CÂY ĐỔ VỀ NƠI KHÔNG CÓ VẾT RÌU

CÂY ĐỔ VỀ NƠI KHÔNG CÓ VẾT RÌU

 

“Ta đâu có đề phòng từ phía người yêu

Cây đổ về nơi không có vết rìu”

(Thơ Hữu Thỉnh)

Quả thật sẽ chẳng có sự sụp đổ nào đau đớn bằng sự sụp đổ được tạo bởi chính những người mình yêu thương nhất cuộc đời, những người tưởng rằng sẽ không bao giờ bỏ rơi mình.

Cầm lấy chỗ trứng gà này rồi đi đi, đừng để ba mày nhìn thấy, má sẽ gọi cho mày”.

Đó là câu nói cuối cùng mà mẹ con nó nói chuyện với nhau. Nó ăn hết chỗ trứng ấy như là sự cứu đói cuối cùng mà mẹ nó có thể làm. Tám năm trôi qua rồi, nó vẫn chưa dám về nhà.

Nó chờ một cuộc gọi từ má suốt ba năm trời nhưng bặt vô âm tín, nó gọi về thì không ai bắt máy. Nó đã chính thức bị bỏ rơi và lạc loài giữa xã hội. Vào một ngày mưa tầm tã, nó lặng lẽ thay số điện thoại, chính thức buông bỏ hy vọng về vòng tay ấm áp của gia đình.

Khi quyết định bước sang trang đời mới, với người khác, cuộc sống có lẽ đã nở hoa. Nhưng với nó, vào thời khắc này của tám năm về trước, cuộc đời đã gần như bế tắc.

Gia đình chìm ngập trong không khí ngột ngạt một lần nữa.

Mẹ sinh bốn người con, ba người đầu là con gái, nó là đứa con trai cầu khẩn mà thành – mẹ nó bảo vậy.

Vậy mà, cuộc đời trớ trêu, tính nữ trong con người nó ngày càng mạnh mẽ khi dần lớn lên. Nó cố gắng giấu đi, không dám bộc lộ khi ở nhà vì sợ bị ba đánh.

Nhưng giấy không gói được lửa, bạn bè cùng lớp chọc ghẹo, cô chủ nhiệm nhân buổi họp phụ huynh đã mời cả ba và mẹ nó lên. Và sự kém tế nhị của cô khi nói với ba mẹ về chuyện của nó trước mặt những phụ huynh khác đã khiến nó bị trận đòn nhừ tử từ ba, trong tiếng khóc bất lực của mẹ.

Mẹ bị ba chì chiết la mắng thậm tệ. Nó khóc, mẹ nó khóc. Chuỗi ngày ngẩn không nổi mặt lên nhìn mọi người của mẹ với họ hàng đặc biệt là bà nội đã bắt đầu như vậy. Chuỗi ngày đến thở cũng phải gồng người cho nam tính của nó cũng bắt đầu như vậy.

Nó thu mình lại, không chơi với ai, tỏ ra hung dữ để tự bảo vệ mình vì sợ kẻ khác ức hiếp. 16 tuổi, nó không hiểu vì sao ba mẹ lại sinh nó ra trên đời này để cứ sống trong nỗi sợ hãi.

Sợ đang lúc soi gương, lén tô son trong phòng bị ba bắt gặp, sợ mỗi lần đi vệ sinh, ba lại rình xem nó đứng hay ngồi. Sợ mỗi lần họp phụ huynh, cô giáo lại mách lại điều gì đó. Sợ mỗi Tết đến, tụ tập gia đình, nó lại bị nói bóng gió, làm sắc mặt ba tái đi và mẹ thì lên cơn mệt tim.

Nó biết, mẹ đã rất mỏi mệt và đau khổ, nhưng mẹ không la rầy nó tiếng nào, vì có lẽ những lời lẽ chửi rủa nặng nề nhất ba nó đã nói hết rồi. Nó biết nó đã từng là niềm kiêu hãnh của ba, đứa con trai học giỏi, ngoan ngoãn, chưa bao giờ làm ba phải nhắc nhở việc học hành. Thế nên “sự thật” này như một cái tát giáng thẳng vào mặt ba nó. Nó gồng vì mẹ, vì sợ ba, vì không biết nên sống như thế nào.

Nó không nghĩ rằng cuộc sống của những người yêu thương nó và nó yêu thương lại ra đến nông nỗi này.

Sự sụp đổ của tình cảm gia đình một lần nữa lặp lại khi nó quyết định sống thật với giới tính nữ của mình.

