5 GIAI ĐOẠN TÌNH YÊU

5 GIAI ĐOẠN TÌNH YÊU

 

Tất cả chúng ta đều muốn có một tình yêu thực sự, lâu dài, cho dù đang ở độ tuổi 20, 30, 40, 50, hay xa hơn nữa, nhưng hầu như không có nhiều hiểu biết về các giai đoạn tình yêu. Trên thực tế, có quá nhiều cuộc hôn nhân tan vỡ và hầu hết mọi người không biết tại sao. Họ nhầm tưởng rằng họ đã chọn sai người. Sau khi trải qua quá trình đổ vỡ đầy đau thương, họ bắt đầu nhìn lại. 

Nhưng các chuyên gia thấy rằng hầu hết mọi người không hiểu rõ các giai đoạn tình yêu. Họ không hiểu rằng Giai đoạn 3 không phải là kết thúc mà là khởi đầu thực sự để có được một tình yêu đích thực, bền vững.

Giai đoạn 1: Rơi vào lưới tình

Cạm bẫy tình yêu chính là chiêu trò của tự nhiên để con người lựa chọn một người bạn đời để duy trì nòi giống. Giai đoạn tình yêu này đem đến cảm giác tuyệt vời như vậy bởi vì cơ thể chúng ta ngập tràn các hormone như dopamine, oxytocin, serotonin, testosterone và estrogen. Rơi vào lưới tình cũng khiến chúng ta cảm thấy tuyệt vời bởi vì ta dự đoán tất cả hy vọng và ước mơ của mình về người mình yêu. 

Ta những tưởng rằng họ sẽ thực hiện những mong muốn của mình, đem đến cho chúng ta tất cả những gì mà ta không nhận được khi còn bé, thực hiện tất cả những lời hứa mà hội những người yêu cũ của chúng ta không thực hiện được. Ta chắc chắn rằng cả hai sẽ mãi mãi yêu nhau . Và bởi vì chúng ta bị bao phủ bởi vô vàn “hormone tình yêu”, ta không nhận thức được điều này.

Khi chúng ta đang yêu, chúng ta bỏ ngoài tai tất cả mọi điều cảnh báo như George Bernard Shaw từng nói: “Khi hai người đắm chìm trong niềm đam mê điên rồ nhất, khó hiểu nhất và chóng vánh nhất, họ nguyện thề rằng mình sẽ duy trì trạng thái vui sướng, bất thường và kiệt quệ đó cho đến khi cái chết chia lìa đôi lứa”.

Giai đoạn 2: Trở thành vợ chồng

Ở giai đoạn này, tình yêu trở nên sâu sắc hơn và cả hai thêm gắn kết với nhau. Đây là lúc sinh con đẻ cái và cùng nhau nuôi dạy chúng. Nếu vượt qua giai đoạn nuôi dạy con cái, mối quan hệ đôi lứa sẽ trở nên sâu sắc và phát triển hơn. Đó là thời gian của sự vui vẻ và hạnh phúc. Ta tìm hiểu những gì người bạn đời của mình thích và mở rộng cuộc sống cá nhân để bắt đầu phát triển cuộc sống vợ chồng.

Trong giai đoạn tình yêu này, cảm xúc yêu điên cuồng sẽ giảm đi và thay bằng cảm giác gắn bó hơn với đối phương. Ta cảm thấy ấm áp và gần gũi. Tình dục có thể không hoang dã như trước nhưng lại rất thỏa mãn. Ta cảm thấy an toàn, được chăm sóc, nâng niu và trân trọng. Ta thường nghĩ rằng đây là đỉnh điểm tình yêu và hy vọng nó sẽ tiếp tục mãi mãi. Và tất nhiên rồi, đa số mọi người thường không nhìn thấy sự hiện diện của giai đoạn tình yêu thứ ba.

Giai đoạn 3: Thất vọng

Không ai nói với chúng ta về Giai đoạn 3 trong tình yêu và hôn nhân. Đối với rất nhiều mối quan hệ, đây chính là sự khởi đầu của những đổ vỡ, là lúc mà mọi thứ bắt đầu tệ đi. Nó có thể xảy ra chậm hoặc có thể chớp nhoáng như thể bật công tắc và rồi mọi thứ đều chệch hướng. Ta cảm thấy phiền muộn cả với những điều nhỏ nhặt nhất và cảm thấy ít được yêu thương, chăm sóc như xưa. Ta thấy mình bị mắc kẹt trong mối quan hệ đã từng rất tuyệt diệu ấy và muốn trốn thoát.

