9 ĐIỀU MỌI PHỤ NỮ NÊN BIẾT VỀ HORMONE

9 ĐIỀU MỌI PHỤ NỮ NÊN BIẾT VỀ HORMONE

 

Hormone là một vấn đề rất phức tạp và có thể đem đến sự cân bằng đáng kinh ngạc hoặc tàn phá hoàn toàn cơ thể. Hormone thực sự có khả năng kích hoạt hoặc ức chế các tế bào và cơ quan, gây ảnh hưởng lớn đến cơ thể và thường không thể đoán trước. Nhưng như vậy không có nghĩa là ta không thể làm gì để kiểm soát được. Có nhiều thứ như chế độ ăn kiêng có thể ảnh hưởng tốt lẫn xấu đến sự cân bằng hormone.

Tôi đã trở nên quá quen thuộc với chủ đề này từ những năm học cấp hai khi bác sĩ chẩn đoán tôi bị chứng rối loạn chức năng tiền kinh nguyệt (PMDD), nghĩa là hormone trong cơ thể tôi rối loạn điên cuồng trong vòng 7 đến 10 ngày trước ngày “đèn đỏ”. Nhìn chung, tôi là một người lạc quan, cởi mở, hòa đồng. Nhưng cứ đến gần thời kỳ kinh nguyệt là tôi khó chịu kinh khủng và thường xuyên cảm thấy đói một cách phi lý.

Về cơ bản, nếu tôi không ăn được một miếng bánh là tôi đã phát điên rồi. Một đêm nọ sau khi ăn tới tô kem thứ 3 (thực lòng tôi thậm chí còn không muốn ăn), tôi bị đau dạ dày và khó ở trong người, tôi quyết định tìm kiếm trên Google: “Hormone ảnh hưởng đến tình trạng đói bụng của bạn như thế nào?” Kết quả đã dẫn tôi vào một trang web nghiên cứu và tìm hiểu một vấn đề đã mãi mãi thay đổi cuộc sống của tôi.

Dưới đây là 9 điều bạn nên biết về tác động của hormone đối với cơ thể.

1. Hormone ảnh hưởng đến mọi thứ

Hormon hình thành trong các tuyến nội tiết và được bơm vào máu cho mô và các cơ quan trong cơ thể. Chúng ảnh hưởng đến mọi quá trình của cơ thể, bao gồm tăng trưởng, tâm trạng, tình dục, sinh sản, đói, ngủ, cảm xúc và trao đổi chất. Hormone đóng vai trò điều khiển cách mà cơ thể hoạt động. Khi hormone rối loạn, một loạt các vấn đề sức khỏe có thể xảy ra. 

2. Bạn nên xem hormone là bạn thân

Nhiều người chỉ gieo tiếng xấu cho hormone, phàn nàn về việc nó có thể khiến chúng ta cảm thấy khủng khiếp đến mức nào. Nhưng sự thật là chúng ta nên trân trọng nó. Khi hormone trong cơ thể cân bằng, con người hoạt động ở trạng thái đỉnh cao: sự trao đổi chất diễn ra nhanh chóng và ta dễ dàng có giấc ngủ sâu.

Hãy bắt đầu học ngôn ngữ của hormone bằng cách làm quen với việc chú ý đến những thay đổi của cơ thể theo tâm trạng và khi cảm thấy đói. Hãy uống nhiều nước, thêm chất xơ trong chế độ ăn uống, đi ngủ đúng giờ và cười nhiều hơn! Tất cả những điều này giúp cân bằng hormone và điều chỉnh thế giới bên trong của bạn.

3. Hormone có thể đánh lừa bạn

Đôi khi cảm giác đói có thể không đơn giản chỉ báo hiệu nhu cầu cung cấp thức ăn cho cơ thể. Những thông điệp từ hormone khuấy động trong cơ thể có thể gây ra cảm giác thèm ăn. Bạn cảm thấy luôn thèm sữa vào thời kỳ kinh nguyệt? Hóa ra, trong sữa có chứa chất casomorphin thuộc nhóm opioid gây nghiện.

Bằng cách ý thức chú ý quan sát cảm giác mà thức ăn đem lại, bạn có thể xác định đó là cơn đói thực sự hay chỉ đơn thuần là cảm xúc thèm muốn mà não bộ đang tìm cách thỏa mãn.

