CỚ LÀM SAO

CỚ LÀM SAO

 

Vào một ngày hè oi nồng, lòng cô gái cứ vẩn vơ không yên với suy nghĩ đi hay ở lại. Nhưng cuối cùng Mộng Thư cũng chọn cách thoát khỏi tình yêu với Trí Hải để tránh bị tổn thương thêm nhiều lần nữa. Không thể chối cãi Thư còn yêu Hải nhiều lắm. 

Tình yêu đó vụng dại có, đam mê có nhưng chỉ có điều Hải chưa bao giờ thuộc về một mình Thư mà còn thuộc về nhiều người đàn ông khác nữa. Bởi thế cô cứ mãi đớn đau, tủi thân, bất lực níu kéo và rồi mọi thứ cũng nhạt nhòa như chính tình yêu của Hải dành cho cô.

Cớ làm sao ra nông nổi…?

Hải đến với Thư sau cuộc hôn nhân đầu không trọn vẹn. Anh có hai con một trai và một gái hiện đang sống với ông bà nội. Sớm hôm, Hải phải đi làm xa kiếm tiền về lo cho gia đình thế nên tình cảm đôi lứa như vết cắt – đứt dài theo năm tháng. 

Những lúc xa nhà, do chẳng ai quản thúc, lại một mình gặm nhấm nỗi cô đơn nên Hải tìm đến rượu với những người đàn ông trong xóm trọ. Trong những lần không kiềm chế được dục vọng anh để cho người ta thỏa mãn và như một lẽ thường tình anh thụ động hưởng thụ. Anh thích cái cảm giác được người khác kích thích, mơn trớn và huyễn hoặc ra những cao trào rồi đắm chìm trong muôn ngàn ảo vọng khiến anh quên mất đường về. Người ta không ai khác hơn chính là anh bạn đồng nghiệp của anh.

Cái cảm giác vừa quen vừa lạ cứ thế thôi thúc Hải. Quen vì đây không phải lần đầu tiên Hải từng trải, nhưng nghĩ cũng lạ bởi hóa ra cái cảm giác đó lại không giống với những người đàn bà khác. 

Hải chưa một lần nói cho vợ biết. Sau những phút giây thăng hoa cùng “đồng đội” Hải lại tự trách mình sao quá nhu nhược không thể tự kiềm chế dục vọng của bản thân. Anh thấy mình có lỗi, thấy hèn vì không biết làm thế nào để đối mặt với vợ con. 

Chính những quy chuẩn đạo đức, tình cảm vợ chồng, vai trò của người đàn ông trong xã hội là sợi dây vô hình trói buộc anh không thể hiện dục vọng ra ngoài. Vậy mà càng nghĩ đến vợ con, càng cố gắng là người đàn ông gương mẫu, càng né tránh thì “cái mùi đàn ông” đó vẫn luôn ám ảnh, thúc giục anh tìm về với bản năng tự thỏa mãn chính mình.

Hải đến với Thư cũng trong tâm thế của một người đàn ông tội lỗi. Anh đã nợ vợ cũ của mình cả một trời sự thật, nên anh không muốn làm tổn thương thêm bất kỳ người phụ nữ nào khác. Anh yêu Thư, anh yêu cơ thể của cô và anh cũng muốn được làm một người đàn ông chung thủy. Và sự thật của quá khứ không làm Thư bớt yêu Hải, cô còn cảm thông và muốn bù đắp cho anh nhiều hơn.

Phải chăng anh “Ngựa quen đường cũ”?

Rồi một lần tình cờ, Thư bắt gặp tài khoản trên một apps hẹn hò đồng giới. Tim cô như ngừng đập, cố gắng nghĩ đây chỉ là sự nhầm lẫn không chủ ý của Hải. Nhưng sự thật thì ngược lại, Hải thừa nhận anh vẫn không thể một lòng một dạ với cô. Anh yêu Thư nhưng lại khát khao tình dục với một người đàn ông khác. Anh ghét bản thân mình nhưng càng ghét anh lại càng “dấn thân” như một cách để chứng minh mình đang tồn tại, thuộc về.

Hải kể cảm nhận đầu tiên về tính dục là lúc học tiểu học. Ngày đó trong xóm người lớn và trẻ em hay cùng xem phim. Trong một lần tình cờ Hải được cho xem một bộ phim có hình ảnh khiêu dâm. Và rồi, Hải rủ cậu em họ nhỏ tuổi hơn đóng lại những cảnh tương tự trong phim. Hành vi này kéo dài cho đến khi Hải học lớp 7.