Ta trở nên cáu kỉnh hơn, dễ tức giận hay bị tổn thương và thu mình lại. Sự bất mãn cứ tăng dần. Nhiều lần ta tự hỏi người mà mình từng yêu thương cuồng dại ngày xưa đã biến đi đâu mất rồi. Ta nhớ quay quắt những năm tháng yêu đương mà mình từng có nhưng không biết làm cách nào để tìm lại được. Một trong hai muốn thoát khỏi mối quan hệ hoặc đôi khi cả hai tiếp tục bên nhau nhưng không thực sự cảm thấy thân mật.

Đây là lúc chúng ta thường cảm thấy cơ thể yếu đi cả về thể chất, tâm trí và tâm hồn. Thành thật mà nói, có những lúc bạn đau khổ đến mức nghĩ rằng từ bỏ dễ dàng hơn tiếp tục. Nhưng có một câu ngạn ngữ nổi tiếng rằng: “Khi bạn đang đi qua địa ngục, đừng dừng lại.” Điều này có vẻ đúng với giai đoạn này của cuộc sống lứa đôi. 

Mặt tích cực của Giai đoạn 3 là sức nóng của giai đoạn này đốt cháy rất nhiều ảo tưởng của chúng ta về bản thân và đối phương. Ta có cơ hội để thực sự yêu thương và trân trọng người bạn đời “bằng xương bằng thịt” bên cạnh, chứ không phải “người bạn đời lý tưởng mà mình từng vẽ ra”.

Giai đoạn 4: Tạo ra tình yêu đích thực, lâu dài

Một trong những món quà của việc đối mặt với sự bất hạnh ở Giai đoạn 3 là ta có thể nhìn sâu vào những gì gây ra nỗi đau và xung đột. Nghiên cứu cho thấy chắc chắn rằng những tổn thương thời thơ ấu có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, tình cảm và mối quan hệ của chúng ta. 

Tôi tin rằng mỗi người trong cuộc đời ít nhiều đều có những vết thương lòng. Khi cả hai học được cách để trở thành đồng minh trong việc giúp đỡ lẫn nhau hiểu và chữa lành những vết thương lòng ấy, tình yêu và tiếng cười mà ta nghĩ rằng đã mất sẽ bắt đầu tuôn chảy trở lại. Cả hai bắt đầu nhìn thấy nhau như những người tuyệt vời đã chịu đựng rất nhiều nỗi đau trong quá khứ và tìm đến với nhau để yêu thương và giúp nhau chữa lành vết thương cũ thời thơ ấu.

Không có gì thỏa mãn hơn là ở bên cạnh một người nhìn bạn và yêu bạn vì chính con người bạn. Họ hiểu rằng hành vi gây tổn thương của bạn không phải vì bạn cố ý và không yêu thương họ, mà bởi vì bạn đã từng tổn thương trong quá khứ và quá khứ ấy vẫn chưa ngủ yên trong lòng bạn. Một khi có thể hiểu rõ hơn và chấp nhận người bạn đời của mình, chúng ta có thể học cách yêu bản thân mình sâu sắc hơn bao giờ hết.

Giai đoạn 5: Cùng nhau thay đổi thế giới

Không cần ai nhắc nhở chúng ta cũng biết rằng thế giới còn nhiều điều chưa tốt. Vẫn còn đó nhiều cuộc chiến tranh, khủng bố và xung đột liên tục. Bạo lực chủng tộc dường như xuất hiện ở khắp mọi nơi. Ta tự hỏi liệu rằng con người có thể sống sót thêm bao lâu nữa. Tôi cũng thường tự hỏi bản thân: “Nếu hai người yêu nhau còn không thể chung sống hòa bình với nhau, làm thế nào tạo ra một thế giới yên bình cho tất thảy mọi người được?”

Tôi tin rằng mỗi cặp vợ chồng có cơ hội sử dụng “sức mạnh chung” để giải quyết một số vấn đề của thế giới có tác động đến cuộc sống của họ. Nếu chúng ta có thể học cách vượt qua những khác biệt và tìm thấy tình yêu đích thực, lâu dài trong các mối quan hệ, có lẽ ta có thể cùng nhau hợp sức để tìm thấy tình yêu đích thực, lâu dài trên thế giới.