Hãy thử kìm chế cảm giác đói một lúc. Hãy hỏi cơ thể của bạn: “Mình có thực sự muốn ăn kem hay không, hay chỉ là mình đang cố gắng đối phó với một cảm giác nào đó?” Đôi khi điều bạn thực sự muốn chỉ là một bát bột nhào bánh quy! Nhưng đôi khi bạn sẽ nhận ra mình cần một cái ôm, cần đi dạo hoặc một điều gì khác giúp bạn cảm thấy thỏa mãn.

4. Hormone tốt cần phải được hấp thu từ bên ngoài

Văn hóa sinh hoạt trong thời hiện đại tràn ngập các loại chất hóa học, chất tẩy rửa, và đôi khi thật tuyệt vời để cơ thể bạn được tái cơ cấu trở lại, nhưng sự cân bằng cho cơ thể có được là nhờ vào chế độ ăn uống hợp lý. Chế độ dinh dưỡng sạch, hữu cơ, chú trọng thực vật giúp ổn định và duy trì lượng hormone tốt cho cơ thể.

5. Say xỉn có thể ném hormone

Tất nhiên bài viết này không nhằm mục đích đả kích những người thích nhậu nhẹt. Nhưng uống rượu bia càng nhiều thì cơ thể càng cần nghỉ ngơi thường xuyên hơn. Một nghiên cứu của Viện quốc gia Mĩ về lạm dụng rượu và nghiện rượu cho thấy rượu có thể tác động đến nồng độ estrogen, lượng đường trong máu, tăng cảm giác đói và ảnh hưởng đến mật độ xương.

Theo Trung tâm chữa bệnh toàn cầu, ăn protein nạc (trứng và cá là lựa chọn tuyệt vời) cũng có thể giúp loại bỏ estrogen không mong muốn và cân bằng gan. Cà rốt, củ nghệ và bưởi cũng là chất kích thích gan được nhiều người biết đến. 

6. Đường gây tác động lớn

Ai cũng có thể đồng ý rằng đường gây ảnh hưởng khủng khiếp đối với cơ thể. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng đó là một loại thuốc gây nghiện và thường khiến chúng ta cảm thấy khó chịu và thờ ơ. Insulin quyết định cách lấy năng lượng từ các loại thực phẩm nạp vào cơ thể và cách xử lý năng lượng đó.

Khi chúng ta nạp quá nhiều đường vào cơ thể, insulin có thể chuyển từ bạn thành thù, từ công cụ đốt cháy chất béo thành trữ chất béo trong cơ thể. Đáng tiếc, đường kích hoạt trung tâm khen thưởng của não bộ và làm giảm lượng dopamine (chất đem lại cảm giác dễ chịu).

Khi lạm dụng đường liên tục, cơ thể chúng ta bắt đầu muốn nhiều hơn để đạt được mức năng lượng cao như vậy, dẫn đến sự mất cân bằng hormone vốn có thể kích thích ăn quá nhiều và tạo cảm giác xấu hổ và tội lỗi. Thực ra đó có thể đơn giản chỉ là sự mất cân bằng hormone mà thôi.

7. Thịt đỏ ảnh hưởng tiêu cực đến hormone

Estrogen là hormone sinh dục nữ, giúp đem lại sự nữ tính trên cơ thể phụ nữ. Nhưng quá nhiều estrogen có thể gây tăng cân, giữ nước và các vấn đề sức khỏe khác. Một trong những nguyên nhân thừa estrogen chính là do ăn nhiều thịt đỏ.

Thật vậy, đó là sự thật. Chẳng hạn như một cái bánh burger bò ngon lành có thể đầu độc estrogen trong cơ thể bạn. Trong hệ thống thực phẩm hiện nay, thịt thường chứa đầy hormone steroid, có thể ảnh hưởng mạnh đến estrogen.

Ngoài ra, chế độ ăn nhiều thịt thường thiếu chất xơ – công cụ để ổn định estrogen. Vi khuẩn cần thiết trong ruột để tiêu hóa một lượng lớn thịt cũng có thể là thủ phạm, vì estrogen giảm ở những người không ăn thịt. Vì vậy, nếu bạn đang gặp vấn đề tăng cân, đầy hơi, thay đổi tâm trạng hoặc đau đầu, hãy cân nhắc việc giảm lượng thịt đỏ trong chế độ ăn uống.

