BẠN NHẬN ĐƯỢC GÌ KHI NUÔI THÚ CƯNG

BẠN NHẬN ĐƯỢC GÌ KHI NUÔI THÚ CƯNG

Ở trên mạng có một topic thảo luận: “Khoảnh khắc mà bạn yêu thích nhất trong ngày là gì?”. 

Đối với tôi, đó có lẽ là lúc vượt qua dòng người tan tầm, qua làn xe đầy khói bụi cùng những tiếng kèn inh ỏi, qua cảm giác nóng nảy không vui vì dòng người đông đúc hay vì áp lực nơi làm việc, để lúc về đến nhà, có một chú chó nhỏ nhắn mang tên Khoai Mỡ không ngừng vẫy đuôi, cố gắng nhảy lên thật cao để có thể được tôi ôm lấy, đôi mắt nhìn tôi sáng rỡ tựa như muốn nói: “A, cô chủ đã về”.

Kể từ ngày đón Khoai Mỡ về nhà, cuộc sống của tôi đã trở nên xáo trộn. Sự xáo trộn này khiến tôi trở nên quay cuồng, bận rộn, vội vã hơn, nhưng cũng thú vị và đem đến nhiều niềm vui hơn.

Đầu tiên, công lao lớn nhất của Khoai Mỡ có lẽ chính là khiến tôi không còn cô đơn, luôn phải lủi thủi một mình như trước nữa. Không cần như chú chó Hachiko nổi tiếng trong văn học Nhật Bản – mỗi ngày đều lầm lũi chờ giáo sư Eisaburo Ueno bất kể nắng mưa, gió tuyết nơi sân ga. Khoai Mỡ của tôi chỉ đơn giản là ngoan ngoãn chờ tôi mỗi ngày sau cánh cửa nhà, để tôi hiểu rằng mình đang được yêu thương, đang là điều tốt đẹp, mong ngóng nhất của ai đó. Giây phút có một “cỗ yêu thương” nóng ấm, nhanh nhảu sà vào người khi cánh cửa vừa chớm mở, một ngày dài đằng đẵng với muôn nỗi bực dọc, lo toan bỗng không còn khó chịu đến thế nữa.

Khoai Mỡ còn là một “người lắng nghe” rất giỏi. Đôi khi, chúng ta chỉ cần được lắng nghe, được giải tỏa cảm xúc hơn là phải lắng nghe người khác. Khoai Mỡ sẽ không phán xét, cười cợt, trách móc, răn dạy tôi. Nó chỉ đơn giản là nằm gọn trong lòng tôi, với chiếc đuôi mềm mại không ngừng lúc lắc, quét qua lòng bàn tay, và chân thành nhìn tôi bằng đôi mắt đen nhánh lấp lánh.

Có những ngày, tôi mệt mỏi, chán chường đến mức không muốn làm gì cả, chỉ có thể nằm cuộn tròn hoặc ngồi bó gối nơi góc giường, lắng nghe âm thanh rỉ ra từ cõi lòng vụn vỡ. Khoai Mỡ luôn cảm nhận được âm thanh đó. Ban đầu, nó sẽ tìm cách chui vào lòng tôi, lớp lông mềm mại và cơ thể ấm áp không ngừng cọ vào tôi. Nếu như có thể nói tiếng người, có lẽ lúc này Khoai Mỡ sẽ bảo: “Cô chủ, đừng buồn nữa, em sẽ cho chị vuốt lông, bình thường chị thích điều này nhất mà phải không?”. Cũng có lúc, Khoai Mỡ cắn hai chiếc gối nhỏ hình củ cà rốt và xúc xích – cũng là món đồ mà chơi mà thường ngày nó thích nhất và đem đến, để bên cạnh tôi. Vẫn là điệu bộ vẫy vẫy chiếc đuôi nhỏ xinh, đôi mắt lấp lánh và tư thế nhướn người để có thể đến gần tôi nhất, tôi hiểu được rằng Khoai Mỡ muốn tôi vui lên, muốn dành tặng tôi thứ tuyệt vời nhất của nó, và cũng hiểu rằng chú chó của tôi yêu quý tôi nhiều đến mức nào.