LILA

Tất cả chúng ta đều muốn có một tình yêu thực sự, lâu dài, cho dù đang ở độ tuổi 20, 30, 40, 50, hay xa hơn nữa, nhưng hầu như không có nhiều hiểu biết về các giai đoạn tình yêu. Trên thực tế, có quá nhiều cuộc hôn nhân tan vỡ và hầu hết mọi người không biết tại sao. Họ nhầm tưởng rằng họ đã chọn sai người. Sau khi trải qua quá trình đổ vỡ đầy đau thương, họ bắt đầu nhìn lại. 

Nhưng các chuyên gia thấy rằng hầu hết mọi người không hiểu rõ các giai đoạn tình yêu. Họ không hiểu rằng Giai đoạn 3 không phải là kết thúc mà là khởi đầu thực sự để có được một tình yêu đích thực, bền vững.

Giai đoạn 1: Rơi vào lưới tình

Cạm bẫy tình yêu chính là chiêu trò của tự nhiên để con người lựa chọn một người bạn đời để duy trì nòi giống. Giai đoạn tình yêu này đem đến cảm giác tuyệt vời như vậy bởi vì cơ thể chúng ta ngập tràn các hormone như dopamine, oxytocin, serotonin, testosterone và estrogen. Rơi vào lưới tình cũng khiến chúng ta cảm thấy tuyệt vời bởi vì ta dự đoán tất cả hy vọng và ước mơ của mình về người mình yêu. 

Ta những tưởng rằng họ sẽ thực hiện những mong muốn của mình, đem đến cho chúng ta tất cả những gì mà ta không nhận được khi còn bé, thực hiện tất cả những lời hứa mà hội những người yêu cũ của chúng ta không thực hiện được. Ta chắc chắn rằng cả hai sẽ mãi mãi yêu nhau . Và bởi vì chúng ta bị bao phủ bởi vô vàn “hormone tình yêu”, ta không nhận thức được điều này.

Khi chúng ta đang yêu, chúng ta bỏ ngoài tai tất cả mọi điều cảnh báo như George Bernard Shaw từng nói: “Khi hai người đắm chìm trong niềm đam mê điên rồ nhất, khó hiểu nhất và chóng vánh nhất, họ nguyện thề rằng mình sẽ duy trì trạng thái vui sướng, bất thường và kiệt quệ đó cho đến khi cái chết chia lìa đôi lứa”.

Giai đoạn 2: Trở thành vợ chồng

Ở giai đoạn này, tình yêu trở nên sâu sắc hơn và cả hai thêm gắn kết với nhau. Đây là lúc sinh con đẻ cái và cùng nhau nuôi dạy chúng. Nếu vượt qua giai đoạn nuôi dạy con cái, mối quan hệ đôi lứa sẽ trở nên sâu sắc và phát triển hơn. Đó là thời gian của sự vui vẻ và hạnh phúc. Ta tìm hiểu những gì người bạn đời của mình thích và mở rộng cuộc sống cá nhân để bắt đầu phát triển cuộc sống vợ chồng.

Trong giai đoạn tình yêu này, cảm xúc yêu điên cuồng sẽ giảm đi và thay bằng cảm giác gắn bó hơn với đối phương. Ta cảm thấy ấm áp và gần gũi. Tình dục có thể không hoang dã như trước nhưng lại rất thỏa mãn. Ta cảm thấy an toàn, được chăm sóc, nâng niu và trân trọng. Ta thường nghĩ rằng đây là đỉnh điểm tình yêu và hy vọng nó sẽ tiếp tục mãi mãi. Và tất nhiên rồi, đa số mọi người thường không nhìn thấy sự hiện diện của giai đoạn tình yêu thứ ba.

Giai đoạn 3: Thất vọng

Không ai nói với chúng ta về Giai đoạn 3 trong tình yêu và hôn nhân. Đối với rất nhiều mối quan hệ, đây chính là sự khởi đầu của những đổ vỡ, là lúc mà mọi thứ bắt đầu tệ đi. Nó có thể xảy ra chậm hoặc có thể chớp nhoáng như thể bật công tắc và rồi mọi thứ đều chệch hướng. Ta cảm thấy phiền muộn cả với những điều nhỏ nhặt nhất và cảm thấy ít được yêu thương, chăm sóc như xưa. Ta thấy mình bị mắc kẹt trong mối quan hệ đã từng rất tuyệt diệu ấy và muốn trốn thoát.