8. Hormone không thích caffein

Nhiều người trong chúng ta dùng cà phê như một liều thuốc đem lại cảm giác tươi tỉnh, phấn khởi, nhưng caffeine cũng làm tăng cortisol – một loại hormone quan trọng để dự trữ chất béo.

Cortisol đôi khi được gọi là hormone căng thẳng, bởi vì khi lượng hormone này tăng quá cao sẽ khiến bạn chán nản, gây mất ngủ và làm tăng trọng lượng cơ thể. Nếu bạn thường xuyên bị stress, cà phê nên là điều cuối cùng bạn nghĩ đến. Thay vào đó, hãy lựa chọn nhâm nhi trà hoặc nước chanh. 

9. Cơ thể luôn muốn nói chuyện với bạn

Hãy thực hành kỹ năng lắng nghe cơ thể. Bạn có thể đặt nhiều câu hỏi cho cơ thể của mình như: “Dạ dày, sao mày lại cảm thấy khó chịu?” Nghe có vẻ ngớ ngẩn, nhưng việc này khiến bạn chậm lại để chú ý hơn đến những gì có thể xảy ra trong cơ thể. Tập thể dục và thậm chí là tiếng cười được xem là yếu tố giúp ổn định hormone và tạo ra nhiều endorphin hơn, từ đó đem lại cảm giác tuyệt vời cho cơ thể.

LILA

 

Hormone là một vấn đề rất phức tạp và có thể đem đến sự cân bằng đáng kinh ngạc hoặc tàn phá hoàn toàn cơ thể. Hormone thực sự có khả năng kích hoạt hoặc ức chế các tế bào và cơ quan, gây ảnh hưởng lớn đến cơ thể và thường không thể đoán trước. Nhưng như vậy không có nghĩa là ta không thể làm gì để kiểm soát được. Có nhiều thứ như chế độ ăn kiêng có thể ảnh hưởng tốt lẫn xấu đến sự cân bằng hormone.

Tôi đã trở nên quá quen thuộc với chủ đề này từ những năm học cấp hai khi bác sĩ chẩn đoán tôi bị chứng rối loạn chức năng tiền kinh nguyệt (PMDD), nghĩa là hormone trong cơ thể tôi rối loạn điên cuồng trong vòng 7 đến 10 ngày trước ngày “đèn đỏ”. Nhìn chung, tôi là một người lạc quan, cởi mở, hòa đồng. Nhưng cứ đến gần thời kỳ kinh nguyệt là tôi khó chịu kinh khủng và thường xuyên cảm thấy đói một cách phi lý.

Về cơ bản, nếu tôi không ăn được một miếng bánh là tôi đã phát điên rồi. Một đêm nọ sau khi ăn tới tô kem thứ 3 (thực lòng tôi thậm chí còn không muốn ăn), tôi bị đau dạ dày và khó ở trong người, tôi quyết định tìm kiếm trên Google: “Hormone ảnh hưởng đến tình trạng đói bụng của bạn như thế nào?” Kết quả đã dẫn tôi vào một trang web nghiên cứu và tìm hiểu một vấn đề đã mãi mãi thay đổi cuộc sống của tôi.

Dưới đây là 9 điều bạn nên biết về tác động của hormone đối với cơ thể.

1. Hormone ảnh hưởng đến mọi thứ

Hormon hình thành trong các tuyến nội tiết và được bơm vào máu cho mô và các cơ quan trong cơ thể. Chúng ảnh hưởng đến mọi quá trình của cơ thể, bao gồm tăng trưởng, tâm trạng, tình dục, sinh sản, đói, ngủ, cảm xúc và trao đổi chất. Hormone đóng vai trò điều khiển cách mà cơ thể hoạt động. Khi hormone rối loạn, một loạt các vấn đề sức khỏe có thể xảy ra. 

2. Bạn nên xem hormone là bạn thân

Nhiều người chỉ gieo tiếng xấu cho hormone, phàn nàn về việc nó có thể khiến chúng ta cảm thấy khủng khiếp đến mức nào. Nhưng sự thật là chúng ta nên trân trọng nó. Khi hormone trong cơ thể cân bằng, con người hoạt động ở trạng thái đỉnh cao: sự trao đổi chất diễn ra nhanh chóng và ta dễ dàng có giấc ngủ sâu.