Tôi vốn là một người hướng nội và lười tập thể dục. Nhưng Khoai Mỡ của tôi thì khác, nó giống như một đứa trẻ năng động và ham chơi. Vì không muốn Khoai Mỡ ủ dột khi chỉ lanh quanh với bốn bức tường trong nhà, nên mỗi khi trời mát và rảnh rỗi, tôi đều tranh thủ thời gian để dắt Khoai Mỡ đi dạo. Với vẻ ngoài đáng yêu, Khoai Mỡ dễ dàng nhận được sự chú ý của nhiều người xung quanh – những người cũng yêu quí động vật và thích nuôi thú cưng như tôi. Vốn là một người ngại kết giao và lười vận động, nhưng kể từ khi rước phải “cục nợ” là Khoai Mỡ, tôi buộc phải đi bộ nhiều hơn, giao tiếp nhiều hơn với “fan” của nó, mà mỗi lần như vậy, tôi đều bỗng trở thành một bà mẹ trẻ, không ngừng tự hào khen ngợi “con trai” mình đáng yêu ra sao, ngoan ngoãn thế nào.

Tôi xem Khoai Mỡ như con trai mình cũng không phải là không có lí do. Bởi từ khi quyết định chăm sóc và nuôi nấng nó, tôi buộc phải trở nên có trách nhiệm hơn. Nếu chỉ có một mình, tôi có thể về nhà, nằm dài trên ghế sofa và xem bộ phim truyền hình ngớ ngẩn nào đó đến tận khuya, chẳng buồn ăn uống, dọn dẹp nhà cửa hay thậm chí là đụng đậy tay chân. Nhưng có Khoai Mỡ ở bên cạnh thì khác, tôi phải cho nó ăn đúng bữa, dắt nó đi chơi, dọn dẹp phần lông rụng và “chiến tích” mà nó gây ra. Bởi tôi không muốn người bạn, người “con trai” của tôi phải chịu thiệt thòi.

Khi căn nhà nhỏ của tôi kết nạp thêm thành viên nhỏ nhắn và năng động này, mục tiêu, động lực phấn đấu của tôi bỗng trở nên hiện hình chứ không còn mơ hồi như trước. Tôi biết mình đang cố gắng cho ai, vì cái gì. Tôi muốn mua áo mới của Khoai Mỡ, mua đồ chơi cho Khoai Mỡ, mua đồ ăn ngon cho Khoai Mỡ, dắt Khoai Mỡ đi spa và bác sĩ thú y… Khoai Mỡ của tôi rất tốt, rất yêu thương tôi, nên tôi cũng muốn biến Khoai Mỡ thành chú chó hạnh phúc nhất.

Có lẽ nhiều người sẽ cảm thấy tôi đang “làm quá” và tiêu tốn quá nhiều thời gian, tiền bạc cho thú nuôi. Thực tế, không chỉ tôi mà còn có rất nhiều người khác cảm thấy con vật nuôi yêu quí của mình là một điều kì diệu. Nhiều bài nghiên cứu đã chỉ ra, nuôi thú cưng sẽ giúp giảm stress, giảm cô đơn, giảm huyết áp, cholesterol, chất béo trọng tâm và gia tăng chỉ số hạnh phúc. Quả thật, dù có những hôm cảm thấy bực dọc khi Khoai Mỡ cắn phá đồ đạc, không chịu tắm rửa, nhưng nhờ có Khoai Mỡ, tôi đã có những phút giây rất hạnh phúc.

Trong mắt của nhiều người nuôi thú cưng khác, vật nuôi của họ ắt hẳn cũng tuyệt vời, đáng quý như Khoai Mỡ trong mắt tôi. Khoai Mỡ với tôi là người bạn đáng tin tưởng nhất, là tri kỷ cùng tôi đồng hành, chia sẻ mỗi ngày, là hiện thân cho trách nhiệm, động lực của tôi, cũng là “người” yêu thương tôi nhất.

CATHERINE

Ở trên mạng có một topic thảo luận: “Khoảnh khắc mà bạn yêu thích nhất trong ngày là gì?”. 

Đối với tôi, đó có lẽ là lúc vượt qua dòng người tan tầm, qua làn xe đầy khói bụi cùng những tiếng kèn inh ỏi, qua cảm giác nóng nảy không vui vì dòng người đông đúc hay vì áp lực nơi làm việc, để lúc về đến nhà, có một chú chó nhỏ nhắn mang tên Khoai Mỡ không ngừng vẫy đuôi, cố gắng nhảy lên thật cao để có thể được tôi ôm lấy, đôi mắt nhìn tôi sáng rỡ tựa như muốn nói: “A, cô chủ đã về”.

Kể từ ngày đón Khoai Mỡ về nhà, cuộc sống của tôi đã trở nên xáo trộn. Sự xáo trộn này khiến tôi trở nên quay cuồng, bận rộn, vội vã hơn, nhưng cũng thú vị và đem đến nhiều niềm vui hơn.