Ta trở nên cáu kỉnh hơn, dễ tức giận hay bị tổn thương và thu mình lại. Sự bất mãn cứ tăng dần. Nhiều lần ta tự hỏi người mà mình từng yêu thương cuồng dại ngày xưa đã biến đi đâu mất rồi. Ta nhớ quay quắt những năm tháng yêu đương mà mình từng có nhưng không biết làm cách nào để tìm lại được. Một trong hai muốn thoát khỏi mối quan hệ hoặc đôi khi cả hai tiếp tục bên nhau nhưng không thực sự cảm thấy thân mật.

Đây là lúc chúng ta thường cảm thấy cơ thể yếu đi cả về thể chất, tâm trí và tâm hồn. Thành thật mà nói, có những lúc bạn đau khổ đến mức nghĩ rằng từ bỏ dễ dàng hơn tiếp tục. Nhưng có một câu ngạn ngữ nổi tiếng rằng: “Khi bạn đang đi qua địa ngục, đừng dừng lại.” Điều này có vẻ đúng với giai đoạn này của cuộc sống lứa đôi. 

Mặt tích cực của Giai đoạn 3 là sức nóng của giai đoạn này đốt cháy rất nhiều ảo tưởng của chúng ta về bản thân và đối phương. Ta có cơ hội để thực sự yêu thương và trân trọng người bạn đời “bằng xương bằng thịt” bên cạnh, chứ không phải “người bạn đời lý tưởng mà mình từng vẽ ra”.

Giai đoạn 4: Tạo ra tình yêu đích thực, lâu dài

Một trong những món quà của việc đối mặt với sự bất hạnh ở Giai đoạn 3 là ta có thể nhìn sâu vào những gì gây ra nỗi đau và xung đột. Nghiên cứu cho thấy chắc chắn rằng những tổn thương thời thơ ấu có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, tình cảm và mối quan hệ của chúng ta. 

Tôi tin rằng mỗi người trong cuộc đời ít nhiều đều có những vết thương lòng. Khi cả hai học được cách để trở thành đồng minh trong việc giúp đỡ lẫn nhau hiểu và chữa lành những vết thương lòng ấy, tình yêu và tiếng cười mà ta nghĩ rằng đã mất sẽ bắt đầu tuôn chảy trở lại. Cả hai bắt đầu nhìn thấy nhau như những người tuyệt vời đã chịu đựng rất nhiều nỗi đau trong quá khứ và tìm đến với nhau để yêu thương và giúp nhau chữa lành vết thương cũ thời thơ ấu.

Không có gì thỏa mãn hơn là ở bên cạnh một người nhìn bạn và yêu bạn vì chính con người bạn. Họ hiểu rằng hành vi gây tổn thương của bạn không phải vì bạn cố ý và không yêu thương họ, mà bởi vì bạn đã từng tổn thương trong quá khứ và quá khứ ấy vẫn chưa ngủ yên trong lòng bạn. Một khi có thể hiểu rõ hơn và chấp nhận người bạn đời của mình, chúng ta có thể học cách yêu bản thân mình sâu sắc hơn bao giờ hết.

Giai đoạn 5: Cùng nhau thay đổi thế giới

Không cần ai nhắc nhở chúng ta cũng biết rằng thế giới còn nhiều điều chưa tốt. Vẫn còn đó nhiều cuộc chiến tranh, khủng bố và xung đột liên tục. Bạo lực chủng tộc dường như xuất hiện ở khắp mọi nơi. Ta tự hỏi liệu rằng con người có thể sống sót thêm bao lâu nữa. Tôi cũng thường tự hỏi bản thân: “Nếu hai người yêu nhau còn không thể chung sống hòa bình với nhau, làm thế nào tạo ra một thế giới yên bình cho tất thảy mọi người được?”

Tôi tin rằng mỗi cặp vợ chồng có cơ hội sử dụng “sức mạnh chung” để giải quyết một số vấn đề của thế giới có tác động đến cuộc sống của họ. Nếu chúng ta có thể học cách vượt qua những khác biệt và tìm thấy tình yêu đích thực, lâu dài trong các mối quan hệ, có lẽ ta có thể cùng nhau hợp sức để tìm thấy tình yêu đích thực, lâu dài trên thế giới.