Hãy bắt đầu học ngôn ngữ của hormone bằng cách làm quen với việc chú ý đến những thay đổi của cơ thể theo tâm trạng và khi cảm thấy đói. Hãy uống nhiều nước, thêm chất xơ trong chế độ ăn uống, đi ngủ đúng giờ và cười nhiều hơn! Tất cả những điều này giúp cân bằng hormone và điều chỉnh thế giới bên trong của bạn.

3. Hormone có thể đánh lừa bạn

Đôi khi cảm giác đói có thể không đơn giản chỉ báo hiệu nhu cầu cung cấp thức ăn cho cơ thể. Những thông điệp từ hormone khuấy động trong cơ thể có thể gây ra cảm giác thèm ăn. Bạn cảm thấy luôn thèm sữa vào thời kỳ kinh nguyệt? Hóa ra, trong sữa có chứa chất casomorphin thuộc nhóm opioid gây nghiện.

Bằng cách ý thức chú ý quan sát cảm giác mà thức ăn đem lại, bạn có thể xác định đó là cơn đói thực sự hay chỉ đơn thuần là cảm xúc thèm muốn mà não bộ đang tìm cách thỏa mãn.

Hãy thử kìm chế cảm giác đói một lúc. Hãy hỏi cơ thể của bạn: “Mình có thực sự muốn ăn kem hay không, hay chỉ là mình đang cố gắng đối phó với một cảm giác nào đó?” Đôi khi điều bạn thực sự muốn chỉ là một bát bột nhào bánh quy! Nhưng đôi khi bạn sẽ nhận ra mình cần một cái ôm, cần đi dạo hoặc một điều gì khác giúp bạn cảm thấy thỏa mãn.

4. Hormone tốt cần phải được hấp thu từ bên ngoài

Văn hóa sinh hoạt trong thời hiện đại tràn ngập các loại chất hóa học, chất tẩy rửa, và đôi khi thật tuyệt vời để cơ thể bạn được tái cơ cấu trở lại, nhưng sự cân bằng cho cơ thể có được là nhờ vào chế độ ăn uống hợp lý. Chế độ dinh dưỡng sạch, hữu cơ, chú trọng thực vật giúp ổn định và duy trì lượng hormone tốt cho cơ thể.

5. Say xỉn có thể ném hormone

Tất nhiên bài viết này không nhằm mục đích đả kích những người thích nhậu nhẹt. Nhưng uống rượu bia càng nhiều thì cơ thể càng cần nghỉ ngơi thường xuyên hơn. Một nghiên cứu của Viện quốc gia Mĩ về lạm dụng rượu và nghiện rượu cho thấy rượu có thể tác động đến nồng độ estrogen, lượng đường trong máu, tăng cảm giác đói và ảnh hưởng đến mật độ xương.

Theo Trung tâm chữa bệnh toàn cầu, ăn protein nạc (trứng và cá là lựa chọn tuyệt vời) cũng có thể giúp loại bỏ estrogen không mong muốn và cân bằng gan. Cà rốt, củ nghệ và bưởi cũng là chất kích thích gan được nhiều người biết đến. 

6. Đường gây tác động lớn

Ai cũng có thể đồng ý rằng đường gây ảnh hưởng khủng khiếp đối với cơ thể. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng đó là một loại thuốc gây nghiện và thường khiến chúng ta cảm thấy khó chịu và thờ ơ. Insulin quyết định cách lấy năng lượng từ các loại thực phẩm nạp vào cơ thể và cách xử lý năng lượng đó.

Khi chúng ta nạp quá nhiều đường vào cơ thể, insulin có thể chuyển từ bạn thành thù, từ công cụ đốt cháy chất béo thành trữ chất béo trong cơ thể. Đáng tiếc, đường kích hoạt trung tâm khen thưởng của não bộ và làm giảm lượng dopamine (chất đem lại cảm giác dễ chịu).

Khi lạm dụng đường liên tục, cơ thể chúng ta bắt đầu muốn nhiều hơn để đạt được mức năng lượng cao như vậy, dẫn đến sự mất cân bằng hormone vốn có thể kích thích ăn quá nhiều và tạo cảm giác xấu hổ và tội lỗi. Thực ra đó có thể đơn giản chỉ là sự mất cân bằng hormone mà thôi.

