BẠN ĐỜI

BẠN ĐỜI

  Chúng ta vẫn thường gọi người đầu ấp tay gối của mình là “bạn đời” – một tiếng gọi nghe chừng bình dị, gần gũi và có chút gì đó rưng rưng. Và nhiều người rất thích cách gọi này nhưng chúng ta có bao giờ tự hỏi lòng mình đã thấu hiểu ý nghĩa thực sự của tiếng gọi ấy chưa? Chúng ta đã đối xử với người ấy đúng nghĩa một người bạn đời hay chưa? Những định kiến bảo thủ trước đây cho rằng trong một đất nước không thể có hai vua, trong một gia đình không thể có hai người cùng làm chủ. Sự so sánh này rất khập khiễng nhưng thật không may rằng nó đã tồn tại quá lâu. Khi xã hội tiến bộ, người ta hô hào bình đẳng giới nhưng vẫn đặt phụ nữ ở vai trò phía sau người chồng trong gia đình. Vì vậy, từ trước đến nay, vợ chồng gọi nhau là bạn đời nhưng có lẽ cũng chỉ là gọi theo số đông mà thôi. Thế nào là bạn đời? Khi lựa chọn một ai đó làm bạn đời – người sẽ cùng mình bắt đầu từ thời điểm đó chia sẻ tất cả mọi vui buồn, áp lực của cuộc sống này thì mọi sự việc xảy ra trong không gian sống của mối quan hệ được xác lập đó đã không còn là việc riêng tư và mọi quyết định không thể chỉ do ý kiến của một người. Từ “bạn” trong “bạn đời” có nghĩa là “bằng” trong “bằng hữu”. Thế nên ngay từ đầu nó đã nêu lên một mối quan hệ bình đẳng và ngang hàng với nhau. Không ai hơn kém ai. Không ai được áp đặt lên ai. Mọi điều nên được chia sẻ và thống nhất. Nếu không, mọi đau khổ hay tổn thương trong gia đình thường sẽ do một bên lấn áp bên còn lại và sự nhường nhịn chỉ luôn từ một phía sẽ tích tụ những oán giận trong lòng – một thứ ám khí gây ra sự tan vỡ, hạnh phúc đôi khi chỉ là vỏ bọc bên ngoài. Chữ “đời” trong tiếng gọi thân thương ấy mang trong nó một ý nghĩa của sự gắn kết lâu dài. Không là tạm bợ mà là sống đời bên nhau. Không phải là “bạn bè” – vui thì kết, buồn thì tan, vui là bạn, buồn là bè. Chẳng phải khi còn vui thì còn quấn quýt, lúc mất vui thì vội vã rời. Chữ “đời” ngầm hiểu như một lời hứa hẹn đồng hành trăm năm. “Bạn đời” có trong nó vừa là sự bình đẳng, chia sẻ, vừa là sự nhịn nhường, bao dung qua lại để duy trì một mối quan hệ mang tính gắn kết giữa hai con người, hai bản ngã, hai cá tính khác nhau. Sự chia sẻ, đồng hành trong khái niệm bạn đời Ở xã hội văn minh bây giờ, thế hệ chúng ta buộc phải nhìn nhận một vấn đề đa chiều hơn, sâu sắc hơn các thế hệ đi trước. Vì họ đã sai lầm khi đặt ra quá nhiều quan điểm mà sự hy sinh “nghiễm nhiên” nghiêng về một phía, họ mặc định quá nhiều thứ khiến hôn nhân gần như là một gánh nặng cho phụ nữ, đặc biệt là sau khi con cái ra đời. Sự chia sẻ có một ý nghĩa quan trọng trong đời sống hiện đại, nơi mà áp lực luôn đòi hỏi con người phải gồng mình chạy về phía trước. Chúng ta cần phải nhìn nhận thực tế rằng những định kiến cũ kĩ như “Đàn ông kiếm tiền, đàn bà bếp núc, con cái. Đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm” đã