Lên lớp 8 thì trong lớp có một bạn nam hay có hành vi sờ mó bộ phận sinh dục của các bạn nam khác. Nhưng Hải không làm gì để mặc cho anh bạn muốn gì làm nấy. Cảm giác của Hải lúc đó vừa thấy khó chịu, vừa thấy kinh tởm nhưng lại không thể dừng lại việc đi gặp bạn đó.  

Từ khi học tiểu học cho đến khi trưởng thành và lấy vợ, Hải luôn có sự dằn vặt và mâu thuẫn trong bản thân về câu hỏi “Hải là ai?”. Hằng ngày, anh thể hiện là một người chồng, người cha mẫu mực trước mặt mọi người; nhưng đêm về khi đối mặt với chính mình anh lại cảm thấy bất lực vì không thể kiềm chế dục vọng của bản thân.

Anh yêu phụ nữ nhưng quan hệ với đàn bà chỉ đem lại cho anh cảm giác tạm đủ. Vẫn còn một khoảng cách vô hình nào đó mà Hải không thể diễn tả thành lời dù rằng anh rất yêu bạn gái hiện tại. 

Ký ức về “Người cha” và những hằn in trong vô thức

Tính dục của một người không chỉ liên quan đến việc bạn muốn yêu ai và quan hệ tình dục với ai mà còn là những mong muốn, sở thích, tình cảm, mộng tưởng, hưng phấn, rung động, ngưỡng mộ, say mê một ai đó bất kỳ.  Tính dục bắt đầu từ trước khi bạn mở mắt chào đời, sau đó qua quá trình khám phá, trải nghiệm bạn sẽ hình thành nên xu hướng tính dục của bản thân. 

Tuy nhiên, lứa tuổi trước 13 là một quá trình phát triển khá đặc biệt đối với nam giới. Não bộ con trai giống như sáp đèn cầy có khả năng ghi nhận lại những trải nghiệm tính dục trước đây một cách rõ ràng và sâu sắc. Chính vì vậy, sau trưởng thành nam giới có xu hướng tái hiện lại những sở thích, hình ảnh đó thông qua hành vi, mộng tưởng, tình cảm trong một mối quan hệ yêu đương.

Cũng giống như những gì Hải đã từng trải qua. Khi còn là một cậu bé 4 tuổi, anh khát khao chờ đợi mỗi lần ba trở về để được rút vào người của ba, được ba vỗ về và bảo vệ. Do làm ăn thất bại, ba Hải cứ thế đi biền biệt, bỏ vợ con ở nhà mòn mỏi đợi chờ.

Hải cứ thế thèm mùi của ba; mùi của người đàn ông từng trải giống ba; mùi hăng nồng của ba sau những chuyến đi xa vừa kịp trở về; mùi của yêu thương gần gũi. Cái “mùi đàn ông” vừa lạ vừa quen cứ thế sống lại, ám ảnh anh đến tận cùng – như một “định mệnh”.

Thư dù có bao dung cách mấy cô cũng không thể chấp nhận san sẻ tình riêng để chung với dục vọng của Hải. Thư chọn cách chia tay anh như một hướng giải thoát. Hải cứ thế chơi vơi, anh chẳng dám níu kéo, cũng chẳng dám xin cô tha thứ vì anh biết tình yêu anh dành cho Thư là thật nhưng khát khao anh dành cho “đàn ông” cũng chưa bao giờ là ngụy tạo.

Thử hỏi, có bao nhiêu người phụ nữ và đàn ông ngoài kia cũng giống như Thư đã và đang yêu một người “Song tính”. Có người chấp nhận, có người đau khổ buông bỏ. Nhưng cũng không ít phụ nữ thỏa hiệp “Thà để anh ấy gặp con trai, còn hơn đi với gái”. Nên tình yêu và thứ tình riêng chưa bao giờ thôi chênh vênh, mất mát. 

Làm gì khi phát hiện ra người mình yêu “Song tính”

Song tính chỉ những người có sự hấp dẫn cả về tình yêu, tình dục với cả hai giới trong một thời gian dài và cố định. Đây không dành cho những anh chàng hay cô nàng không hiểu rõ về xu hướng tính dục của mình, bởi người song tính hoàn toàn ý thức, chủ động được việc tìm kiếm mối quan hệ tình cảm-tình dục với thành viên thuộc cả hai giới. 