LILA

TẠI SAO NHIỀU NGƯỜI GAY LÀ BOTTOM

  Trong cộng đồng nam đồng tính, vai trò bottom – người tiếp nhận trong quan hệ tình dục – thường xuất hiện với tần suất cao và gây ra nhiều tranh luận. Tại sao nhiều người đồng tính nam lại chọn hoặc cảm thấy thoải mái với vai trò này? Câu trả lời không đơn...

LGBT VÀ CẢM GIÁC KHÔNG THUỘC VỀ

  Sinh ra là người đồng tính, song tính hay chuyển giới trong một gia đình dị tính chuẩn mực, nhiều cá nhân phải lớn lên trong môi trường không công nhận sự khác biệt của họ. Khi xã hội đặt nặng giá trị nam tính, sức mạnh và sự “bình thường”, những người thể hiện...

KHI TRẦM CẢM TRỞ THÀNH CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

Thông thường, trầm cảm được nhìn nhận như một rối loạn tâm thần cần điều trị. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, đặc biệt là khi một người trải qua sang chấn kéo dài, trầm cảm có thể đóng vai trò như một cơ chế bảo vệ. Khi trẻ em lớn lên trong môi trường căng thẳng...

HỌC TÂM LÝ HỌC ĐỂ GIỮ KHOẢNG CÁCH VỚI NỖI ĐAU

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều người tìm đến các khóa học, sách vở hay hội thảo về tâm lý học như một cách để “chữa lành” cho bản thân. Họ tham gia lớp học, nghe diễn giả, đọc tài liệu, và thậm chí ghi chú rất cẩn thận. Tuy nhiên, ở một số người, việc tiếp...

KHI TRỊ LIỆU CHỈ LÀ NƠI TRÚ ẨN TẠM THỜI

Trong thực hành tâm lý, không ít trường hợp thân chủ tìm đến trị liệu không nhằm mục tiêu dài hạn, mà chỉ như một “nơi trú ẩn tạm thời” khi cảm xúc vượt ngưỡng chịu đựng. Họ thường đến phòng trị liệu trong trạng thái đau đớn, căng thẳng hoặc khủng hoảng, nhưng chỉ sau...

GHOSTING TRONG TÌNH YÊU

  Ghosting là hiện tượng một người đột ngột biến mất khỏi mối quan hệ tình cảm mà không để lại lời giải thích, khiến đối phương rơi vào trạng thái hoang mang và đau khổ. Trong thời đại kết nối nhanh chóng qua mạng xã hội, ghosting trở thành một cách “chia tay im...

TÌNH YÊU VỚI NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH RANH GIỚI

Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline Personality Disorder – BPD), tình yêu thường bắt đầu bằng sự kết nối mãnh liệt và cảm giác gần gũi sâu sắc. Người ranh giới khao khát tình cảm, sợ hãi bị bỏ rơi, và thường lý tưởng hóa đối phương...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH ÁI KỶ KHI YÊU

  Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD), tình yêu ban đầu thường được khoác lên vẻ đẹp hoàn hảo nhưng dần trở thành sự lạm dụng tinh vi và nguy hiểm. Người ái kỷ thường bắt đầu bằng giai đoạn lý tưởng...

VĂN HÓA GIA TRƯỞNG ÁI KỶ VÀ NÃO BỘ NAM GIỚI BẠO HÀNH

Văn hóa gia trưởng ái kỷ (narcissistic patriarchy) là một hệ thống giá trị và niềm tin xã hội đặt nam giới ở vị trí quyền lực tối cao, đồng thời dung túng hoặc hợp thức hóa hành vi kiểm soát, áp bức và bạo lực với phụ nữ, trẻ em và các nhóm yếu thế. Trong hệ thống...

SỰ DUNG TÚNG VÀ CƠ CHẾ NÃO BỘ NGƯỜI GÂY BẠO LỰC

  Người đàn ông bạo hành thường không chỉ bị chi phối bởi cảm xúc tức thời, mà còn bởi những mô hình tư duy và cấu trúc não bộ đã hình thành lâu dài. Ở mức sinh học thần kinh, vùng hạch hạnh nhân (amygdala) có thể hoạt động quá mức, khiến phản ứng giận dữ và cảm...

BẠO HÀNH GIA ĐÌNH – VÒNG LẶP SANG CHẤN THẾ HỆ

  Bạo hành gia đình không chỉ gây ra những tổn thương trực tiếp về thể chất và tinh thần cho nạn nhân, mà còn để lại những di chứng tâm lý sâu sắc kéo dài qua nhiều thế hệ. Khi một đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực, não bộ và hệ thần kinh của em liên tục...