Đầu tiên, công lao lớn nhất của Khoai Mỡ có lẽ chính là khiến tôi không còn cô đơn, luôn phải lủi thủi một mình như trước nữa. Không cần như chú chó Hachiko nổi tiếng trong văn học Nhật Bản – mỗi ngày đều lầm lũi chờ giáo sư Eisaburo Ueno bất kể nắng mưa, gió tuyết nơi sân ga. Khoai Mỡ của tôi chỉ đơn giản là ngoan ngoãn chờ tôi mỗi ngày sau cánh cửa nhà, để tôi hiểu rằng mình đang được yêu thương, đang là điều tốt đẹp, mong ngóng nhất của ai đó. Giây phút có một “cỗ yêu thương” nóng ấm, nhanh nhảu sà vào người khi cánh cửa vừa chớm mở, một ngày dài đằng đẵng với muôn nỗi bực dọc, lo toan bỗng không còn khó chịu đến thế nữa.

Khoai Mỡ còn là một “người lắng nghe” rất giỏi. Đôi khi, chúng ta chỉ cần được lắng nghe, được giải tỏa cảm xúc hơn là phải lắng nghe người khác. Khoai Mỡ sẽ không phán xét, cười cợt, trách móc, răn dạy tôi. Nó chỉ đơn giản là nằm gọn trong lòng tôi, với chiếc đuôi mềm mại không ngừng lúc lắc, quét qua lòng bàn tay, và chân thành nhìn tôi bằng đôi mắt đen nhánh lấp lánh.

Có những ngày, tôi mệt mỏi, chán chường đến mức không muốn làm gì cả, chỉ có thể nằm cuộn tròn hoặc ngồi bó gối nơi góc giường, lắng nghe âm thanh rỉ ra từ cõi lòng vụn vỡ. Khoai Mỡ luôn cảm nhận được âm thanh đó. Ban đầu, nó sẽ tìm cách chui vào lòng tôi, lớp lông mềm mại và cơ thể ấm áp không ngừng cọ vào tôi. Nếu như có thể nói tiếng người, có lẽ lúc này Khoai Mỡ sẽ bảo: “Cô chủ, đừng buồn nữa, em sẽ cho chị vuốt lông, bình thường chị thích điều này nhất mà phải không?”. Cũng có lúc, Khoai Mỡ cắn hai chiếc gối nhỏ hình củ cà rốt và xúc xích – cũng là món đồ mà chơi mà thường ngày nó thích nhất và đem đến, để bên cạnh tôi. Vẫn là điệu bộ vẫy vẫy chiếc đuôi nhỏ xinh, đôi mắt lấp lánh và tư thế nhướn người để có thể đến gần tôi nhất, tôi hiểu được rằng Khoai Mỡ muốn tôi vui lên, muốn dành tặng tôi thứ tuyệt vời nhất của nó, và cũng hiểu rằng chú chó của tôi yêu quý tôi nhiều đến mức nào.

Tôi vốn là một người hướng nội và lười tập thể dục. Nhưng Khoai Mỡ của tôi thì khác, nó giống như một đứa trẻ năng động và ham chơi. Vì không muốn Khoai Mỡ ủ dột khi chỉ lanh quanh với bốn bức tường trong nhà, nên mỗi khi trời mát và rảnh rỗi, tôi đều tranh thủ thời gian để dắt Khoai Mỡ đi dạo. Với vẻ ngoài đáng yêu, Khoai Mỡ dễ dàng nhận được sự chú ý của nhiều người xung quanh – những người cũng yêu quí động vật và thích nuôi thú cưng như tôi. Vốn là một người ngại kết giao và lười vận động, nhưng kể từ khi rước phải “cục nợ” là Khoai Mỡ, tôi buộc phải đi bộ nhiều hơn, giao tiếp nhiều hơn với “fan” của nó, mà mỗi lần như vậy, tôi đều bỗng trở thành một bà mẹ trẻ, không ngừng tự hào khen ngợi “con trai” mình đáng yêu ra sao, ngoan ngoãn thế nào.

Tôi xem Khoai Mỡ như con trai mình cũng không phải là không có lí do. Bởi từ khi quyết định chăm sóc và nuôi nấng nó, tôi buộc phải trở nên có trách nhiệm hơn. Nếu chỉ có một mình, tôi có thể về nhà, nằm dài trên ghế sofa và xem bộ phim truyền hình ngớ ngẩn nào đó đến tận khuya, chẳng buồn ăn uống, dọn dẹp nhà cửa hay thậm chí là đụng đậy tay chân. Nhưng có Khoai Mỡ ở bên cạnh thì khác, tôi phải cho nó ăn đúng bữa, dắt nó đi chơi, dọn dẹp phần lông rụng và “chiến tích” mà nó gây ra. Bởi tôi không muốn người bạn, người “con trai” của tôi phải chịu thiệt thòi.