Nó chính thức bị bỏ rơi.

Người ta bảo dù giông gió cuộc đời có tàn khốc đến đâu, thì gia đình vẫn là nơi ẩn trú an toàn nhất. Nhưng với nó thì ngược lại, giông gió từ lời dèm pha, kì thị từ xã hội không quật ngã được nó, mà chính gia đình mà nó yêu thương lại khiến nó chông chênh giữa cuộc đời.

Nó biết hận ai? Nó biết trách ai? Câu hỏi tại sao mẹ lại sinh nó ra cứ đeo bám lấy nó. Nó đã từng gào lên, thét vào mặt mẹ như vậy, bất chấp lời nói ấy đã cứa vào lòng mẹ nỗi đau khôn cùng.

Vào lúc tuyệt vọng nhất, nó đã đứng trên chiếc cầu vào một ngày mưa. Nó đứng đó và nhìn vào mặt nước bên dưới, những xoáy nước hung ác chực chờ bên dưới mặt nước tưởng chừng hiền hòa, yên ắng ấy.

Nó đã chuẩn bị tinh thần để nhảy xuống, nhưng khi nó thực sự đối diện với nỗi sợ trong tâm trí để tìm đến cái chết, nó bỗng dưng thấy mình yếu đuối và tệ hại hẳn đi. Tự trong lòng nó trào dâng lên nỗi ấm ức, tại sao nó lại phải tự dồn mình đến bước này?

Nó nghĩ đến việc sau khi nó đi, có lẽ cũng chẳng ai biết nó là ai, hoặc giả người ta biết, có lẽ họ lại râm ran những câu nói thương hại cuộc đời nó.

Nhưng, nó không cần sự thương hại. Vì ý nghĩ cay cú ấy mà nó trở lại và khao khát chứng minh bản thân. Nó vứt bỏ xuống dòng xoáy hun hút ấy những tháng năm là một đứa con trai ngoan, những tháng năm được ba mẹ yêu thương và cả những vết thương tuổi mới lớn.

Nó quyết định rằng bản thân nó phải giỏi hơn người ta ở cái lĩnh vực mà nó theo đuổi. Sau những thăng trầm, vì tất nhiên chẳng có con đường nào bằng phẳng, nó đã có những thành công chân chính bằng sức lực của bản thân.

Và nó bước vào những cuộc phẫu thuật nối tiếp nhau trong hành trình tìm lại và khiến cho dáng vóc phụ nữ trong con người mình được thoát ra ngoài. Những cột mốc và nỗi đau đớn lẫn sợ hãi trong chuỗi ngày đó, nhớ lại nó vẫn còn rùng mình.

Mùi thuốc sát trùng, màu trắng toát của những chiếc băng ca và gạc y tế, mùi của cái chết rình rập trên bàn mổ lạnh toát với những dụng cụ phẫu thuật và máy móc y tế. Mùi của nỗi sợ và đơn độc. Mùi của máu tanh nồng và của nước mắt mặn môi.

Thực sự với nó, tám năm là một khoảng thời gian rất ngắn mà nó tìm về được chính mình, may mắn hơn rất nhiều bạn bè đồng cảnh ngộ khác.

Thế nhưng, nó không thành công ở một điểm. Một điểm duy nhất làm trái tim nó không thể nào bình yên được. Nó dũng cảm trong hành trình khó khăn suốt tám năm ấy, dũng cảm đối mặt với cái chết để sống trọn vẹn. Vậy mà nó lại không đủ dũng khí để về gặp ba mẹ dù đôi lần nó đã len lén về nhìn lại căn nhà mà nó đã lớn lên, nhìn ba mẹ và các chị từ xa xa.

Về nhà đi con“. Nó luôn mơ màng nghe thấy mẹ gọi nó về nhưng khi tỉnh mộng rồi, nó lại đau xót nhận ra mình chỉ là một cái cây đã bị “đổ về nơi không có vết rìu”.

Giá như một lần ba nghe con nói

Giá như một lần mẹ đứng về phía con

Giá như mẹ ba nhìn thấy những héo hon

Thì trái tim con cũng đã vẹn tròn như người khác

 

Ba mẹ ơi! Con không lầm đường đi lạc

Mà bởi tạo hóa đã sai một hình hài

Con đã phải đi một con đường rất dài

Với bao tủi hổ, đớn đau và đơn độc

 

Con chỉ thèm một lần được khóc

Và được vỗ về “không sao cả con ơi”

Con chỉ thèm dẫu một lần duy nhất trong đời

Ba mẹ đón con về và rộng lòng dung thứ

Có được không?