vô cùng cổ hủ, trở thành vô nghĩa và chẳng còn phù hợp với cuộc sống hiện đại này nữa. Đặc biệt ngày nay, khi gánh nặng kinh tế chất chồng, phụ nữ cũng phải bươn chải ngoài xã hội để lo tài chính nhưng lại mặc định họ vẫn phải vun vén, chăm sóc nhà cửa, con cái trong khi thời gian mỗi ngày của mỗi người là như nhau. Đây nào có phải là thành quả của việc kêu gọi bảo vệ và trân trọng phụ nữ ròng rã bao nhiêu thập kỉ vừa qua. Mỗi năm, chúng ta dành ra đến tận hai ngày (8/3 và 20/10) để mang hoa hồng tôn vinh phụ nữ, nhưng còn tất cả những ngày còn lại thì thế nào? Khi các đức ông chồng ngân nga đọc “hôm nay ngày tám tháng ba, tôi giặt dùm bà chiếc áo của tôi”, liệu các anh có thấy được sự chua chát của người vợ khi nghe câu đó không? Có thể chúng ta sẽ đặt lên bàn cân mà so sánh văn hóa phương Đông với phương Tây, ca ngợi những giá trị truyền thống, ca ngợi đức hy sinh của phụ nữ phương Đông… Chúng ta ngợi ca để rồi tiếp tục hướng phụ nữ đến đức hy sinh nhưng mà sự tôn trọng đôi khi lại chẳng có. Tất cả những điều đó chỉ để biện minh, bao che một cách thiếu sĩ diện cho một quan điểm thất bại về ý nghĩa của hôn nhân – gia đình. Bất bình đẳng giới vẫn tồn tại như một u nhọt lâu năm vì người ta chỉ nạo vét vết mưng mủ ở bề nổi nhưng chưa bao giờ nghiêm túc để đưa thuốc vào giải quyết căn cơ. Gia đình là hạt nhân của xã hội, sự thay đổi trong nhận thức của mỗi gia đình mới tạo nên sự thay đổi chung của xã hội. Chúng ta đừng quá ca ngợi một người đàn ông biết “phụ vợ” chăm sóc con cái. Bởi vì đó không phải là một việc lạ lùng hay đáng ngưỡng mộ mà đó chỉ là một việc nên làm mà lâu nay người chồng, người cha đã theo lối mòn tư duy xưa cũ để thoái thác. Thay vào đó, hãy chia sẻ những tít bài tích cực hơn về bình đẳng giới ví dụ như “Chăm sóc con cái là một công việc cần được chia sẻ trên hai đôi vai vợ chồng”. Hai tiếng “bạn đời” giữa hai con người trong một gia đình có ý nghĩa rất thiêng liêng. Nó không chỉ xác lập mối quan hệ của hai người đơn lẻ nữa mà còn là một sự nhắc nhở đến vị trí và trách nhiệm của mỗi người trong quan hệ gia đình. Chúng ta yêu thương nhau mới hướng đến hôn nhân. Vậy thì trên nền tảng của yêu thương ấy, hãy nghĩ đến một cuộc sống đúng nghĩa với cách chúng ta gọi nhau là “bạn đời”. Cam kết và ngầm hiểu với nhau ý nghĩa của một mối quan hệ nơi mà sự bình đẳng và gắn kết là trọng tâm. Ta gọi nhau hai tiếng “bạn đời” Cuộc bể dâu lắm gập ghềnh, bất trắc Hạnh phúc, đớn đau, nụ cười hay nước mắt Ta nguyện đồng hành trọn vẹn tiếng yêu thương.   Giữa đời thị phi, định kiến nhiễu nhương Hạnh phúc đôi khi mỏng manh như sợi chỉ Nếu ta sống dựa vào điều người khác nghĩ Sẽ vô tình khiến một thể phân hai.   Có yêu thương mới bước được đường dài Có sẻ chia mới giữ tròn lời hẹn hứa Có bao dung thì bếp nhà mới ấm lửa Thấu hiểu bạn đời – hạnh phúc ở trong tay.  LẠC NHIÊN