Khi căn nhà nhỏ của tôi kết nạp thêm thành viên nhỏ nhắn và năng động này, mục tiêu, động lực phấn đấu của tôi bỗng trở nên hiện hình chứ không còn mơ hồi như trước. Tôi biết mình đang cố gắng cho ai, vì cái gì. Tôi muốn mua áo mới của Khoai Mỡ, mua đồ chơi cho Khoai Mỡ, mua đồ ăn ngon cho Khoai Mỡ, dắt Khoai Mỡ đi spa và bác sĩ thú y… Khoai Mỡ của tôi rất tốt, rất yêu thương tôi, nên tôi cũng muốn biến Khoai Mỡ thành chú chó hạnh phúc nhất.

Có lẽ nhiều người sẽ cảm thấy tôi đang “làm quá” và tiêu tốn quá nhiều thời gian, tiền bạc cho thú nuôi. Thực tế, không chỉ tôi mà còn có rất nhiều người khác cảm thấy con vật nuôi yêu quí của mình là một điều kì diệu. Nhiều bài nghiên cứu đã chỉ ra, nuôi thú cưng sẽ giúp giảm stress, giảm cô đơn, giảm huyết áp, cholesterol, chất béo trọng tâm và gia tăng chỉ số hạnh phúc. Quả thật, dù có những hôm cảm thấy bực dọc khi Khoai Mỡ cắn phá đồ đạc, không chịu tắm rửa, nhưng nhờ có Khoai Mỡ, tôi đã có những phút giây rất hạnh phúc.

Trong mắt của nhiều người nuôi thú cưng khác, vật nuôi của họ ắt hẳn cũng tuyệt vời, đáng quý như Khoai Mỡ trong mắt tôi. Khoai Mỡ với tôi là người bạn đáng tin tưởng nhất, là tri kỷ cùng tôi đồng hành, chia sẻ mỗi ngày, là hiện thân cho trách nhiệm, động lực của tôi, cũng là “người” yêu thương tôi nhất.

CATHERINE

TẠI SAO VIỆT NAM ÍT NƠI ĐÀO TẠO TÂM LÝ TRỊ LIỆU?

Tâm lý trị liệu – hiểu như một ngành khoa học ứng dụng đòi hỏi đào tạo bài bản, giám sát lâm sàng và tiêu chuẩn đạo đức nghiêm ngặt – hiện còn khan hiếm tại Việt Nam. Sự thiếu hụt này không chỉ đến từ khó khăn trong hệ thống giáo dục mà còn bắt nguồn từ văn hóa, chính...

ĐỨA TRẺ VÀ NGƯỜI MẸ TRẦM CẢM

  Khi người mẹ rơi vào trầm cảm, đứa trẻ không chỉ mất đi nguồn chăm sóc thường xuyên mà còn thiếu vắng sự kết nối cảm xúc – yếu tố thiết yếu cho sự phát triển thần kinh và gắn bó. Trầm cảm khiến người mẹ trở nên rút lui, nét mặt ít biểu cảm, giọng nói phẳng, khả...

KHI NGƯỜI MẸ ĐE DỌA BỎ MẶT CON TRAI MÌNH…

  Khi một người mẹ đe dọa bỏ mặc, rời đi, hoặc “không cần con nữa”, trải nghiệm này gây ra một dạng sang chấn gắn bó đặc biệt nặng nề đối với đứa trẻ, kể cả khi lời đe dọa không trở thành sự thật. Đối với trẻ em, người mẹ đại diện cho sự sống còn, an toàn và ổn...

NỖI ĐAU MẤT NGƯỜI THÂN

Khi cơ thể và tâm trí cùng tan vỡ Mất người thân là một trong những trải nghiệm đau đớn nhất mà con người có thể trải qua. Nó không chỉ là việc một người rời khỏi cuộc đời ta, mà còn là sự sụp đổ của cảm giác gắn bó, an toàn và ý nghĩa sống. Với nhiều người, đây không...

SANG CHẤN ĐẠO ĐỨC – MORAL INJURY

Khi vết thương nằm ở tầng sâu của lương tâm Không phải mọi sang chấn đều đến từ sợ hãi hay bạo lực. Có những tổn thương không nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng gặm nhấm con người từ bên trong – đó là sang chấn đạo đức (moral injury). Nó xuất hiện khi một người làm,...