7. Thịt đỏ ảnh hưởng tiêu cực đến hormone

Estrogen là hormone sinh dục nữ, giúp đem lại sự nữ tính trên cơ thể phụ nữ. Nhưng quá nhiều estrogen có thể gây tăng cân, giữ nước và các vấn đề sức khỏe khác. Một trong những nguyên nhân thừa estrogen chính là do ăn nhiều thịt đỏ.

Thật vậy, đó là sự thật. Chẳng hạn như một cái bánh burger bò ngon lành có thể đầu độc estrogen trong cơ thể bạn. Trong hệ thống thực phẩm hiện nay, thịt thường chứa đầy hormone steroid, có thể ảnh hưởng mạnh đến estrogen.

Ngoài ra, chế độ ăn nhiều thịt thường thiếu chất xơ – công cụ để ổn định estrogen. Vi khuẩn cần thiết trong ruột để tiêu hóa một lượng lớn thịt cũng có thể là thủ phạm, vì estrogen giảm ở những người không ăn thịt. Vì vậy, nếu bạn đang gặp vấn đề tăng cân, đầy hơi, thay đổi tâm trạng hoặc đau đầu, hãy cân nhắc việc giảm lượng thịt đỏ trong chế độ ăn uống.

8. Hormone không thích caffein

Nhiều người trong chúng ta dùng cà phê như một liều thuốc đem lại cảm giác tươi tỉnh, phấn khởi, nhưng caffeine cũng làm tăng cortisol – một loại hormone quan trọng để dự trữ chất béo.

Cortisol đôi khi được gọi là hormone căng thẳng, bởi vì khi lượng hormone này tăng quá cao sẽ khiến bạn chán nản, gây mất ngủ và làm tăng trọng lượng cơ thể. Nếu bạn thường xuyên bị stress, cà phê nên là điều cuối cùng bạn nghĩ đến. Thay vào đó, hãy lựa chọn nhâm nhi trà hoặc nước chanh. 

9. Cơ thể luôn muốn nói chuyện với bạn

Hãy thực hành kỹ năng lắng nghe cơ thể. Bạn có thể đặt nhiều câu hỏi cho cơ thể của mình như: “Dạ dày, sao mày lại cảm thấy khó chịu?” Nghe có vẻ ngớ ngẩn, nhưng việc này khiến bạn chậm lại để chú ý hơn đến những gì có thể xảy ra trong cơ thể. Tập thể dục và thậm chí là tiếng cười được xem là yếu tố giúp ổn định hormone và tạo ra nhiều endorphin hơn, từ đó đem lại cảm giác tuyệt vời cho cơ thể.

LILA

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...

CAN THIỆP BẮT BUỘC THỦ PHẠM GÂY BẠO HÀNH

  Bạo lực gia đình là một trong những nguyên nhân gây sang chấn tâm lý nghiêm trọng và kéo dài nhất. Nhiều nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, phải sống trong trạng thái sợ hãi, bất lực và bị “đông cứng” (freeze response) trong suốt thời gian dài. Khi bị dồn...

NỖI ĐAU BẤT LỰC CỦA NGƯỜI SỐNG SÓT SAU XÂM HẠI

Trầm cảm là một trong những hệ quả tâm lý phổ biến và nặng nề nhất đối với những người từng trải qua xâm hại tình dục. Trải nghiệm bị xâm phạm không chỉ để lại nỗi đau thể chất và tinh thần tức thời mà còn làm xói mòn niềm tin cơ bản của con người vào sự an toàn, giá...

“TRẦM CẢM” DO “NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

Trong xã hội hiện đại, mạng xã hội đã trở thành công cụ giao tiếp, giải trí và chia sẻ thông tin phổ biến. Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức dẫn đến “nghiện mạng xã hội” đang trở thành một hiện tượng đáng báo động. Nghiện mạng xã hội không chỉ ảnh hưởng đến thói quen...

MỐI NGUY HIỂM KHI SỬ DỤNG MÀN HÌNH VỚI TRẺ EM

  Trong giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi, não bộ của trẻ phát triển nhanh nhất và nhạy cảm nhất trong suốt cuộc đời. Đây là thời kỳ hình thành hàng tỷ kết nối thần kinh mới, được nuôi dưỡng qua những trải nghiệm thực tế như nghe giọng nói của cha mẹ, vận động, tiếp xúc...

“NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

  Trong kỷ nguyên công nghệ, mạng xã hội, trò chơi điện tử và các ứng dụng giải trí như TikTok đã trở thành một phần quen thuộc của đời sống hằng ngày. Tuy nhiên, khi việc sử dụng không còn nằm trong tầm kiểm soát, trẻ em và thanh thiếu niên rất dễ rơi vào trạng...

“NGHIỆN” MÀN HÌNH

  Trong thời đại công nghệ số, thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng hay máy tính trở thành công cụ không thể thiếu trong học tập, làm việc và giải trí. Tuy nhiên, khi việc sử dụng mất kiểm soát, lấn át các hoạt động cần thiết khác và gây suy...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

NÓI DỐI MÃN TÍNH

  Nói dối là hành vi con người nào cũng từng trải qua, nhưng khi nó trở thành một thói quen kéo dài và dường như ăn sâu vào cách tồn tại của một người, ta gọi đó là nói dối mãn tính. Đây không chỉ đơn thuần là sự gian lận hay thiếu trung thực, mà thường là một cơ...

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...

CÔ ĐƠN VÀ TRẦM CẢM

  Cô đơn là một trải nghiệm phổ biến, ai trong chúng ta cũng từng trải qua. Thế nhưng, khi nỗi cô đơn kéo dài và không được xoa dịu bằng sự kết nối, sự lắng nghe và những vòng tay ấm áp, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành. Về mặt sinh học...

CĂNG THẲNG VÀ KHẢ NĂNG THỤ THAI, MANG THAI

  Hệ thống đáp ứng với căng thẳng (stress response system) là một cơ chế sinh học phức tạp, trong đó trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận (HPA axis) đóng vai trò trung tâm. Khi cơ thể đối mặt với áp lực, hormone cortisol và catecholamine (adrenaline,...

KHI ĐÀN ÔNG PHÂN LY

  Nhiều người đàn ông trưởng thành mang trong mình những vết thương vô hình từ sang chấn và bạo hành thời thơ ấu. Trải qua những tình huống bị xâm phạm, bị làm nhục hoặc phải sống trong môi trường bạo lực, họ học cách “cắt kết nối” khỏi cảm xúc để sinh tồn. Sự...

TOXIC STRESS THỜI THƠ ẤU VÀ DI SẢN SANG CHẤN

Trong những năm đầu đời, trẻ em cần một môi trường an toàn, ổn định và đầy yêu thương để phát triển lành mạnh. Tuy nhiên, không phải đứa trẻ nào cũng có được nền tảng đó. Nhiều em phải trải qua trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu (Adverse Childhood Experiences – ACEs) như...

GIA ĐÌNH “BỆNH LÝ”

Trong nhiều gia đình bệnh lý, sự kết hợp giữa một người cha hoặc mẹ mang đặc điểm nhân cách ái kỷ và một người còn lại có xu hướng rối loạn nhân cách ranh giới (borderline) thường tạo nên một trường bạo lực tâm lý liên tục. Người ái kỷ cần kiểm soát, thống trị và luôn...

HÃY RỜI ĐI KHỎI CHA MẸ ĐỘC HẠI

  Trong văn hóa Việt Nam, cha mẹ luôn được coi là gốc rễ, là nơi con cái phải kính trọng và chăm sóc trọn đời. Tuy nhiên, không phải mọi cha mẹ đều mang đến sự an toàn và tình yêu lành mạnh. Với những cha mẹ độc hại, đặc biệt khi có đặc điểm của rối loạn nhân...

RỜI KHỎI MỐI QUAN HỆ ĐỘC HẠI KHI QUÁ MUỘN

  Trong các mối quan hệ tình cảm, tình yêu và lòng trung thành thường khiến chúng ta tin rằng sự kiên nhẫn có thể thay đổi người kia. Tuy nhiên, khi sống cùng người mắc rối loạn nhân cách nhóm B như ái kỷ, ranh giới, chống đối xã hội hay kịch tính, sự kiên nhẫn...

MỐI QUAN HỆ ĐỘC HẠI

Một mối quan hệ, dù là tình yêu, hôn nhân hay gia đình, đều cần dựa trên nền tảng tôn trọng, an toàn và nâng đỡ lẫn nhau. Tuy nhiên, không phải lúc nào điều này cũng diễn ra. Khi một mối quan hệ trở thành nguồn gốc của căng thẳng, sợ hãi và tổn thương triền miên, nó...