  Chúng ta vẫn thường gọi người đầu ấp tay gối của mình là “bạn đời” – một tiếng gọi nghe chừng bình dị, gần gũi và có chút gì đó rưng rưng. Và nhiều người rất thích cách gọi này nhưng chúng ta có bao giờ tự hỏi lòng mình đã thấu hiểu ý nghĩa thực sự của tiếng gọi ấy chưa? Chúng ta đã đối xử với người ấy đúng nghĩa một người bạn đời hay chưa? Những định kiến bảo thủ trước đây cho rằng trong một đất nước không thể có hai vua, trong một gia đình không thể có hai người cùng làm chủ. Sự so sánh này rất khập khiễng nhưng thật không may rằng nó đã tồn tại quá lâu. Khi xã hội tiến bộ, người ta hô hào bình đẳng giới nhưng vẫn đặt phụ nữ ở vai trò phía sau người chồng trong gia đình. Vì vậy, từ trước đến nay, vợ chồng gọi nhau là bạn đời nhưng có lẽ cũng chỉ là gọi theo số đông mà thôi. Thế nào là bạn đời? Khi lựa chọn một ai đó làm bạn đời – người sẽ cùng mình bắt đầu từ thời điểm đó chia sẻ tất cả mọi vui buồn, áp lực của cuộc sống này thì mọi sự việc xảy ra trong không gian sống của mối quan hệ được xác lập đó đã không còn là việc riêng tư và mọi quyết định không thể chỉ do ý kiến của một người. Từ “bạn” trong “bạn đời” có nghĩa là “bằng” trong “bằng hữu”. Thế nên ngay từ đầu nó đã nêu lên một mối quan hệ bình đẳng và ngang hàng với nhau. Không ai hơn kém ai. Không ai được áp đặt lên ai. Mọi điều nên được chia sẻ và thống nhất. Nếu không, mọi đau khổ hay tổn thương trong gia đình thường sẽ do một bên lấn áp bên còn lại và sự nhường nhịn chỉ luôn từ một phía sẽ tích tụ những oán giận trong lòng – một thứ ám khí gây ra sự tan vỡ, hạnh phúc đôi khi chỉ là vỏ bọc bên ngoài. Chữ “đời” trong tiếng gọi thân thương ấy mang trong nó một ý nghĩa của sự gắn kết lâu dài. Không là tạm bợ mà là sống đời bên nhau. Không phải là “bạn bè” – vui thì kết, buồn thì tan, vui là bạn, buồn là bè. Chẳng phải khi còn vui thì còn quấn quýt, lúc mất vui thì vội vã rời. Chữ “đời” ngầm hiểu như một lời hứa hẹn đồng hành trăm năm. “Bạn đời” có trong nó vừa là sự bình đẳng, chia sẻ, vừa là sự nhịn nhường, bao dung qua lại để duy trì một mối quan hệ mang tính gắn kết giữa hai con người, hai bản ngã, hai cá tính khác nhau. Sự chia sẻ, đồng hành trong khái niệm bạn đời Ở xã hội văn minh bây giờ, thế hệ chúng ta buộc phải nhìn nhận một vấn đề đa chiều hơn, sâu sắc hơn các thế hệ đi trước. Vì họ đã sai lầm khi đặt ra quá nhiều quan điểm mà sự hy sinh “nghiễm nhiên” nghiêng về một phía, họ mặc định quá nhiều thứ khiến hôn nhân gần như là một gánh nặng cho phụ nữ, đặc biệt là sau khi con cái ra đời. Sự chia sẻ có một ý nghĩa quan trọng trong đời sống hiện đại, nơi mà áp lực luôn đòi hỏi con người phải gồng mình chạy về phía trước. Chúng ta cần phải nhìn nhận thực tế rằng những định kiến cũ kĩ như “Đàn ông kiếm tiền, đàn bà bếp núc, con cái. Đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm” đã vô