PHÂN LY CƠ THỂ

  Phân ly cơ thể (somatic dissociation) là một dạng đặc biệt của phản ứng phân ly, trong đó sự tách rời không diễn ra ở cấp độ ý thức hay ký ức, mà biểu hiện trực tiếp thông qua cảm giác cơ thể, tri giác thân thể và các chức năng sinh học. Đây là một chiến lược...

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

CAN THIỆP BẮT BUỘC THỦ PHẠM GÂY BẠO HÀNH

  Bạo lực gia đình là một trong những nguyên nhân gây sang chấn tâm lý nghiêm trọng và kéo dài nhất. Nhiều nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, phải sống trong trạng thái sợ hãi, bất lực và bị “đông cứng” (freeze response) trong suốt thời gian dài. Khi bị dồn...

“NGHIỆN” MÀN HÌNH

  Trong thời đại công nghệ số, thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng hay máy tính trở thành công cụ không thể thiếu trong học tập, làm việc và giải trí. Tuy nhiên, khi việc sử dụng mất kiểm soát, lấn át các hoạt động cần thiết khác và gây suy...

TẠI SAO VIỆT NAM ÍT NƠI ĐÀO TẠO TÂM LÝ TRỊ LIỆU?

Tâm lý trị liệu – hiểu như một ngành khoa học ứng dụng đòi hỏi đào tạo bài bản, giám sát lâm sàng và tiêu chuẩn đạo đức nghiêm ngặt – hiện còn khan hiếm tại Việt Nam. Sự thiếu hụt này không chỉ đến từ khó khăn trong hệ thống giáo dục mà còn bắt nguồn từ văn hóa, chính...

ĐỨA TRẺ VÀ NGƯỜI MẸ TRẦM CẢM

  Khi người mẹ rơi vào trầm cảm, đứa trẻ không chỉ mất đi nguồn chăm sóc thường xuyên mà còn thiếu vắng sự kết nối cảm xúc – yếu tố thiết yếu cho sự phát triển thần kinh và gắn bó. Trầm cảm khiến người mẹ trở nên rút lui, nét mặt ít biểu cảm, giọng nói phẳng, khả...

KHI NGƯỜI MẸ ĐE DỌA BỎ MẶT CON TRAI MÌNH…

  Khi một người mẹ đe dọa bỏ mặc, rời đi, hoặc “không cần con nữa”, trải nghiệm này gây ra một dạng sang chấn gắn bó đặc biệt nặng nề đối với đứa trẻ, kể cả khi lời đe dọa không trở thành sự thật. Đối với trẻ em, người mẹ đại diện cho sự sống còn, an toàn và ổn...

NỖI ĐAU MẤT NGƯỜI THÂN

Khi cơ thể và tâm trí cùng tan vỡ Mất người thân là một trong những trải nghiệm đau đớn nhất mà con người có thể trải qua. Nó không chỉ là việc một người rời khỏi cuộc đời ta, mà còn là sự sụp đổ của cảm giác gắn bó, an toàn và ý nghĩa sống. Với nhiều người, đây không...

SANG CHẤN ĐẠO ĐỨC – MORAL INJURY

Khi vết thương nằm ở tầng sâu của lương tâm Không phải mọi sang chấn đều đến từ sợ hãi hay bạo lực. Có những tổn thương không nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng gặm nhấm con người từ bên trong – đó là sang chấn đạo đức (moral injury). Nó xuất hiện khi một người làm,...

PHÂN LY CƠ THỂ

  Phân ly cơ thể (somatic dissociation) là một dạng đặc biệt của phản ứng phân ly, trong đó sự tách rời không diễn ra ở cấp độ ý thức hay ký ức, mà biểu hiện trực tiếp thông qua cảm giác cơ thể, tri giác thân thể và các chức năng sinh học. Đây là một chiến lược...

PHÂN LY BẢN NGÃ

  Dissociative parts – hay các phần phân ly của bản ngã – là khái niệm trung tâm trong tâm lý học sang chấn hiện đại, mô tả hiện tượng tâm trí con người “tách ra” thành nhiều phần tương đối độc lập nhằm thích nghi với các trải nghiệm đau thương vượt quá khả năng...

NHỮNG ĐỨA TRẺ ĂN CẮP

Tiếng nói thầm lặng của nỗi đau Khi một đứa trẻ bị phát hiện ăn cắp, người lớn thường vội vàng quy kết đó là hành vi sai trái, vô đạo đức hay “mất dạy”. Thế nhưng, nếu ta dừng lại để lắng nghe phía sau hành vi ấy, ta sẽ nhận ra đó không chỉ là câu chuyện về một món đồ...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...