy dọc sống lưng.

Nỗi xót xa dâng lên hệt như ngày nó bước ra khỏi cuộc hôn nhân tạm bợ, hờ hững đến bạc lòng. Cơn bão lòng ngày ấy cũng dữ dội không thua kém gì đất trời. Những yêu thương ngọt ngào trên đầu môi dễ dàng được nói ra và cũng dễ dàng trôi tuột đi như cách người ta nhổ nước bọt.

Nỗi sợ hãi phải thay đổi hay làm lại từ đầu đã khiến nó đi từ quyết tâm buông bỏ đến buông xuôi theo số phận. Nó đã có lần một, lần hai, lần n thỏa hiệp với mong muốn của đối phương mà quên mất rằng mình cũng có quyền được đòi hỏi, có quyền được mơ ước, có quyền được yêu cầu người kia phải đáp ứng.

Một người từ người dưng thành người thân, người bạn đời nhưng sau tất cả lại thành kẻ khác họ, tanh lòng, nhạt nhẽo. Đáng lẽ ra nó không nên thỏa hiệp vội vàng sau lần đầu tiên bị người ta đánh. Đến ba mẹ nó, khi nó đã trưởng thành cũng chẳng bao giờ dấm dứ một cái tát tay kể cả khi nó gân cổ cãi lời. Vậy mà người kia đã dùng quyền gì để đánh nó? Dùng quyền gì để xúc phạm nó?  

Sai lầm của nó bắt đầu khi nó vội vàng thỏa hiệp sau cái ôm, sau lời xin lỗi, sau lời hứa suông miệng rồi chóng quên kia. Nó vội vàng tha thứ mà không hề có nguyên tắc nhất định để rồi nhận lấy những cú tát tương tự lần thứ n. Nó xách vali đi rồi lại xách vali về. Khi cái tôi dâng lên ngùn ngụt, nó bất chấp bỏ đi. Khi những lời xin lỗi được cất lên, nó lại phản bội bản thân để trở về.

Một cái tổ không ấm làm sao chống được gió lay, giông tố, mưa bão? Một cái tổ chỉ một người xây, một người đứng ngó, hờ hững, lơ đễnh thì biết bao giờ mới thành hình.

Cuối cùng tất cả đã kết thúc, sức chịu đựng của con người suy cho cùng cũng có giới hạn nhất định. Có lẽ nó phải sử dụng đến cạn kiệt nguồn năng lượng chịu đựng và nhẫn nhịn đến mức pin cuối cùng, mới có thể khép lại cuộc hành trình đầy những hy sinh không đáng ấy.

Nó bắt đầu thay đổi. Nó đã mất quá nhiều niềm tin và kỳ vọng vào một con người và nó đưa đáp án ấy áp đặt lên mọi bài toán con người khác. Nó chẳng còn đủ sự tin tưởng vào ai, đôi khi cả chính bản thân mình. Nó chỉ nhìn thấy lấp ló ở phía người khác là những mặt trái, là những man trá, lọc lừa. Nỗi sợ hãi trong tâm hồn khiến nó lạnh lùng với niềm vui bé nhỏ như ăn được một món ăn ngon, mặc một chiếc váy đẹp.

Thật không gì khủng khiếp hơn khi niềm tin bị hủy diệt.

Nó chậm rãi nhìn xuống đường. Cái cây vẫn đứng vững ở đấy.

Bất giác nó ngộ ra những chiếc lá xanh kia dẫu có rơi rụng đi hết, thì khi nắng lên, lá non chắc chắn sẽ đâm chồi trở lại. Cây thay lá, rắn thay da, người ta thay đổi. Tất cả cũng chỉ vì một mục đích duy nhất là trưởng thành. Nhưng có lẽ sự thay đổi vừa qua của nó vẫn là một sai lầm, bởi thay đổi đó không mang đến cho nó một niềm vui nào cả.