cùng cổ hủ, trở thành vô nghĩa và chẳng còn phù hợp với cuộc sống hiện đại này nữa. Đặc biệt ngày nay, khi gánh nặng kinh tế chất chồng, phụ nữ cũng phải bươn chải ngoài xã hội để lo tài chính nhưng lại mặc định họ vẫn phải vun vén, chăm sóc nhà cửa, con cái trong khi thời gian mỗi ngày của mỗi người là như nhau. Đây nào có phải là thành quả của việc kêu gọi bảo vệ và trân trọng phụ nữ ròng rã bao nhiêu thập kỉ vừa qua. Mỗi năm, chúng ta dành ra đến tận hai ngày (8/3 và 20/10) để mang hoa hồng tôn vinh phụ nữ, nhưng còn tất cả những ngày còn lại thì thế nào? Khi các đức ông chồng ngân nga đọc “hôm nay ngày tám tháng ba, tôi giặt dùm bà chiếc áo của tôi”, liệu các anh có thấy được sự chua chát của người vợ khi nghe câu đó không? Có thể chúng ta sẽ đặt lên bàn cân mà so sánh văn hóa phương Đông với phương Tây, ca ngợi những giá trị truyền thống, ca ngợi đức hy sinh của phụ nữ phương Đông… Chúng ta ngợi ca để rồi tiếp tục hướng phụ nữ đến đức hy sinh nhưng mà sự tôn trọng đôi khi lại chẳng có. Tất cả những điều đó chỉ để biện minh, bao che một cách thiếu sĩ diện cho một quan điểm thất bại về ý nghĩa của hôn nhân – gia đình. Bất bình đẳng giới vẫn tồn tại như một u nhọt lâu năm vì người ta chỉ nạo vét vết mưng mủ ở bề nổi nhưng chưa bao giờ nghiêm túc để đưa thuốc vào giải quyết căn cơ. Gia đình là hạt nhân của xã hội, sự thay đổi trong nhận thức của mỗi gia đình mới tạo nên sự thay đổi chung của xã hội. Chúng ta đừng quá ca ngợi một người đàn ông biết “phụ vợ” chăm sóc con cái. Bởi vì đó không phải là một việc lạ lùng hay đáng ngưỡng mộ mà đó chỉ là một việc nên làm mà lâu nay người chồng, người cha đã theo lối mòn tư duy xưa cũ để thoái thác. Thay vào đó, hãy chia sẻ những tít bài tích cực hơn về bình đẳng giới ví dụ như “Chăm sóc con cái là một công việc cần được chia sẻ trên hai đôi vai vợ chồng”. Hai tiếng “bạn đời” giữa hai con người trong một gia đình có ý nghĩa rất thiêng liêng. Nó không chỉ xác lập mối quan hệ của hai người đơn lẻ nữa mà còn là một sự nhắc nhở đến vị trí và trách nhiệm của mỗi người trong quan hệ gia đình. Chúng ta yêu thương nhau mới hướng đến hôn nhân. Vậy thì trên nền tảng của yêu thương ấy, hãy nghĩ đến một cuộc sống đúng nghĩa với cách chúng ta gọi nhau là “bạn đời”. Cam kết và ngầm hiểu với nhau ý nghĩa của một mối quan hệ nơi mà sự bình đẳng và gắn kết là trọng tâm. Ta gọi nhau hai tiếng “bạn đời” Cuộc bể dâu lắm gập ghềnh, bất trắc Hạnh phúc, đớn đau, nụ cười hay nước mắt Ta nguyện đồng hành trọn vẹn tiếng yêu thương.   Giữa đời thị phi, định kiến nhiễu nhương Hạnh phúc đôi khi mỏng manh như sợi chỉ Nếu ta sống dựa vào điều người khác nghĩ Sẽ vô tình khiến một thể phân hai.   Có yêu thương mới bước được đường dài Có sẻ chia mới giữ tròn lời hẹn hứa Có bao dung thì bếp nhà mới ấm lửa Thấu hiểu bạn đời – hạnh phúc ở trong tay.  LẠC NHIÊN