LẠC NHIÊN

“Ta đâu có đề phòng từ phía người yêu

Cây đổ về nơi không có vết rìu”

(Thơ Hữu Thỉnh)

Quả thật sẽ chẳng có sự sụp đổ nào đau đớn bằng sự sụp đổ được tạo bởi chính những người mình yêu thương nhất cuộc đời, những người tưởng rằng sẽ không bao giờ bỏ rơi mình.

Cầm lấy chỗ trứng gà này rồi đi đi, đừng để ba mày nhìn thấy, má sẽ gọi cho mày”.

Đó là câu nói cuối cùng mà mẹ con nó nói chuyện với nhau. Nó ăn hết chỗ trứng ấy như là sự cứu đói cuối cùng mà mẹ nó có thể làm. Tám năm trôi qua rồi, nó vẫn chưa dám về nhà.

Nó chờ một cuộc gọi từ má suốt ba năm trời nhưng bặt vô âm tín, nó gọi về thì không ai bắt máy. Nó đã chính thức bị bỏ rơi và lạc loài giữa xã hội. Vào một ngày mưa tầm tã, nó lặng lẽ thay số điện thoại, chính thức buông bỏ hy vọng về vòng tay ấm áp của gia đình.

Khi quyết định bước sang trang đời mới, với người khác, cuộc sống có lẽ đã nở hoa. Nhưng với nó, vào thời khắc này của tám năm về trước, cuộc đời đã gần như bế tắc.

Gia đình chìm ngập trong không khí ngột ngạt một lần nữa.

Mẹ sinh bốn người con, ba người đầu là con gái, nó là đứa con trai cầu khẩn mà thành – mẹ nó bảo vậy.

Vậy mà, cuộc đời trớ trêu, tính nữ trong con người nó ngày càng mạnh mẽ khi dần lớn lên. Nó cố gắng giấu đi, không dám bộc lộ khi ở nhà vì sợ bị ba đánh.

Nhưng giấy không gói được lửa, bạn bè cùng lớp chọc ghẹo, cô chủ nhiệm nhân buổi họp phụ huynh đã mời cả ba và mẹ nó lên. Và sự kém tế nhị của cô khi nói với ba mẹ về chuyện của nó trước mặt những phụ huynh khác đã khiến nó bị trận đòn nhừ tử từ ba, trong tiếng khóc bất lực của mẹ.

Mẹ bị ba chì chiết la mắng thậm tệ. Nó khóc, mẹ nó khóc. Chuỗi ngày ngẩn không nổi mặt lên nhìn mọi người của mẹ với họ hàng đặc biệt là bà nội đã bắt đầu như vậy. Chuỗi ngày đến thở cũng phải gồng người cho nam tính của nó cũng bắt đầu như vậy.

Nó thu mình lại, không chơi với ai, tỏ ra hung dữ để tự bảo vệ mình vì sợ kẻ khác ức hiếp. 16 tuổi, nó không hiểu vì sao ba mẹ lại sinh nó ra trên đời này để cứ sống trong nỗi sợ hãi.

Sợ đang lúc soi gương, lén tô son trong phòng bị ba bắt gặp, sợ mỗi lần đi vệ sinh, ba lại rình xem nó đứng hay ngồi. Sợ mỗi lần họp phụ huynh, cô giáo lại mách lại điều gì đó. Sợ mỗi Tết đến, tụ tập gia đình, nó lại bị nói bóng gió, làm sắc mặt ba tái đi và mẹ thì lên cơn mệt tim.

Nó biết, mẹ đã rất mỏi mệt và đau khổ, nhưng mẹ không la rầy nó tiếng nào, vì có lẽ những lời lẽ chửi rủa nặng nề nhất ba nó đã nói hết rồi. Nó biết nó đã từng là niềm kiêu hãnh của ba, đứa con trai học giỏi, ngoan ngoãn, chưa bao giờ làm ba phải nhắc nhở việc học hành. Thế nên “sự thật” này như một cái tát giáng thẳng vào mặt ba nó. Nó gồng vì mẹ, vì sợ ba, vì không biết nên sống như thế nào.

Nó không nghĩ rằng cuộc sống của những người yêu thương nó và nó yêu thương lại ra đến nông nỗi này.

Sự sụp đổ của tình cảm gia đình một lần nữa lặp lại khi nó quyết định sống thật với giới tính nữ của mình.

Nó chính thức bị bỏ rơi.