NỖI ĐAU CỦA ĐỨA TRẺ BỊ TRỪNG PHẠT BẰNG SỰ IM LẶNG

Sự im lặng trừng phạt (silent treatment) là một hình thức bạo hành tinh thần ít được nhận diện nhưng để lại vết thương sâu trong tâm hồn trẻ. Khi cha mẹ ngừng giao tiếp, tránh ánh mắt, rút lại mọi sự chú ý và yêu thương, đứa trẻ không chỉ cảm thấy buồn mà còn trải qua...

BẤT HÒA NHẬN THỨC Ở NẠN NHÂN BỊ BẠO HÀNH

Bất hòa nhận thức (cognitive dissonance) là trạng thái tâm lý khi một người phải giữ cùng lúc hai niềm tin hoặc trải nghiệm đối lập, tạo ra căng thẳng và mâu thuẫn nội tâm. Trong bối cảnh bạo hành gia đình, đặc biệt khi thủ phạm thuộc nhóm rối loạn nhân cách ái kỷ...

SỰ CỨNG RẮN VÀ THẤU HIỂU CỦA NHÀ TRỊ LIỆU

Trong trị liệu tâm lý, hai phẩm chất tưởng như đối lập – sự cứng rắn và sự thấu hiểu – thực tế lại bổ sung cho nhau và tạo nên nền tảng vững chắc cho quá trình can thiệp hiệu quả. Sự cứng rắn ở đây không mang nghĩa áp đặt hay cứng nhắc, mà là khả năng thiết lập ranh...

ADHD VÀ RỐI LOẠN CHỐNG ĐỐI

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn chống đối (ODD) là hai rối loạn thường xuất hiện cùng nhau ở trẻ em và vị thành niên, với tỷ lệ cộng hiện (comorbidity) lên tới 30–50% tùy nghiên cứu. ADHD đặc trưng bởi khó duy trì chú ý, kiểm soát xung động và điều...

ĐI LÀM TRỊ LIỆU TÂM LÝ NHƯNG KHÔNG MUỐN THAY ĐỔI

Trong trị liệu tâm lý, động cơ nội tại (intrinsic motivation) được xem là yếu tố nền tảng quyết định khả năng thay đổi bền vững. Đây là động lực xuất phát từ bên trong cá nhân, dựa trên mong muốn thật sự cải thiện chất lượng cuộc sống, chứ không chỉ để làm hài lòng...

BỎ TRỊ LIỆU Ở NHÓM RỐI LOẠN NHÂN CÁCH VÀ ADHD

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, hiện tượng bỏ trị liệu sớm (early dropout) ở thân chủ có rối loạn nhân cách hoặc ADHD là một thách thức thường gặp. Hai nhóm này, dù khác nhau về bản chất rối loạn, lại chia sẻ một số đặc điểm khiến việc duy trì trị liệu trở nên khó...

GIẢM TRIỆU CHỨNG VÀ BỎ TRỊ LIỆU

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, không hiếm gặp những thân chủ bước vào trị liệu trong trạng thái khủng hoảng — có thể do mất mát, xung đột, hoặc một biến cố bất ngờ — rồi rời bỏ trị liệu ngay khi triệu chứng cảm xúc đã giảm bớt. Hiện tượng này thường bắt nguồn từ sự...

KHI ĐIỆN THOẠI TRỞ THÀNH “PHỤ HUYNH”

Ở nhiều gia đình hiện đại, chiếc điện thoại thông minh hay iPad đã trở thành “người giữ trẻ” bất đắc dĩ. Từ rất sớm, trẻ được trao vào tay một thiết bị phát sáng để giữ yên, không quấy khóc, giúp cha mẹ “rảnh tay” làm việc. Nhưng khi quá trình này lặp lại ngày qua...

NHỮNG ĐỨA TRẺ NGẮT KẾT NỐI NỖI SỢ

Có những đứa trẻ lớn lên mà dường như không biết sợ. Chúng không né tránh nguy hiểm, không rút lui khi bị đe dọa, thậm chí vẫn tìm đến những người từng gây tổn thương cho mình. Người lớn thường gán cho chúng những nhãn như “vô cảm”, “bướng bỉnh” hay “ngây thơ quá...