LGBT VÀ CẢM GIÁC KHÔNG THUỘC VỀ

  Sinh ra là người đồng tính, song tính hay chuyển giới trong một gia đình dị tính chuẩn mực, nhiều cá nhân phải lớn lên trong môi trường không công nhận sự khác biệt của họ. Khi xã hội đặt nặng giá trị nam tính, sức mạnh và sự “bình thường”, những người thể hiện...

KHI TRẦM CẢM TRỞ THÀNH CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

Thông thường, trầm cảm được nhìn nhận như một rối loạn tâm thần cần điều trị. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, đặc biệt là khi một người trải qua sang chấn kéo dài, trầm cảm có thể đóng vai trò như một cơ chế bảo vệ. Khi trẻ em lớn lên trong môi trường căng thẳng...

HỌC TÂM LÝ HỌC ĐỂ GIỮ KHOẢNG CÁCH VỚI NỖI ĐAU

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều người tìm đến các khóa học, sách vở hay hội thảo về tâm lý học như một cách để “chữa lành” cho bản thân. Họ tham gia lớp học, nghe diễn giả, đọc tài liệu, và thậm chí ghi chú rất cẩn thận. Tuy nhiên, ở một số người, việc tiếp...

KHI TRỊ LIỆU CHỈ LÀ NƠI TRÚ ẨN TẠM THỜI

Trong thực hành tâm lý, không ít trường hợp thân chủ tìm đến trị liệu không nhằm mục tiêu dài hạn, mà chỉ như một “nơi trú ẩn tạm thời” khi cảm xúc vượt ngưỡng chịu đựng. Họ thường đến phòng trị liệu trong trạng thái đau đớn, căng thẳng hoặc khủng hoảng, nhưng chỉ sau...

GHOSTING TRONG TÌNH YÊU

  Ghosting là hiện tượng một người đột ngột biến mất khỏi mối quan hệ tình cảm mà không để lại lời giải thích, khiến đối phương rơi vào trạng thái hoang mang và đau khổ. Trong thời đại kết nối nhanh chóng qua mạng xã hội, ghosting trở thành một cách “chia tay im...

TÌNH YÊU VỚI NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH RANH GIỚI

Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline Personality Disorder – BPD), tình yêu thường bắt đầu bằng sự kết nối mãnh liệt và cảm giác gần gũi sâu sắc. Người ranh giới khao khát tình cảm, sợ hãi bị bỏ rơi, và thường lý tưởng hóa đối phương...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH ÁI KỶ KHI YÊU

  Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD), tình yêu ban đầu thường được khoác lên vẻ đẹp hoàn hảo nhưng dần trở thành sự lạm dụng tinh vi và nguy hiểm. Người ái kỷ thường bắt đầu bằng giai đoạn lý tưởng...

VĂN HÓA GIA TRƯỞNG ÁI KỶ VÀ NÃO BỘ NAM GIỚI BẠO HÀNH

Văn hóa gia trưởng ái kỷ (narcissistic patriarchy) là một hệ thống giá trị và niềm tin xã hội đặt nam giới ở vị trí quyền lực tối cao, đồng thời dung túng hoặc hợp thức hóa hành vi kiểm soát, áp bức và bạo lực với phụ nữ, trẻ em và các nhóm yếu thế. Trong hệ thống...

SỰ DUNG TÚNG VÀ CƠ CHẾ NÃO BỘ NGƯỜI GÂY BẠO LỰC

  Người đàn ông bạo hành thường không chỉ bị chi phối bởi cảm xúc tức thời, mà còn bởi những mô hình tư duy và cấu trúc não bộ đã hình thành lâu dài. Ở mức sinh học thần kinh, vùng hạch hạnh nhân (amygdala) có thể hoạt động quá mức, khiến phản ứng giận dữ và cảm...

BẠO HÀNH GIA ĐÌNH – VÒNG LẶP SANG CHẤN THẾ HỆ

  Bạo hành gia đình không chỉ gây ra những tổn thương trực tiếp về thể chất và tinh thần cho nạn nhân, mà còn để lại những di chứng tâm lý sâu sắc kéo dài qua nhiều thế hệ. Khi một đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực, não bộ và hệ thần kinh của em liên tục...

NỖI ĐAU CỦA ĐỨA TRẺ BỊ TRỪNG PHẠT BẰNG SỰ IM LẶNG

Sự im lặng trừng phạt (silent treatment) là một hình thức bạo hành tinh thần ít được nhận diện nhưng để lại vết thương sâu trong tâm hồn trẻ. Khi cha mẹ ngừng giao tiếp, tránh ánh mắt, rút lại mọi sự chú ý và yêu thương, đứa trẻ không chỉ cảm thấy buồn mà còn trải qua...

BẤT HÒA NHẬN THỨC Ở NẠN NHÂN BỊ BẠO HÀNH

Bất hòa nhận thức (cognitive dissonance) là trạng thái tâm lý khi một người phải giữ cùng lúc hai niềm tin hoặc trải nghiệm đối lập, tạo ra căng thẳng và mâu thuẫn nội tâm. Trong bối cảnh bạo hành gia đình, đặc biệt khi thủ phạm thuộc nhóm rối loạn nhân cách ái kỷ...