Người ta bảo dù giông gió cuộc đời có tàn khốc đến đâu, thì gia đình vẫn là nơi ẩn trú an toàn nhất. Nhưng với nó thì ngược lại, giông gió từ lời dèm pha, kì thị từ xã hội không quật ngã được nó, mà chính gia đình mà nó yêu thương lại khiến nó chông chênh giữa cuộc đời.

Nó biết hận ai? Nó biết trách ai? Câu hỏi tại sao mẹ lại sinh nó ra cứ đeo bám lấy nó. Nó đã từng gào lên, thét vào mặt mẹ như vậy, bất chấp lời nói ấy đã cứa vào lòng mẹ nỗi đau khôn cùng.

Vào lúc tuyệt vọng nhất, nó đã đứng trên chiếc cầu vào một ngày mưa. Nó đứng đó và nhìn vào mặt nước bên dưới, những xoáy nước hung ác chực chờ bên dưới mặt nước tưởng chừng hiền hòa, yên ắng ấy.

Nó đã chuẩn bị tinh thần để nhảy xuống, nhưng khi nó thực sự đối diện với nỗi sợ trong tâm trí để tìm đến cái chết, nó bỗng dưng thấy mình yếu đuối và tệ hại hẳn đi. Tự trong lòng nó trào dâng lên nỗi ấm ức, tại sao nó lại phải tự dồn mình đến bước này?

Nó nghĩ đến việc sau khi nó đi, có lẽ cũng chẳng ai biết nó là ai, hoặc giả người ta biết, có lẽ họ lại râm ran những câu nói thương hại cuộc đời nó.

Nhưng, nó không cần sự thương hại. Vì ý nghĩ cay cú ấy mà nó trở lại và khao khát chứng minh bản thân. Nó vứt bỏ xuống dòng xoáy hun hút ấy những tháng năm là một đứa con trai ngoan, những tháng năm được ba mẹ yêu thương và cả những vết thương tuổi mới lớn.

Nó quyết định rằng bản thân nó phải giỏi hơn người ta ở cái lĩnh vực mà nó theo đuổi. Sau những thăng trầm, vì tất nhiên chẳng có con đường nào bằng phẳng, nó đã có những thành công chân chính bằng sức lực của bản thân.

Và nó bước vào những cuộc phẫu thuật nối tiếp nhau trong hành trình tìm lại và khiến cho dáng vóc phụ nữ trong con người mình được thoát ra ngoài. Những cột mốc và nỗi đau đớn lẫn sợ hãi trong chuỗi ngày đó, nhớ lại nó vẫn còn rùng mình.

Mùi thuốc sát trùng, màu trắng toát của những chiếc băng ca và gạc y tế, mùi của cái chết rình rập trên bàn mổ lạnh toát với những dụng cụ phẫu thuật và máy móc y tế. Mùi của nỗi sợ và đơn độc. Mùi của máu tanh nồng và của nước mắt mặn môi.

Thực sự với nó, tám năm là một khoảng thời gian rất ngắn mà nó tìm về được chính mình, may mắn hơn rất nhiều bạn bè đồng cảnh ngộ khác.

Thế nhưng, nó không thành công ở một điểm. Một điểm duy nhất làm trái tim nó không thể nào bình yên được. Nó dũng cảm trong hành trình khó khăn suốt tám năm ấy, dũng cảm đối mặt với cái chết để sống trọn vẹn. Vậy mà nó lại không đủ dũng khí để về gặp ba mẹ dù đôi lần nó đã len lén về nhìn lại căn nhà mà nó đã lớn lên, nhìn ba mẹ và các chị từ xa xa.

Về nhà đi con“. Nó luôn mơ màng nghe thấy mẹ gọi nó về nhưng khi tỉnh mộng rồi, nó lại đau xót nhận ra mình chỉ là một cái cây đã bị “đổ về nơi không có vết rìu”.

Giá như một lần ba nghe con nói

Giá như một lần mẹ đứng về phía con

Giá như mẹ ba nhìn thấy những héo hon

Thì trái tim con cũng đã vẹn tròn như người khác

 

Ba mẹ ơi! Con không lầm đường đi lạc

Mà bởi tạo hóa đã sai một hình hài

Con đã phải đi một con đường rất dài

Với bao tủi hổ, đớn đau và đơn độc

 

Con chỉ thèm một lần được khóc

Và được vỗ về “không sao cả con ơi”

Con chỉ thèm dẫu một lần duy nhất trong đời

Ba mẹ đón con về và rộng lòng dung thứ

Có được không?