Song tính hay không chỉ có người trong cuộc mới rõ. Là người bạn đời, hoặc người yêu của một người song tính bạn cần hiểu rõ đây không phải là điều “bất thường” mà nên bao dung, mở lòng để người bạn đời cảm thấy thoải mái, an toàn chia sẻ cũng như cảm nhận yêu thương một cách sâu sắc. 

Đặc biệt không nên đánh đồng người song tính không chung thủy bởi điều đó còn tùy vào hoàn cảnh, tính cách, vấn đề tâm lý mỗi người. 

Để không rơi vào cảnh như Hải, các bạn song tính cần ý thức về xu hướng tính dục và thành thật với cảm xúc của mình. Chính sự nghiêm túc, dứt khoát khi lựa chọn trong tình cảm, dám đối mặt, cởi mở chia sẻ về sở thích nhu cầu của bản thân với người mình yêu mà không trốn tránh hay đổ lỗi là hành vi có trách nhiệm với chính mình và người bên cạnh.

Vậy là Hải và Thư đã đường ai nấy đi được gần một năm. Thư cũng đã nguôi ngoai và tìm được cho mình một tình yêu đích thực. Hải vẫn đi về một mình cùng với hai con, nhưng anh nhận ra mình càng giống ba ngày trước. Anh bắt đầu chấp nhận bản thân, không trốn chạy hay né tránh. Anh chọn ở bên cạnh dạy con mình hiểu về tính dục từ rất nhỏ để không phải đi vào vết xe đổ của ba và anh.

Hải rồi sẽ yêu nhưng yêu ai không quan trọng bằng cách anh đối đãi với bản thân, sống có trách nhiệm với lựa chọn của mình để không mang lại nỗi đau cho người mình yêu thương. 

MIA NGUYỄN

Vào một ngày hè oi nồng, lòng cô gái cứ vẩn vơ không yên với suy nghĩ đi hay ở lại. Nhưng cuối cùng Mộng Thư cũng chọn cách thoát khỏi tình yêu với Trí Hải để tránh bị tổn thương thêm nhiều lần nữa. Không thể chối cãi Thư còn yêu Hải nhiều lắm. 

Tình yêu đó vụng dại có, đam mê có nhưng chỉ có điều Hải chưa bao giờ thuộc về một mình Thư mà còn thuộc về nhiều người đàn ông khác nữa. Bởi thế cô cứ mãi đớn đau, tủi thân, bất lực níu kéo và rồi mọi thứ cũng nhạt nhòa như chính tình yêu của Hải dành cho cô.

Cớ làm sao ra nông nổi…?

Hải đến với Thư sau cuộc hôn nhân đầu không trọn vẹn. Anh có hai con một trai và một gái hiện đang sống với ông bà nội. Sớm hôm, Hải phải đi làm xa kiếm tiền về lo cho gia đình thế nên tình cảm đôi lứa như vết cắt – đứt dài theo năm tháng. 

Những lúc xa nhà, do chẳng ai quản thúc, lại một mình gặm nhấm nỗi cô đơn nên Hải tìm đến rượu với những người đàn ông trong xóm trọ. Trong những lần không kiềm chế được dục vọng anh để cho người ta thỏa mãn và như một lẽ thường tình anh thụ động hưởng thụ. Anh thích cái cảm giác được người khác kích thích, mơn trớn và huyễn hoặc ra những cao trào rồi đắm chìm trong muôn ngàn ảo vọng khiến anh quên mất đường về. Người ta không ai khác hơn chính là anh bạn đồng nghiệp của anh.

Cái cảm giác vừa quen vừa lạ cứ thế thôi thúc Hải. Quen vì đây không phải lần đầu tiên Hải từng trải, nhưng nghĩ cũng lạ bởi hóa ra cái cảm giác đó lại không giống với những người đàn bà khác. 

Hải chưa một lần nói cho vợ biết. Sau những phút giây thăng hoa cùng “đồng đội” Hải lại tự trách mình sao quá nhu nhược không thể tự kiềm chế dục vọng của bản thân. Anh thấy mình có lỗi, thấy hèn vì không biết làm thế nào để đối mặt với vợ con. 