SỰ CỨNG RẮN VÀ THẤU HIỂU CỦA NHÀ TRỊ LIỆU

Trong trị liệu tâm lý, hai phẩm chất tưởng như đối lập – sự cứng rắn và sự thấu hiểu – thực tế lại bổ sung cho nhau và tạo nên nền tảng vững chắc cho quá trình can thiệp hiệu quả. Sự cứng rắn ở đây không mang nghĩa áp đặt hay cứng nhắc, mà là khả năng thiết lập ranh...

ADHD VÀ RỐI LOẠN CHỐNG ĐỐI

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn chống đối (ODD) là hai rối loạn thường xuất hiện cùng nhau ở trẻ em và vị thành niên, với tỷ lệ cộng hiện (comorbidity) lên tới 30–50% tùy nghiên cứu. ADHD đặc trưng bởi khó duy trì chú ý, kiểm soát xung động và điều...

ĐI LÀM TRỊ LIỆU TÂM LÝ NHƯNG KHÔNG MUỐN THAY ĐỔI

Trong trị liệu tâm lý, động cơ nội tại (intrinsic motivation) được xem là yếu tố nền tảng quyết định khả năng thay đổi bền vững. Đây là động lực xuất phát từ bên trong cá nhân, dựa trên mong muốn thật sự cải thiện chất lượng cuộc sống, chứ không chỉ để làm hài lòng...

BỎ TRỊ LIỆU Ở NHÓM RỐI LOẠN NHÂN CÁCH VÀ ADHD

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, hiện tượng bỏ trị liệu sớm (early dropout) ở thân chủ có rối loạn nhân cách hoặc ADHD là một thách thức thường gặp. Hai nhóm này, dù khác nhau về bản chất rối loạn, lại chia sẻ một số đặc điểm khiến việc duy trì trị liệu trở nên khó...

GIẢM TRIỆU CHỨNG VÀ BỎ TRỊ LIỆU

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, không hiếm gặp những thân chủ bước vào trị liệu trong trạng thái khủng hoảng — có thể do mất mát, xung đột, hoặc một biến cố bất ngờ — rồi rời bỏ trị liệu ngay khi triệu chứng cảm xúc đã giảm bớt. Hiện tượng này thường bắt nguồn từ sự...

KHI ĐIỆN THOẠI TRỞ THÀNH “PHỤ HUYNH”

Ở nhiều gia đình hiện đại, chiếc điện thoại thông minh hay iPad đã trở thành “người giữ trẻ” bất đắc dĩ. Từ rất sớm, trẻ được trao vào tay một thiết bị phát sáng để giữ yên, không quấy khóc, giúp cha mẹ “rảnh tay” làm việc. Nhưng khi quá trình này lặp lại ngày qua...

NHỮNG ĐỨA TRẺ NGẮT KẾT NỐI NỖI SỢ

Có những đứa trẻ lớn lên mà dường như không biết sợ. Chúng không né tránh nguy hiểm, không rút lui khi bị đe dọa, thậm chí vẫn tìm đến những người từng gây tổn thương cho mình. Người lớn thường gán cho chúng những nhãn như “vô cảm”, “bướng bỉnh” hay “ngây thơ quá...

PHỤ NỮ YÊU NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH

​ Một trong những nghịch lý đau lòng trong tâm lý học là: không ít phụ nữ tử tế, thông minh, sống có trách nhiệm và đầy cảm thông lại rơi vào những mối quan hệ độc hại với người có rối loạn nhân cách, như rối loạn nhân cách chống đối xã hội (psychopath) hoặc rối loạn...

LGBT VÀ CẢM GIÁC KHÔNG THUỘC VỀ

  Sinh ra là người đồng tính, song tính hay chuyển giới trong một gia đình dị tính chuẩn mực, nhiều cá nhân phải lớn lên trong môi trường không công nhận sự khác biệt của họ. Khi xã hội đặt nặng giá trị nam tính, sức mạnh và sự “bình thường”, những người thể hiện...