Bất giác nó nhận ra điều nó cần bây giờ không phải là ủ dột hàng giờ mỗi ngày ở đây mà nó cần sắm sửa lại cho mình một cái đầu thật tươi tỉnh để học lại từ những sai lầm và đi tiếp vì tương lai của nó vẫn còn dài. Sau đó nó sẽ nhặt lại từng mảnh vỡ của niềm tin ấy, dùng tinh thần của mình làm chất keo hàn gắn từng chút một. Có lẽ nó nên tin vào lý thuyết này để tự chữa lành và cứu lấy hơi thở tin yêu của mình vào bản thân, vào cuộc sống và một người nào đó đang chờ nó ở bến kế tiếp trong chuyến tàu này.

Nốc cạn ly cà phê đen láy, nó hít một hơi thật sâu và bước về nhà.

Những đám mây nhẹ nhàng dần, rũ sạch hạt nước cuối cùng, cơn giông đã ngoe nguẩy bỏ đi mất. Trời hửng nắng và một chiếc cầu vồng được vắt lên chào mừng yên bình được lập lại. Có thể là tan hoang đó nhưng rồi mọi thứ sẽ tốt đẹp trở lại thôi. Vì thế, hãy thật tỉnh táo và thong dong.

LẠC NHIÊN

Tháng giao mùa, trời nhiều mây, không khí ẩm mốc. Trời đang nóng hừng hực, bỗng mây chuyển màu xám xịt. Chúng di chuyển nhanh rồi cuộn lại với nhau thành những đám mây to, dáng như cây súp lơ bị nướng đến cháy đen ngòm. Sét đánh thẳng xuống mặt đất, những vạch sáng trắng, hồng, xé toạc bầu trời, ném cơn thịnh nộ vào nhân gian. 

Trời vẫn chưa mưa vội. Mây tiếp tục kéo bầy. Cuồn cuộn. Lớp này chồng lên lớp khác. Những tháp mây đen đang nuốt lấy, nuốt để những mảng sáng yếu ớt còn sót lại. Buổi trưa chìm trong màn đen vì cái nhắm mắt của mặt trời. Những tia sét lại tiếp tục màn biểu diễn hù dọa đám đông con người nhỏ bé, yếu đuối trên các con đường ngoằn nghèo trong thành phố.

Gió bắt đầu nổi lên. Mạnh dần. Nhiều cây đã tróc gốc, đổ nhoài trên đường, đè bẹp dúm những chiếc xe khi nãy còn kiêu hãnh bấm kèn inh ỏi. Xác lá xanh, lá vàng, lá khô bay loạn xạ trong không gian rồi phủ ngập lòng đường. Gió giành giật những tấm tôn, cố sức kéo chúng ra khỏi mấy mũi đinh ghim cuối cùng còn bấu víu trên nóc các ngôi nhà đã cũ. Gió xô đổ mấy tấm áp phích cheo leo ở trên cao, xé toạc nụ cười rạng rỡ của cô diễn viên trên tấm ảnh quảng cáo. Những tiếng hú u u từ những “khe gió” giữa hai tòa nhà khiến tim người ta đập thình thịch trong nỗi lo lắng vì trận cuồng phong.

Mấy đám mây nặng dần như muốn sà xuống mặt đất. Mưa bắt đầu màn múa khỏa thân của mình. Những cơ thể trong veo, hạt to và chắc mẩy lao xuống thành phố. Mưa xối xả trên nóc nhà, vang lên những thanh âm ồn ào, rát buốt tai, rát buốt da. Sấm sét dữ dội, những cơn gió tha hồ tung hoành. Nước dâng lên ở những tuyến phố thấp, có đoạn chảy siết như thác. Người ta bất lực buông tay cho chiếc xe máy ngã ùm vào nước, loạng choạng bước vào lề trú mưa.

Một số con đường đã bị mất tín hiệu đèn giao thông, giao lộ trở thành điểm chết, những pha di chuyển chậm đến độ người ta chẳng đủ kiên nhẫn để ghi hình lại và mong chờ điều kịch tính nữa. Con người những lúc này thật nhỏ bé và đáng thương.

Nó ngồi trên tầng bốn của quán cà phê cũ. Thu hết vào mắt mình toàn cảnh cơn giông giữa mùa nắng rát. Nó lặng nhìn mấy cái cây oằn mình, nghiêng ngả trong gió mưa, bất lực nhìn từng chiếc lá lìa cành. Nó cảm thấy có lẽ nó đang giống như đám lá xanh non đang rụng tơi tả ấy. Một cơn cảm khái và chua xót chạy dọc sống lưng.