NHỮNG ĐỨA TRẺ ĂN CẮP

Tiếng nói thầm lặng của nỗi đau Khi một đứa trẻ bị phát hiện ăn cắp, người lớn thường vội vàng quy kết đó là hành vi sai trái, vô đạo đức hay “mất dạy”. Thế nhưng, nếu ta dừng lại để lắng nghe phía sau hành vi ấy, ta sẽ nhận ra đó không chỉ là câu chuyện về một món đồ...

PHÂN LY, TÊ LIỆT, ĐÔNG CỨNG GÂY ĐAU KHI QUAN HỆ

  Hiện tượng tê liệt, đông cứng hoặc phân ly ở bộ phận sinh dục nữ là một chủ đề nhạy cảm nhưng rất quan trọng trong lĩnh vực trị liệu tình dục và sang chấn. Đây không phải là dấu hiệu của sự “lạnh lùng” hay “thiếu ham muốn” như nhiều người lầm tưởng, mà là phản...

RỐI LOẠN PHÂN LY

  Khi tâm trí tách rời để sinh tồn Rối loạn phân ly là một cơ chế tự bảo vệ phức tạp của tâm trí, xảy ra khi con người phải đối diện với những trải nghiệm quá sức chịu đựng, thường là sang chấn nghiêm trọng trong thời thơ ấu như bạo hành, xâm hại tình dục, bỏ...

CAN THIỆP BẮT BUỘC THỦ PHẠM GÂY BẠO HÀNH

  Bạo lực gia đình là một trong những nguyên nhân gây sang chấn tâm lý nghiêm trọng và kéo dài nhất. Nhiều nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, phải sống trong trạng thái sợ hãi, bất lực và bị “đông cứng” (freeze response) trong suốt thời gian dài. Khi bị dồn...

NỖI ĐAU BẤT LỰC CỦA NGƯỜI SỐNG SÓT SAU XÂM HẠI

Trầm cảm là một trong những hệ quả tâm lý phổ biến và nặng nề nhất đối với những người từng trải qua xâm hại tình dục. Trải nghiệm bị xâm phạm không chỉ để lại nỗi đau thể chất và tinh thần tức thời mà còn làm xói mòn niềm tin cơ bản của con người vào sự an toàn, giá...

“TRẦM CẢM” DO “NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

Trong xã hội hiện đại, mạng xã hội đã trở thành công cụ giao tiếp, giải trí và chia sẻ thông tin phổ biến. Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức dẫn đến “nghiện mạng xã hội” đang trở thành một hiện tượng đáng báo động. Nghiện mạng xã hội không chỉ ảnh hưởng đến thói quen...

MỐI NGUY HIỂM KHI SỬ DỤNG MÀN HÌNH VỚI TRẺ EM

  Trong giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi, não bộ của trẻ phát triển nhanh nhất và nhạy cảm nhất trong suốt cuộc đời. Đây là thời kỳ hình thành hàng tỷ kết nối thần kinh mới, được nuôi dưỡng qua những trải nghiệm thực tế như nghe giọng nói của cha mẹ, vận động, tiếp xúc...

“NGHIỆN” MẠNG XÃ HỘI

  Trong kỷ nguyên công nghệ, mạng xã hội, trò chơi điện tử và các ứng dụng giải trí như TikTok đã trở thành một phần quen thuộc của đời sống hằng ngày. Tuy nhiên, khi việc sử dụng không còn nằm trong tầm kiểm soát, trẻ em và thanh thiếu niên rất dễ rơi vào trạng...

“NGHIỆN” MÀN HÌNH

  Trong thời đại công nghệ số, thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng hay máy tính trở thành công cụ không thể thiếu trong học tập, làm việc và giải trí. Tuy nhiên, khi việc sử dụng mất kiểm soát, lấn át các hoạt động cần thiết khác và gây suy...

ĐẰNG SAU SỰ TỨC GIẬN

Cơn tức giận thường được nhìn thấy như một phản ứng bùng nổ, mạnh mẽ và đôi khi gây tổn hại trong các mối quan hệ. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ hơn, tức giận không phải lúc nào cũng là “vấn đề gốc”. Đằng sau nó là những hoạt động phức tạp của hệ thần kinh, những ký ức...