KHI TRẦM CẢM TRỞ THÀNH CƠ CHẾ BẢO VỆ CUỐI CÙNG

Thông thường, trầm cảm được nhìn nhận như một rối loạn tâm thần cần điều trị. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, đặc biệt là khi một người trải qua sang chấn kéo dài, trầm cảm có thể đóng vai trò như một cơ chế bảo vệ. Khi trẻ em lớn lên trong môi trường căng thẳng...

HỌC TÂM LÝ HỌC ĐỂ GIỮ KHOẢNG CÁCH VỚI NỖI ĐAU

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều người tìm đến các khóa học, sách vở hay hội thảo về tâm lý học như một cách để “chữa lành” cho bản thân. Họ tham gia lớp học, nghe diễn giả, đọc tài liệu, và thậm chí ghi chú rất cẩn thận. Tuy nhiên, ở một số người, việc tiếp...

KHI TRỊ LIỆU CHỈ LÀ NƠI TRÚ ẨN TẠM THỜI

Trong thực hành tâm lý, không ít trường hợp thân chủ tìm đến trị liệu không nhằm mục tiêu dài hạn, mà chỉ như một “nơi trú ẩn tạm thời” khi cảm xúc vượt ngưỡng chịu đựng. Họ thường đến phòng trị liệu trong trạng thái đau đớn, căng thẳng hoặc khủng hoảng, nhưng chỉ sau...

GHOSTING TRONG TÌNH YÊU

  Ghosting là hiện tượng một người đột ngột biến mất khỏi mối quan hệ tình cảm mà không để lại lời giải thích, khiến đối phương rơi vào trạng thái hoang mang và đau khổ. Trong thời đại kết nối nhanh chóng qua mạng xã hội, ghosting trở thành một cách “chia tay im...

TÌNH YÊU VỚI NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH RANH GIỚI

Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline Personality Disorder – BPD), tình yêu thường bắt đầu bằng sự kết nối mãnh liệt và cảm giác gần gũi sâu sắc. Người ranh giới khao khát tình cảm, sợ hãi bị bỏ rơi, và thường lý tưởng hóa đối phương...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH ÁI KỶ KHI YÊU

  Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD), tình yêu ban đầu thường được khoác lên vẻ đẹp hoàn hảo nhưng dần trở thành sự lạm dụng tinh vi và nguy hiểm. Người ái kỷ thường bắt đầu bằng giai đoạn lý tưởng...

VĂN HÓA GIA TRƯỞNG ÁI KỶ VÀ NÃO BỘ NAM GIỚI BẠO HÀNH

Văn hóa gia trưởng ái kỷ (narcissistic patriarchy) là một hệ thống giá trị và niềm tin xã hội đặt nam giới ở vị trí quyền lực tối cao, đồng thời dung túng hoặc hợp thức hóa hành vi kiểm soát, áp bức và bạo lực với phụ nữ, trẻ em và các nhóm yếu thế. Trong hệ thống...

SỰ DUNG TÚNG VÀ CƠ CHẾ NÃO BỘ NGƯỜI GÂY BẠO LỰC

  Người đàn ông bạo hành thường không chỉ bị chi phối bởi cảm xúc tức thời, mà còn bởi những mô hình tư duy và cấu trúc não bộ đã hình thành lâu dài. Ở mức sinh học thần kinh, vùng hạch hạnh nhân (amygdala) có thể hoạt động quá mức, khiến phản ứng giận dữ và cảm...

CAN THIỆP BẮT BUỘC VỚI NGƯỜI GÂY RA BẠO HÀNH

  Can thiệp bắt buộc (Batterer Intervention Program – BIP) là một chiến lược cần thiết nhằm đối phó với hành vi bạo lực gia đình, đặc biệt ở nhóm nam giới bạo hành. Khác với các hình thức hòa giải hoặc xử phạt đơn thuần, BIP yêu cầu người bạo hành phải tham gia...

BẠO HÀNH GIA ĐÌNH – VÒNG LẶP SANG CHẤN THẾ HỆ

  Bạo hành gia đình không chỉ gây ra những tổn thương trực tiếp về thể chất và tinh thần cho nạn nhân, mà còn để lại những di chứng tâm lý sâu sắc kéo dài qua nhiều thế hệ. Khi một đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực, não bộ và hệ thần kinh của em liên tục...