Nỗi xót xa dâng lên hệt như ngày nó bước ra khỏi cuộc hôn nhân tạm bợ, hờ hững đến bạc lòng. Cơn bão lòng ngày ấy cũng dữ dội không thua kém gì đất trời. Những yêu thương ngọt ngào trên đầu môi dễ dàng được nói ra và cũng dễ dàng trôi tuột đi như cách người ta nhổ nước bọt.

Nỗi sợ hãi phải thay đổi hay làm lại từ đầu đã khiến nó đi từ quyết tâm buông bỏ đến buông xuôi theo số phận. Nó đã có lần một, lần hai, lần n thỏa hiệp với mong muốn của đối phương mà quên mất rằng mình cũng có quyền được đòi hỏi, có quyền được mơ ước, có quyền được yêu cầu người kia phải đáp ứng.

Một người từ người dưng thành người thân, người bạn đời nhưng sau tất cả lại thành kẻ khác họ, tanh lòng, nhạt nhẽo. Đáng lẽ ra nó không nên thỏa hiệp vội vàng sau lần đầu tiên bị người ta đánh. Đến ba mẹ nó, khi nó đã trưởng thành cũng chẳng bao giờ dấm dứ một cái tát tay kể cả khi nó gân cổ cãi lời. Vậy mà người kia đã dùng quyền gì để đánh nó? Dùng quyền gì để xúc phạm nó?  

Sai lầm của nó bắt đầu khi nó vội vàng thỏa hiệp sau cái ôm, sau lời xin lỗi, sau lời hứa suông miệng rồi chóng quên kia. Nó vội vàng tha thứ mà không hề có nguyên tắc nhất định để rồi nhận lấy những cú tát tương tự lần thứ n. Nó xách vali đi rồi lại xách vali về. Khi cái tôi dâng lên ngùn ngụt, nó bất chấp bỏ đi. Khi những lời xin lỗi được cất lên, nó lại phản bội bản thân để trở về.

Một cái tổ không ấm làm sao chống được gió lay, giông tố, mưa bão? Một cái tổ chỉ một người xây, một người đứng ngó, hờ hững, lơ đễnh thì biết bao giờ mới thành hình.

Cuối cùng tất cả đã kết thúc, sức chịu đựng của con người suy cho cùng cũng có giới hạn nhất định. Có lẽ nó phải sử dụng đến cạn kiệt nguồn năng lượng chịu đựng và nhẫn nhịn đến mức pin cuối cùng, mới có thể khép lại cuộc hành trình đầy những hy sinh không đáng ấy.

Nó bắt đầu thay đổi. Nó đã mất quá nhiều niềm tin và kỳ vọng vào một con người và nó đưa đáp án ấy áp đặt lên mọi bài toán con người khác. Nó chẳng còn đủ sự tin tưởng vào ai, đôi khi cả chính bản thân mình. Nó chỉ nhìn thấy lấp ló ở phía người khác là những mặt trái, là những man trá, lọc lừa. Nỗi sợ hãi trong tâm hồn khiến nó lạnh lùng với niềm vui bé nhỏ như ăn được một món ăn ngon, mặc một chiếc váy đẹp.

Thật không gì khủng khiếp hơn khi niềm tin bị hủy diệt.

Nó chậm rãi nhìn xuống đường. Cái cây vẫn đứng vững ở đấy.

Bất giác nó ngộ ra những chiếc lá xanh kia dẫu có rơi rụng đi hết, thì khi nắng lên, lá non chắc chắn sẽ đâm chồi trở lại. Cây thay lá, rắn thay da, người ta thay đổi. Tất cả cũng chỉ vì một mục đích duy nhất là trưởng thành. Nhưng có lẽ sự thay đổi vừa qua của nó vẫn là một sai lầm, bởi thay đổi đó không mang đến cho nó một niềm vui nào cả.