LẠC NHIÊN

HỌC TÂM LÝ HỌC ĐỂ GIỮ KHOẢNG CÁCH VỚI NỖI ĐAU

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều người tìm đến các khóa học, sách vở hay hội thảo về tâm lý học như một cách để “chữa lành” cho bản thân. Họ tham gia lớp học, nghe diễn giả, đọc tài liệu, và thậm chí ghi chú rất cẩn thận. Tuy nhiên, ở một số người, việc tiếp...

GHOSTING TRONG TÌNH YÊU

  Ghosting là hiện tượng một người đột ngột biến mất khỏi mối quan hệ tình cảm mà không để lại lời giải thích, khiến đối phương rơi vào trạng thái hoang mang và đau khổ. Trong thời đại kết nối nhanh chóng qua mạng xã hội, ghosting trở thành một cách “chia tay im...

TÌNH YÊU VỚI NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH RANH GIỚI

Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline Personality Disorder – BPD), tình yêu thường bắt đầu bằng sự kết nối mãnh liệt và cảm giác gần gũi sâu sắc. Người ranh giới khao khát tình cảm, sợ hãi bị bỏ rơi, và thường lý tưởng hóa đối phương...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH ÁI KỶ KHI YÊU

  Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD), tình yêu ban đầu thường được khoác lên vẻ đẹp hoàn hảo nhưng dần trở thành sự lạm dụng tinh vi và nguy hiểm. Người ái kỷ thường bắt đầu bằng giai đoạn lý tưởng...

VĂN HÓA GIA TRƯỞNG ÁI KỶ VÀ NÃO BỘ NAM GIỚI BẠO HÀNH

Văn hóa gia trưởng ái kỷ (narcissistic patriarchy) là một hệ thống giá trị và niềm tin xã hội đặt nam giới ở vị trí quyền lực tối cao, đồng thời dung túng hoặc hợp thức hóa hành vi kiểm soát, áp bức và bạo lực với phụ nữ, trẻ em và các nhóm yếu thế. Trong hệ thống...

SỰ DUNG TÚNG VÀ CƠ CHẾ NÃO BỘ NGƯỜI GÂY BẠO LỰC

  Người đàn ông bạo hành thường không chỉ bị chi phối bởi cảm xúc tức thời, mà còn bởi những mô hình tư duy và cấu trúc não bộ đã hình thành lâu dài. Ở mức sinh học thần kinh, vùng hạch hạnh nhân (amygdala) có thể hoạt động quá mức, khiến phản ứng giận dữ và cảm...

BẠO HÀNH GIA ĐÌNH – VÒNG LẶP SANG CHẤN THẾ HỆ

  Bạo hành gia đình không chỉ gây ra những tổn thương trực tiếp về thể chất và tinh thần cho nạn nhân, mà còn để lại những di chứng tâm lý sâu sắc kéo dài qua nhiều thế hệ. Khi một đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực, não bộ và hệ thần kinh của em liên tục...

NỖI ĐAU CỦA ĐỨA TRẺ BỊ TRỪNG PHẠT BẰNG SỰ IM LẶNG

Sự im lặng trừng phạt (silent treatment) là một hình thức bạo hành tinh thần ít được nhận diện nhưng để lại vết thương sâu trong tâm hồn trẻ. Khi cha mẹ ngừng giao tiếp, tránh ánh mắt, rút lại mọi sự chú ý và yêu thương, đứa trẻ không chỉ cảm thấy buồn mà còn trải qua...

BẤT HÒA NHẬN THỨC Ở NẠN NHÂN BỊ BẠO HÀNH

Bất hòa nhận thức (cognitive dissonance) là trạng thái tâm lý khi một người phải giữ cùng lúc hai niềm tin hoặc trải nghiệm đối lập, tạo ra căng thẳng và mâu thuẫn nội tâm. Trong bối cảnh bạo hành gia đình, đặc biệt khi thủ phạm thuộc nhóm rối loạn nhân cách ái kỷ...

SỰ CỨNG RẮN VÀ THẤU HIỂU CỦA NHÀ TRỊ LIỆU

Trong trị liệu tâm lý, hai phẩm chất tưởng như đối lập – sự cứng rắn và sự thấu hiểu – thực tế lại bổ sung cho nhau và tạo nên nền tảng vững chắc cho quá trình can thiệp hiệu quả. Sự cứng rắn ở đây không mang nghĩa áp đặt hay cứng nhắc, mà là khả năng thiết lập ranh...