TẠI SAO NHIỀU NGƯỜI GAY LÀ BOTTOM

  Trong cộng đồng nam đồng tính, vai trò bottom – người tiếp nhận trong quan hệ tình dục – thường xuất hiện với tần suất cao và gây ra nhiều tranh luận. Tại sao nhiều người đồng tính nam lại chọn hoặc cảm thấy thoải mái với vai trò này? Câu trả lời không đơn...

LGBT VÀ CẢM GIÁC KHÔNG THUỘC VỀ

  Sinh ra là người đồng tính, song tính hay chuyển giới trong một gia đình dị tính chuẩn mực, nhiều cá nhân phải lớn lên trong môi trường không công nhận sự khác biệt của họ. Khi xã hội đặt nặng giá trị nam tính, sức mạnh và sự “bình thường”, những người thể hiện...

KHI TRẦM CẢM TRỞ THÀNH CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

Thông thường, trầm cảm được nhìn nhận như một rối loạn tâm thần cần điều trị. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, đặc biệt là khi một người trải qua sang chấn kéo dài, trầm cảm có thể đóng vai trò như một cơ chế bảo vệ. Khi trẻ em lớn lên trong môi trường căng thẳng...

HỌC TÂM LÝ HỌC ĐỂ GIỮ KHOẢNG CÁCH VỚI NỖI ĐAU

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều người tìm đến các khóa học, sách vở hay hội thảo về tâm lý học như một cách để “chữa lành” cho bản thân. Họ tham gia lớp học, nghe diễn giả, đọc tài liệu, và thậm chí ghi chú rất cẩn thận. Tuy nhiên, ở một số người, việc tiếp...

KHI TRỊ LIỆU CHỈ LÀ NƠI TRÚ ẨN TẠM THỜI

Trong thực hành tâm lý, không ít trường hợp thân chủ tìm đến trị liệu không nhằm mục tiêu dài hạn, mà chỉ như một “nơi trú ẩn tạm thời” khi cảm xúc vượt ngưỡng chịu đựng. Họ thường đến phòng trị liệu trong trạng thái đau đớn, căng thẳng hoặc khủng hoảng, nhưng chỉ sau...

GHOSTING TRONG TÌNH YÊU

  Ghosting là hiện tượng một người đột ngột biến mất khỏi mối quan hệ tình cảm mà không để lại lời giải thích, khiến đối phương rơi vào trạng thái hoang mang và đau khổ. Trong thời đại kết nối nhanh chóng qua mạng xã hội, ghosting trở thành một cách “chia tay im...

TÌNH YÊU VỚI NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH RANH GIỚI

Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline Personality Disorder – BPD), tình yêu thường bắt đầu bằng sự kết nối mãnh liệt và cảm giác gần gũi sâu sắc. Người ranh giới khao khát tình cảm, sợ hãi bị bỏ rơi, và thường lý tưởng hóa đối phương...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH ÁI KỶ KHI YÊU

  Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD), tình yêu ban đầu thường được khoác lên vẻ đẹp hoàn hảo nhưng dần trở thành sự lạm dụng tinh vi và nguy hiểm. Người ái kỷ thường bắt đầu bằng giai đoạn lý tưởng...

VĂN HÓA GIA TRƯỞNG ÁI KỶ VÀ NÃO BỘ NAM GIỚI BẠO HÀNH

Văn hóa gia trưởng ái kỷ (narcissistic patriarchy) là một hệ thống giá trị và niềm tin xã hội đặt nam giới ở vị trí quyền lực tối cao, đồng thời dung túng hoặc hợp thức hóa hành vi kiểm soát, áp bức và bạo lực với phụ nữ, trẻ em và các nhóm yếu thế. Trong hệ thống...

SỰ DUNG TÚNG VÀ CƠ CHẾ NÃO BỘ NGƯỜI GÂY BẠO LỰC

  Người đàn ông bạo hành thường không chỉ bị chi phối bởi cảm xúc tức thời, mà còn bởi những mô hình tư duy và cấu trúc não bộ đã hình thành lâu dài. Ở mức sinh học thần kinh, vùng hạch hạnh nhân (amygdala) có thể hoạt động quá mức, khiến phản ứng giận dữ và cảm...