Chính những quy chuẩn đạo đức, tình cảm vợ chồng, vai trò của người đàn ông trong xã hội là sợi dây vô hình trói buộc anh không thể hiện dục vọng ra ngoài. Vậy mà càng nghĩ đến vợ con, càng cố gắng là người đàn ông gương mẫu, càng né tránh thì “cái mùi đàn ông” đó vẫn luôn ám ảnh, thúc giục anh tìm về với bản năng tự thỏa mãn chính mình.

Hải đến với Thư cũng trong tâm thế của một người đàn ông tội lỗi. Anh đã nợ vợ cũ của mình cả một trời sự thật, nên anh không muốn làm tổn thương thêm bất kỳ người phụ nữ nào khác. Anh yêu Thư, anh yêu cơ thể của cô và anh cũng muốn được làm một người đàn ông chung thủy. Và sự thật của quá khứ không làm Thư bớt yêu Hải, cô còn cảm thông và muốn bù đắp cho anh nhiều hơn.

Phải chăng anh “Ngựa quen đường cũ”?

Rồi một lần tình cờ, Thư bắt gặp tài khoản trên một apps hẹn hò đồng giới. Tim cô như ngừng đập, cố gắng nghĩ đây chỉ là sự nhầm lẫn không chủ ý của Hải. Nhưng sự thật thì ngược lại, Hải thừa nhận anh vẫn không thể một lòng một dạ với cô. Anh yêu Thư nhưng lại khát khao tình dục với một người đàn ông khác. Anh ghét bản thân mình nhưng càng ghét anh lại càng “dấn thân” như một cách để chứng minh mình đang tồn tại, thuộc về.

Hải kể cảm nhận đầu tiên về tính dục là lúc học tiểu học. Ngày đó trong xóm người lớn và trẻ em hay cùng xem phim. Trong một lần tình cờ Hải được cho xem một bộ phim có hình ảnh khiêu dâm. Và rồi, Hải rủ cậu em họ nhỏ tuổi hơn đóng lại những cảnh tương tự trong phim. Hành vi này kéo dài cho đến khi Hải học lớp 7.

Lên lớp 8 thì trong lớp có một bạn nam hay có hành vi sờ mó bộ phận sinh dục của các bạn nam khác. Nhưng Hải không làm gì để mặc cho anh bạn muốn gì làm nấy. Cảm giác của Hải lúc đó vừa thấy khó chịu, vừa thấy kinh tởm nhưng lại không thể dừng lại việc đi gặp bạn đó.  

Từ khi học tiểu học cho đến khi trưởng thành và lấy vợ, Hải luôn có sự dằn vặt và mâu thuẫn trong bản thân về câu hỏi “Hải là ai?”. Hằng ngày, anh thể hiện là một người chồng, người cha mẫu mực trước mặt mọi người; nhưng đêm về khi đối mặt với chính mình anh lại cảm thấy bất lực vì không thể kiềm chế dục vọng của bản thân.

Anh yêu phụ nữ nhưng quan hệ với đàn bà chỉ đem lại cho anh cảm giác tạm đủ. Vẫn còn một khoảng cách vô hình nào đó mà Hải không thể diễn tả thành lời dù rằng anh rất yêu bạn gái hiện tại. 

Ký ức về “Người cha” và những hằn in trong vô thức

Tính dục của một người không chỉ liên quan đến việc bạn muốn yêu ai và quan hệ tình dục với ai mà còn là những mong muốn, sở thích, tình cảm, mộng tưởng, hưng phấn, rung động, ngưỡng mộ, say mê một ai đó bất kỳ.  Tính dục bắt đầu từ trước khi bạn mở mắt chào đời, sau đó qua quá trình khám phá, trải nghiệm bạn sẽ hình thành nên xu hướng tính dục của bản thân. 

Tuy nhiên, lứa tuổi trước 13 là một quá trình phát triển khá đặc biệt đối với nam giới. Não bộ con trai giống như sáp đèn cầy có khả năng ghi nhận lại những trải nghiệm tính dục trước đây một cách rõ ràng và sâu sắc. Chính vì vậy, sau trưởng thành nam giới có xu hướng tái hiện lại những sở thích, hình ảnh đó thông qua hành vi, mộng tưởng, tình cảm trong một mối quan hệ yêu đương.