Bất giác nó nhận ra điều nó cần bây giờ không phải là ủ dột hàng giờ mỗi ngày ở đây mà nó cần sắm sửa lại cho mình một cái đầu thật tươi tỉnh để học lại từ những sai lầm và đi tiếp vì tương lai của nó vẫn còn dài. Sau đó nó sẽ nhặt lại từng mảnh vỡ của niềm tin ấy, dùng tinh thần của mình làm chất keo hàn gắn từng chút một. Có lẽ nó nên tin vào lý thuyết này để tự chữa lành và cứu lấy hơi thở tin yêu của mình vào bản thân, vào cuộc sống và một người nào đó đang chờ nó ở bến kế tiếp trong chuyến tàu này.

Nốc cạn ly cà phê đen láy, nó hít một hơi thật sâu và bước về nhà.

Những đám mây nhẹ nhàng dần, rũ sạch hạt nước cuối cùng, cơn giông đã ngoe nguẩy bỏ đi mất. Trời hửng nắng và một chiếc cầu vồng được vắt lên chào mừng yên bình được lập lại. Có thể là tan hoang đó nhưng rồi mọi thứ sẽ tốt đẹp trở lại thôi. Vì thế, hãy thật tỉnh táo và thong dong.

LẠC NHIÊN

PHÂN LY CƠ THỂ

  Phân ly cơ thể (somatic dissociation) là một dạng đặc biệt của phản ứng phân ly, trong đó sự tách rời không diễn ra ở cấp độ ý thức hay ký ức, mà biểu hiện trực tiếp thông qua cảm giác cơ thể, tri giác thân thể và các chức năng sinh học. Đây là một chiến lược...

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...

CAN THIỆP BẮT BUỘC THỦ PHẠM GÂY BẠO HÀNH

  Bạo lực gia đình là một trong những nguyên nhân gây sang chấn tâm lý nghiêm trọng và kéo dài nhất. Nhiều nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, phải sống trong trạng thái sợ hãi, bất lực và bị “đông cứng” (freeze response) trong suốt thời gian dài. Khi bị dồn...

NỖI ĐAU BẤT LỰC CỦA NGƯỜI SỐNG SÓT SAU XÂM HẠI

Trầm cảm là một trong những hệ quả tâm lý phổ biến và nặng nề nhất đối với những người từng trải qua xâm hại tình dục. Trải nghiệm bị xâm phạm không chỉ để lại nỗi đau thể chất và tinh thần tức thời mà còn làm xói mòn niềm tin cơ bản của con người vào sự an toàn, giá...

“TRẦM CẢM” DO “NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

Trong xã hội hiện đại, mạng xã hội đã trở thành công cụ giao tiếp, giải trí và chia sẻ thông tin phổ biến. Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức dẫn đến “nghiện mạng xã hội” đang trở thành một hiện tượng đáng báo động. Nghiện mạng xã hội không chỉ ảnh hưởng đến thói quen...

MỐI NGUY HIỂM KHI SỬ DỤNG MÀN HÌNH VỚI TRẺ EM

  Trong giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi, não bộ của trẻ phát triển nhanh nhất và nhạy cảm nhất trong suốt cuộc đời. Đây là thời kỳ hình thành hàng tỷ kết nối thần kinh mới, được nuôi dưỡng qua những trải nghiệm thực tế như nghe giọng nói của cha mẹ, vận động, tiếp xúc...

“NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

  Trong kỷ nguyên công nghệ, mạng xã hội, trò chơi điện tử và các ứng dụng giải trí như TikTok đã trở thành một phần quen thuộc của đời sống hằng ngày. Tuy nhiên, khi việc sử dụng không còn nằm trong tầm kiểm soát, trẻ em và thanh thiếu niên rất dễ rơi vào trạng...

“NGHIỆN” MÀN HÌNH

  Trong thời đại công nghệ số, thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng hay máy tính trở thành công cụ không thể thiếu trong học tập, làm việc và giải trí. Tuy nhiên, khi việc sử dụng mất kiểm soát, lấn át các hoạt động cần thiết khác và gây suy...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

NÓI DỐI MÃN TÍNH

  Nói dối là hành vi con người nào cũng từng trải qua, nhưng khi nó trở thành một thói quen kéo dài và dường như ăn sâu vào cách tồn tại của một người, ta gọi đó là nói dối mãn tính. Đây không chỉ đơn thuần là sự gian lận hay thiếu trung thực, mà thường là một cơ...