CAN THIỆP BẮT BUỘC VỚI NGƯỜI GÂY RA BẠO HÀNH

  Can thiệp bắt buộc (Batterer Intervention Program – BIP) là một chiến lược cần thiết nhằm đối phó với hành vi bạo lực gia đình, đặc biệt ở nhóm nam giới bạo hành. Khác với các hình thức hòa giải hoặc xử phạt đơn thuần, BIP yêu cầu người bạo hành phải tham gia...

BẠO HÀNH GIA ĐÌNH – VÒNG LẶP SANG CHẤN THẾ HỆ

  Bạo hành gia đình không chỉ gây ra những tổn thương trực tiếp về thể chất và tinh thần cho nạn nhân, mà còn để lại những di chứng tâm lý sâu sắc kéo dài qua nhiều thế hệ. Khi một đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực, não bộ và hệ thần kinh của em liên tục...

NỖI ĐAU CỦA ĐỨA TRẺ BỊ TRỪNG PHẠT BẰNG SỰ IM LẶNG

Sự im lặng trừng phạt (silent treatment) là một hình thức bạo hành tinh thần ít được nhận diện nhưng để lại vết thương sâu trong tâm hồn trẻ. Khi cha mẹ ngừng giao tiếp, tránh ánh mắt, rút lại mọi sự chú ý và yêu thương, đứa trẻ không chỉ cảm thấy buồn mà còn trải qua...

BẤT HÒA NHẬN THỨC Ở NẠN NHÂN BỊ BẠO HÀNH

Bất hòa nhận thức (cognitive dissonance) là trạng thái tâm lý khi một người phải giữ cùng lúc hai niềm tin hoặc trải nghiệm đối lập, tạo ra căng thẳng và mâu thuẫn nội tâm. Trong bối cảnh bạo hành gia đình, đặc biệt khi thủ phạm thuộc nhóm rối loạn nhân cách ái kỷ...

NGOẠI TÌNH NƠI CÔNG SỞ

Trong không gian công sở, nơi những con người cùng chia sẻ mục tiêu nghề nghiệp, áp lực công việc và những khoảnh khắc đời thường tưởng như vô hại, đôi khi lại nảy sinh những mối liên kết tinh tế mà mạnh mẽ. Những tâm hồn lạc lối thường tìm thấy nhau ở đây – không...

SỰ CỨNG RẮN VÀ THẤU HIỂU CỦA NHÀ TRỊ LIỆU

Trong trị liệu tâm lý, hai phẩm chất tưởng như đối lập – sự cứng rắn và sự thấu hiểu – thực tế lại bổ sung cho nhau và tạo nên nền tảng vững chắc cho quá trình can thiệp hiệu quả. Sự cứng rắn ở đây không mang nghĩa áp đặt hay cứng nhắc, mà là khả năng thiết lập ranh...

ADHD VÀ RỐI LOẠN CHỐNG ĐỐI

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn chống đối (ODD) là hai rối loạn thường xuất hiện cùng nhau ở trẻ em và vị thành niên, với tỷ lệ cộng hiện (comorbidity) lên tới 30–50% tùy nghiên cứu. ADHD đặc trưng bởi khó duy trì chú ý, kiểm soát xung động và điều...

ĐI LÀM TRỊ LIỆU TÂM LÝ NHƯNG KHÔNG MUỐN THAY ĐỔI

Trong trị liệu tâm lý, động cơ nội tại (intrinsic motivation) được xem là yếu tố nền tảng quyết định khả năng thay đổi bền vững. Đây là động lực xuất phát từ bên trong cá nhân, dựa trên mong muốn thật sự cải thiện chất lượng cuộc sống, chứ không chỉ để làm hài lòng...

BỎ TRỊ LIỆU Ở NHÓM RỐI LOẠN NHÂN CÁCH VÀ ADHD

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, hiện tượng bỏ trị liệu sớm (early dropout) ở thân chủ có rối loạn nhân cách hoặc ADHD là một thách thức thường gặp. Hai nhóm này, dù khác nhau về bản chất rối loạn, lại chia sẻ một số đặc điểm khiến việc duy trì trị liệu trở nên khó...

GIẢM TRIỆU CHỨNG VÀ BỎ TRỊ LIỆU

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, không hiếm gặp những thân chủ bước vào trị liệu trong trạng thái khủng hoảng — có thể do mất mát, xung đột, hoặc một biến cố bất ngờ — rồi rời bỏ trị liệu ngay khi triệu chứng cảm xúc đã giảm bớt. Hiện tượng này thường bắt nguồn từ sự...