Cũng giống như những gì Hải đã từng trải qua. Khi còn là một cậu bé 4 tuổi, anh khát khao chờ đợi mỗi lần ba trở về để được rút vào người của ba, được ba vỗ về và bảo vệ. Do làm ăn thất bại, ba Hải cứ thế đi biền biệt, bỏ vợ con ở nhà mòn mỏi đợi chờ.

Hải cứ thế thèm mùi của ba; mùi của người đàn ông từng trải giống ba; mùi hăng nồng của ba sau những chuyến đi xa vừa kịp trở về; mùi của yêu thương gần gũi. Cái “mùi đàn ông” vừa lạ vừa quen cứ thế sống lại, ám ảnh anh đến tận cùng – như một “định mệnh”.

Thư dù có bao dung cách mấy cô cũng không thể chấp nhận san sẻ tình riêng để chung với dục vọng của Hải. Thư chọn cách chia tay anh như một hướng giải thoát. Hải cứ thế chơi vơi, anh chẳng dám níu kéo, cũng chẳng dám xin cô tha thứ vì anh biết tình yêu anh dành cho Thư là thật nhưng khát khao anh dành cho “đàn ông” cũng chưa bao giờ là ngụy tạo.

Thử hỏi, có bao nhiêu người phụ nữ và đàn ông ngoài kia cũng giống như Thư đã và đang yêu một người “Song tính”. Có người chấp nhận, có người đau khổ buông bỏ. Nhưng cũng không ít phụ nữ thỏa hiệp “Thà để anh ấy gặp con trai, còn hơn đi với gái”. Nên tình yêu và thứ tình riêng chưa bao giờ thôi chênh vênh, mất mát. 

Làm gì khi phát hiện ra người mình yêu “Song tính”

Song tính chỉ những người có sự hấp dẫn cả về tình yêu, tình dục với cả hai giới trong một thời gian dài và cố định. Đây không dành cho những anh chàng hay cô nàng không hiểu rõ về xu hướng tính dục của mình, bởi người song tính hoàn toàn ý thức, chủ động được việc tìm kiếm mối quan hệ tình cảm-tình dục với thành viên thuộc cả hai giới. 

Song tính hay không chỉ có người trong cuộc mới rõ. Là người bạn đời, hoặc người yêu của một người song tính bạn cần hiểu rõ đây không phải là điều “bất thường” mà nên bao dung, mở lòng để người bạn đời cảm thấy thoải mái, an toàn chia sẻ cũng như cảm nhận yêu thương một cách sâu sắc. 

Đặc biệt không nên đánh đồng người song tính không chung thủy bởi điều đó còn tùy vào hoàn cảnh, tính cách, vấn đề tâm lý mỗi người. 

Để không rơi vào cảnh như Hải, các bạn song tính cần ý thức về xu hướng tính dục và thành thật với cảm xúc của mình. Chính sự nghiêm túc, dứt khoát khi lựa chọn trong tình cảm, dám đối mặt, cởi mở chia sẻ về sở thích nhu cầu của bản thân với người mình yêu mà không trốn tránh hay đổ lỗi là hành vi có trách nhiệm với chính mình và người bên cạnh.

Vậy là Hải và Thư đã đường ai nấy đi được gần một năm. Thư cũng đã nguôi ngoai và tìm được cho mình một tình yêu đích thực. Hải vẫn đi về một mình cùng với hai con, nhưng anh nhận ra mình càng giống ba ngày trước. Anh bắt đầu chấp nhận bản thân, không trốn chạy hay né tránh. Anh chọn ở bên cạnh dạy con mình hiểu về tính dục từ rất nhỏ để không phải đi vào vết xe đổ của ba và anh.

Hải rồi sẽ yêu nhưng yêu ai không quan trọng bằng cách anh đối đãi với bản thân, sống có trách nhiệm với lựa chọn của mình để không mang lại nỗi đau cho người mình yêu thương. 

MIA NGUYỄN

PHÂN LY CƠ THỂ

  Phân ly cơ thể (somatic dissociation) là một dạng đặc biệt của phản ứng phân ly, trong đó sự tách rời không diễn ra ở cấp độ ý thức hay ký ức, mà biểu hiện trực tiếp thông qua cảm giác cơ thể, tri giác thân thể và các chức năng sinh học. Đây là một chiến lược...

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...