ADHD VÀ RỐI LOẠN CHỐNG ĐỐI

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn chống đối (ODD) là hai rối loạn thường xuất hiện cùng nhau ở trẻ em và vị thành niên, với tỷ lệ cộng hiện (comorbidity) lên tới 30–50% tùy nghiên cứu. ADHD đặc trưng bởi khó duy trì chú ý, kiểm soát xung động và điều...

ĐI LÀM TRỊ LIỆU TÂM LÝ NHƯNG KHÔNG MUỐN THAY ĐỔI

Trong trị liệu tâm lý, động cơ nội tại (intrinsic motivation) được xem là yếu tố nền tảng quyết định khả năng thay đổi bền vững. Đây là động lực xuất phát từ bên trong cá nhân, dựa trên mong muốn thật sự cải thiện chất lượng cuộc sống, chứ không chỉ để làm hài lòng...

BỎ TRỊ LIỆU Ở NHÓM RỐI LOẠN NHÂN CÁCH VÀ ADHD

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, hiện tượng bỏ trị liệu sớm (early dropout) ở thân chủ có rối loạn nhân cách hoặc ADHD là một thách thức thường gặp. Hai nhóm này, dù khác nhau về bản chất rối loạn, lại chia sẻ một số đặc điểm khiến việc duy trì trị liệu trở nên khó...

GIẢM TRIỆU CHỨNG VÀ BỎ TRỊ LIỆU

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, không hiếm gặp những thân chủ bước vào trị liệu trong trạng thái khủng hoảng — có thể do mất mát, xung đột, hoặc một biến cố bất ngờ — rồi rời bỏ trị liệu ngay khi triệu chứng cảm xúc đã giảm bớt. Hiện tượng này thường bắt nguồn từ sự...

KHI ĐIỆN THOẠI TRỞ THÀNH “PHỤ HUYNH”

Ở nhiều gia đình hiện đại, chiếc điện thoại thông minh hay iPad đã trở thành “người giữ trẻ” bất đắc dĩ. Từ rất sớm, trẻ được trao vào tay một thiết bị phát sáng để giữ yên, không quấy khóc, giúp cha mẹ “rảnh tay” làm việc. Nhưng khi quá trình này lặp lại ngày qua...

NHỮNG ĐỨA TRẺ NGẮT KẾT NỐI NỖI SỢ

Có những đứa trẻ lớn lên mà dường như không biết sợ. Chúng không né tránh nguy hiểm, không rút lui khi bị đe dọa, thậm chí vẫn tìm đến những người từng gây tổn thương cho mình. Người lớn thường gán cho chúng những nhãn như “vô cảm”, “bướng bỉnh” hay “ngây thơ quá...

PHỤ NỮ YÊU NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH

​ Một trong những nghịch lý đau lòng trong tâm lý học là: không ít phụ nữ tử tế, thông minh, sống có trách nhiệm và đầy cảm thông lại rơi vào những mối quan hệ độc hại với người có rối loạn nhân cách, như rối loạn nhân cách chống đối xã hội (psychopath) hoặc rối loạn...

RONG KINH, CĂNG THẲNG MÃN TÍNH VÀ SANG CHẤN

Rong kinh – hiện tượng kinh nguyệt kéo dài bất thường trên 7 ngày hoặc ra máu nhiều hơn bình thường – không chỉ là vấn đề phụ khoa thuần túy mà còn có liên hệ chặt chẽ với trạng thái căng thẳng mãn tính, đặc biệt ở những người có tiền sử sang chấn tâm lý. Trong nhiều...

NGƯỜI ĐỒNG TÍNH NAM VÀ RỐI LOẠN CƯƠNG DƯƠNG TRONG GẮN BÓ

Với nhiều người đồng tính nam, rối loạn cương dương không đơn thuần là vấn đề thể chất, mà còn là tấm gương phản chiếu những tổn thương sâu kín về cảm xúc, sự xấu hổ và kiểu gắn bó không an toàn hình thành từ rất sớm. Lớn lên trong một xã hội nơi sự nam tính chuẩn mực...

VAI TRÒ TƯỞNG TƯỢNG, “OBJECTIFY” HOẶC PLAY TRONG TÌNH DỤC

Tình dục không chỉ là hành vi thể chất mà còn là trải nghiệm thần kinh – cảm xúc – tưởng tượng. Đôi khi, chính việc nghĩ đến tình dục, tưởng tượng về cơ thể người mình yêu trong một bối cảnh khiêu gợi, hay hóa thân vào những vai trò không thuộc “đời thật” lại khiến ta...