TRẦM CẢM – CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

  Trầm cảm từ lâu được xem là một trong những rối loạn tâm thần phổ biến và gây nhiều hệ lụy nhất. Khi nhắc đến trầm cảm, phần lớn mọi người nghĩ ngay đến bệnh lý cần được điều trị. Điều này không sai, nhưng nếu chỉ nhìn nhận ở một chiều, ta sẽ bỏ qua khía cạnh...

CHE GIẤU BÍ MẬT ĐỂ GIA ĐÌNH KHÔNG TAN VỠ

Trong nhiều gia đình, khi có một sự thật khó chấp nhận – như chuyện vợ hoặc chồng ngoại tình, hay việc hôn nhân không còn hạnh phúc – các thành viên thường chọn cách che giấu và né tránh. Người lớn nói dối rằng “mọi chuyện vẫn ổn”, con cái giả vờ tin, còn cả gia đình...

NÓI DỐI MÃN TÍNH

  Nói dối là hành vi con người nào cũng từng trải qua, nhưng khi nó trở thành một thói quen kéo dài và dường như ăn sâu vào cách tồn tại của một người, ta gọi đó là nói dối mãn tính. Đây không chỉ đơn thuần là sự gian lận hay thiếu trung thực, mà thường là một cơ...

CHIẾC MẶT NẠ HOÀN HẢO

  Có những đứa trẻ từ rất sớm đã học cách khoác lên mình “chiếc mặt nạ hoàn hảo”. Các em nỗ lực đạt điểm cao, giành thành tích, cư xử gương mẫu và không để lộ chút yếu đuối nào. Đối với các em, sự hoàn hảo giống như một đặc quyền: nó giúp che giấu những mong manh...

LGBT+ – NỖI ĐAU MANG TÊN CÔ ĐƠN

  Cô đơn là trải nghiệm mà ai cũng từng nếm trải, nhưng với cộng đồng LGBT+, nỗi cô đơn thường mang màu sắc đặc biệt sâu và đau hơn. Khi một người lớn lên trong môi trường bị kỳ thị, từ chối hay không được công nhận, não bộ họ liên tục ghi nhận tín hiệu “mình...

CÔ ĐƠN DƯỚI GÓC NHÌN SINH HỌC THẦN KINH

  Cô đơn không chỉ là cảm giác trống trải hay nỗi buồn thoáng qua, mà thực sự là một trải nghiệm đau đớn ở cấp độ sinh học thần kinh. Con người là sinh vật xã hội, bộ não chúng ta tiến hóa để duy trì kết nối với nhóm nhằm đảm bảo sự tồn tại. Khi bị tách rời hoặc...

CÔ ĐƠN VÀ TRẦM CẢM

  Cô đơn là một trải nghiệm phổ biến, ai trong chúng ta cũng từng trải qua. Thế nhưng, khi nỗi cô đơn kéo dài và không được xoa dịu bằng sự kết nối, sự lắng nghe và những vòng tay ấm áp, nó có thể trở thành mảnh đất màu mỡ cho trầm cảm hình thành. Về mặt sinh học...

CĂNG THẲNG VÀ KHẢ NĂNG THỤ THAI, MANG THAI

  Hệ thống đáp ứng với căng thẳng (stress response system) là một cơ chế sinh học phức tạp, trong đó trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận (HPA axis) đóng vai trò trung tâm. Khi cơ thể đối mặt với áp lực, hormone cortisol và catecholamine (adrenaline,...

KHI ĐÀN ÔNG PHÂN LY

  Nhiều người đàn ông trưởng thành mang trong mình những vết thương vô hình từ sang chấn và bạo hành thời thơ ấu. Trải qua những tình huống bị xâm phạm, bị làm nhục hoặc phải sống trong môi trường bạo lực, họ học cách “cắt kết nối” khỏi cảm xúc để sinh tồn. Sự...

TOXIC STRESS THỜI THƠ ẤU VÀ DI SẢN SANG CHẤN

Trong những năm đầu đời, trẻ em cần một môi trường an toàn, ổn định và đầy yêu thương để phát triển lành mạnh. Tuy nhiên, không phải đứa trẻ nào cũng có được nền tảng đó. Nhiều em phải trải qua trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu (Adverse Childhood Experiences – ACEs) như...