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...

CÔ ĐƠN VÀ TRẦM CẢM

  Cô đơn là một trải nghiệm phổ biến, ai trong chúng ta cũng từng trải qua. Thế nhưng, khi nỗi cô đơn kéo dài và không được xoa dịu bằng sự kết nối, sự lắng nghe và những vòng tay ấm áp, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành. Về mặt sinh học...

CĂNG THẲNG VÀ KHẢ NĂNG THỤ THAI, MANG THAI

  Hệ thống đáp ứng với căng thẳng (stress response system) là một cơ chế sinh học phức tạp, trong đó trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận (HPA axis) đóng vai trò trung tâm. Khi cơ thể đối mặt với áp lực, hormone cortisol và catecholamine (adrenaline,...

KHI ĐÀN ÔNG PHÂN LY

  Nhiều người đàn ông trưởng thành mang trong mình những vết thương vô hình từ sang chấn và bạo hành thời thơ ấu. Trải qua những tình huống bị xâm phạm, bị làm nhục hoặc phải sống trong môi trường bạo lực, họ học cách “cắt kết nối” khỏi cảm xúc để sinh tồn. Sự...

TOXIC STRESS THỜI THƠ ẤU VÀ DI SẢN SANG CHẤN

Trong những năm đầu đời, trẻ em cần một môi trường an toàn, ổn định và đầy yêu thương để phát triển lành mạnh. Tuy nhiên, không phải đứa trẻ nào cũng có được nền tảng đó. Nhiều em phải trải qua trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu (Adverse Childhood Experiences – ACEs) như...

GIA ĐÌNH “BỆNH LÝ”

Trong nhiều gia đình bệnh lý, sự kết hợp giữa một người cha hoặc mẹ mang đặc điểm nhân cách ái kỷ và một người còn lại có xu hướng rối loạn nhân cách ranh giới (borderline) thường tạo nên một trường bạo lực tâm lý liên tục. Người ái kỷ cần kiểm soát, thống trị và luôn...

HÃY RỜI ĐI KHỎI CHA MẸ ĐỘC HẠI

  Trong văn hóa Việt Nam, cha mẹ luôn được coi là gốc rễ, là nơi con cái phải kính trọng và chăm sóc trọn đời. Tuy nhiên, không phải mọi cha mẹ đều mang đến sự an toàn và tình yêu lành mạnh. Với những cha mẹ độc hại, đặc biệt khi có đặc điểm của rối loạn nhân...

PHÂN LY CƠ THỂ

  Phân ly cơ thể (somatic dissociation) là một dạng đặc biệt của phản ứng phân ly, trong đó sự tách rời không diễn ra ở cấp độ ý thức hay ký ức, mà biểu hiện trực tiếp thông qua cảm giác cơ thể, tri giác thân thể và các chức năng sinh học. Đây là một chiến lược...

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

NHỮNG ĐỨA TRẺ ĂN CẮP

Tiếng nói thầm lặng của nỗi đau Khi một đứa trẻ bị phát hiện ăn cắp, người lớn thường vội vàng quy kết đó là hành vi sai trái, vô đạo đức hay “mất dạy”. Thế nhưng, nếu ta dừng lại để lắng nghe phía sau hành vi ấy, ta sẽ nhận ra đó không chỉ là câu chuyện về một món đồ...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...

CAN THIỆP BẮT BUỘC THỦ PHẠM GÂY BẠO HÀNH

  Bạo lực gia đình là một trong những nguyên nhân gây sang chấn tâm lý nghiêm trọng và kéo dài nhất. Nhiều nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, phải sống trong trạng thái sợ hãi, bất lực và bị “đông cứng” (freeze response) trong suốt thời gian dài. Khi bị dồn...

NỖI ĐAU BẤT LỰC CỦA NGƯỜI SỐNG SÓT SAU XÂM HẠI

Trầm cảm là một trong những hệ quả tâm lý phổ biến và nặng nề nhất đối với những người từng trải qua xâm hại tình dục. Trải nghiệm bị xâm phạm không chỉ để lại nỗi đau thể chất và tinh thần tức thời mà còn làm xói mòn niềm tin cơ bản của con người vào sự an toàn, giá...