HỌC TÂM LÝ HỌC ĐỂ GIỮ KHOẢNG CÁCH VỚI NỖI ĐAU

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều người tìm đến các khóa học, sách vở hay hội thảo về tâm lý học như một cách để “chữa lành” cho bản thân. Họ tham gia lớp học, nghe diễn giả, đọc tài liệu, và thậm chí ghi chú rất cẩn thận. Tuy nhiên, ở một số người, việc tiếp...

GHOSTING TRONG TÌNH YÊU

  Ghosting là hiện tượng một người đột ngột biến mất khỏi mối quan hệ tình cảm mà không để lại lời giải thích, khiến đối phương rơi vào trạng thái hoang mang và đau khổ. Trong thời đại kết nối nhanh chóng qua mạng xã hội, ghosting trở thành một cách “chia tay im...

TÌNH YÊU VỚI NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH RANH GIỚI

Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ranh giới (Borderline Personality Disorder – BPD), tình yêu thường bắt đầu bằng sự kết nối mãnh liệt và cảm giác gần gũi sâu sắc. Người ranh giới khao khát tình cảm, sợ hãi bị bỏ rơi, và thường lý tưởng hóa đối phương...

RỐI LOẠN NHÂN CÁCH ÁI KỶ KHI YÊU

  Trong mối quan hệ với người mắc Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder – NPD), tình yêu ban đầu thường được khoác lên vẻ đẹp hoàn hảo nhưng dần trở thành sự lạm dụng tinh vi và nguy hiểm. Người ái kỷ thường bắt đầu bằng giai đoạn lý tưởng...

VĂN HÓA GIA TRƯỞNG ÁI KỶ VÀ NÃO BỘ NAM GIỚI BẠO HÀNH

Văn hóa gia trưởng ái kỷ (narcissistic patriarchy) là một hệ thống giá trị và niềm tin xã hội đặt nam giới ở vị trí quyền lực tối cao, đồng thời dung túng hoặc hợp thức hóa hành vi kiểm soát, áp bức và bạo lực với phụ nữ, trẻ em và các nhóm yếu thế. Trong hệ thống...

SỰ DUNG TÚNG VÀ CƠ CHẾ NÃO BỘ NGƯỜI GÂY BẠO LỰC

  Người đàn ông bạo hành thường không chỉ bị chi phối bởi cảm xúc tức thời, mà còn bởi những mô hình tư duy và cấu trúc não bộ đã hình thành lâu dài. Ở mức sinh học thần kinh, vùng hạch hạnh nhân (amygdala) có thể hoạt động quá mức, khiến phản ứng giận dữ và cảm...

CAN THIỆP BẮT BUỘC VỚI NGƯỜI GÂY RA BẠO HÀNH

  Can thiệp bắt buộc (Batterer Intervention Program – BIP) là một chiến lược cần thiết nhằm đối phó với hành vi bạo lực gia đình, đặc biệt ở nhóm nam giới bạo hành. Khác với các hình thức hòa giải hoặc xử phạt đơn thuần, BIP yêu cầu người bạo hành phải tham gia...

BẠO HÀNH GIA ĐÌNH – VÒNG LẶP SANG CHẤN THẾ HỆ

  Bạo hành gia đình không chỉ gây ra những tổn thương trực tiếp về thể chất và tinh thần cho nạn nhân, mà còn để lại những di chứng tâm lý sâu sắc kéo dài qua nhiều thế hệ. Khi một đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực, não bộ và hệ thần kinh của em liên tục...

NỖI ĐAU CỦA ĐỨA TRẺ BỊ TRỪNG PHẠT BẰNG SỰ IM LẶNG

Sự im lặng trừng phạt (silent treatment) là một hình thức bạo hành tinh thần ít được nhận diện nhưng để lại vết thương sâu trong tâm hồn trẻ. Khi cha mẹ ngừng giao tiếp, tránh ánh mắt, rút lại mọi sự chú ý và yêu thương, đứa trẻ không chỉ cảm thấy buồn mà còn trải qua...

BẤT HÒA NHẬN THỨC Ở NẠN NHÂN BỊ BẠO HÀNH

Bất hòa nhận thức (cognitive dissonance) là trạng thái tâm lý khi một người phải giữ cùng lúc hai niềm tin hoặc trải nghiệm đối lập, tạo ra căng thẳng và mâu thuẫn nội tâm. Trong bối cảnh bạo hành gia đình, đặc biệt khi thủ phạm thuộc nhóm rối loạn nhân cách ái kỷ...