NỖI ĐAU CỦA ĐỨA TRẺ BỊ TRỪNG PHẠT BẰNG SỰ IM LẶNG

Sự im lặng trừng phạt (silent treatment) là một hình thức bạo hành tinh thần ít được nhận diện nhưng để lại vết thương sâu trong tâm hồn trẻ. Khi cha mẹ ngừng giao tiếp, tránh ánh mắt, rút lại mọi sự chú ý và yêu thương, đứa trẻ không chỉ cảm thấy buồn mà còn trải qua...

BẤT HÒA NHẬN THỨC Ở NẠN NHÂN BỊ BẠO HÀNH

Bất hòa nhận thức (cognitive dissonance) là trạng thái tâm lý khi một người phải giữ cùng lúc hai niềm tin hoặc trải nghiệm đối lập, tạo ra căng thẳng và mâu thuẫn nội tâm. Trong bối cảnh bạo hành gia đình, đặc biệt khi thủ phạm thuộc nhóm rối loạn nhân cách ái kỷ...

NGOẠI TÌNH NƠI CÔNG SỞ

Trong không gian công sở, nơi những con người cùng chia sẻ mục tiêu nghề nghiệp, áp lực công việc và những khoảnh khắc đời thường tưởng như vô hại, đôi khi lại nảy sinh những mối liên kết tinh tế mà mạnh mẽ. Những tâm hồn lạc lối thường tìm thấy nhau ở đây – không...

SỰ CỨNG RẮN VÀ THẤU HIỂU CỦA NHÀ TRỊ LIỆU

Trong trị liệu tâm lý, hai phẩm chất tưởng như đối lập – sự cứng rắn và sự thấu hiểu – thực tế lại bổ sung cho nhau và tạo nên nền tảng vững chắc cho quá trình can thiệp hiệu quả. Sự cứng rắn ở đây không mang nghĩa áp đặt hay cứng nhắc, mà là khả năng thiết lập ranh...

ADHD VÀ RỐI LOẠN CHỐNG ĐỐI

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn chống đối (ODD) là hai rối loạn thường xuất hiện cùng nhau ở trẻ em và vị thành niên, với tỷ lệ cộng hiện (comorbidity) lên tới 30–50% tùy nghiên cứu. ADHD đặc trưng bởi khó duy trì chú ý, kiểm soát xung động và điều...

ĐI LÀM TRỊ LIỆU TÂM LÝ NHƯNG KHÔNG MUỐN THAY ĐỔI

Trong trị liệu tâm lý, động cơ nội tại (intrinsic motivation) được xem là yếu tố nền tảng quyết định khả năng thay đổi bền vững. Đây là động lực xuất phát từ bên trong cá nhân, dựa trên mong muốn thật sự cải thiện chất lượng cuộc sống, chứ không chỉ để làm hài lòng...

BỎ TRỊ LIỆU Ở NHÓM RỐI LOẠN NHÂN CÁCH VÀ ADHD

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, hiện tượng bỏ trị liệu sớm (early dropout) ở thân chủ có rối loạn nhân cách hoặc ADHD là một thách thức thường gặp. Hai nhóm này, dù khác nhau về bản chất rối loạn, lại chia sẻ một số đặc điểm khiến việc duy trì trị liệu trở nên khó...

GIẢM TRIỆU CHỨNG VÀ BỎ TRỊ LIỆU

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, không hiếm gặp những thân chủ bước vào trị liệu trong trạng thái khủng hoảng — có thể do mất mát, xung đột, hoặc một biến cố bất ngờ — rồi rời bỏ trị liệu ngay khi triệu chứng cảm xúc đã giảm bớt. Hiện tượng này thường bắt nguồn từ sự...

KHI ĐIỆN THOẠI TRỞ THÀNH “PHỤ HUYNH”

Ở nhiều gia đình hiện đại, chiếc điện thoại thông minh hay iPad đã trở thành “người giữ trẻ” bất đắc dĩ. Từ rất sớm, trẻ được trao vào tay một thiết bị phát sáng để giữ yên, không quấy khóc, giúp cha mẹ “rảnh tay” làm việc. Nhưng khi quá trình này lặp lại ngày qua...