“TRẦM CẢM” DO “NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

Trong xã hội hiện đại, mạng xã hội đã trở thành công cụ giao tiếp, giải trí và chia sẻ thông tin phổ biến. Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức dẫn đến “nghiện mạng xã hội” đang trở thành một hiện tượng đáng báo động. Nghiện mạng xã hội không chỉ ảnh hưởng đến thói quen...

MỐI NGUY HIỂM KHI SỬ DỤNG MÀN HÌNH VỚI TRẺ EM

  Trong giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi, não bộ của trẻ phát triển nhanh nhất và nhạy cảm nhất trong suốt cuộc đời. Đây là thời kỳ hình thành hàng tỷ kết nối thần kinh mới, được nuôi dưỡng qua những trải nghiệm thực tế như nghe giọng nói của cha mẹ, vận động, tiếp xúc...

“NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

  Trong kỷ nguyên công nghệ, mạng xã hội, trò chơi điện tử và các ứng dụng giải trí như TikTok đã trở thành một phần quen thuộc của đời sống hằng ngày. Tuy nhiên, khi việc sử dụng không còn nằm trong tầm kiểm soát, trẻ em và thanh thiếu niên rất dễ rơi vào trạng...

“NGHIỆN” MÀN HÌNH

  Trong thời đại công nghệ số, thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng hay máy tính trở thành công cụ không thể thiếu trong học tập, làm việc và giải trí. Tuy nhiên, khi việc sử dụng mất kiểm soát, lấn át các hoạt động cần thiết khác và gây suy...

ĐẰNG SAU SỰ TỨC GIẬN

Cơn tức giận thường được nhìn thấy như một phản ứng bùng nổ, mạnh mẽ và đôi khi gây tổn hại trong các mối quan hệ. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ hơn, tức giận không phải lúc nào cũng là “vấn đề gốc”. Đằng sau nó là những hoạt động phức tạp của hệ thần kinh, những ký ức...

TRẦM CẢM – CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

  Trầm cảm từ lâu được xem là một trong những rối loạn tâm thần phổ biến và gây nhiều hệ lụy nhất. Khi nhắc đến trầm cảm, phần lớn mọi người nghĩ ngay đến bệnh lý cần được điều trị. Điều này không sai, nhưng nếu chỉ nhìn nhận ở một chiều, ta sẽ bỏ qua khía cạnh...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

NÓI DỐI MÃN TÍNH

  Nói dối là hành vi con người nào cũng từng trải qua, nhưng khi nó trở thành một thói quen kéo dài và dường như ăn sâu vào cách tồn tại của một người, ta gọi đó là nói dối mãn tính. Đây không chỉ đơn thuần là sự gian lận hay thiếu trung thực, mà thường là một cơ...

CHIẾC MẶT NẠ HOÀN HẢO

  Có những đứa trẻ từ rất sớm đã học cách khoác lên mình “chiếc mặt nạ hoàn hảo”. Các em nỗ lực đạt điểm cao, giành thành tích, cư xử gương mẫu và không để lộ chút yếu đuối nào. Đối với các em, sự hoàn hảo giống như một đặc quyền: nó giúp che giấu những mong manh...

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...

CÔ ĐƠN VÀ TRẦM CẢM

  Cô đơn là một trải nghiệm phổ biến, ai trong chúng ta cũng từng trải qua. Thế nhưng, khi nỗi cô đơn kéo dài và không được xoa dịu bằng sự kết nối, sự lắng nghe và những vòng tay ấm áp, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành. Về mặt sinh học...

CĂNG THẲNG VÀ KHẢ NĂNG THỤ THAI, MANG THAI

  Hệ thống đáp ứng với căng thẳng (stress response system) là một cơ chế sinh học phức tạp, trong đó trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận (HPA axis) đóng vai trò trung tâm. Khi cơ thể đối mặt với áp lực, hormone cortisol và catecholamine (adrenaline,...