NGOẠI TÌNH NƠI CÔNG SỞ

Trong không gian công sở, nơi những con người cùng chia sẻ mục tiêu nghề nghiệp, áp lực công việc và những khoảnh khắc đời thường tưởng như vô hại, đôi khi lại nảy sinh những mối liên kết tinh tế mà mạnh mẽ. Những tâm hồn lạc lối thường tìm thấy nhau ở đây – không...

SỰ CỨNG RẮN VÀ THẤU HIỂU CỦA NHÀ TRỊ LIỆU

Trong trị liệu tâm lý, hai phẩm chất tưởng như đối lập – sự cứng rắn và sự thấu hiểu – thực tế lại bổ sung cho nhau và tạo nên nền tảng vững chắc cho quá trình can thiệp hiệu quả. Sự cứng rắn ở đây không mang nghĩa áp đặt hay cứng nhắc, mà là khả năng thiết lập ranh...

ADHD VÀ RỐI LOẠN CHỐNG ĐỐI

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn chống đối (ODD) là hai rối loạn thường xuất hiện cùng nhau ở trẻ em và vị thành niên, với tỷ lệ cộng hiện (comorbidity) lên tới 30–50% tùy nghiên cứu. ADHD đặc trưng bởi khó duy trì chú ý, kiểm soát xung động và điều...

ĐI LÀM TRỊ LIỆU TÂM LÝ NHƯNG KHÔNG MUỐN THAY ĐỔI

Trong trị liệu tâm lý, động cơ nội tại (intrinsic motivation) được xem là yếu tố nền tảng quyết định khả năng thay đổi bền vững. Đây là động lực xuất phát từ bên trong cá nhân, dựa trên mong muốn thật sự cải thiện chất lượng cuộc sống, chứ không chỉ để làm hài lòng...

BỎ TRỊ LIỆU Ở NHÓM RỐI LOẠN NHÂN CÁCH VÀ ADHD

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, hiện tượng bỏ trị liệu sớm (early dropout) ở thân chủ có rối loạn nhân cách hoặc ADHD là một thách thức thường gặp. Hai nhóm này, dù khác nhau về bản chất rối loạn, lại chia sẻ một số đặc điểm khiến việc duy trì trị liệu trở nên khó...

GIẢM TRIỆU CHỨNG VÀ BỎ TRỊ LIỆU

Trong thực hành tâm lý lâm sàng, không hiếm gặp những thân chủ bước vào trị liệu trong trạng thái khủng hoảng — có thể do mất mát, xung đột, hoặc một biến cố bất ngờ — rồi rời bỏ trị liệu ngay khi triệu chứng cảm xúc đã giảm bớt. Hiện tượng này thường bắt nguồn từ sự...

KHI ĐIỆN THOẠI TRỞ THÀNH “PHỤ HUYNH”

Ở nhiều gia đình hiện đại, chiếc điện thoại thông minh hay iPad đã trở thành “người giữ trẻ” bất đắc dĩ. Từ rất sớm, trẻ được trao vào tay một thiết bị phát sáng để giữ yên, không quấy khóc, giúp cha mẹ “rảnh tay” làm việc. Nhưng khi quá trình này lặp lại ngày qua...

NHỮNG ĐỨA TRẺ NGẮT KẾT NỐI NỖI SỢ

Có những đứa trẻ lớn lên mà dường như không biết sợ. Chúng không né tránh nguy hiểm, không rút lui khi bị đe dọa, thậm chí vẫn tìm đến những người từng gây tổn thương cho mình. Người lớn thường gán cho chúng những nhãn như “vô cảm”, “bướng bỉnh” hay “ngây thơ quá...

PHỤ NỮ YÊU NGƯỜI RỐI LOẠN NHÂN CÁCH

​ Một trong những nghịch lý đau lòng trong tâm lý học là: không ít phụ nữ tử tế, thông minh, sống có trách nhiệm và đầy cảm thông lại rơi vào những mối quan hệ độc hại với người có rối loạn nhân cách, như rối loạn nhân cách chống đối xã hội (psychopath) hoặc rối loạn...

BẠO LỰC TÌNH DỤC TRONG CỘNG ĐỒNG LGBT+

Khi nhắc đến bạo lực tình dục, công chúng thường hình dung đến những tình huống dị nguyên – đàn ông dị tính tấn công người yếu thế, phụ nữ hoặc trẻ em. Nhưng trong cộng đồng LGBT+, bạo lực tình dục và thể lý lại tồn tại một cách thầm lặng, dai dẳng và thường bị che...