CÔ ĐƠN VÀ TRẦM CẢM

  Cô đơn là một trải nghiệm phổ biến, ai trong chúng ta cũng từng trải qua. Thế nhưng, khi nỗi cô đơn kéo dài và không được xoa dịu bằng sự kết nối, sự lắng nghe và những vòng tay ấm áp, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành. Về mặt sinh học...

CĂNG THẲNG VÀ KHẢ NĂNG THỤ THAI, MANG THAI

  Hệ thống đáp ứng với căng thẳng (stress response system) là một cơ chế sinh học phức tạp, trong đó trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận (HPA axis) đóng vai trò trung tâm. Khi cơ thể đối mặt với áp lực, hormone cortisol và catecholamine (adrenaline,...

KHI ĐÀN ÔNG PHÂN LY

  Nhiều người đàn ông trưởng thành mang trong mình những vết thương vô hình từ sang chấn và bạo hành thời thơ ấu. Trải qua những tình huống bị xâm phạm, bị làm nhục hoặc phải sống trong môi trường bạo lực, họ học cách “cắt kết nối” khỏi cảm xúc để sinh tồn. Sự...

TẠI SAO VIỆT NAM ÍT NƠI ĐÀO TẠO TÂM LÝ TRỊ LIỆU?

Tâm lý trị liệu – hiểu như một ngành khoa học ứng dụng đòi hỏi đào tạo bài bản, giám sát lâm sàng và tiêu chuẩn đạo đức nghiêm ngặt – hiện còn khan hiếm tại Việt Nam. Sự thiếu hụt này không chỉ đến từ khó khăn trong hệ thống giáo dục mà còn bắt nguồn từ văn hóa, chính...

ĐỨA TRẺ VÀ NGƯỜI MẸ TRẦM CẢM

  Khi người mẹ rơi vào trầm cảm, đứa trẻ không chỉ mất đi nguồn chăm sóc thường xuyên mà còn thiếu vắng sự kết nối cảm xúc – yếu tố thiết yếu cho sự phát triển thần kinh và gắn bó. Trầm cảm khiến người mẹ trở nên rút lui, nét mặt ít biểu cảm, giọng nói phẳng, khả...

KHI NGƯỜI MẸ ĐE DỌA BỎ MẶT CON TRAI MÌNH…

  Khi một người mẹ đe dọa bỏ mặc, rời đi, hoặc “không cần con nữa”, trải nghiệm này gây ra một dạng sang chấn gắn bó đặc biệt nặng nề đối với đứa trẻ, kể cả khi lời đe dọa không trở thành sự thật. Đối với trẻ em, người mẹ đại diện cho sự sống còn, an toàn và ổn...

NỖI ĐAU MẤT NGƯỜI THÂN

Khi cơ thể và tâm trí cùng tan vỡ Mất người thân là một trong những trải nghiệm đau đớn nhất mà con người có thể trải qua. Nó không chỉ là việc một người rời khỏi cuộc đời ta, mà còn là sự sụp đổ của cảm giác gắn bó, an toàn và ý nghĩa sống. Với nhiều người, đây không...

SANG CHẤN ĐẠO ĐỨC – MORAL INJURY

Khi vết thương nằm ở tầng sâu của lương tâm Không phải mọi sang chấn đều đến từ sợ hãi hay bạo lực. Có những tổn thương không nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng gặm nhấm con người từ bên trong – đó là sang chấn đạo đức (moral injury). Nó xuất hiện khi một người làm,...

PHÂN LY CƠ THỂ

  Phân ly cơ thể (somatic dissociation) là một dạng đặc biệt của phản ứng phân ly, trong đó sự tách rời không diễn ra ở cấp độ ý thức hay ký ức, mà biểu hiện trực tiếp thông qua cảm giác cơ thể, tri giác thân thể và các chức năng sinh học. Đây là một chiến lược...

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

NHỮNG ĐỨA TRẺ ĂN CẮP

Tiếng nói thầm lặng của nỗi đau Khi một đứa trẻ bị phát hiện ăn cắp, người lớn thường vội vàng quy kết đó là hành vi sai trái, vô đạo đức hay “mất dạy”. Thế nhưng, nếu ta dừng lại để lắng nghe phía sau hành vi ấy, ta sẽ nhận ra đó không chỉ là câu chuyện về một món đồ...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...